سنگ شناسی
محمود صادقیان؛ سید حسین حسینی؛ علی همتی؛ سکینه شکاری
چکیده
تودههای گرانیتوییدی جنوب باختر میامی (60 کیلومتری خاور شاهرود) در شمالیترین بخش پهنه ساختاری ایران مرکزی، دارای ترکیب کلی گرانیتی و ماهیت کالکآلکالن و پرآلومین ضعیف هستند. اگر چه این گرانیتوییدها توسط توالی ستبری از سنگهای رسوبی به سن اواخر تریاس- اوایل ژوراسیک پوشیده شدهاند؛ ولی در مناطق بسیار کموسعتی، ...
بیشتر
تودههای گرانیتوییدی جنوب باختر میامی (60 کیلومتری خاور شاهرود) در شمالیترین بخش پهنه ساختاری ایران مرکزی، دارای ترکیب کلی گرانیتی و ماهیت کالکآلکالن و پرآلومین ضعیف هستند. اگر چه این گرانیتوییدها توسط توالی ستبری از سنگهای رسوبی به سن اواخر تریاس- اوایل ژوراسیک پوشیده شدهاند؛ ولی در مناطق بسیار کموسعتی، سنگهایمیزبان گنیسی آنها به سن نئوپرتروزوییک رخنمون دارند. این گرانیتوییدها با دو سری دایک دیابازی به سن اواخر نئوپرتروزوییک و ژوراسیک میانی قطع شدهاند. اگر چه پیش‍تر سنهای پس از لیاس- پیش از دوگر، جوانتر از ژوراسیک و کهنتر از کرتاسه به گرانیتوییدهای مورد مطالعه نسبت داده شده است؛ ولی سنسنجی U-Pb که برای اولین بار روی زیرکنهای استخراج شده از آنها صورت گرفته است، بیانگر آن است که این سنگها سن اواخر نئوپروتروزوییک (اواخر ادیاکارن) دارند (10±545 میلیونسال) و جزو سرزمینهای کهن و پیسنگی ایران به شمار میروند و با تودههای گرانیتوییدی بندهزارچاه، سفید سنگ، دلبر، شترکوه، رضاآباد و دوچاه قابل مقایسه هستند. گرانیتوییدهای مورد نظر حاصل ذوببخشی سنگهای مادر متاپلیتی و متاگریوکی هستند و به گرانیتوییدهای نوع S تعلق دارند. تودههای گرانیتوییدی جنوب باختر میامی در اواخر نئوپروتروزوییک، در یک محیط زمین‌ساختی از نوع برخوردی و در ارتباط با بسته شدن حوضه پشت کمانی درون قاره ای و سپس دگرگونی سنگ های وابسته از رخساره شیست سبز تا آمفیبولیت و به ندرت گرانولیت، که در نهایت با گرانیت زایی از نوع s همراه بوده است.
عاتکه اصلانی؛ سکینه شکاری
چکیده
بخش جنوبی توده گرانیتوییدی الوند با گستردگی تقریبی 120 کیلومترمربع در جنوب و جنوب باختری همدان قرار گرفته است. گرانیتوییدهای پورفیرویید بیوتیت‌دار، حجم اصلی این توده را تشکیل می‌دهند. کانی پارامغناطیس بیوتیت، حامل خاصیت مغناطیسی چیره در این گرانیتویید است. متغیرهای خطوارگی مغناطیسی (L)، برگوارگی مغناطیسی (F) و درجه ناهمسانگردی ...
بیشتر
بخش جنوبی توده گرانیتوییدی الوند با گستردگی تقریبی 120 کیلومترمربع در جنوب و جنوب باختری همدان قرار گرفته است. گرانیتوییدهای پورفیرویید بیوتیت‌دار، حجم اصلی این توده را تشکیل می‌دهند. کانی پارامغناطیس بیوتیت، حامل خاصیت مغناطیسی چیره در این گرانیتویید است. متغیرهای خطوارگی مغناطیسی (L)، برگوارگی مغناطیسی (F) و درجه ناهمسانگردی مغناطیسی (P) مغزه‌های جهت‌دار برگرفته از 107 ایستگاه نمونه‌برداری، در آزمایشگاه محیط و دیرین‌مغناطیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور اندازه‌گیری شد. با تحلیل این داده‌ها، رابطه عکس میان شیب خطوارگی مغناطیسی با بزرگای خطوارگی و شیب برگوارگی مغناطیسی با بزرگای برگوارگی مغناطیسی و تطابق خوب میان برگوارگی و خطوارگی مغناطیسی با درجه پذیرفتاری مغناطیسی (P) در توده گرانیتوییدی الوند جنوبی دیده شد. عامل اصلی روابط یاد شده را می‌توان نتیجه عملکرد نیروهای مؤثر در بالاآمدگی و جایگیری ماگما در به خط کردن بیشتر کانی‌های مغناطیسی در موقعیت‌های مختلف درون ماگما دانست؛ زیرا هر چه کانی‌های بیشتری در یک سو قرار گیرند، بزرگای خطوارگی مغناطیسی و برگوارگی مغناطیسی نیز بیشتر می‌شود. همچنین مطالعات ریزساختاری نشان می‌دهد که بیشتر سویافتگی‌های دیده شده در آنکلاوها و فلدسپار‌های قلیایی منطقه، ناشی از جریان ماگماست. در مطالعه مغناطیسی حاضر، در هر ایستگاه که بزرگای خطوارگی مغناطیسی زیاد بود، شکل بیضوی مغناطیسی دوکی‌تر و در هر ایستگاه که بزرگای برگوارگی مغناطیسی مقدار زیادتری داشت، شکل بیضوی مغناطیسی کلوچه‌ای‌تر است. این روابط میان متغیرهای مغناطیسی، در توده گرانیتوییدی درّه‌باغ نیز دیده شد. این توده در شمال باختر الیگودرز در پهنه سنندج- سیرجان جای گرفته و جزو گرانیتوییدهای پارامغناطیس است.
محمود صادقیان؛ سکینه شکاری
چکیده
توده گرانیتوییدی درّه‌باغ در شمال باختر الیگودرز از دو بخش مافیک و فلسیک تشکیل شده است. این بخش‌ها به ترتیب دارای ترکیب سنگ‌شناسی دیوریت تا کوارتزدیوریت و گرانودیوریت تا لوکوگرانیت هستند. آشکارترین ویژگی‌های بخش فلسیک توده نفوذی درهّ‌باغ عبارتند از حضور گسترده آنکلاوهای متاپلیتی آندالوزیت‌دار، سورمیکاسه، سیلیسی (کوارتزی ...
بیشتر
توده گرانیتوییدی درّه‌باغ در شمال باختر الیگودرز از دو بخش مافیک و فلسیک تشکیل شده است. این بخش‌ها به ترتیب دارای ترکیب سنگ‌شناسی دیوریت تا کوارتزدیوریت و گرانودیوریت تا لوکوگرانیت هستند. آشکارترین ویژگی‌های بخش فلسیک توده نفوذی درهّ‌باغ عبارتند از حضور گسترده آنکلاوهای متاپلیتی آندالوزیت‌دار، سورمیکاسه، سیلیسی (کوارتزی به ارث رسیده از رگه‌های کوارتزی با ماهیت دگرگونی)، متاپسامیتی و همچنین زینوکریست‌های آندالوزیت در سراسر بخش فلسیک. سنگهای فلسیک دارای ماهیت پرآلومین و کالکوآلکالن هستند و در گروه گرانیتوییدهای نوع S (پالین‌ژنتیک) و کمان حاشیه قاره (CAG) قرار می‌گیرند. سنگهای مافیک دارای ماهیت متاآلومین و کالکآلکالن هستند و در گروه گرانیتوییدهای نوع I و کمان حاشیه قاره (CAG) جای می‌گیرند. بر پایه مشاهدات صحرایی، شواهد سنگ‌نگاری، ویژگی‌های ژئوشیمیایی و تفسیر رویدادهای صورت گرفته، در اثر نفوذ ماگماهای بازیک- حدواسط در مجموعه متاپلیتی- متاگریوکی تریاس پایانی- ژوراسیک آغازین، دما بالا رفته و دگرگونی مجاورتی بزرگ مقیاسی که تا حد تشکیل سیلیمانیت‌هورنفلس پیش رفته، صورت گرفته است. گذر دما از نقطه ذوب متاپلیت‌ها- متاگریوک‌ها، مذاب‌هایی با ترکیب مناسب برای ساخت تودههای گرانیتوییدی نوع S فراهم کرده است. ماگمای تولید شده به ترازهای بالاتر پوسته رفته و در آن جای گرفته است. جایگیری آن با دگرگونی مجاورتی کم وسعتی در حد کردیریت- هورنفلس همراه بوده است.
