رسوب شناسی
نوید قویم؛ نجمه اعتمادسعید؛ مهدی نجفی
چکیده
حوضهی ماهنشان یکی از زیرحوضههای همزمان با تکتونیک نئوژن ایران مرکزی است. رسوبات این حوضه شامل حدود ۴ کیلومتر نهشتههای سازند سرخ بالایی به سن میوسن است که تلفیقی از الگوهای رشدی و جنبش نمک را در خود ثبت کردهاند. به منظور دستیابی به تکامل خاستگاهی رسوبات شمال این حوضه، برش حصار، از ترکیب دادههای دورسنجی، برداشتهای میدانی ...
بیشتر
حوضهی ماهنشان یکی از زیرحوضههای همزمان با تکتونیک نئوژن ایران مرکزی است. رسوبات این حوضه شامل حدود ۴ کیلومتر نهشتههای سازند سرخ بالایی به سن میوسن است که تلفیقی از الگوهای رشدی و جنبش نمک را در خود ثبت کردهاند. به منظور دستیابی به تکامل خاستگاهی رسوبات شمال این حوضه، برش حصار، از ترکیب دادههای دورسنجی، برداشتهای میدانی و نیز پتروگرافی و آنالیز مودال ماسهسنگها استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که ماسهسنگها، سدآرنایتهای (Q46F10Rf44) ریز تا متوسط دانهای هستند که به طور غالب از سنگهای سیلیسی آواری ریز دانه، دگرگونی، کربناته، چرتی و آتشفشانی آندزیتی رخنمون یافته در یک جایگاه تکتونیکی برخوردی (Qm34F10Lt56 و Qt49F10L41) منشا گرفتهاند. ترکیب دادههای خاستگاهی و نیز جهت جریان دیرینهی به سمت شمال شرق، نشان می دهد که رسوبات بیشتر از سنگ های پیسنگی کمپلکس تکاب و سازند قم واقع در جنوب غرب حوضهی ماهنشان تامین شدهاند. عدم تغییر خاستگاه رسوبات در طول برش مورد مطالعه نشان میدهد که کوتاه شدگی ناحیهای و بالا آمدن سنگهای مادر پیش از نهشت سازند سرخ بالایی (میوسن) آغاز شده و طی نهشت این سازند نیز ادامه داشته است. این نتیجهگیری با سن پیشنهادی رخنمون کمپلکس تکاب طی زمان الیگوسن منطبق است.
زمین ساخت
علی تقوی؛ مهدی نجفی؛ نجمه اعتمادسعید؛ محمد صدیق
چکیده
این مطالعه با تلفیق تفسیر خطوط لرزهای دوبعدی، اطلاعات چاههای اکتشافی و اطلاعات میدانی به بررسی چگونگی تکامل ساختارها و زمانبندی رویدادهای دگرریختی در پیشانی پهنه بلندای قدیمی فارس، در جنوب خاور کمربند چینخورده و رانده زاگرس پرداخته است. در این مقاله با بازگردانی گام به گام برشهای زمینشناسی منطقهای بر اساس الگوی چینههای ...
بیشتر
این مطالعه با تلفیق تفسیر خطوط لرزهای دوبعدی، اطلاعات چاههای اکتشافی و اطلاعات میدانی به بررسی چگونگی تکامل ساختارها و زمانبندی رویدادهای دگرریختی در پیشانی پهنه بلندای قدیمی فارس، در جنوب خاور کمربند چینخورده و رانده زاگرس پرداخته است. در این مقاله با بازگردانی گام به گام برشهای زمینشناسی منطقهای بر اساس الگوی چینههای رشدی در نهشتههای همزمان با زمینساخت و همچنین پایستگی طول و مساحت واحدها، یک مدل تکاملی برای شکلگیری ساختارهای پیشانی بلندای فارس ارائه میشود. بر اساس این مدل تکاملی، در ائوسن پایانی تاقدیس تابناک با دگرریختی خارج از نوبت در فرادیواره گسل وارون شده پیشانی کوهستان شروع به شکلگیری میکند. اگر چه در میوسن آغازین چینخوردگی جدایشی نازک پوسته در منطقه آغاز میشود، اما در زمان میوسن پسین است که آهنگ کوتاهشدگی و فرازگیری ساختارها به شدت افزایش مییابد، گسلش در پهلوی چینها شکل میگیرد و افق جدایش میانی تبخیریهای دشتک با ستبرشدگی در هسته تاقدیسها درگیر میشود.
رسوب شناسی
نجمه اعتمادسعید؛ مهدی نجفی؛ نوید زین العابدین قویم؛ عبدالرضا قدس
چکیده
این مطالعه آنالیز رخسارهای و تعیین محیط نهشتی را از رسوبات نئوژن در شمال فروبار دزفول، در فرودیوارهی گسل پیشانی کوهستان زاگرس ارائه میدهد. رسوبات نئوژن در این ناحیه، شامل سازندهای میشان، آغاجاری و بختیاری میباشند، که با بیش از 5 کیلومتر، ضخیمترین توالی حوضه پیشبومی زاگرس را به خود اختصاص دادهاند. از آن جایی که این رسوبات ...
بیشتر
این مطالعه آنالیز رخسارهای و تعیین محیط نهشتی را از رسوبات نئوژن در شمال فروبار دزفول، در فرودیوارهی گسل پیشانی کوهستان زاگرس ارائه میدهد. رسوبات نئوژن در این ناحیه، شامل سازندهای میشان، آغاجاری و بختیاری میباشند، که با بیش از 5 کیلومتر، ضخیمترین توالی حوضه پیشبومی زاگرس را به خود اختصاص دادهاند. از آن جایی که این رسوبات همزمان با کوهزایی اصلی زاگرس نهشته شدهاند، تاریخچهی رویدادهای دگرریختی منطقه را در خود ثبت کردهاند. در این مطالعه، نه رخسارهی سنگی بر اساس لیتولوژی، اندازهی دانه، ساختمانهای رسوبی و هندسهی لایهها شناسایی شدند که در سه مجموعهی رخسارهای دسته بندی میشوند: الف) با غلبهی گراول (Gm، Gp)، ب) با غلبهی ماسه (Sh، St، Sp، Sr، Sm) و ج) با غلبهی گل (Fm، Fl). علاوه بر این، دو ایکنوفاسیس دریایی اسکولایتوس و کروزیانا نیز در قاعدهی سازند آغاجاری مشاهده گردیدند. بنابر نتایج این مطالعه، قرارگیری رخسارهها بر روی یکدیگر نشان دهندهی یک توالی کلی کم عمق شونده به سمت بالا در نهشتههای پیشبومی نئوژن در فروبار دزفول است. این نهشتهها به ترتیب در محیطهای دریای حاشیه ای (سازند میشان)، ساحل سیلیسی آواری (بخش پایینی سازند آغاجاری)، رودخانهی مئاندری (بخش بالایی سازند آغاجاری) و در نهایت رودخانهی گیسویی (سازند بختیاری) نهشته شده است. با توجه به ثابت بودن سطح جهانی آب دریاها در این دوره (حدود 13 تا 3 میلیون سال قبل)، تکامل محیط نهشتی در شمال فروبار دزفول توسط دگرریختیهای تکتونیکی، شامل گسلش و چینخوردگی، کنترل شده است.
مهدی نجفی؛ علی یساقی؛ عباس بحرودی؛ شهرام شرکتی؛ جاما ورجس
چکیده
بلندای قدیمی فارس که حاوی 15 درصد از کل ذخایر گاز اکتشاف شده در جهان است در جنوب خاور کمربند چین- رانده زاگرس قرار دارد. اطلاعات زیر سطحی که در خلال اکتشافات اخیر در این منطقه بهدست آمدهاند نشان از پیچیدگی سبک چینخوردگی تاقدیسها در ژرفای پوشش رسوبی میدهند که دانستن آن برای مدلسازی سیستم هیدروکربنی منطقه و تعیین اولویت ساختارها ...
بیشتر
بلندای قدیمی فارس که حاوی 15 درصد از کل ذخایر گاز اکتشاف شده در جهان است در جنوب خاور کمربند چین- رانده زاگرس قرار دارد. اطلاعات زیر سطحی که در خلال اکتشافات اخیر در این منطقه بهدست آمدهاند نشان از پیچیدگی سبک چینخوردگی تاقدیسها در ژرفای پوشش رسوبی میدهند که دانستن آن برای مدلسازی سیستم هیدروکربنی منطقه و تعیین اولویت ساختارها برای حفاری اکتشافی ضروری است. این مطالعه با ارائه یک برش ساختاری ناحیهای به طول 130 و ژرفای 12 کیلومتر که بر اساس تلفیق برشهای لرزهای، داده چاههای اکتشافی و برداشتهای میدانی تهیه شده است، به بررسی سبک چینخوردگی در بلندای قدیمی فارس پرداخته است. نتایج این بررسی نشان دادند که تغییرات سبک چینخوردگی، با تغییر در ویژگیهای مکانیکی واحدهای رسوبی، در عرض بلندای قدیمی فارس و همینطور از سطح تا ژرفای پوشش رسوبی روی میدهد. چینها در ژرفای بین 8 تا 12 کیلومتر جدایش مییابند بهگونهای که سازوکار غالب دگرریختی پوشش رسوبی، چینخوردگی جدایشی و به دنبال آن چینخوردگی جدایشی گسلیده است. در میانه پوشش رسوبی، نهشتههای تبخیری تریاس با بیش از دو برابر افزایش ستبرای زمینساختی در برخی ساختارها، هندسه توالی پس از تریاس را از مخازن گازی کربناتی پرموتریاس جدا کردهاند. بازگردانی و موازنه برش ساختاری ناحیهای نشان داد که میزان کوتاهشدگی حاصل از چینخوردگی و گسلش در عرض بلندای کهن فارس حدود 20 درصد است. برش ساختاری موازنه شده همچنین نشان داد که حداقل دو گسل پیسنگی معکوس با ایجاد رخنمون واحدهای قدیمی در فرادیواره و ایجاد اختلاف در تراز ناودیسها، بر دگرریختی پوشش رسوبی مؤثر بودهاند.
مهدی نجفی؛ علی یساقی؛ عباس بحرودی
چکیده
ویژگیهای مکانیکی پوشش رسوبی بهویژه عملکرد جدایشی واحدهای سنگی شکلپذیر از عوامل اصلی کنترلکننده سبک دگرریختی در کمربندهای چینخورده و رانده است. این مقاله با تفسیر خطوط لرزهای بازتابی به همراه الگوسازی آنالوگ، به بررسی عملکرد این واحدهای شکلپذیر در بخش میانی کمربند زاگرس میپردازد. تفسیر برشهای لرزهای نشان میدهد ...
بیشتر
ویژگیهای مکانیکی پوشش رسوبی بهویژه عملکرد جدایشی واحدهای سنگی شکلپذیر از عوامل اصلی کنترلکننده سبک دگرریختی در کمربندهای چینخورده و رانده است. این مقاله با تفسیر خطوط لرزهای بازتابی به همراه الگوسازی آنالوگ، به بررسی عملکرد این واحدهای شکلپذیر در بخش میانی کمربند زاگرس میپردازد. تفسیر برشهای لرزهای نشان میدهد که سازند گچساران به سن میوسن به عنوان یک افق شکلپذیر با ستبرای زیاد در میانه پوشش رسوبی حضور دارد و با عملکرد جدایشی خود موجب تغییر سبک ساختاری از سطح به ژرفا شده است، بهگونهای که هندسه چینهای سطحی انطباقی با هندسه ساختارهای موجود در واحدهای پیش از میوسن ندارد. افزون بر این، یک افق جدایش مؤثر دیگر در قاعده پوشش رسوبی و بر روی پیسنگ واقع شده است که میتواند سری هرمز یا معادلهای جانبی آن باشد. برای شبیهسازی آزمایشگاهی از عملکرد همزمان دو افق شکلپذیر جدایشی، مدل آنالوگی طراحی شد که در آن پوشش رسوبی شامل دو لایه شکلپذیر از جنس خمیر سیلیکون هرکدام به ستبرای 15 درصد از کل ستون چینهنگاری، یکی در قاعده و دیگری در میانه پوشش رسوبی متشکل از ماسه خشک بود. نتایج بهدست آمده از مدل، ساختارهای مشابهی را با بخش میانی کمربند چینخورده و رانده زاگرس نشان میدهد. در حالی که در ژرفا و در بین دو افق جدایشی، راندگیها و چینهای فرادیوارهای مرتبط با آنها در یک سامانه دوپلکسی ایجاد شدهاند، در سطح و در بالای افق جدایش میانی، ناودیسهای باز با طول موج بلند و تاقدیسهای با طول موج کوتاه همراه با راندگیهای بسیار کمشیب گسترش یافتهاند. بنابراین آگاهی از رفتار جدایشی افقهای شکلپذیر برای پی بردن به سبک ساختارهای زیرین آنها، به منظور اکتشافات هیدروکربوری در مخازن ژرف زاگرس، امری ضروری است.