اکرم اسدی؛ محمودرضا مجیدی فرد؛ سیدحمید وزیری؛ مصطفی یوسفیراد
چکیده
با توجه به اهمیتی که فونای آمونیتی در زیست چینه‌نگاری و تفسیر دیرینه حوضه‌های رسوبی دارند و همچنین به دلیل محدود بودن مطالعات انجام شده روی فون‌های آمونیتی سازند کژدمی، برش چینه‌شناسی نار از فارس ساحلی، در شمال خاور کنگان (شرق بوشهر) انتخاب شد. سازند کژدمی در این برش ستبرای 87 متر دارد و شامل تناوبی از سنگ‌آهک‌های کرم رنگ تا قهوه‌ای ...
بیشتر
با توجه به اهمیتی که فونای آمونیتی در زیست چینه‌نگاری و تفسیر دیرینه حوضه‌های رسوبی دارند و همچنین به دلیل محدود بودن مطالعات انجام شده روی فون‌های آمونیتی سازند کژدمی، برش چینه‌شناسی نار از فارس ساحلی، در شمال خاور کنگان (شرق بوشهر) انتخاب شد. سازند کژدمی در این برش ستبرای 87 متر دارد و شامل تناوبی از سنگ‌آهک‌های کرم رنگ تا قهوه‌ای و مارنهای سرخ مایل به قهوه‌ای است. این سازند با همبری ناپیوسته روی سازند داریان قرار گرفته است و با همبری پیوسته به‌صورت تدریجی توسط بخش مدود سازند سروک پوشیده میشود. در مطالعه حاضر 110 نمونه آمونیتی گردآوری شد و یک زیرزون زیستی و 7 گونه مربوط به سه جنس از آمونیتها تشخیص داده شدندکه عبارتند از:
Knemiceras sp., Knemiceras persicum, Knemiceras dubertreti, Knemiceras syriacum, Knemiceras comperessum, Tegoceras camatteanum, Lyelliceras lyell
با توجه به مجموعه فسیلی شناسایی شده، سن سازند کژدمی انتهای آلبین پیشین تا آلبین میانی است.
زمین شناسی اقتصادی
بهمن رحیم زاده؛ مهدی موحدنیا
چکیده
رخداد منگنز کامیاران در 20 کیلومتری شمال غرب شهر کامیاران و جنوب استان کردستان واقع شده است. این کانسار به لحاظ ساختاری در زون برخوردی زاگرس-سنندج سیرجان شمالی قرار گرفته و مرتبط با افیولیت های زاگرس است. کانی زایی منگنز بصورت عدسی های منظم دنبال هم در بین واحدهای شیل و چرت رادیولاریتی افیولیت های این منطقه دیده می شود. این پژوهش بر ...
بیشتر
رخداد منگنز کامیاران در 20 کیلومتری شمال غرب شهر کامیاران و جنوب استان کردستان واقع شده است. این کانسار به لحاظ ساختاری در زون برخوردی زاگرس-سنندج سیرجان شمالی قرار گرفته و مرتبط با افیولیت های زاگرس است. کانی زایی منگنز بصورت عدسی های منظم دنبال هم در بین واحدهای شیل و چرت رادیولاریتی افیولیت های این منطقه دیده می شود. این پژوهش بر پایه ارتباطات صحرایی، کانی شناسی و ژئوشیمی صورت گرفته است. مطالعه کانی شناسی و بافتی نشان می دهد کانی های براونیت و اوتکسیت بصورت اولیه و کانی پیرولوزیت بصورت ثانویه مهمترین کانی های منگنز دار کانسار کامیاران هستند. نسبت بالای سیلیسیم و فسیل های رادیولاریتی موجود در چرتهای منگنزدار نشان دهنده تشکیل در اعماق اقیانوس است. نسبت متغیر Mn/Fe و نسبت بالای عناصر ردیاب مانند باریم و استرانسیم تاثیر منشاء سیالات گرمابی را پیشنهاد می دهد. با این وجود، وجود فسیل های رادیولاریتی، نهشت لایه مانند و برخی ویژگی های ژئوشیمایی تاثیر منشاء رسوبی را نیز پیشنهاد می دهد
زمین شناسی اقتصادی
سیران یوسفی؛ مسعود علیپوراصل
چکیده
منطقه زرندیه در 42 کیلومتری شمال شرق ساوه (استان مرکزی) و در بخش تقریباً شمالی کمربند ماگمایی ارومیه – دختر واقع شده است. سنگ میزبان کانی‌سازی در این منطقه، سنگهای آندزیتی ائوسن و سنگهای دیوریتی و گابرویی اولیگو-میوسن است. مطالعات زمین-شیمی نشان میدهد که ماگمای سازنده سنگهای آذرین منطقه از نوع کالک آلکالن، متاآلومین و مرتبط ...
بیشتر
منطقه زرندیه در 42 کیلومتری شمال شرق ساوه (استان مرکزی) و در بخش تقریباً شمالی کمربند ماگمایی ارومیه – دختر واقع شده است. سنگ میزبان کانی‌سازی در این منطقه، سنگهای آندزیتی ائوسن و سنگهای دیوریتی و گابرویی اولیگو-میوسن است. مطالعات زمین-شیمی نشان میدهد که ماگمای سازنده سنگهای آذرین منطقه از نوع کالک آلکالن، متاآلومین و مرتبط با کمان آتشفشانی حاشیه قاره‌ای است. کانی‌سازی اغلب به شکل رگه، رگچهای و برشیشدن در سنگهای دیوریتی و گابرویی مشاهده میشود. کالکوپیریت، کانه اصلی کانسار است و بوسیله پیریت، بورنیت، اولیژیست، کالکوسیت، کوولیت، نئوتوسیت، مس خالص، مالاکیت، آزوریت، کریزوکولا، گوتیت و لیمونیت همراهی میشود. عیار مس در نمونههای کانسنگ از 04/0 تا 7/1 درصد (متوسط 40/0 درصد) تغییر میکند. تحلیل آماری داده-های ژئوشیمیایی نمونههای مینرالیزه به روش پیرسن نشان میدهد که Cu بیشترین همبستگی را به ترتیب با عناصر Ag، As، Zn، Cd و Pb دارد. مطالعات میکروترمومتری میانبارهای سیال متوسط دمای همگنشدگی را °C195 و متوسط شوری را 23 درصد وزنی معادل نمک طعام نشان میدهد. کانی‌زایی مس زرندیه قرابت نزدیکی با کانسارهای مس رگه‌ای گرمابی دارد.
سوده صدیقیان؛ سارا درگاهی؛ محسن آروین
چکیده
کمپلکس نفوذی خونرنگ به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کمپلکس‌های موجود در بخش جنوبی پهنه سنندج- سیرجان، در شمال باختری شهرستان جیرفت در استان کرمان جای گرفته است. این کمپلکس از مجموعه‌ای از سنگهای اسیدی و حدواسط مانند دیوریت، کوارتزدیوریت، تونالیت، گرانودیوریت، گرانیت و اعضای مافیک‌تر مانند هورنبلندگابرو و میکروگابرو تشکیل یافته است. ...
بیشتر
کمپلکس نفوذی خونرنگ به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کمپلکس‌های موجود در بخش جنوبی پهنه سنندج- سیرجان، در شمال باختری شهرستان جیرفت در استان کرمان جای گرفته است. این کمپلکس از مجموعه‌ای از سنگهای اسیدی و حدواسط مانند دیوریت، کوارتزدیوریت، تونالیت، گرانودیوریت، گرانیت و اعضای مافیک‌تر مانند هورنبلندگابرو و میکروگابرو تشکیل یافته است. مطالعات صحرایی همراه با شواهد کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی نشان میدهد که کمپلکس نفوذی خونرنگ در سری کالک‌آلکالن جای می‌گیرد و اعضای فلسیک این مجموعه از نوع متاآلومینوس تا کمی پرآلومینوس و از نوع I هستند. نمودارهای عنکبوتی بهنجار شده نمونههای مورد مطالعه نسبت به گوشته اولیه، غنی‌شدگی از عناصر سنگ‌دوست با شعاع یونی بزرگ (LILE) مانند Rb، Cs و K و نیز کاهیدگی از عناصر با قدرت یونی زیاد (HFSE) مانند Ti، Ta و Nb را نشان می‌دهند که از ویژگی‌های اصلی ماگماهای مرتبط با فرورانش است. بر پایه شواهد ژئوشیمیایی، به نظر می‌رسد بخش مافیک در اثر ذوب گوه گوشته‌ای متاسوماتیسم شده رخ داده باشد؛ اما بخش فلسیک در اثر ذوب سنگهای متابازیک پوسته زیرین به‌علت تزریق ماگماهای مافیک مشتق از گوشته ایجاد شده است. تشکیل این سنگ‌ها می‌تواند به دلیل فرورانش پوسته اقیانوسی نوتتیس به زیر خرده‌قاره ایران مرکزی در زمان ژوراسیک میانی، در یک محیط کمان آتشفشانی بوده باشد.
مهدی سیاووش حقیقی
چکیده
یکی از عواملی که سبب کاهش کیفیت شیمیایی آب‌های زیرزمینی برای استفاده در صنایع میشود؛ افزایش حضور یون‌های مزاحم است. این یونها می‌توانند در روند فرآوری مواد معدنی تأثیر بگذارند و با ایجاد رسوب یا خورندگی در مسیر انتقال آب سبب کاهش بازدهی تولید شوند. در معدن سنگ‌آهن گلگهر میزان شوری آب زیرزمینی در طی سالهای گذشته افزایش ...
بیشتر
یکی از عواملی که سبب کاهش کیفیت شیمیایی آب‌های زیرزمینی برای استفاده در صنایع میشود؛ افزایش حضور یون‌های مزاحم است. این یونها می‌توانند در روند فرآوری مواد معدنی تأثیر بگذارند و با ایجاد رسوب یا خورندگی در مسیر انتقال آب سبب کاهش بازدهی تولید شوند. در معدن سنگ‌آهن گلگهر میزان شوری آب زیرزمینی در طی سالهای گذشته افزایش قابل توجهی یافته است. از آنجا که آب شور معدن در کارخانه تغلیظ برای تولید پالپ به کار میرود؛ کیفیت آب شور استحصالی از معدن مورد توجه است. در این پژوهش تأثیر عوامل مختلف افزایش شوری از جمله، کیفیت آب‌های زیرزمینی ورودی و آب‌های سطحی نفوذی، وضعیت سنگشناختی منطقه، تأثیر افزایش ژرفای معدنکاری، ستبرای اشباع آب زیرزمینی، تغییرات شیب هیدرولیکی، وضعیت چرخه هیدرولیکی منطقه، بیلان، ویژگی‌های ایزوتوپی آبها و تبخیر، بر کیفیت آب زیرزمینی بررسی و عوامل مؤثر در ایجاد شوری تعیین شده است.
زمین شناسی اقتصادی
یگانه خرم تاش؛ فرج الله فردوست
چکیده
کانسار مس ساغری در 120 کیلومتری جنوب غرب شاهرود، در بخش شرقی نوار آتشفشانی_نفوذی ترود_چاه‌شیرین قرار دارد. کانی‌سازی در منطقه ساغری درون واحدهای آتشفشانی و آذرآواری به سن ائوسن رخ داده است. سنگهای آتشفشانی یاد شده بر پایه مطالعات صحرایی، آزمایشگاهی و آنالیزهای ژئوشیمیایی قابل تفکیک به آندزیت، آندزیت بازالتی، بازالت، داسیت و رخنمون‌هایی ...
بیشتر
کانسار مس ساغری در 120 کیلومتری جنوب غرب شاهرود، در بخش شرقی نوار آتشفشانی_نفوذی ترود_چاه‌شیرین قرار دارد. کانی‌سازی در منطقه ساغری درون واحدهای آتشفشانی و آذرآواری به سن ائوسن رخ داده است. سنگهای آتشفشانی یاد شده بر پایه مطالعات صحرایی، آزمایشگاهی و آنالیزهای ژئوشیمیایی قابل تفکیک به آندزیت، آندزیت بازالتی، بازالت، داسیت و رخنمون‌هایی از آذرآواری‌ها به صورت توف و آگلومرا هستند. ماهیت این سنگ‌ها کالک‌آلکالن پتاسیم بالا و به مقدار جزئی شوشونیتی است که از دیدگاه زمین‌ساختی، در موقعیت مرتبط با کمان ماگمایی و پهنه فرورانش قرار می‌گیرند. دایک‌های با ترکیب حد واسط تا بازیک توالی‌های آتشفشانی_آذرآواری را قطع کرده‌اند. دگرسانی آرژیلیتی، سریسیتی، کلریتی، کربناتی و اکسید آهن (لیمونیت، هماتیت و گوتیت) در سنگهای میزبان قابل تشخیص است. ساخت و بافت ماده معدنی به صورت رگه_رگچهای، پرکننده فضای خالی، جانشینی و دانه‌پراکنده می‌باشد. برپایه مطالعات کانه‌نگاری کانی‌های اصلی مس شامل مالاکیت، کالکوسیت، کولیت، کالکوپیریت، کریزوکولا و کمتر مس طبیعی است. از میان این کانی‌ها، مالاکیت و کالکوسیت بیشترین فراوانی را دارند. با توجه به مطالعات ژئوشیمیایی عنصر مس بالاترین همبستگی را با عنصر نقره نشان میدهد. همچنین مطالعات سیال درگیر، عمق کانهزایی را 100 تا 200 متر، دمای تشکیل آن 100 تا 140 درجه سانتی‌گراد و شوری حدود 5 تا 15 درصد وزنی نمک طعام نشان میدهد. از دید کانی‌شناسی، سنگ میزبان، ساخت و بافت و ژئومتری، کانسار مس ساغری شباهت‌های فراوانی با کانسارهای مس نوع مانتو و طبقات سرخ آتشفشانی دارد.
صبا دشتی چندانق؛ محمدرضا شیخ الاسلامی؛ جعفر طاهری
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی دگرشکلی اعمال شده بر سنگهای دگرگون مشهد، طی همگرایی صفحات توران و ایران مرکزی و بسته شدن اقیانوس تتیس کهن و ایجاد رویداد سیمرین پیشین انجام شده است. نتایج حاصل از تحلیل دوبعدی و سه‌بعدی واتنش پایدار نشان میدهد که بیشینه دگرشکلی در بخش مرکزی ناحیه روی داده و متغیر شکل بیضوی واتنش که بر پایه نمودار فلین ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی دگرشکلی اعمال شده بر سنگهای دگرگون مشهد، طی همگرایی صفحات توران و ایران مرکزی و بسته شدن اقیانوس تتیس کهن و ایجاد رویداد سیمرین پیشین انجام شده است. نتایج حاصل از تحلیل دوبعدی و سه‌بعدی واتنش پایدار نشان میدهد که بیشینه دگرشکلی در بخش مرکزی ناحیه روی داده و متغیر شکل بیضوی واتنش که بر پایه نمودار فلین و از روی جهت دار به دست آمده است؛ بیشتر در ناحیه پخشدگی قرار دارد (K≤1). متغیر شدت واتنش در بیشتر نمونهها کمتر از 5/0 و واتنش بیشینه در بخشهای مرکزی ناحیه روی میدهد و به سوی حاشیه کاهش مییابد. این ویژگی از ویژگی‌های آشکار بیشتر پهنههای برشی است که در آنها واتنش بیشینه در بخشهای مرکزی تمرکز مییابد. عدد تاوایی به دست آمده میان 2/0 تا 1 است که نشاندهنده حضور مؤلفه برش ساده و برش محض در جریان دگرشکلی ترافشارشی است.
زهرا خواجهمیری؛ محمدرضا شایستهفر؛ حسامالدین معینزاده
چکیده
به دلیل پرهزینه و زمانبر بودن عملیات صحرایی و نیز احتمال خطر بالای آن در اکتشاف مواد معدنی، شناسایی مناطق مستعد کانهزایی مواد معدنی اهمیت به سزایی دارد. بنابراین تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی برای تلفیق همه فاکتورهای اکتشافی امری ضروری است. روشهای مختلفی به منظور پتانسیلیابی مواد معدنی ...
بیشتر
به دلیل پرهزینه و زمانبر بودن عملیات صحرایی و نیز احتمال خطر بالای آن در اکتشاف مواد معدنی، شناسایی مناطق مستعد کانهزایی مواد معدنی اهمیت به سزایی دارد. بنابراین تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی برای تلفیق همه فاکتورهای اکتشافی امری ضروری است. روشهای مختلفی به منظور پتانسیلیابی مواد معدنی تاکنون گسترش یافتهاند که یکی از مؤثرترین آنها با توجه به طبیعت پدیدههای زمینشناسی و معدنی، روش سلسله مراتبی و سلسله مراتبی فازی است. در این پژوهش برای تهیه نقشه مناطق امیدبخش مس- طلای پورفیری در برگه 1:100000 جنوب سهچنگی از روشهای تصمیمگیری فرایند تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شده است. لایههای شاهد در محدوده مورد مطالعه همچون لایههای زمینشناسی (سنگ منشأ گرما و سنگ میزبان)، دگرسانی، زمین‌ساخت و لایه ژئوشیمیایی با استفاده دو روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) بسته به نوع هدف (مس- طلا پورفیری) وزندهی و سپس با یکدیگر تلفیق شدند. در نقشه تلفیق پایانی حاصل از این دو روش بخشهای دارای بیهنجاری با استفاده از روش فرکتال تفکیک شدند. مقایسه نقشه پایانی مناطق امیدبخش مس- طلای پورفیری حاصل از این دو روش نشان میدهد که نتایج حاصل از روش تحلیل سلسله مراتب فازی به مراتب دقیقتر از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی بوده است. بیهنجاری‌های حاصل از این روش اعتبارسنجی شد؛ بیهنجاری شماره 1 حاصل از روش تحلیل سلسله مراتب فازی به واسطه پژوهشهای پیشین انجام شده، تأیید شد. نتایج تجزیه نمونههای سنگی برداشت شده از محل بیهنجاری شماره 2 نشان میدهد که نمونهها دارای غنی‌شدگی مس هستند و همچنین عناصر طلا و آرسنیک نیز غنی‌شدگی دارند. این نتایج به همراه کارهای پیشین انجام شده تأیید کننده نقشه پتانسیلیابی معدنی حاصل از روش فرایند تحلیل سلسله مراتب فازی است.
حبیبه عطاپور
چکیده
برای بررسی اثرات زیست محیطی عناصر ضروری و سمی در محدوده ورقه 1:50000 کرمان، 220 نمونه خاک برجا و نابرجا با روش تصادفی منظم برداشت شد. بر اساس داده‌های شیمیایی افزایش مقدارکلسیم (6/23 درصد وزنی)، سدیم (86/3 درصد وزنی)، پتاسیم (36/2 درصد وزنی)، لیتیم (18/49 گرم در تن) و بور (8/65 گرم در تن) و کمبود سلنیم (12/0 گرم در تن) در خاک برجا در مقایسه با متوسط خاک‌های ...
بیشتر
برای بررسی اثرات زیست محیطی عناصر ضروری و سمی در محدوده ورقه 1:50000 کرمان، 220 نمونه خاک برجا و نابرجا با روش تصادفی منظم برداشت شد. بر اساس داده‌های شیمیایی افزایش مقدارکلسیم (6/23 درصد وزنی)، سدیم (86/3 درصد وزنی)، پتاسیم (36/2 درصد وزنی)، لیتیم (18/49 گرم در تن) و بور (8/65 گرم در تن) و کمبود سلنیم (12/0 گرم در تن) در خاک برجا در مقایسه با متوسط خاک‌های دنیا نشانگرسنگ بستر آهکی و تبخیری (پلایای) کرمان و خاک منطقه است. خاک های اطراف جایگاههای عرضه سوخت (پمپ بنزین‌ها) از سرب (84 گرم در تن)، روی (250 گرم در تن)، روبیدیم (983 گرم در تن) و بور (158 گرم در تن) غنی شده اند. مقادیر بالای مس (715 گرم در تن)، مولیبدن (26/4 گرم در تن)، سرب (10125 گرم در تن)، روی (275 گرم در تن)، قلع (100 گرم در تن)، تنگستن (36/4 گرم در تن)، آرسنیک (6/19 گرم در تن) و لیتیم (4/70 گرم در تن) در نمونه های خاک‌های مجاور کارگاه‌های باتری‌سازی گزارش شده است. نمونههای خاک اطراف کارگاه‌های صافکاری و نقاشی خودروها دارای 38/0 درصد وزنی گوگرد، 205 گرم در تن مس، 69/2 گرم در تن مولیبدن، 318 گرم در تن سرب، 310 گرم در تن روی، 3/19 گرم در تن قلع، 25/3 گرم در تن تنگستن، 3/20 گرم در تن آرسنیک، 65/4 گرم در تن آنتیموان،80 گرم در تن لیتیم و 4/115 گرم در تن بور است. جالب توجه است که حداکثر روی(1903 گرم در تن) در خاک‌های کشاورزی (باغ‌های پسته) وجود دارد. همچنین،نمونههای ضایعات ساختمانی دارای58/7 درصد وزنی گوگرد، 392 گرم در تن سرب، 275 گرم در تن روی، 7/26گرم در تن آرسنیک، 32/5 گرم در تن آنتیموان، 807 گرم در تن روبیدیم و 651 گرم در تن استرانسیم است. شدت غنی شدگی عناصر سرب(1358)، مس(72)، مولیبدن (94/8)، قلع (242) در خاک‌های آلوده مجاور کارگاه‌های باتری‌سازی، آرسنیک (7/5) در خاک مجاور جایگاههای عرضه سوخت، روی (8/20) در خاک‌های کشاورزی و آنتیموان (24/10) در خاک مجاور ریل راه آهن گویای خاک‌های آلوده می‌باشد.شاخص زمین انباشتگی برای مس (96/3)، سرب (18/8)، قلع(48/4) و تنگستن(09/2) در خاک مجاور کارگاه‌های باطری‌سازی و روی (83/0) در خاک‌های برداشت شده از باغ‌های پسته نشاندهنده آلوده‌ترین خاک‌های منطقه است.
هومن داداش‌زاده اهری؛ پیمان افضل؛ نعمت‌الله رشیدنژادعمران
چکیده
امروزه تفکیک و شناسایی رگه‌های پرعیار از کم‌عیار در کانسارهای رگه‌ای از اهمیت فراوانی برخوردار است. این امر به‌ویژه در مورد کانسارهای رگه‌ای طلا که تغییرات عیار درحد بسیار ناچیز هم در خور توجه است، از ضرویات مهم و غیر قابل چشم‌پوشی در اکتشاف و تخمین ذخایر این نوع کانسارها به حساب می‌آید. در این پژوهش، از روش فرکتالی عیار- حجم ...
بیشتر
امروزه تفکیک و شناسایی رگه‌های پرعیار از کم‌عیار در کانسارهای رگه‌ای از اهمیت فراوانی برخوردار است. این امر به‌ویژه در مورد کانسارهای رگه‌ای طلا که تغییرات عیار درحد بسیار ناچیز هم در خور توجه است، از ضرویات مهم و غیر قابل چشم‌پوشی در اکتشاف و تخمین ذخایر این نوع کانسارها به حساب می‌آید. در این پژوهش، از روش فرکتالی عیار- حجم در تفکیک رگه‌های پرعیار از کم عیار در کانسار طلای رگه‌ای قلقله کردستان، واقع در زون دگرگونی- ساختاری سنندج - سیرجان، استفاده شده است. بر اساس این روش، جوامع عیاری کم، متوسط، پرعیار و غنی‌شده از سنگ دیواره باطله تفکیک شدند. در این بین، مدل‌های سنگ‌شناسی محدوده کانسار و رگه‌های حاوی کانی‌سازی طلا، بر اساس داده‌های حاصل از عملیات اکتشافی، تهیه شده و با استفاده از ماتریس logratio میزان تطابق بین رگه‌های گوناگون طلا با واحدهای سنگی میزبان به‌دست آمد. نتایج نهایی حاصل نشانگر این مطلب است که غنی‌شدگی و بخش پرعیار بسیار کم بوده و بیشتر کانه‌سازی طلا در بخش با عیار کمتر از 98/3 ppm یعنی در بخش با عیار کم و متوسط است. همچنین، واحدسنگی دربرگیرنده رگه‌های غنی‌شده، پرعیار و متوسط در کانسار از نوع کلریت شیست است. این امر می‌تواند به عنوان یکی از کلیدهای اکتشافی در محدوده اطراف کانسار و به تبع آن بخش‌هایی از زون سنندج - سیرجان مورد توجه قرار گیرد.
محرم مجدی؛ علی ارومیه‌ای؛ محمدرضا نیکودل
چکیده
در این مطالعه به بررسی تأثیر افزودن نانوذرات کائولینیت بر ویژگی‌های ژئوتکنیکی خاک رسی پرداخته شده است. جهت تهیه نانوکائولینیت از روش مکانیکی آسیاب گلولهای استفاده شده است و پودر اولیه کائولینیت به مدت 10 ساعت در دستگاه Planetary Ball Mill خرد شده و به مقیاس نانومتر(کوچک‌تر از 100 نانومتر) در آمده است که تصاویر تهیه شده توسط FESEM از نانوذرات ...
بیشتر
در این مطالعه به بررسی تأثیر افزودن نانوذرات کائولینیت بر ویژگی‌های ژئوتکنیکی خاک رسی پرداخته شده است. جهت تهیه نانوکائولینیت از روش مکانیکی آسیاب گلولهای استفاده شده است و پودر اولیه کائولینیت به مدت 10 ساعت در دستگاه Planetary Ball Mill خرد شده و به مقیاس نانومتر(کوچک‌تر از 100 نانومتر) در آمده است که تصاویر تهیه شده توسط FESEM از نانوذرات مؤید این مطلب است. سپس نانوذرات به دست آمده با نسبتهای متفاوتی از وزن خاک با خاک رسی (CL) ترکیب شده و میزان تغییر پارامترهای ژئوتکنیکی خاک قبل و بعد از اضافه کردن نانوذرات توسط آزمایشهای تراکم، برش مستقیم و کاساگرانده مورد تحقیق قرار گرفت و میزان بهینه افزودن نانوذرات به دست آمد. نتایج نشان داد که حدود روانی و خمیری خاک رسی با افزایش میزان نانوذرات به ترکیب خاک افزایش مییابد؛ ولی از آنجایی که آهنگ افزایش حد خمیری نسبت به حد روانی بیشتر است؛ شاخص خمیری کاهش مییابد که نتیجهای مطلوب در مهندسی ژئوتکنیک جهت اجرای پروژههای عمرانی است. همچنین با توجه به نتایج آزمایش تراکم، وزن واحد حجم خاک رسی تا حد خاصی از افزودن نانوکائولینیت افزایش مییابد و بعد از آن حد دچار کاهش میشود. میزان چسبندگی خاک رسی نیز با توجه به نتایج به دست آمده از آزمایش برش مستقیم تا افزودن حد مشخصی از نانوذرات افزایش یافته و بعد از آن حد تغییر چندانی نمیکند. نتایج آزمایشهای XRD و XRF نشان دادند که ترکیب شیمیایی نانوذرات حاصل از روش آسیاب گلولهای مشابه ترکیب شیمیایی پودر مادر است و تغییری نمییابد.
سهیل همتی؛ مرتضی طاهرپور خلیل آباد؛ عباس قادری؛ علیرضا عاشوری
چکیده
مطالعات ریزدیرینه‌شناسی سیستماتیک انجام شده روی توالی‌های کربناته سازند تیرگان در برش‌های چینه‌شناسی باختر روستای طاهرآباد و یال جنوبی تاقدیس اشلیر در خاور حوضه رسوبی کپهداغ، به شناسایی جنس و گونه‌های متنوعی متعلق به خانوادههای Dasycladaceae، Triploporellaceae، Udoteaceae، Solenoporaceae و Gymnocodiaceae از جلبک‌های آهکی و نیز نمونههایی متعلق به ...
بیشتر
مطالعات ریزدیرینه‌شناسی سیستماتیک انجام شده روی توالی‌های کربناته سازند تیرگان در برش‌های چینه‌شناسی باختر روستای طاهرآباد و یال جنوبی تاقدیس اشلیر در خاور حوضه رسوبی کپهداغ، به شناسایی جنس و گونه‌های متنوعی متعلق به خانوادههای Dasycladaceae، Triploporellaceae، Udoteaceae، Solenoporaceae و Gymnocodiaceae از جلبک‌های آهکی و نیز نمونههایی متعلق به ریزمرجانیان راسته Gorgonacea انجامیده است. در این میان و بر پایه اندازهگیریهای بایومتریک شاخصههای ریختاری، 16 جنس و 20 گونه در برش طاهرآباد و 12 جنس و 16 گونه نیز در برش تاقدیس اشلیر شناسایی شده‌اند. همچنین گونه‌های Permocalculus minutusوPermocalculus? halimedaformis از جلبک‌های آهکی Gymnocodiaceae برای اولین بار از توالی‌های کربناته سازند تیرگان گزارش می‌شوند. گونه Permocalculus? halimedaformis که نخستین بار در منطقه Minis Valley رومانی یافت شده بود؛ در این پژوهش برای اولین بار از ایران و دومین بار در جهان معرفی میشود. بر این اساس، گسترش جغرافیایی گونه یاد شده در لبه شمالی نوتتیس، بیش از 2800 کیلومتر به سوی تتیس خاوری گسترش مییابد.
اکتشاف و معدن
علی ارومیه‌ای؛ الهه السادات رضوی؛ وحید باقری
چکیده
شهر رشت مرکز استان گیلان و یکی از کلان‌شهرهای ایران در حاشیه جنوبی دریای خزر به شمار می‌آید. از دیدگاه زمینشناسی، این شهر در شمال پهنه ساختاری البرز و در پهنه رسوبی گرگان- رشت جای گرفته است. گسل‌های بسیاری در این منطقه وجود دارند و تأثیرگذارترین آنها، گسل خزر است که می‌تواند بیشینه شتاب لرزه‌ای معادل g 3/0 را برای یک زمینلرزه ...
بیشتر
شهر رشت مرکز استان گیلان و یکی از کلان‌شهرهای ایران در حاشیه جنوبی دریای خزر به شمار می‌آید. از دیدگاه زمینشناسی، این شهر در شمال پهنه ساختاری البرز و در پهنه رسوبی گرگان- رشت جای گرفته است. گسل‌های بسیاری در این منطقه وجود دارند و تأثیرگذارترین آنها، گسل خزر است که می‌تواند بیشینه شتاب لرزه‌ای معادل g 3/0 را برای یک زمینلرزه بزرگ به وجود آورد. با استناد به داده‌های ژئوتکنیکی به دست آمده از حفاری‌های اکتشافی، خاک‌های محدوده شهری در مسیر خط 2 مترو شامل تناوبی از سیلت و رس و میان‌لایه‌هایی از ماسه و شن هستند. با توجه به بالا بودن سطح آب زیرزمینی، فراوانی نهشته‌های ریزدانه، لرزه‌خیزی بالای منطقه و همچنین تولید ارتعاش توسط حرکت قطار مترو، امکان بروز خطر پدیده روانگرایی در مسیر ساخت مترو پیش‌بینی میشود. بر این مبنا، هدف مقاله ارزیابی خطر روانگرایی در مسیر خط 2 متروی شهر رشت از راه تهیه نقشه پهنه‌بندی تعیین شده است. در این راستا با استفاده از اطلاعات 14 گمانه اکتشافی حفر شده تا ژرفای بیشینه 40 متر از سطح زمین و با بهره‌گیری از نرم‌افزار ArcGIS و به‌کار‌گیری روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، پهنه‌بندی خطر روانگرایی انجام شد. لایههای اطلاعاتی مورد توجه در این پژوهش شامل نوع خاک، عدد آزمایش نفوذ استاندارد، ژرفای گمانه‌ها (فشار روباره)، شاخص خمیری و بیشینه شتاب لرزه‌ای بوده‌اند. نتایج به دست آمده نشان میدهد که خطر روانگرایی در مسیر خط 2 مترو، میان کم تا خیلی زیاد متغیر است و بیشترین خطر در ایستگاه BC2 (محدوده کوی سازمان آب) و I2 (محدوده حسین آباد) پیش‌بینی شده است. تأثیرگذارترین عامل در بروز خطر روانگرایی جنس خاک و شرایط آب زیر زمینی بوده است.
مهدیه شهرکی؛ محمدحسین محمودی قرایی؛ رضا موسوی حرمی؛ علی احمدی
چکیده
در پژوهش حاضر حوضه آبریز رودخانه سرباز به‌منظور تعیین منشأ رسوب‌ها و بررسی آلودگی‌های احتمالی ناشی از آن مورد بررسی قرارگرفته است. بر این اساس 30 نمونه رسوب از بستر رودخانه برداشت و پس از دانه‌بندی و آماده‌سازی در آزمایشگاه به روش XRF و جذب اتمی تجزیه شد. تجزیه و تحلیل ژئوشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب و رسم داده‌ها روی نمودار، ترکیب ...
بیشتر
در پژوهش حاضر حوضه آبریز رودخانه سرباز به‌منظور تعیین منشأ رسوب‌ها و بررسی آلودگی‌های احتمالی ناشی از آن مورد بررسی قرارگرفته است. بر این اساس 30 نمونه رسوب از بستر رودخانه برداشت و پس از دانه‌بندی و آماده‌سازی در آزمایشگاه به روش XRF و جذب اتمی تجزیه شد. تجزیه و تحلیل ژئوشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب و رسم داده‌ها روی نمودار، ترکیب معادل لیتارنایت را نشان میدهد. استفاده از نمودارهای تفکیکی بیانگر جایگاه زمین‌ساختی جزایر کمانی و منشأهای رسوبی کوارتزی و آذرین حدواسط برای بیشتر نمونههاست. با توجه به اینکه عناصر فلزی و شبه فلزی اهمیت ویژه‌ای در رابطه با آلودگی‌های زیست‌محیطی دارند انواع آنها شامل V، Se، Pb، As، Ni، Hg، Mn، Fe، Cu، Cr، Co،Cd و Zn در 30 ایستگاه مختلف مورد بررسی قرار گرفت. غلظت عناصر در 7 ایستگاه برای سرب، در 10 ایستگاه برای کادمیم و در 20 ایستگاه برای آرسنیک بیش از حد طبیعی این عناصر در دیگر نقاط جهان است. در مطالعه حاضر با استفاده از شاخص زمین‌انباشت (Igeo) ارزیابی آلایندگی رسوب‌ها صورت پذیرفت. با توجه به این شاخص، عناصر Pb، Zn، Cd و Cu درجاتی از آلودگی را نشان دادند ولی دیگر عناصر از دید این شاخص، غیرآلوده ارزیابی شدند. مطالعات آماری نشان داد که این عناصر همبستگی بالایی دارند که با توجه به حضور فعالیت‌های آتشفشانی در منطقه نشانگر منشأ مشترک این آلاینده‌ها در حوضه آبریز مورد مطالعه است. همچنین منشأ کروم احتمالاً از افیولیت‌های موجود در منطقه است. بر پایه نتایج به‌دست آمده عوامل زمین‌زاد آلودگی رسوب‌های منطقه را کنترل می‌کنند.
زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
علی علوی نائینی؛ بهرام ملک محمدی
چکیده
در این تحقیق ابتدا داده های هواشناسی در بین سال های 1993 تا 2018 مورد بررسی قرار گرفته اند و سپس با استفاده از مدل سازی تغییر اقلیم توسط نرم افزار LARS-WG، با داده های خروجی حاصل از مدل سازی در بازه زمانی سال های 2046 تا 2065 مورد مقایسه قرار گرفته اند. با توجه به بررسی های صورت گرفته، میانگین دمای کمینه و بیشینه روزانه در بازه زمانی سال های 2046 تا ...
بیشتر
در این تحقیق ابتدا داده های هواشناسی در بین سال های 1993 تا 2018 مورد بررسی قرار گرفته اند و سپس با استفاده از مدل سازی تغییر اقلیم توسط نرم افزار LARS-WG، با داده های خروجی حاصل از مدل سازی در بازه زمانی سال های 2046 تا 2065 مورد مقایسه قرار گرفته اند. با توجه به بررسی های صورت گرفته، میانگین دمای کمینه و بیشینه روزانه در بازه زمانی سال های 2046 تا 2065 می توانند روند افزایشی داشته باشند و میانگین میزان بارش روزانه نیز می تواند روند کاهشی داشته باشد. اگرچه میانگین میزان بارش های روزانه با کاهش همراه بوده است، اما تعداد نقاط حدی در میزان بارش های روزانه در دوره مدل سازی شده می تواند با افزایش همراه باشد. پس از استخراج داده های بیشینه روزانه بارش در دو دوره سالهای 1993 تا 2018 و 2046 تا 2065، بارش های متناطر با سیلاب های با دوره بازگشت های مختلف محاسبه گردیده اند. در نهایت با مقایسه میزان بارش های متناظر با سیلاب ها در این دو دوره نتیجه گیری شد که به طور میانگین میزان این بارش‌های حدی در بازه زمانی سال های 2046 تا 2065 می تواند حدود 15 درصد افزایش یابد.
محمدجعفر محمدزاده؛ آینور ناصری؛ سجاد انصاری
چکیده
منطقه صاحب‌دیوان در فاصله 20 کیلومتری شمال باختر مشگین‌شهر، استان اردبیل قرار گرفته است. این منطقه متشکل از مجموعه‌ای از سنگهای آتشفشانی و توده های نفوذی از کوارتزمونزونیت تا گرانیت با گستره‌ای از دگرسانی های متعدد مرتبط با فرآیندهای گرمابی می باشد. این مقاله با هدف ثبت دگرسانی ها و شناسایی مناطق امیدبخش فلزی از جمله مس، تحت پوشش ...
بیشتر
منطقه صاحب‌دیوان در فاصله 20 کیلومتری شمال باختر مشگین‌شهر، استان اردبیل قرار گرفته است. این منطقه متشکل از مجموعه‌ای از سنگهای آتشفشانی و توده های نفوذی از کوارتزمونزونیت تا گرانیت با گستره‌ای از دگرسانی های متعدد مرتبط با فرآیندهای گرمابی می باشد. این مقاله با هدف ثبت دگرسانی ها و شناسایی مناطق امیدبخش فلزی از جمله مس، تحت پوشش عملیات ژئوفیزیکی پلاریزاسیون القایی و مقاومت ویژه قرار گرفت تا وجود مواد معدنی در اعماق بررسی و موقعیت توده های زیر سطحی ثبت گردد. بدین منظور ابتدا با برداشت آرایۀ مستطیلی و تفسیر نقشه‌های مقاومت‌ویژه و بارپذیری حاصله، زونهای آنومالی و امیدبخش برای کانی‌سازی به صورت اولیه شناسایی شد. جهت شناسایی عوامل کانی ساز با حداکثر تغییرپذیری و بررسی تفصیلی زونهای مستعد کانی‌سازی، پروفیل‌های IP دوقطبی - دوقطبی در جهت عمود بر روند کانی سازی در جهات شمالی-جنوبی پیاده و برداشت گردید. همچنین جهت بررسی نحوه توزیع فلزات اقدام به ارزیابی همبستگی بین بارپذیری و مقاومت ویژه شد و نهایتاً تحت شبیه سازی و مدل سازی، شبه مقاطع بارپذیری و مقاومت ویژه مورد تعبیر و تفسیر قرار گرفت. با توجه به شبه‌مقاطع مقاومت‌ویژه و بارپذیری پروفیل‌ها، موقعیت، عمق، شدت و گسترش کانی‌سازی تعیین شد. انطباق آنومالیهای حاصل از نتایج ژئوفیزیکی با لیتولوژی و دگرسانی‌های موجود منطقه حاکی از آن است که در شمال و جنوب خاور منطقه، کانی زایی مس همراه با افزایش بارپذیری و کاهش مقاومت ویژه توأم بوده است. در این راستا اعمال تصحیحات توپوگرافی موجب شدت بخشی به هاله‌ها گردید. همچنین دامنه نوسانات بارپذیری، امکان تفکیک دگرسانی‌های مهم منطقه را در ارتباط با کانی‌زایی مس میسر ساخت بطوریکه بارپذیری بالا احتمالاً نشاندهنده حضور دگرسانی فیلیک همراه با پیریت و برعکس دگرسانی پتاسیک با کاهش بارپذیری منطبق بر توده های آذرین نفوذی است. نتایج حاکی از آن است که سیال مولد تودۀ پرفیری میکروکوارتزمونزونیت – میکرومونزودیوریت به عنوان منشأ کانی‌سازی بوده و توده فوق همراه با آندزیت – داسیت‌آندزیت پرفیری به عنوان منبع آنومالی موجود، است. با توجه به کلیه شواهد حاصل از مطالعات صحرایی و انطباق نتایج ژئوفیزیکی با لیتولوژی و دگرسانی‌های منطقه و نهایتاً بررسی زونهای مستعد کانی‌زایی، نقاط حفاری بهینه با اولویت آنومالی (SABH1) منطبق بر زون پتاسیک به لحاظ پتانسیل بالای کانی زایی مس پیشنهاد شد.
بیتا مصطفوی؛ فاطمه هادوی؛ محسن علامه؛ مرضیه نطقی‌مقدم
چکیده
سازند آب‌تلخ یکی از واحدهای رسوبی کرتاسه حوضه رسوبی کپهداغ و شامل شیل و مارن است. این سازند استراکدای فراوانی دارد. بر پایه مطالعات انجام شده و به وسیله میکروسکوپ الکترونی رویشی (SEM) در برش مزدوران 18 جنس و 48 گونه شناسایی شده است. استراکدای شناسایی شده با استراکدای مطالعه شده در ایران و مناطق مجاور مقایسه شده‌اند. بر پایه گونه‌های ...
بیشتر
سازند آب‌تلخ یکی از واحدهای رسوبی کرتاسه حوضه رسوبی کپهداغ و شامل شیل و مارن است. این سازند استراکدای فراوانی دارد. بر پایه مطالعات انجام شده و به وسیله میکروسکوپ الکترونی رویشی (SEM) در برش مزدوران 18 جنس و 48 گونه شناسایی شده است. استراکدای شناسایی شده با استراکدای مطالعه شده در ایران و مناطق مجاور مقایسه شده‌اند. بر پایه گونه‌های شناسایی شده سه زون زیستچینهشناسی (Cytherelloidea sp.1, Veenia sp.2, Limburgina sp.) در این برش تعیین شده است. با توجه به زیستزونهای استراکدای شناسایی شده و مقایسه با زیستزونهای ارائه شده بر پایه نانوفسیلها، سن سازند آب‌تلخ در برش مطالعه شده کامپانین پسین- ماستریشتین پیشین- ماستریشتین پسین است.
زمین شناسی اقتصادی
فاطمه اسماعیلی؛ فردین موسیوند؛ محمود صادقیان؛ سیدمهران حیدری
چکیده
کانسار مس میاندشت، در 110کیلومتری خاور شاهرود، 24 کیلومتری شمال باختر عباس‌آباد و در کمربند آتشفشانی سنوزوییک شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. عمده واحدهای سنگ- چینه‌ای منطقه مورد مطالعه دارای سن ائوسن و شامل گدازه‌های زیردریایی (بازالت، تراکی‌بازالت، آندزیت و تراکی‌آندزیت)، آذرآواری (توف، توف برش، آگلومرا) و مجموعه های رسوبی ...
بیشتر
کانسار مس میاندشت، در 110کیلومتری خاور شاهرود، 24 کیلومتری شمال باختر عباس‌آباد و در کمربند آتشفشانی سنوزوییک شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. عمده واحدهای سنگ- چینه‌ای منطقه مورد مطالعه دارای سن ائوسن و شامل گدازه‌های زیردریایی (بازالت، تراکی‌بازالت، آندزیت و تراکی‌آندزیت)، آذرآواری (توف، توف برش، آگلومرا) و مجموعه های رسوبی (آهک نومولیت‌دار، آهک توفی، شیل، ماسه سنگ و کنگلومرا) هستند. کانهزایی مس در این منطقه به‌صورت اپی ژنتیک و چینه‌کران در امتداد لایه‌بندی سنگهای درونگیر (توف‌برش و آگلومرا با ترکیب آندزیت بازالتی و تراکی‌آندزیت‌بازالتی) و نیز در امتداد گسل‌های قطع‌کننده لایه‌بندی سنگهای میزبان رخ داده است. بافت‌های عمده ماده معدنی شامل رگه- رگچهای، پرکننده فضای خالی، دانه پراکنده و جانشینی است. ماده معدنی حاوی کانی‌های اولیه کالکوسیت، بورنیت، کالکوپیریت و پیریت و کانی‌های ثانویه کوولیت، کالکوسیت ثانویه، مالاکیت، هماتیت، گوتیت و آزوریت است. از مهمترین دگرسانی‌های همراه کانهزایی می‌توان به دگرسانی کربناتی- سیلیسی، سریسیتی و آرژیلیک و کلریتی اشاره کرد که با نزدیک‌شدن به بخش کانه‌دار، بر شدت کربناتی و سیلیسی‌شدن افزوده می شود. محیط زمین‌ساختی تشکیل توالی میزبان این کانسار با توجه به بررسی‌های ژئوشیمیایی صورت گرفته، محیط کششی است که در کمان آتشفشانی حاشیه قاره‌ای تشکیل شده است. با توجه به ویژگی‌هایی نظیر محیط زمین‌ساختی، سنگهای دربرگیرنده، کانی‌شناسی، کنترل‌کننده‌های کانهزایی و انواع دگرسانی‌ها، کانسار مس میاندشت با کانسارهای تیپ مانتو شباهت زیادی نشان می دهد و به‌طور عمده در زمان کوهزایی و چین‌خوردگی و گسل‌خوردگی توالی میزبان تشکیل شده است. گفتنی است ویژگی خاص کانهزایی مس میاندشت شامل گسترش دگرسانی آرژیلیک و نبود دگرسانی قابل توجه زئولیتی، آن را از دیگر کانسارهای مس منطقه از جمله کانسار عباس‌آباد متمایز می کند.
راضیه محمدی؛ محمد هاشم امامی؛ منصور وثوقی عابدینی
چکیده
منطقه مورد مطالعه در حدود 230 کیلومتری جنوب باختری تهران قرار گرفته است. مطالعات زمینشناسی بر روی این منطقه حاکی از وجود توده‌های نفوذی بازیک به سن احتمالی میوسن و گدازه‌هایی با طیف ترکیبی اسیدی تا بازیک به سن اولیگومیوسن است. سنگهای نفوذی به طور عمده ترکیب گابرویی داشته و گدازه‌ها را داسیت- ریوداسیت، آندزیت، تراکی ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در حدود 230 کیلومتری جنوب باختری تهران قرار گرفته است. مطالعات زمینشناسی بر روی این منطقه حاکی از وجود توده‌های نفوذی بازیک به سن احتمالی میوسن و گدازه‌هایی با طیف ترکیبی اسیدی تا بازیک به سن اولیگومیوسن است. سنگهای نفوذی به طور عمده ترکیب گابرویی داشته و گدازه‌ها را داسیت- ریوداسیت، آندزیت، تراکی آندزیت، هورنبلند آندزیت، آندزیت بازالتی و تراکی بازالت تشکیل میدهد سنگهای نفوذی بیشتر ماهیت قلیایی و گدازه‌ها کم و بیش ماهیت کلسیمی- قلیایی را نشان می‌دهند. در مطالعات ژئوشیمیایی ایزوتوپی گدازه‌های آندزیتی منطقه در محدوده ترکیب کل زمین قرار می‌گیرند، اما به نظر می‌رسد سنگهای گوشته‌ای ضمن استقرار در پوسته (بویژه پوسته قاره‌ای بالایی) با آن دچار آلودگی شده است. ترکیب BSE به طرف غنی‌شدگی از نسبت 87Sr/86Sr جابه‌جا شده است که نمونه‌ای از سنگ‌ها چنین وضعیتی را نشان میدهد. نمودارهای عنکبوتی مربوط به عناصر کمیاب نشان میدهد که جایگاه زمین‌ساختی توده‌های نفوذی منطقه با محیط زمین‌ساختی کششی مطابقت می‌نمایند. این در حالی است که گدازه‌ها دارای نمودارهای عنکبوتی با روند یکنواختی نبوده و به مناطق فرورانش شباهت بیشتری دارند. این مسئله بیانگر آن است که توده‌های نفوذی منطقه مورد مطالعه با سنگهای آتشفشانی بخش جنوبی آن تفاوت ژنتیکی دارد.
سمیرا زندی‌فر؛ محمدولی ولی‌زاده؛ محمدعلی برقی؛ محمد رضا فرودی جهرمی
چکیده
در باختر و شمال‌باختر روستای حسن‌آباد یزد دایک‌های بزرگی از آندزیت‌های نیمه قلیایی در دیوریت‌ها، گرانودیوریت‌ها و کوارتز‌دیوریت‌ها دیده میشود. بلورهای کلینوپیروکسن درشت این سنگ‌ها منطقه‌بندی تقریبا" واضحی را نشان می‌دهند. ترکیب کلینوپیروکسن‌های دانه‌ریز زمینه در این سنگ‌ها مشابه حاشیه کلینوپیروکسن‌های زونینگ‌دار ...
بیشتر
در باختر و شمال‌باختر روستای حسن‌آباد یزد دایک‌های بزرگی از آندزیت‌های نیمه قلیایی در دیوریت‌ها، گرانودیوریت‌ها و کوارتز‌دیوریت‌ها دیده میشود. بلورهای کلینوپیروکسن درشت این سنگ‌ها منطقه‌بندی تقریبا" واضحی را نشان می‌دهند. ترکیب کلینوپیروکسن‌های دانه‌ریز زمینه در این سنگ‌ها مشابه حاشیه کلینوپیروکسن‌های زونینگ‌دار است. نتایج حاصل از تجزیههای نقطهای کلینوپیروکسنها توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) از مرکز به سمت حاشیه نشان داد که کلینوپیروکسنها دارای ترکیبی از دیوپسید کرومدار، سالیت-فروسالیت و تیتاناوژیت هستند. منطقه‌بندی این بلورها در هنگام رشد کانی بهوجود آمدهاست. اعتقاد بر این است که در منطقه‌بندی این کلینوپیروکسنها تاریخچه پیچیدهای از شروع و خاتمه تفریق، آمیختن به وسیله اختلاط ماگمایی، وجود و نبود تهنشستهای فشار بالا ثبت شده‌است. منشأ بلورهای سالیت و فروسالیت در دایک‌های آندزیتی حسن‌آباد احتمالا" از سنگهای دیواره گوشته بالایی در نظر گرفتهمیشود.
حمید خرمی؛ بهرام رضایی؛ احمد امینی؛ فتح‌الله مصوری
چکیده
مطالعات کانی‌شناسی و درجه آزادی از مهمترین متغیرهای مورد استفاده در انتخاب روش جدایش است. در این مطالعه ویژگی‌های انواع مختلف کانی‌های موجود درکانسنگ فلورین شناسایی و روشهای مناسب برای پیش‌فرآوری و فرآوری پایانی ارائه شد. ویژگی‌های کانسنگ با مطالعات میکروسکوپی، XRF، XRD و تجزیه شیمیایی تعیین و ترکیبات کانی‌شناسی بر پایه تجزیه ...
بیشتر
مطالعات کانی‌شناسی و درجه آزادی از مهمترین متغیرهای مورد استفاده در انتخاب روش جدایش است. در این مطالعه ویژگی‌های انواع مختلف کانی‌های موجود درکانسنگ فلورین شناسایی و روشهای مناسب برای پیش‌فرآوری و فرآوری پایانی ارائه شد. ویژگی‌های کانسنگ با مطالعات میکروسکوپی، XRF، XRD و تجزیه شیمیایی تعیین و ترکیبات کانی‌شناسی بر پایه تجزیه شیمیایی و مطالعات میکروسکوپی و همچنین مشخصات بافت مانند ابعاد ذرات، توزیع ذرات کانی باارزش، وضعیت کانی‌های درگیر و وضعیت کانسنگ مشخص شد. بر پایه بررسی‌های انجام یافته این کانسنگ شامل: فلورین (52/40%)، کلسیت (24%)، کوارتز (20%)، اسمیت‌زونیت (8%)، گالن (2%)، کانی‌های رسی (3%)، باریت (1%) و گوتیت (6/0%) است و فاز کربناتی به دو شکل کلسیت درشت‌بلور و میکرایتی تا میکرواسپارایت دیده شد. کوارتز به‌شکل ریزبلورین و اکسیدهای لیمونیت و گوتیت به شکل لکه‌های 20 تا 30 میکرونی در درون کوارتز تشکیل شده است. درجه آزادی نمونه پس از خردایش در فراکسیون‌های ابعادی مختلف، با روش میکروسکوپی تعیین و بر پایه آن درجه آزادی فلورین (100 میکرون)، کلسیت (100 میکرون) وکوارتز (90 میکرون) و همچنین درگیری کانی کوارتز و کلسیت با فلورین در ابعاد 100 مش (150 میکرون) به ترتیب 36 و23 درصد است. در پایان روش ثقلی در ابعاد600 - 425+ میکرون به عنوان روش پیش فرآوری و فلوتاسیون در ابعاد 150- 75+ میکرون به عنوان روش پایانی فرآوری انتخاب شد.
لیلا کریمی دهکردی؛ بهزاد وثوقی؛ یحیی جمور
چکیده
در این مقاله، یک شبکه GPS برای مطالعه پارامترهای مکانیکی گسل طراحی میشود. الگوی کشسان مورد استفاده، تابعی از پارامترهای مکانیکی گسل واقع در یک محیط کشسان و همگن است. پارامترهای مورد نظر عمق قفل شدگی و سرعت لغزش گسل است. با ذکر چند نمونه عددی، اثر فاصله ایستگاه‌های شبکه از خط گسل بر دقت برآورد پارامترهای فوق بررسی شده‌است. نتایج ...
بیشتر
در این مقاله، یک شبکه GPS برای مطالعه پارامترهای مکانیکی گسل طراحی میشود. الگوی کشسان مورد استفاده، تابعی از پارامترهای مکانیکی گسل واقع در یک محیط کشسان و همگن است. پارامترهای مورد نظر عمق قفل شدگی و سرعت لغزش گسل است. با ذکر چند نمونه عددی، اثر فاصله ایستگاه‌های شبکه از خط گسل بر دقت برآورد پارامترهای فوق بررسی شده‌است. نتایج نمونه عددی نشان میدهد که فقط با تغییر محل ایستگاهها در یک شبکه فرضی، دقت تعیین عمق قفلشدگی و سرعت لغزش گسل به ترتیب از به مقدار بهبود مییابد.
علیرضا زراسوندی؛ حسن زمانیان؛ الهام حجازی؛ عبدالحسین منصور
چکیده
بوکسیت سرفاریاب در 250 کیلومتری خاور اهواز، در محدوده استان کهگیلویه و بویر احمد در زون ساختاری زاگرس چین‌خورده ساده و در میان سازندهای سروک و ایلام تشکیل شده است. واحدهای بوکسیتی این کانسار از پایین به بالا عبارت است از: آهک سروک، آهک مارنی، آرژیلیت‌ها، بوکسیت پیزولیتی، بوکسیت زرد، بوکسیت قرمز و بوکسیت سفید. در این مطالعه برای تعیین ...
بیشتر
بوکسیت سرفاریاب در 250 کیلومتری خاور اهواز، در محدوده استان کهگیلویه و بویر احمد در زون ساختاری زاگرس چین‌خورده ساده و در میان سازندهای سروک و ایلام تشکیل شده است. واحدهای بوکسیتی این کانسار از پایین به بالا عبارت است از: آهک سروک، آهک مارنی، آرژیلیت‌ها، بوکسیت پیزولیتی، بوکسیت زرد، بوکسیت قرمز و بوکسیت سفید. در این مطالعه برای تعیین فرایندهای شیمیایی دخیل در تشکیل بوکسیت سرفاریاب و نیز بررسی نقش و رفتار عناصر در فرایندهای هوازدگی و نحوه تبادلات شیمیایی آنها، از روش ژئوشیمیایی محاسبات تبادلات جرم استفاده شد. در این روش، مقادیر تبادل جرم عناصر مختلف نسبت به یک عنصر یا چند عنصر بیتحرک که بیشترین ثبات شیمیایی را طی فرایندهای هوازدگی از خود نشان می‌دهند، محاسبه شد. در این مطالعه از عناصر به عنوان عناصر بیتحرک شاخص استفاده شد؛ نتایج به دست آمده نشان میدهد که عناصر طی فرایندهای حاکم، از محیط خارج شده وعناصرغنی شده‌اند. با توجه به مطالعات صورت گرفته چنین به نظر می‌رسد که ماده اولیه بوکسیت سرفاریاب، آرژیلیتی بوده که با توجه به برجازا بودن بوکسیت سرفاریاب، می‌توان آهک سروک را که حاوی ذرات رسی است، منشأ این عناصر در نظر گرفت.
رضا کهنسال؛ صدیقه ذوالفقاری؛ مهرداد قهرایی پور
چکیده
این منطقه بخش کوچکی از ناحیه ساختاری سبزوار است که در بین استان‌های سمنان و خراسان رضوی جای دارد. در این ناحیه سن کهن‌ترین سنگهای رسوبی، ژوراسیک میانی است و همراه با آنها افق‌هایی از گدازه‌های ریولیتی - ریوداسیتی با گرایش کلسیمی- قلیایی وجود دارند. پیدایش نخستین گدازه‌های بازالتی با گرایش قلیایی همراه با دایک‌های دیابازیک ...
بیشتر
این منطقه بخش کوچکی از ناحیه ساختاری سبزوار است که در بین استان‌های سمنان و خراسان رضوی جای دارد. در این ناحیه سن کهن‌ترین سنگهای رسوبی، ژوراسیک میانی است و همراه با آنها افق‌هایی از گدازه‌های ریولیتی - ریوداسیتی با گرایش کلسیمی- قلیایی وجود دارند. پیدایش نخستین گدازه‌های بازالتی با گرایش قلیایی همراه با دایک‌های دیابازیک در کنار افق‌هایی از سنگ‌آهک‌های کرتاسه پایین بوده است. از طرفی، حجم بسیار زیادی ازگدازه‌ها و دایک‌های اسیدی با ترکیب ریوداسیتی- داسیتی، گدازه‌ها و دایک‌های میانه با ترکیب تراکی‌آندزیتی، و دایک‌های بازیک با ترکیب بازالتی با گرایش کلسیمی- قلیایی در کنار انبوهی از سنگ‌آهک‌های پلاژیک کرم رنگ مایل به صورتی در پایان کرتاسه بالا نمایان شده است. مجموعه سنگهای یاد شده با رخنمون‌هایی از سنگهای رسوبی پالئوسن پوشیده شده‌اند. بررسی نمودارهای تغییرات عنصری هارکر بیانگر تأثیر فرایند آلایش ماگمایی در کنار تفریق ماگمای بازیک از گوشته‌ای تهی شده است، که توسط نمودارهای عنکبوتی تأیید میشود. جایگاه زمین‌ساختی سنگهای آتشفشانی ژوراسیک میانی و کرتاسه بالایی بیانگر سنگهای آتشفشانی کمان آتشفشانی و همزمان با برخوردی است که به ترتیب بر اثر سازوکار جنبش‌های زمین‌ساختی سیمرین میانی و لارامید ایجاد شده است. با این حال پیامد فاز کوهزایی اتریشین در منطقه مری به تشکیل سنگهای آتشفشانی بازیک کرتاسه پایین با جایگاه درون صفحه قاره‌ای منجر شده است که در نمودارهای عناصرکمیاب نمایان شده است. در گامه‌های پایانی کرتاسه و آغاز سنوزوییک جنبش کوهزایی لارامید در چهره یک فاز فشارشی سبب بسته شدن حوضه رسوبی مورد سخن، چین‌خوردگی و خروج آن از آب شده است. تنها در ناحیه مری نبود بخشهای نفوذی مربوط به یک پیکره افیولیتی بالغ، وجود سنگهای آتشفشانی و رسوبی در بالاترین بخشهای این پیکره، و از طرف دیگر حضور گسل‌های فشاری و راستالغز با سازوکارهای مهم و همسان با گسل درونه نشانگر زمین‌درزهای کهن و بسته شدن زود هنگام این بخش از ناوه درونه – کاشمر و تشکیل آمیزه رنگین در این ناحیه بوده است.
کاظم شعبانی گورجی؛ رضا موسوی حرمی؛ اسداله محبوبی؛ خسرو خسرو تهرانی
چکیده
در این پژوهش منشأ و موقعیت زمین‌ساختی ماسه‌سنگ‌های توربیدیتی ائوسن سراوان در جنوب خاوری ایران، با استفاده از روشهای سنگ‌نگاری و ژئوشیمیایی مورد مطالعه قرار گرفته است. این ماسه‌سنگ‌ها دارای گسترش جانبی زیادی بوده که در فواصل طولانی چندین کیلومتری قابل ردیابی هستند. مرز زیرین آنها تند بوده و توالی بوما (Tbcde, Tabc, Tbcd, Tabcd) به همراه ...
بیشتر
در این پژوهش منشأ و موقعیت زمین‌ساختی ماسه‌سنگ‌های توربیدیتی ائوسن سراوان در جنوب خاوری ایران، با استفاده از روشهای سنگ‌نگاری و ژئوشیمیایی مورد مطالعه قرار گرفته است. این ماسه‌سنگ‌ها دارای گسترش جانبی زیادی بوده که در فواصل طولانی چندین کیلومتری قابل ردیابی هستند. مرز زیرین آنها تند بوده و توالی بوما (Tbcde, Tabc, Tbcd, Tabcd) به همراه ساختمان‌های رسوبی مانند لایه‌بندی تدریجی، قالب‌های جریانی و شیاری، لامیناسیون مورب مسطح، ریپل‌مارک‌های جریانی و لامیناسیون موازی دیده می‌شوند. همچنین اثر فسیل‌های مربوط به آب‌های ژرف (رخساره اثر فسیلی نرئیتس)، گاه فراوان یافت می‌شوند. مجموعه ویژگی‌های یادشده می‌توانند نشاندهنده رسوب‌گذاری به وسیله جریان‌های توربیدیتی باشد. بررسی‌های سنگ‌نگاری نشان می‌دهند که این ماسه‌سنگ‌ها دانه‌ریز تا دانه‌درشت بوده و بیشتر دانه‌ها جورشدگی ضعیف تا متوسط داشته و نیمه زاویه‌دار تا نیمه گردشده با کرویت متوسط هستند. در این ماسه‌سنگ‌ها که از نوع فلدسپاتیک لیت‌آرنایت هستند، کوارتز تک‌بلوری و چندبلوری، فلدسپار و خرده‌های سنگی آتشفشانی و دگرگونی دیده میشود و ترکیب کلی آنها به صورت Q55F14.7L30.3 است. ترکیب عناصر اصلی، فرعی و خاکی کمیاب در این نهشته‌ها نشان میدهد که منشأ آنها از سنگهای آذرین حدواسط تا فلسیک بوده است. میانگین شاخص دگرسانی شیمیایی (CIA) محاسبه شده تقریباً 62 است که نشاندهنده هوازدگی شیمیایی کم تا متوسط سنگ منشأ و یا رسوبات در طی حمل و نقل است. بر پایه داده‌های سنگ‌نگاری، مشخص شد که موقعیت زمین‌ساختی نهشته‌های مورد مطالعه، کوهزایی‌های با چرخه مجدد و از نوع انتقالی بوده و نمودارهای تفکیک‌کننده زمین‌ساختی بر پایه عناصر اصلی و فرعی نیز محیط زمین‌ساختی حاشیه‌های فعال قاره‌ای و کمان‌های ماگمایی قاره‌ای را نشان میدهد.
