مریم حاجیبهرامی؛ نادر تقی‌پور؛ قاسم قربانی
چکیده
کانسار آهن همیرد در شمال خاور سمنان و در مرز پهنه ساختاری البرز جنوبی و شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. توده نفوذی نیمه‌آتشفشانی با ترکیب مونزونیت- مونزودیوریت به درون سنگ‌های رسوبی آهکی، آذرآواری (معادل سازند کرج با سن ائوسن میانی) نفوذ کرده است. کانه‌زایی آهن در محل تماس توده با این سنگ‌ها رخ داده است. حضور گسترده هماتیت همراه ...
بیشتر
کانسار آهن همیرد در شمال خاور سمنان و در مرز پهنه ساختاری البرز جنوبی و شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. توده نفوذی نیمه‌آتشفشانی با ترکیب مونزونیت- مونزودیوریت به درون سنگ‌های رسوبی آهکی، آذرآواری (معادل سازند کرج با سن ائوسن میانی) نفوذ کرده است. کانه‌زایی آهن در محل تماس توده با این سنگ‌ها رخ داده است. حضور گسترده هماتیت همراه با مقادیر فرعی مگنتیت، گوتیت، لیمونیت، پیریت، دولومیت، باریت و کلسیت از ویژگی‌های مهم کانی‌زایی در کانسار آهن همیرد است. کانی‌زایی به شکل رگه‌ای و عدسی‌هایی با ترکیب هماتیت و مقدار کمتر مگنتیت است. برای تعیین منشأ و ارائه مدل ژنتیکی کانسار آهن همیرد به مطالعه میانبارهای سیال و ایزوتوپ‌های پایدار گوگرد، کربن و اکسیژن پرداخته شده است. مطالعات سنگ‌نگاری نمونه‌های کوارتزی 5 گروه از میانبارهای سیال و نمونه باریتی 4 گروه از میانبارهای سیال را در کانسار همیرد نشان می‌دهند. میانبارهای سیال نمونه‌های کوارتزی، تک‌فازی مایع، تک‌فازی گاز، دوفازی غنی از مایع، دوفازی غنی از گاز و سه‌فازی مایع- جامد- گاز هستند. میانبارهای سیال سه‌فازی مایع- جامد- گاز در نمونه باریتی دیده نشده است. مطالعات دماسنجی انجام شده میانبارهای سیال کوارتز و باریت (دو فازی غنی از مایع) بیشترین فراوانی همگن‌شدگی را در گستره دمایی 200 تا 250 و 100 تا 150 درجه سانتی‌گراد و بیشترین فراوانی شوری را در گستره Wt% NaCl 20-10 و 5-5/0 نشان می‌دهد. میانبارهای سیال سه‌فازی دارای فاز هالیت در نمونه کوارتزی با بیشترین فراوانی همگن‌شدگی در گستره دمایی 200 تا 350 درجه سانتی‌گراد و بیشترین فراوانی شوری در گسترهWt% NaCl 40-30 هستند. مقدار δ34S کانی پیریت در کانسار همیرد میان (CDT)‰ 2/2 تا (CDT)‰ 4/7 است. مقادیر δ34S و δ18O کانی باریت این کانسار به ترتیب دارای محدوده میان ‰6/13 تا ‰2/20 نسبت به CDT و ‰2/10 تا ‰1/12 نسبت به VSMOW است. دامنه تغییرات ایزوتوپ‌های کربن و اکسیژن کانی کلسیت به ترتیب میان ‰ 4/3- تا ‰ 5/4- نسبت به VPDB و ‰ 76/17 تا ‰ 16/19 نسبت به VSMOW در تغییر است. نتایج حاصل از مطالعات دماسنجی میانبارهای سیال و ایزوتوپ‌های پایدار اکسیژن، کربن و گوگرد کانسار آهن همیرد، آمیختگی سیال‌های ماگمایی و جوی را به عنوان منشأ محلول‌های گرمابی بیان کرده است. احتمالاً کانی‌زایی در کانسار آهن همیرد همانند کانسارهای اسکارن آهن است.
فرزانه بخشی‌زاد؛ قاسم قربانی
چکیده
منطقه زنجان- تکاب مشتمل بر انواع سنگ‌های دگرگونی شامل پارا- و ارتوگنیس‌ها، آمفیبولیت‌ها، انواع شیست‌ها و میگماتیت‌ها به همراه دایک‌ها و عدسی‌های ماگمایی جوان و کمتر دگرگون شده است. در این مطالعه، سنگ‌های دگرگونی زنجان- تکاب در سه منطقه: 1- آلمالو- قاضی‌کندی- علم‌کندی، 2- قره‌ناز- قوزلو و 3- زکی‌کندی- باروت آغاسی نمونه‌برداری و ...
بیشتر
منطقه زنجان- تکاب مشتمل بر انواع سنگ‌های دگرگونی شامل پارا- و ارتوگنیس‌ها، آمفیبولیت‌ها، انواع شیست‌ها و میگماتیت‌ها به همراه دایک‌ها و عدسی‌های ماگمایی جوان و کمتر دگرگون شده است. در این مطالعه، سنگ‌های دگرگونی زنجان- تکاب در سه منطقه: 1- آلمالو- قاضی‌کندی- علم‌کندی، 2- قره‌ناز- قوزلو و 3- زکی‌کندی- باروت آغاسی نمونه‌برداری و مطالعه شده‌اند. ارتوگنیس‌ها و لوکوسم میگماتیت‌ها در این مناطق دارای غنی‌شدگی از عناصر کمیاب خاکی سبک نسبت به سنگین هستند و با تهی‌شدگی در عناصری مانند Nb و Ta مشخص می‌شوند. ارتوگنیس‌های منطقه آلمالو- قاضی‌کندی- علم‌کندی دارای دامنه سنی 491 تا 516 میلیون سال هستند، ولی هسته‌های زیرکن‌های دیرین نیز دارند. متاتونالیت‌های این منطقه دارای سن 24 تا 26 میلیون سال هستند. لوکوسم میگماتیت‌ها به همراه پاراگنیس‌ها و آمفیبولیت‌های گنیسی در منطقه قره‌ناز- قوزلو دارای زیرکن‌هایی هستند که شواهد ذوب بخشی در حدود 25 تا 28 میلیون سال را نشان می‌دهند. سن مدل نئودیمیم میگماتیت‌ها مقادیر متغیر 466 تا 1629 را نشان می‌دهد؛ ولی بیشتر داده‌ها سن مدل اردوویسین و اواخر نئوپروتروزوییک را نشان می‌دهند. تغییرات εHf(t) برای حاشیه زیرکن همه نمونه‌ها مقادیر مثبت و سن مدلآنها برابر 400 تا 700 میلیون سال است. با توجه به داده‌های موجود به نظر می‌رسد که افزون بر سنگ‌های دگرگونی دیرین در منطقه زنجان- تکاب، سنگ‌های دگرگون شده (یا کمی دگرگون شده) جوان‌تر نیز در این بخش از ایران دیده می‌شوند. به نظر می‌رسد که فرایندهای فعالیت ماگمایی کادومین ایران در این منطقه نیز دارای بخش قابل توجهی است ولی نسبت به دیگر بخش‌های ایران دامنه سنی وسیع‌تری دارد و نیز کمی جوان‌تر است. تشکیل میگماتیت‌ها و بالا آمدن گنیس‌های دگرگون شده از بخش‌های ژرف‌تر در این منطقه در ارتباط با یک مجموعه Core complex است که از فازهای کششی موجود در ایران در نتیجه عقب‌راندگی (Roll-back) سنگ‌کره فرورانده نئوتتیس به زیر بلوک ایران ناشی شده است.
ابراهیم محمدی‌گورجی؛ قاسم قربانی؛ هادی شفایی‌مقدم
چکیده
واحد‌های مورد مطالعه در شمال باختر سبزوار و در دامنه جنوبی نوار افیولیتی شمال سبزوار واقع شده است. تعداد زیادی گنبدهای آتشفشانی با ترکیب ریولیتی (گنبد ساروق، زردکوهی، کوه سفید مهر و نهر) واقع در بخش جنوبی نوار افیولیتی داورزن - سبزوار به داخل سنگ‌های این مجموعه افیولیتی نفوذ کرده‌اند. ویژگی‌های ژئوشیمیایی نمونه‌های مورد مطالعه، ...
بیشتر
واحد‌های مورد مطالعه در شمال باختر سبزوار و در دامنه جنوبی نوار افیولیتی شمال سبزوار واقع شده است. تعداد زیادی گنبدهای آتشفشانی با ترکیب ریولیتی (گنبد ساروق، زردکوهی، کوه سفید مهر و نهر) واقع در بخش جنوبی نوار افیولیتی داورزن - سبزوار به داخل سنگ‌های این مجموعه افیولیتی نفوذ کرده‌اند. ویژگی‌های ژئوشیمیایی نمونه‌های مورد مطالعه، از جمله غنی‌شدگی از عناصر LREE و LILE نسبت به HREE و HFSE، بی‌هنجاری منفی در عناصر TNT (Ta-Nb-Ti)، سرشت پرآلومین تا متاآلومین همراه با کالک- آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا و موقعیت آنها در نمودارهای متمایزکننده محیط‌های زمین‌ساختی، نشان‌دهنده آن است که این سنگ‌ها در یک محیط مرتبط با زون‌های فرورانش تشکیل شده‌اند. گنبدهای مورد مطالعه ویژگی‌های ژئوشیمیایی آداکیت‌ها (>69.2 wt% SiO2، 14.7 wt%<Al2O3، MgO<0.35 wt%،Sr>273 ppm ، غنی‌شدگی از عناصرLILE وLREE ، تهی‌شدگی از عناصر Y وHREE (Y<9.7 و Yb<0.86) و نسبت‌های بالای Sr/Y>58)و La/Yb>12.1) و به گروه آداکیت‌های غنی از سیلیس (SiO2≥69.2 wt%،MgO = 0.19-0.31 wt% ،CaO+Na2O<7.62 wt% وSr = 273-936) تعلق دارند. بررسی‌های ژئوشیمیایی و ترکیبات ایزوتوپی Nd، Sr و Pb ((87sr/86sr)i=0.7041-0.7042، εNdi=5.60-6.10 و مقادیر 206Pb/204Pb=18.37-18.39، 207Pb/204Pb=15.536-15.538 و 208Pb/204Pb= 38.325-38.327) نشان از آن است که ماگمای سازنده گنبدهای مورد مطالعه از ذوب بخشی ورقه اقیانوسی فرورانده شده (دارای ترکیب سنگ‌شناسی گارنت‌آمفیبولیت) ایجاد شده و سپس از راه تبلور تفریقی تحول‌یافته است.
