نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشکده زمین‎شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

معدن زغال‌سنگ یورت شرقی در جنوب خاور آزادشهر در استان گلستان قرار دارد. این معدن دربردارنده یک افق گیاهی شامل 19 گونه ماکروفسیل گیاهی متعلق به 13 جنس از راسته اکوئی‌ستال‌ها، فیلیکال‌ها، بنتیتال‌ها، سیکادال‌ها، گینکگوآل‌ها و کنیفرآل‌هاست. با توجه به گونه‌های شاخصی همچون Pterophyllum bavieri، Pterophyllum nathorsti و Baiera muensteriana سن تریاس بالایی (رتین) برای این مجموعه ماکروفسیل گیاهی خاطر نشان می شود. به این ترتیب، چینه‌های این معدن به سازند کلاریز از گروه شمشک اختصاص می‎یابد. این مجموعه فسیلی قابل تطابق با مجموعه‌های گیاهی منطقه نرگس‌چال، معدن تخت مینودشت، اَشتر، هیو، آبیک، جاجرم (البرز)، پاره‌سازند قدیر (بالایی‌ترین بخش سازند نایبند) در منطقه پروده (جنوب باختر طبس) و داربیدخون (حوضه کرمان) است. همچنین، گیاهان فسیلی این مجموعه در اروپا (آلمان، اتریش، سوئد، گرینلند، فرانسه، دانمارک...)، چین، ترکستان و آسیای مرکزی نیز به خوبی گسترش داشته‎اند. بدین ترتیب، ایران در «کمربند آب‌و‌هوایی یوروسینین» از تقسیمات وخرمیف در خلال رتین قرار داشته است. از سوی دیگر با توجه به حضور گونه‌های بومی و محلی ایران در محدوده «اقلیم آسیای میانه» از تقسیمات وخرمیف و «منطقه آسیای جنوب باختری» از تقسیمات دوبروسکینا با آب‌و‌هوایی نیمه‌گرمسیری- گرمسیری مرطوب جای می‌گیرد. این یکنواختی انتشار مجموعه فسیلی رتین نشان‎دهنده یکنواختی آب‎و‎هوایی و اقلیم دیرینه در این مناطق نیز است.
 

کلیدواژه‌ها