رسوب شناسی
رخساره‌های رسوبی نهشته‌های سطحی فلات قاره دریای کاسپین جنوبی، محدوده کشور ایران

افشین کریم‌خانی بهادر؛ سادات فیض‌نیا؛ محسن آل‌علی؛ مهران آرین

دوره 33، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 27-54

https://doi.org/10.22071/gsj.2022.343081.2000

چکیده
  دریای کاسپین بزرگ‌ترین گستره آبی محصور در ناحیه قاره‌ای سیاره زمین است. برای تهیه داده‌های رسوب‌شناسی 98 ایستگاه برداشت نمونه سطحی از بستر دریا در محدوده فلات قاره (بیشینه ژرفای 200 متر) بخش جنوبی دریای کاسپین و در امتداد سواحل ایران طراحی شده است. شاخص‌هایی همانند نوع و میزان بار رسوبی حمل شده به محیط رسوب‌گذاری،  انرژی امواج ...  بیشتر

چینه شناسی و فسیل شناسی
چینه نگاری زیستی فوزولینیدهای سازند زلدو (ژیلین-آسلین) در ایران مرکزی (ازبک کوه)، برش شیشتو

علی جلالی؛ حامد یاراحمدزهی؛ مهران آرین؛ عبدالله سعیدی؛ سیدمحسن آل علی

دوره 33، شماره 2 ، تیر 1402، ، صفحه 283-298

https://doi.org/10.22071/gsj.2022.341732.1998

چکیده
  برش شیشتو در شمال طبس و در مجاورت روستای شیشتو قرار دارد. توالی‌های ژیلین و آسلین سازند زلدو به ستبرای 60 متر به پنج واحد سنگی تقسیم شده‌اند که  شامل ماسه‌سنگ، ماسه‌سنگ آهکی، شیل، سنگ آهک ماسه‌ای و سنگ آهک فوزولینیددار می‌باشد. مرز پایینی نهشته‌ها با ناپیوستگی فرسایشی بر روی نهشته‌های  سازند آبشنی قرار گرفته است. مرز زبرین ...  بیشتر

زمین ساخت
برآورد میزان کوتاه شدگی رخ داد آلپ پسین در خاور البرز مرکزی در شمال دامغان

زینب تسلیمی؛ عبدالله سعیدی؛ مهران آرین؛ علی سلگی؛ منوچهر قرشی

دوره 29، شماره 116 ، شهریور 1399، ، صفحه 93-98

https://doi.org/10.22071/gsj.2017.108499.1331

چکیده
  رشته کوههای البرز از خاور تا شمال باختری ایران مارپیچ وار دارای تغییرات زیادی در روند ساختاری شکل گرفته می باشد.رخدادهای دو فاز کوهزایی سیمرین و آلپی سبب تغییرات زیادی در حوضه رسوبی وپیچیدگی فراوان ساختاری این بخش شده است. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل ساختارهای شکل گرفته در بخش خاوری البرز مرکزی از شمال باختر دامغان (حنوب تویه) تا ...  بیشتر

رسوب شناسی
بررسی کیفیت مخزنی سازند سروک بر مبنای گسترش ریز رخساره ها، تاثیر فرایندهای دیاژنزی و واحدهای جریانی

زینب عالیشوندی؛ حسین رحیم پور بناب؛ علی کدخدایی؛ مهران آرین

دوره 29، شماره 116 ، شهریور 1399، ، صفحه 145-160

https://doi.org/10.22071/gsj.2018.93509.1204

چکیده
  سازند سروک، واحدکربناته ضخیمی است که معرف سنگ نهشته‌های کرتاسه میانی در کمربند چین خورده- رانده زاگرس است. پتروگرافی مقاطع نازک این سازند در چاههای 4، 20 و 48، منجر به شناسایی 8 ریزرخساره شده که در 3 زیرمحیط تالاب محدود، تالاب-‌ دریای ‌باز و پشته زیر‌آبی، در بخش‌های داخلی یک پلاتفرم کربناته روقاره‌ای نهشته شده‌اند. با توجه به موقعیت ...  بیشتر

زمین ساخت
جایگاه ژئودینامیکی محدوده معدن مس وشنوه واقع در جنوب شرقی کهک( جنوب قم).

زهرا محمدی اصل؛ عبدالله سعیدی؛ مهران آرین؛ علی سلگی؛ طاهر فرهادی نژاد

دوره 29، شماره 114 ، اسفند 1398، ، صفحه 175-184

https://doi.org/10.22071/gsj.2018.95329.1226

چکیده
  محدوده مورد مطالعه در بخش کوچکی از پهنه ساختاری کمان ماگمایی ارومیه – دختر در فاصله 60 کیلومتری جنوب قم و 12کیلومتری جنوب خاوری کهک واقع شده است. از آنجا که پهنه در دو برگه زمین شناسی کهک و آران به مقیاس 1:100000 واقع شده است در آغاز نقشه زمین شناسی 1:25000 تهیه و واحد های سنگی مشترک تفکیک گردید. در مرحله بعدی طی چند مرحله برداشت های میدانی ...  بیشتر

زمین ساخت
بررسی تنش دیرین بر پایه مطالعه شکستگی های موجود درپهنه برخوردی زاگرس منطقه کرمانشاه

سپیده رضابیک؛ عبدالله سعیدی؛ مهران آرین؛ علی سربی

دوره 28، شماره 111 ، خرداد 1398، ، صفحه 281-288

https://doi.org/10.22071/gsj.2017.95512.1228

چکیده
  پهنه مورد مطالعه در بخش شمالی پهنه برخورد، جایی که نهشته‌های ژرف بستر اقیانوس، مانده پوسته اقیانوس تتیس جوان (افیولیت‌ها) و سنگ‌های رسوبی کربناته پوسته قاره‌ای عربی(زاگرس چین خورده) در کنار هم رخنمون دارند. جای گیری این واحد در کنارهم نشانه یک سیستم تکتونیکی فشارشی دراز مدت از کرتاسه پسین تا زمان کنونی است. نتیجه این همگرایی زمین ...  بیشتر

زمین ساخت
نشانه‌های زمین‌ریختی زمین‌ساخت فعال کشف‌رود، شمال خاوری ایران

محمدرضا سجادیان؛ منوچهر قرشی؛ الهه جوادی موسوی؛ محسن پورکرمانی؛ مهران آرین

دوره 28، شماره 110 ، اسفند 1397، ، صفحه 299-306

چکیده
  شاخص‌های زمین‌ریخت‌شناسی زمین‌ساخت فعال ابزار مفیدی برای بررسی تأثیر فعالیت زمین‌ساخت در یک ناحیه است. محاسبه این شاخص‌ها به‌وسیله نرم‌افزارهای ArcGIS، سنجش از دور (به عنوان ابزار شناسایی)، در یک منطقه بزرگ برای تشخیص ناهنجاری‌های احتمالی مرتبط با زمین‌ساخت فعال سودمند است. این روش به‌ویژه در مناطقی که کار مطالعاتی اندکی بر ...  بیشتر

ارتباط کانه زایی عنصرآهن با ساختارهای خطی پی سنگی، به کمک مدل های فرکتالی چندگانه در منطقه بافق، ایران مرکزی

معصومه نبی لو؛ مهران آرین؛ پیمان افضل؛ احمد ادیب؛ احمد کاظمی مهرنیا

دوره 27، شماره 108 ، شهریور 1397، ، صفحه 181-190

https://doi.org/10.22071/gsj.2017.80444.1071

چکیده
  مدل‌های چند فرکتالی به عنوان ابزارهایی موثر برای تفکیک واحدهای زمین‌شناسی و نواحی کانه‌زایی از زمینه در سال‌های اخیر استفاده شده است. در این مطالعه، مدل فرکتالی عیار- فاصله از ساختارهای گسلی اصلی (C-DMF) ارایه و توزیع معادن آهن شناخته‌شده در منطقه بافق برای یافتن سیمای کانه‌زایی آهن با توجه به فاصله از گسل‌های پی‌سنگی، گسل‌های ...  بیشتر

زمین‌ساخت فعال حوضه رودخانه کارون بزرگ

آذر خدابخش‌نژاد؛ محسن پورکرمانی؛ مهران آرین؛ علی‌اکبر متکان؛ عباس چرچی

دوره 24، 95- زمین ساخت ، خرداد 1394، ، صفحه 13-28

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.41779

چکیده
  شاخص‌های زمین‌ریخت‌شناسی زمین‌ساخت فعال ابزار مفیدی برای بررسی تأثیر فعالیت زمین‌ساخت در یک ناحیه است.‌محاسبه این شاخص‌ها به وسیله نرم‌افزارهایArcGIS و سنجش از دور (RS)، در یک منطقه بزرگ برای تشخیص ناهنجاری‌های احتمالی مرتبط با زمین‌ساخت فعال سودمند است.این روش به‌ویژه در مناطقی که کار مطالعاتی کمی برروی فعالیت زمین‌ساختی آن ...  بیشتر

ویژگی‌های هندسی و سازوکار جوان گسل شمال قزوین: بر پایه بررسی‌های ریخت‌زمین‌ساختی

بابک طاهرخانی؛ حمید نظری؛ محسن پورکرمانی؛ مهران آرین

دوره 24، 95- زمین ساخت ، خرداد 1394، ، صفحه 29-38

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.41781

چکیده
  گسل شمال قزوین با روند خاوری- باختری از 11 کیلومتری شمال قزوین می‌گذرد و در راستای آن سازند ائوسن کرج بر روی نهشته‌های آبرفتی هزاردره (A) و سازند آبرفتی (B) رانده شده است. زمین‌لرزه تاریخی 1119 میلادی با بزرگای نسبی 5/6 منسوب به جنبش این گسل دانسته شده است. گسل شمال قزوین از دیدگاه لرزه‌زمین‌ساختی فعال بوده و از این رو می‌تواند یک عامل تهدید ...  بیشتر

سیمای ریخت‌زمین‌ساختی بادزن‌های آبرفتی در ارتباط با زمین‌ساخت جنبا (کوهستان شتری ، خاور طبس)

محمد ناظمی؛ منوچهر قرشی؛ محمدرضا قاسمی؛ مهران آرین

دوره 24، 95- زمین ساخت ، خرداد 1394، ، صفحه 91-100

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.41996

چکیده
  مطالعه ویژگی‌های زمین‌ریختی بادزن‌های آبرفتی در پهلوهای باختری و خاوری کوهستان شتری واقع در خاور طبس دو دسته مختلف از این بادزن‌ها را آشکار می‌سازد. دسته اول از این  بادزن‌ها کهن‌تر و دارای گسترش بیشتری هستند و رأس آنها در پای کوهستان شتری و پایشان تا بخش‌های میانی دشت هم می‌رسد. این بادزن‌ها که در حال حاضر رسوب‌گذاری مجرای ...  بیشتر

تحلیل هندسی تاقدیس‌های تو‌کاک وکمارون در ناحیه ایذه، زاگرس

فربد برات‌پور؛ مهران آرین؛ علی سلگی

دوره 24، 95- زمین ساخت ، خرداد 1394، ، صفحه 191-200

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.42046

چکیده
  ساختمان‌های تو‌‌کاک و کمارون، تاقدیس‌هایی هستند که در شمال باختری زون ایذه (زاگرس) و 15 کیلومتری شمال باختری شهرستان ایذه جای دارند. اندازه ساختمان توکاک در رخنمون سازند‌آسماری 3/3×17 کیلومتر مربع و اندازه ساختمان کمارون در سازند ‌آسماری 5/3 ×15 کیلومتر مربع است. دماغه باختری تاقدیس توکاک با دماغه خاوری ساختمان کمارون، همپوشانی ...  بیشتر

نشانه های زمین ریختی زمین ساخت فعال حوضه آبریز جراحی- هندیجان (رودخانه‌های مارون- زهره) در جنوب باختر ایران

جهانبخش احسانی؛ مهران آرین؛ منوچهر قرشی

دوره 24، 95- زمین ساخت ، خرداد 1394، ، صفحه 211-219

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.42047

چکیده
  در این مقاله به بررسی زمینساخت فعال نسبی حوضه آبریز جراحی- هندیجان بر پایه شاخصهای زمینریختی پرداخته شده است. این شاخصها عبارتند از: شاخص طول- شیب رودخانه (SL)، عدم تقارن حوضه زهکشی (Af)، انتگرال فرازسنجی (Hi)، نسبت عرض کف دره به ارتفاع آن (Vf)، شکل حوضه زهکشی (Bs) و پیچ و خم پیشانی کوه (Smf). نتایج بررسی این ویژگیها با هم به‌عنوان شاخص ...  بیشتر

بررسی تغییرات سطح نسبی آب دریا بر اساس تحولات رخساره‌ای پرمین پایانی، مثالی از عضو دالان بالایی در میدان گازی پارس جنوبی

لیلا امیربهادر؛ حسین رحیم‌‌‌پور ‌بناب؛ مهران آرین

دوره 24، 95- چینه‌شناسی و رسوب‌شناسی ، خرداد 1394، ، صفحه 263-275

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.42338

چکیده
  در این مطالعه رخساره‌های میکروسکوپی و مجموعه‌‌های آنها بر‌اساس مطالعات دقیق سنگ‌نگاری در ستبرای حدود‌540 متری توالی‌های مخزنی پرمین پایانی است و 15 رخساره شناسایی شده‌اند که در چهار‌‌گروه‌ رخساره‌ای پری‌تایدال، لاگون، شول و دور از شول قرار می‌گیرند. به‌واسطه فراوانی چشمگیر رخساره‌های شول در دالان بالایی سعی شد تا این رخساره‌ها ...  بیشتر

نشانه‌‌‌های زمین‌ریختی زمین‌ساخت فعال حوضه زهکشی چالوس در البرز، شمال ایران

معصومه حاج‌منوچهری؛ مهران آرین؛ منوچهر قرشی؛ علی سلگی؛ علی سربی

دوره 24، 95- زمین ساخت ، خرداد 1394، ، صفحه 273-280

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.42072

چکیده
  شاخص زمین‌ریخت‌شناسی زمین‌ساخت فعال، ابزار مفیدی برای بررسی تأثیر فعالیت زمین‌ساخت در یک ناحیه است. محاسبه این شاخص به‌وسیله نرم‌افزار‌های Arc GIS و سنجش‌از‌ دور (به عنوان ابزار شناسایی) در یک منطقه بزرگ برای تشخیص ناهنجاری‌های احتمالی مرتبط با زمین‌ساخت فعال سودمند است. این روش به‌ویژه در مناطقی که کار مطالعاتی کمی روی فعالیت ...  بیشتر

تحلیل عناصر سبک چین در تاقدیس کرباسی، فارس داخلی- زاگرس

زهرا ملکی؛ مهران آرین؛ علی سلگی؛ محمدعلی گنجویان

دوره 24، 95- زمین ساخت ، خرداد 1394، ، صفحه 293-302

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.42074

چکیده
  تاقدیس کرباسی حدفاصل باختر- شمال باختر شهرستان جهرم، در فاصلة40 کیلومتری شمال باختری تاقدیس گازی آغار و در ناحیه فارس داخلی قرار دارد. این تاقدیس دارای ساختمانی نامتقارن است و گسله‌هایی با تغییر مکان طولی زیاد در سطح این ساختمان دیده می‌شود. به سبب اهمیت مقایسه چین‌ها و شناسایی الگوهای چین‌خوردگی در سیستم‌های مختلف، تحلیل و توصیف ...  بیشتر

بررسی ژئوتکنیکی و پهنه‌بندی لرزه‌ای آبرفت در باختر تهران

یوسف علاء دین؛ مرتضی طالبیان؛ مهران آرین؛ محمد مهدی احمدی

دوره 24، 95- زمین ساخت ، خرداد 1394، ، صفحه 333-343

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.42087

چکیده
  زمین‌‌لرزه یک پدیده غیر‌قابل‌انکار است که چنانچه در مناطق پر‌جمعیت رخ‌ دهد خسارات زیادی را از نظر مالی و جانی به‌وجود ‌می‌آورد. آسیب‌پذیری ساختمان‌ها در شهرها نه تنها تابع بزرگی و فاصله از کانون زمین‌لرزه بلکه ویژگی‌های فیزیکی خاک زیر ساختگاه  است. در این پژوهش آبرفت که در  بخشی از  باختر تهران شامل مناطق 2، 5،  9، ...  بیشتر

بررسی نو‌زمین‌ساخت پهنه گسلی مشا- شمال تهران برپایه ویژگی‌های ریخت‌زمین‌ساختی، البرز مرکزی، شمال ایران

نوشین بقاء؛ منوچهر قرشی؛ مهران آرین؛ محسن پورکرمانی؛ علی سلگی

دوره 24، 94- زمین ساخت ، اسفند 1393، ، صفحه 41-52

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.43329

چکیده
  گسترش ساختاری تحت تأثیر فعالیت‌های زمین‌ساخت جنبا به‌ دگرشکلی عارضه‌های زمین‌ریختی می‌انجامد. پهنه گسلی مشا- شمال تهران در لبه جنوبی البرز مرکزی شامل ساختارهای زمین‌ساختی شاخصی است. در این راستا مطالعه بر روی نشانه‌های ریخت‌زمین‌ساختی، روش مناسبی در ارزیابی فعالیت‌های زمین‌ساخت نسبی ناحیه است. در این پژوهش 6 شاخص ریخت‌سنجی ...  بیشتر

ارزیابی توان حرکتی گسل مشا (در گستره باختر فیروزکوه تا شهرستانک)

ساره بحیرایی؛ مهران آرین؛ منوچهر قرشی؛ علی سلگی

دوره 24، 94- زمین ساخت ، اسفند 1393، ، صفحه 123-126

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.43387

چکیده
  گسل مشا مهم‌ترین ساختار گسلی در جنوب البرز مرکزی است. با توجه به فعال بودن این گسل و تأیید شواهد ریخت‌شناختی و زمین‎لرزه‎های بزرگ تاریخی رخ داده بر اثر فعالیت آن و همچنین نزدیکی به کلان شهر تهران، مطالعه آن اهمیت بالایی دارد. بنابراین به عنوان یک متغیر، ارزیابی توان  لرزه‌ای گسل مشا ما را در مطالعه لرزه‌زایی منطقه کمک می‌کند. ...  بیشتر

تعیین موقعیت کانسارهای مس پورفیری به کمک محاسبه ضریب خطوارگی تصویر در بخش شمالی دهج- ساردوییه

حسن علیزاده؛ مهران آرین؛ محمد لطفی؛ منوچهر قرشی؛ منصور قربانی

دوره 24، 94- سنگ و کانی ، اسفند 1393، ، صفحه 247-252

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.42935

چکیده
  منطقه مورد مطالعه در کمربند دهج – ساردوییه که جزیی از کمان ماگمایی ارومیه – دختر  بوده و کانسارهای پورفیری زیادی را در خود جای داده، واقع شده است. این منطقه بر روی پهنه برشی راست‌گردی که توسط گسل‌های رفسنجان در شمال وگسل شهر بابک در جنوب محصور شده، قرار دارد. در این نوشتار ارتباط مکانی 16 کانسار مس پورفیری منطقه با شکستگی‌ها ...  بیشتر

تعبیر و تفسیر و وارونه‌سازی داده‌های لرزه‌نگاری شبه‌سه‌بعدی در میدان نفتی فردوسی، خلیج فارس

محمدرضا اصغری؛ محمد مختاری؛ مهران آرین؛ محمدرضا ونکی

دوره 24، 94- زمین ساخت ، اسفند 1393، ، صفحه 341-348

https://doi.org/10.22071/gsj.2015.43435

چکیده
  مطالعه بر روی میدان نفتی فردوسی در خلیج فارس انجام شده است مطالعات زمین‌شناسی نشان می‌دهد این میدان نفتی در امتداد دامنه شمالی سپر عربستان قرار گرفته است که شکل ساختمانی توسط توده نمکی به وجود آمده است. مخزن اصلی نفتی این میدان، سازند فهلیان می‌باشد. به منظور انجام تعبیر و تفسیر در این میدان ابتدا با استفاده از نمودارهای صوتی و چگالی، ...  بیشتر

بررسی حرکات فرایشی گسل جرجافک توسط رودخانه‌های جبهه شمالی رشته‌کوه داوران

امیر شفیعی بافتی؛ محسن پورکرمانی؛ مهران آرین؛ منوچهر قرشی

دوره 23، شماره 92 ، شهریور 1393، ، صفحه 115-122

https://doi.org/10.22071/gsj.2014.43690

چکیده
  رودخانه‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای شناسایی حرکات فرایشی یک منطقه شناخته می‌شوند. رشته‌کوه داوران حد فاصل شهرهای زرند و رفسنجان، از سوی شمال محدود به گسل جرجافک است. این گسل با طول 160 کیلومتر به دو صورت قابل ردیابی است، در نیمه شمال باختر با طولی نزدیک به 100 کیلومتر مرز میان کوه و دشت را می‌سازد و در 60 کیلومتر جنوب خاور  به‌صورت ...  بیشتر

تحلیل شکستگی‌های مخزن آسماری میدان نفتی مارون (زاگرس)

مهران آرین؛ روح انگیز محمدیان

دوره 20، شماره 78 ، اسفند 1389، ، صفحه 87-96

https://doi.org/10.22071/gsj.2010.54608

چکیده
  میدان نفتی مارون در بخش خاوری منطقه ساختاری فروافتادگی دزفول (زاگرس) واقع شده است. رخنمون سطحی این میدان، سازند آغاجاری بوده و سازندهای آسماری و گروه‌های بنگستان و خامی، مخازن نفتی موجود در این میدان هستند. سازند آسماری مهم‌ترین سنگ مخزن این میدان بوده که به شش لایه مخزنی تقسیم شده است. لایه‌های مخزنییک، دو، سهبه طور عمده از کربنات‌های ...  بیشتر

تحلیل هندسی تاقدیس بنه‌کوه (زاگرس)

مهران آرین؛ ثریا کشاورزی دانا

دوره 18، شماره 72 ، شهریور 1388، ، صفحه 83-89

https://doi.org/10.22071/gsj.2010.57143

چکیده
  تاقدیس بنه‌‌کوه با درازای 4 و 25 کیلومتر و پهنای 7 تا 17 کیلومتر و راستای چیره شمال باختری- جنوب خاوری، یکی از تاقدیس‌های واقع در منطقه فارس ساحلی (کمربند چین‌خورده ساده زاگرس) می‌باشد. سازند گچساران، هسته در حال فرسایش این تاقدیس را تشکیل داده است. در این مقاله، عناصر سبک چین آشکار شده و سازوکار چین‌خوردگی از نوع جدایشی نامتقارن برروی ...  بیشتر