سجاد مغفوری؛ محمدرضا حسینزاده؛ عبدالرحمان رجبی؛ امیرمرتضی عظیمزاده
چکیده
توالی رسوبی کرتاسه پیشین در حوضه جنوب یزد میزبان کانهزاییهای روی- سرب- باریت است. این توالی را میتوان از دید موقعیت چینهای، سن و جنس سنگها به سه بخش پایینی، میانی و بالائی تقسیم کرد. بخش پایینی یا سازند سنگستان بهطور چیره از رسوبات تخریبی همچون کنگلومرا، ماسهسنگ، شیل، سیلتستون و آهک االیتی تشکیل یافته و با دگرشیبی آذرینپی ...
بیشتر
توالی رسوبی کرتاسه پیشین در حوضه جنوب یزد میزبان کانهزاییهای روی- سرب- باریت است. این توالی را میتوان از دید موقعیت چینهای، سن و جنس سنگها به سه بخش پایینی، میانی و بالائی تقسیم کرد. بخش پایینی یا سازند سنگستان بهطور چیره از رسوبات تخریبی همچون کنگلومرا، ماسهسنگ، شیل، سیلتستون و آهک االیتی تشکیل یافته و با دگرشیبی آذرینپی روی گرانیت شیرکوه و سازند دگرگون شده شمشک به سن ژوراسیک قرار گرفته است. سنگهای رسوبی بخش میانی یا سازند تفت شامل شیلهای غنی از مواد آلی، سیلتستون، آهک و دولومیت هستند. بخش بالائی یا سازند آبکوه (دره زنجیر) از سنگهای شیلی، آهکهای نازکلایه چرتدار و مارن تشکیل یافته است و بهصورت همشیب روی سازند تفت قرار میگیرد. کانهزاییهای روی- سرب- باریت در توالی رسوبی میزبان بر پایه جایگاه چینهای، سن نسبی و نوع سنگ میزبان ماده معدنی در دو افق قرار میگیرند: افق اول که کانسارهای مهدیآباد، منصورآباد و فرحآباد را دربر میگیرد، در بخش زیرین سازند تفت قرار دارد و سنگ میزبان ماده معدنی در آن شیلهای غنی از مواد آلی، آهکهای شیلی، سیلتستون، آهکهای سیلتی و دولومیت است. افق دوم که تنها در کانسارهای مهدی آباد و منصورآباد دیده می شود، در بخش میانی سازند آبکوه تشکیل شده است. سنگ میزبان ماده معدنی در این افق شیلهای سیاه و آهکهای نازکلایه چرتی است.
محمدرضا حسینزاده؛ سجاد مغفوری؛ مهسا قربانی؛ محسن مؤید
چکیده
منطقه مورد مطالعه در شمال باختر ایران و در پهنه فلززایی ارسباران جای دارد. مجموعه سنگهای موجود در منطقه سوناجیل شامل گدازههای آندزیتی ائوسن، میکرودیوریت پورفیری، توده گرانیتوییدی اینچه و تودههای آتشفشانی اکوزداغی به سن پلیوکواترنری است. میزبان اصلی کانیسازی مس و مولیبدن نوع پورفیری در منطقه سوناجیل توده میکرودیوریت است. ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در شمال باختر ایران و در پهنه فلززایی ارسباران جای دارد. مجموعه سنگهای موجود در منطقه سوناجیل شامل گدازههای آندزیتی ائوسن، میکرودیوریت پورفیری، توده گرانیتوییدی اینچه و تودههای آتشفشانی اکوزداغی به سن پلیوکواترنری است. میزبان اصلی کانیسازی مس و مولیبدن نوع پورفیری در منطقه سوناجیل توده میکرودیوریت است. بیشتر کانسارسازی بهصورت افشان و رگه- رگچهای است. رگه- رگچههای اصلی در منطقه سوناجیل بر پایه ساختار، بافت و کانیشناسی به شش گروه A، B، C، D، E و F تقسیم شدهاند که دارای مجموعهای از کانیهای سولفیدی (پیریت، کالکوپیریت، مولیبدنیت، بورنیت، تتراهدریت- تنانتیت و انارژیت)، اکسیدی و هیدروکسیدی (مگنتیت و اسپیکیولاریت) و کربناتی (مالاکیت و آزوریت) هستند. مطالعه میانبارهای سیال در کانسار سوناجیل نشاندهنده وجود انواع میانبارهای سیال تکفازی بخار، دوفازی مایع- بخار و چندفازی مایع- بخار- جامد از نوع اولیه در رگچههای کوارتز- سولفید است. دمای همگنشدگی برای سیالهای دوفازی میان 5/180 تا 565 درجه سانتیگراد و درجه شوری میان 7/0 تا 17/15 درصد وزنی نمک طعام است؛ دمای همگنشدگی برای میانبارهای سیال سهفازی که به فاز هالیت همگن میشوند میان 378 تا 565 درجه سانتیگراد و برای میانبارهای سیال سهفازی که به فاز بخار همگن میشوند میان 325 تا 485 درجه سانتیگراد است. همچنین میزان شوری این سیالها در بازه 3/35 تا 69 درصد وزنی نمک طعام است. همزیستی میانبارهای سیال تکفازی و دوفازی غنی از بخار در کنار میانبارهای سیال سهفازی و وجود دو جمعیت سیالهای با شوری بالا و شوری پایین نشاندهنده رخداد فرایند جوشش در کانسار سوناجیل است.
محمدرضا حسینزاده؛ سجاد مغفوری؛ محسن موید؛ امیر رحمانی
چکیده
کانسار مس- طلای خلیفهلو در 7 کیلومتری شمال خرمدره، در بخش مرکزی پهنه ماگمایی طارم جای گرفته است. واحدهای سنگی رخنمون یافته در محدوه کانسار شامل واحدهای آتشفشانی، نیمهآتشفشانی و نفوذی است که در ارتباط با زمینساخت و فعالیت ماگمایی ائوسن جایگزین شدهاند. شروع رخدادهای آتشفشانی با حجم گستردهای از گدازههای آندزیتی- تراکی آندزیتی ...
بیشتر
کانسار مس- طلای خلیفهلو در 7 کیلومتری شمال خرمدره، در بخش مرکزی پهنه ماگمایی طارم جای گرفته است. واحدهای سنگی رخنمون یافته در محدوه کانسار شامل واحدهای آتشفشانی، نیمهآتشفشانی و نفوذی است که در ارتباط با زمینساخت و فعالیت ماگمایی ائوسن جایگزین شدهاند. شروع رخدادهای آتشفشانی با حجم گستردهای از گدازههای آندزیتی- تراکی آندزیتی و پیروکلاستیک همراه بوده که در ادامه توسط توده کوارتزمونزونیت قطع شده است. کانیزایی مس- طلا در کانسار خلیفهلو در ارتباط تنگاتنگ با رخدادهای برشی و رگهای است. میزبان اصلی کانیزایی، برشها و رگههای همراه با گسلها هستند. بهترین و بیشترین رخداد کانیزایی درون رگههای سیلیسی رخ داده است. دو مرحله کانیزایی را میتوان در کانسار خلیفه لو تشخیص داد. این مراحل بهصورت یک روند از برش ناحیهای (فاز اول مرحله اول) به رگههای سیلیسی- سولفیدی طلادار (فاز دوم مرحله اول) و برشهای اکسیدی (فاز اول از مرحله دوم) تا رگههای اکسیدی اسپیکیولاریتی (فاز دوم از مرحله دوم) در کانیشناسی برشها و رگهها دیده میشود. کانیسازی طلا در همراهی با سولفیدهای دانهپراکنده در سیمان گرمابی و رگههای قطع کننده آنها در مرحله اول (فاز دوم) رخ داده است. دگرسانی گرمابی در کانسار خلیفهلو دارای یک الگوی تمرکز نسبی است. دگرسانیهای سیلیس حفرهای و آرژیلیک در ارتباط نزدیک با بخشهای پرعیار طلا هستند. دگرسانی پروپیلیتیک بیشتر در پیرامون و حاشیه توده معدنی گسترش دارد. پیریت، کالکوپیریت، بورنیت، کوولیت، کالکوسیت و هماتیت به همراه طلای آزاد، کانیهای معدنی را در کانسار خلیفهلو تشکیل میدهند. بافت کانهها بسیار گوناگون و شامل انواع بافتهای دانهپراکنده، برشی، رگه- رگچهای، جانشینی و تیغهای است. مطالعات انجام شده در مقیاسهای مختلف، عوامل کنترلکننده تمرکز کانیزایی در کانسار خلیفهلو را جایگیری نزدیک به سطح توده کوارتزمونزونیت پورفیری غنی از مواد فرار، رخدادهای برشی- رگهای و دگرسانی گرمابی نشان میدهند. نتایج مطالعات و همچنین مقایسه ویژگیهای اصلی کانسار خلیفهلو با کانسارهای طلای اپیترمال گویای آن است که کانسار خلیفهلو از دید ویژگیهای زمینشناسی، دگرسانی و کانیزایی بیشترین همانندی را با کانسارهای اپیترمال نوع سولفیداسیون بالا دارد.
محمدرضا حسینزاده؛ سجاد مغفوری؛ محسن مؤید؛ مسعود لطفهنیا؛ بهزاد حاجعلیلو
چکیده
منطقه مورد مطالعه در شمالباختری ایران و در پهنه فلززایی طارم واقع است. دگرسانی گرمابی گسترده و کانیسازیهای مس- سرب و روی به فرم افشان، رگهای و رگچهای در این منطقه به چشم میخورد. در اندیس لوبین- زرده، تزریق توده نفوذی به سن الیگوسن (qm) به درون مجموعههای آذرآواری (ولکانیکلاستیک) ائوسن (سازندکرج) در امتداد ساختارها و گسلهای ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در شمالباختری ایران و در پهنه فلززایی طارم واقع است. دگرسانی گرمابی گسترده و کانیسازیهای مس- سرب و روی به فرم افشان، رگهای و رگچهای در این منطقه به چشم میخورد. در اندیس لوبین- زرده، تزریق توده نفوذی به سن الیگوسن (qm) به درون مجموعههای آذرآواری (ولکانیکلاستیک) ائوسن (سازندکرج) در امتداد ساختارها و گسلهای طولی و ژرف بلندیهای طارم سبب ایجاد دگرسانی شدید گرمابی شامل دگرسانی فیلیک، آرژیلیک، پروپیلیتیک و سیلیسی شده است. این توده دارای طیف ترکیبی کوارتزمونزونیت، کوارتزمونزودیوریت، و میکرودیوریت و دارای کانیهای اصلی پلاژیوکلاز، پیروکسن، بیوتیت، هورنبلند، آلکالیفلدسپار، کوارتز و کانیهای فرعی آپاتیت، زیرکن، کانیهای کِدِر (اپک)، روتیل و اسفن است. ماگمای این توده سرشت کالکآلکالن تا با ماهیت شوشونیتی و ویژگی متاآلومینوس دارد و از دید موقعیت زمینساختی، مرتبط با کمان آتشفشانی است. فعالیتهای گرمابی حاصل از تزریق توده نفوذی یادشده سبب ایجاد دو سامانه رگه و رگچه در منطقه شده است؛ رگه- رگچههای کوارتزی دارای کانیزایی سولفیدی و رگه- رگچههای کربناتی تأخیری بدون کانیزایی. کانیزایی در رگه- رگچههای سیلیسی در امتداد گسلها و شکستگیهای منطقه که ناشی از سرد شدن توده نفوذی و زمینساختی کلی منطقه هستند، صورت گرفته است. مهمترین کانیسازیهای منطقه شامل کانیهای اکسیدی (ایلمنیت)، سولفیدی (پیریت، گالن، اسفالریت، کالکوپیریت)، سولفاتی (باریت) و کانیهای ثانویه اکسیدی - هیدروکسیدی (هماتیت، گوتیت)، سولفیدی (کوولیت)، سولفاتی (انگلزیت) و کربناتی (مالاکیت و آزوریت) است. با توجه به ویژگیهای بنیادین کانهزایی منطقه لوبین- زرده، از جمله محیط زمینساختی، سنگ میزبان، کانیشناسی، محتوای فلزی، شکل رگه- رگچهای و دگرسانیهای آن و مقایسه این ویژگیها با ویژگیهای بنیادین کانسارهای اپیترمال، میتوان کانیزایی رگه- رگچهای فلزاتپایه (مس- سرب- روی) در منطقه لوبین- زرده را در رده کانسارهای رگهای اپیترمال قرار داد.
محمدرضا حسینزاده؛ محسن مؤید؛ سجاد مغفوری؛ سعید علیپور؛ بهزاد حاجعلیلو
چکیده
منطقه مورد مطالعه در شمالباختری ایران و در زون متالوژنی ارسباران واقع میباشد. مجموعه سنگهای موجود در منطقه بالوجه شامل کوارتزدیوریت پورفیری (QDI)، کوارتزمونزونیت پورفیری (QMZ)، گرانودیوریت (GRD) و گابرودیوریت کلم (GAD) به سن الیگومیوسن می باشد. میزبان اصلی کانیسازی مس و مولیبدن تیپ پورفیری در منطقه بالوجه توده کوارتزدیوریت ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در شمالباختری ایران و در زون متالوژنی ارسباران واقع میباشد. مجموعه سنگهای موجود در منطقه بالوجه شامل کوارتزدیوریت پورفیری (QDI)، کوارتزمونزونیت پورفیری (QMZ)، گرانودیوریت (GRD) و گابرودیوریت کلم (GAD) به سن الیگومیوسن می باشد. میزبان اصلی کانیسازی مس و مولیبدن تیپ پورفیری در منطقه بالوجه توده کوارتزدیوریت است ولی در تودههای نفوذی پورفیری دیگر نیز کانیزایی مس دیده میشود. بخش اعظم کانسارسازی به صورت افشان و رگه- رگچهای میباشد. رگه- رگچههای اصلی در منطقه بالوجه بر اساس ساختار، بافت و کانیشناسی به چهار گروه C,B,A وD تقسیم شدهاند که واجد مجموعهای از کانیهای سولفیدی (پیریت، کالکوپیریت، مولیبدنیت ، بورنیت، گالن و اسفالریت)، اکسیدی و هیدروکسیدی (مگنتیت، هماتیت و گوتیت) و کربناته (مالاکیت و آزوریت) میباشند. کانسار بالوجه مانند دیگر کانسارهای مس- مولیبدن پورفیری دارای دگرسانیهای پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپیلیتیک میباشد. ماگمای تودههای مولد کانیزایی کالکآلکالن تا شوشونیتی بوده و از نظر موقعیت زمین ساختی، مرتبط با کمانهای ماگمایی پس از برخورد میباشد. همچنین سیالاتدرگیر موجود در رگچههای مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است، که این نتایج بیانگر دمای بالا (221- 381 درجه سانتیگراد)، شوری زیاد (5- 45 درصد وزنی نمک طعام) و حدوث پدیده جوشش در سیالات کانهدار کانسار بالوجه میباشد.
سجاد مغفوری؛ ابراهیم راستاد؛ فردین موسیوند
چکیده
توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه پسین در منطقه نوده که میزبان کانیزایی مس(روی) سولفید تودهای میباشد از چهار واحد سنگی(Unit1,Unit2, Unite3,Unit4) تشکیل شده است. کانیزایی مس (روی) در واحد 2 و در دو افق مجزا رخ داده است. این واحد سنگی از گدازه الیوین بازالت و ماسهسنگ سیلتی توفی از تشکیل شده است. کانسار نوده، دارای سه رخساره کانسنگی استرینگر زون، ...
بیشتر
توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه پسین در منطقه نوده که میزبان کانیزایی مس(روی) سولفید تودهای میباشد از چهار واحد سنگی(Unit1,Unit2, Unite3,Unit4) تشکیل شده است. کانیزایی مس (روی) در واحد 2 و در دو افق مجزا رخ داده است. این واحد سنگی از گدازه الیوین بازالت و ماسهسنگ سیلتی توفی از تشکیل شده است. کانسار نوده، دارای سه رخساره کانسنگی استرینگر زون، تودهای و لایهای می باشد. این کانسار دارای منطقهبندی ژئوشیمیایی قوی جانبی از رخساره کانسنگ تودهای به سمت رخساره کانسنگ لایهای (کاهش عیار ماده معدنی، کاهش نسبت Cu:Zn، افزایش نسبت Ba:Zn و افزایش میزان Fe و Mn) و منطقهبندی قائم، بهویژه در رخساره کانسنگ تودهای (افزایش نسبتهای Cu:Fe، Cu:Ti به سمت بالای کانسار همراه با کاهش Cu:Zn) است. مطالعات لیتوژئوشیمیایی نشان میدهد بیشینه عیار مس مربوط به رخساره کانسنگ تودهای و در حدود2/11 درصد است که به سمت رخساره کانسنگ لایهای میزان آن کاهش مییابد، این عیار در کانسنگ لایهای بین 4 تا 5 درصد در تغییر است. عیار مجموع فلزات پایه (Cu+Zn+Pb) در کانسار نوده همواره در رخساره کانسنگ تودهای بیشتر از زون استرینگر و رخساره کانسنگ لایهای است. عواملی مانند تغییر نسبت تولیدات گرمابی نسبت به ترکیبات رسوبی، تغییر دما، Eh و pH، رخداد فرایند پالایش در رخساره کانسنگ تودهای و غالب بودن فرایندهای رسوبی در رخساره کانسنگ لایهای این نوع منطقه بندی را کنترل مینمایند.
سجاد مغفوری؛ ابراهیم راستاد؛ فردین موسیوند؛ یه لین
چکیده
کانسار مس- روی نوده و اندیسهای فریزی،گراب، چون و کلاته لالا (نیران) در جنوبباختر سبزوار در توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه پسین، در یک محیط کافتی(ریفتی) تشکیل شدهاند. سنگ میزبان کانسار مس- روی نوده شامل گدازه آلکالی الیوین بازالت و ماسهسنگ سیلتی توفی بوده و سنگ میزبان اندیسهای معدنی فریزی و گراب آندزیت و سنگ میزبان کلاته لالا ...
بیشتر
کانسار مس- روی نوده و اندیسهای فریزی،گراب، چون و کلاته لالا (نیران) در جنوبباختر سبزوار در توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه پسین، در یک محیط کافتی(ریفتی) تشکیل شدهاند. سنگ میزبان کانسار مس- روی نوده شامل گدازه آلکالی الیوین بازالت و ماسهسنگ سیلتی توفی بوده و سنگ میزبان اندیسهای معدنی فریزی و گراب آندزیت و سنگ میزبان کلاته لالا و اندیس چون، ماسهسنگهای سیلتی توفی هستند. کانهزایی سولفیدی در کانسار نوده و اندیسهای معدنی در 3 افق ، به شکل صفحهای کشیده رخ داده است. بر اساس ماهیت کانهزایی سولفیدی، بافت و کانیشناسی سولفیدها، میتوان 3 رخساره کانهدار را در کانسار نوده از هم متمایز نمود. که عبارتند از: الف) رخساره رگه- رگچهای (Stringer zone): این رخساره شامل رگهها و رگچههای سیلیسی و سولفیدی است که به صورت قطعکننده لایهبندی سنگ میزبان در بخش زیرین رخساره کانسنگ تودهای تشکیل شده است. بافتهای رگه- رگچهای و جانشینی سولفیدها سیمای اصلی این رخساره را تشکیل میدهند. ب) رخساره کانسنگ تودهای که بخش ستبر، پرعیار و تودهای کانسار را تشکیل میدهد، ماهیتی ناهمگون و تقریباً چینهکران دارد که فقط محدود به گدازه آلکالی الیوین بازالت است و ج) رخساره کانسنگ لایهای که با سیمای لایهای و نواری و عیار پایین ماده معدنی قابل تشخیص است. سنگ دربرگیرنده این رخساره کانهدار ماسهسنگهای سیلتی توفی است. این رخساره بهصورت سولفیدهای لامینه و نواری همروند با لایهبندی سنگ میزبان و به صورت چینهسان در بخش خاوری کانسار تشکیل شده است. کانیهای تشکیل دهنده کانسار نوده شامل کالکوپیریت، پیریت، بورنیت، اسفالریت، مگنتیت و بولانژریت میباشد دگرسانیهای سنگ دیواره به طور عمده دگرسانیهای سیلیسی، کلریتی، اپیدوتی و سریسیتی را شامل میشوند. با توجه به ویژگیهای اساسی کانهزایی کانسار نوده، از جمله محیط زمینساختی، سنگ دربرگیرنده، کانیشناسی، محتوای فلزی و دگرسانی آن و مقایسه این ویژگیها با ویژگیهای اساسی ذخایر مس سولفید تودهای آتشفشانزاد (تیپ VMS) ، میتوان کانسار مس- روی نوده را به عنوان نمونهای از کانسارهای VMS تیپ پلیتیک- مافیک (Pelitic Mafic) یا تیپ بشی (Besshi Type)، در ایران معرفی نمود.