افسانه ناصری اسفندقه؛ حبیب بیابانگرد؛ ساسان باقری
چکیده
کمپلکس دگرگونی ده‌سلم به سن ژوراسیک بالایی در باختر نهبندان و در حاشیه خاوری بلوک لوت رخنمون دارد. این کمپلکس به عنوان یکی از معدود رخنمون‌های پی‌سنگ بلوک لوت در خاور ایران است. سنگ‌های اولترامافیک دگرگون شده در این کمپلکس برای نخستین بار شناسایی و معرفی شده و به همراه سنگ‌های مافیک مطالعه شده‌اند. پیمایش‌های گسترده صحرایی و مطالعات ...
بیشتر
کمپلکس دگرگونی ده‌سلم به سن ژوراسیک بالایی در باختر نهبندان و در حاشیه خاوری بلوک لوت رخنمون دارد. این کمپلکس به عنوان یکی از معدود رخنمون‌های پی‌سنگ بلوک لوت در خاور ایران است. سنگ‌های اولترامافیک دگرگون شده در این کمپلکس برای نخستین بار شناسایی و معرفی شده و به همراه سنگ‌های مافیک مطالعه شده‌اند. پیمایش‌های گسترده صحرایی و مطالعات تصاویر ماهواره‌ای حضور مجموعه‌های سنگی متابازیت و اولترامافیک‌های دگرگون‌شده را در طول سه نوار باریک در راستای این کمربند دگرگونی آشکار ساخت که به آنها نام‌های کمربندهای خاوری، مرکزی و باختری داده شده است. مخلوط زمین‌ساختی از انواع شیست‌های سبز، آمفیبولیت، متاپریدوتیت، سرپانتینیت و تالک‌شیست در کمربندهای خاوری و مرکزی دیده شده‌اند. در حالی که آمفیبولکالکشیست مهم‌ترین سازنده کمربند باختری در کمپلکس گلوگاه است. مهم‌ترین کانی‌های سازنده این کمربند‌ها، هورنبلند، اپیدوت، پلاژیوکلاز (آندزین) و گاه کلینوپیروکسن در متابازیت‌ها و الیوین، آمفیبول، اوژیت، تالک و اسپینل در متاپریدوتیت‌ها هستند. بر پایه مطالعات ژئوشیمی، سنگ مادر سنگ‌های دگرگونی مورد مطالعه در گروه های بازالت و پریدوتیت قرار می‌گیرند. ولی به دلیل عملکرد فرایندهای دگرگونی و دگرسانی شدید روی سنگ‌های مورد مطالعه، نمی‌توان محیط زمین‌ساختی و منشأ مشخصی را برای این مجموعه‌ها تعیین کرد. حضور مجموعه‌های مافیک و اولترامافیک دگرگون شده در کنار دیگر سنگ‌های کمپلکس دگرگونی ده‌سلم نشان می‌دهد که سنگ‌های یاد شده پیش تا همزمان با ژوراسیک میانی در حاشیه خاوری بلوک لوت جایگزین و سپس با آرایش کنونی خود دچار دگرگونی شده باشند.
