سنگ شناسی
لیلی بسطامی؛ میررضا موسوی؛ محبوبه حسینی برزی؛ بهاء الدین حمدی
چکیده
ماسهسنگهای سازند دورود (پرمین پیشین) بهمنظور بررسی خاستگاه، جایگاه زمینساختی، سنگ مادر و شرایط آب و هوای دیرینه در برش خور، واقع در البرز مرکزی مورد مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی قرار گرفتهاند. سازند دورود با ضخامت 360 متر، عمدتا شامل ماسهسنگهای ریز و متوسط دانه به همراه مقادیر کمتری رسوبات کربناته و گلسنگ میباشد. به ...
بیشتر
ماسهسنگهای سازند دورود (پرمین پیشین) بهمنظور بررسی خاستگاه، جایگاه زمینساختی، سنگ مادر و شرایط آب و هوای دیرینه در برش خور، واقع در البرز مرکزی مورد مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی قرار گرفتهاند. سازند دورود با ضخامت 360 متر، عمدتا شامل ماسهسنگهای ریز و متوسط دانه به همراه مقادیر کمتری رسوبات کربناته و گلسنگ میباشد. به منظور دستیابی به اهداف عنوان شده 125 مقطع نازک مورد مطالعات پتروگرافی قرار گرفتند. آنالیز مدال بر روی 20 عدد از مقاطع نازک انجام شده و 13 نمونه ماسهسنگی نیز جهت تعیین عناصر اصلی و فرعی مورد آنالیز قرار گرفتند. بر اساس مطالعات پتروگرافی ماسهسنگهای سازند دورود عمدتا کوارتزآرنایتی بوده و از بلوغ بافتی و کانیشناسی بالایی برخوردارند. ترسیم نتایج نقطه-شماری بر روی دیاگرامهای ((Qt99.6, F0.2, L0.2 و ((Qm95.9, F0.2, Lt3.9 نشاندهندهی اشتقاق ماسهسنگهای سازند دورود از بخشهای داخل کراتون است. همچنین نمودارهای ژئوشیمیایی مبتنی بر عناصر اصلی و فرعی نشان میدهند که این ماسهسنگها در جایگاه زمینساختی حاشیهی غیرفعال قارهای نهشته شدهاند. بر اساس شواهد پتروگرافی و ژئوشیمیایی ماسهسنگهای سازند دورود حاصل فرسایش سنگهای دگرگونی درجهی متوسط تا بالا، آذرین اسیدی و ماسهسنگهای قدیمی میباشند. بلوغ کانیشناسی بالا، مقدار بالای اندیس شیمیایی هوازدگی (CIW) و اندیس شیمیایی آلتراسیون ((CIA و نیز دیاگرام (%) SiO2 در برابر Al2O3 + K2O + Na2O (%)بیانگر هوازدگی متوسط تا شدید در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب میباشند. جایگاه زمینساختی حاشیهی غیرفعال قارهای و آب و هوای گرم و مرطوب با موقعیت جغرافیایی دیرینه ایران در پرمین پیشین مطابقت دارد.
رسوب شناسی
مجید خزائی؛ محبوبه حسینی برزی؛ عباس صادقی؛ حسین مصدق
چکیده
با مطالعه ماسه سنگ ها (پتروگرافی، آنالیز مودال و آنالیز کانی های سنگین) و گل سنگ های (ژئوشیمی عناصر اصلی و فرعی) سازند جیرود (دونین فوقانی) خاستگاه این نهشته ها در البرز مرکزی (برش های ده صوفیان، دره مبارک آباد و دهکده جیرود) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطلعات انجام گرفته و تلفیق آنها مخلوطی از سنگهای اسیدی-بازی و دگرگونی و چرخه مجدد ...
بیشتر
با مطالعه ماسه سنگ ها (پتروگرافی، آنالیز مودال و آنالیز کانی های سنگین) و گل سنگ های (ژئوشیمی عناصر اصلی و فرعی) سازند جیرود (دونین فوقانی) خاستگاه این نهشته ها در البرز مرکزی (برش های ده صوفیان، دره مبارک آباد و دهکده جیرود) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطلعات انجام گرفته و تلفیق آنها مخلوطی از سنگهای اسیدی-بازی و دگرگونی و چرخه مجدد یافته منشا نهشته های سازند جیرود بوده است که تحت تاثیر آب و هوای سرد و خشک تا نیمه خشک هوازده شده اند. از تلفیق نتایج آنالیز مودال و کانی های سنگین با مطالعات ژئوشیمیایی مختلف و از جمله نمودار روسر و کورش که لگاریتم K2O/Na2O در مقابل SiO2 و نمودارهای تابعی ورما و آرمسترانگ-آلترین، چنین بر می آید که سیلیسی آواری های سازند جیرود از منشاء برخوردی (کوهزایی های چرخه مجدد) و سنگ هایی اغلب اسیدی- حدواسط تا بازیک و حمل و نقل بر روی یک کراتون داخلی حاصل شده و در یک حاشیه غیر فعال نهشته شده اند. بررسی ها و مقایسه با کارهای مکلنان و همکاران نشان می دهد که نتایج ژئوشیمی در برش های مورد مطالعه، سازگاری بالایی با خصوصیات پوسته قاره ای بالایی قدیمی (OUC) دارد که به خصوص در جایگاه های زمین ساختی برخوردی شکل می گیرند.
نجمه اعتمادسعید؛ محبوبه حسینی برزی؛ محمدحسین آدابی؛ عباس صادقی
چکیده
سازند کاهار در برش الگوی خود واقع در کوه کاهار، 75 کیلومتری شمال باختر تهران، از حدود 1000 متر سنگهای آواری (بیشتر گلسنگ) تشکیل شده است. این مطالعه با تکیه بر روی ترکیب کانیشناسی و ژئوشیمیایی این گلسنگها بهدنبال شناسایی منشأ احتمالی و جایگاه زمینساختی آنهاست. مطالعات میکروسکوپ نوری و XRD نشان میدهند که این گلسنگها از کوارتز، ...
بیشتر
سازند کاهار در برش الگوی خود واقع در کوه کاهار، 75 کیلومتری شمال باختر تهران، از حدود 1000 متر سنگهای آواری (بیشتر گلسنگ) تشکیل شده است. این مطالعه با تکیه بر روی ترکیب کانیشناسی و ژئوشیمیایی این گلسنگها بهدنبال شناسایی منشأ احتمالی و جایگاه زمینساختی آنهاست. مطالعات میکروسکوپ نوری و XRD نشان میدهند که این گلسنگها از کوارتز، فلدسپار (بهویژه پلاژیوکلاز) و بهمیزان کمتر کانیهای فیلوسیلیکاتی (بیشتر ایلیت و کلریت) تشکیل شدهاند. بررسی سنگنگاری گلسنگها با استفاده از SEM-EDX نشان میدهد که فرمهای صفحهای ایلیت و کلریت ممکن است طی دیاژنز (ایلیتی شدن و کلریتی شدن) شکل گرفته باشند. تقسیمبندی گلسنگهای مورد مطالعه بر پایه اندیس بلوغ، آنها را تکتیک و فیلو-تکتیک، نهشته شده در حوضههای مرتبط با جایگاه زمینساختی جزایر کمانی (قارهای) نشان میدهد. اندیس شیمیایی دگرسانی (بهطور میانگین 70) و متغیرهای A-CN-K بهدست آمده برای گلسنگهای کاهار، نشاندهنده هوازدگی شیمیایی متوسط در ناحیه منشأ آنهاست. همچنین، ترکیب شیمیایی گلسنگها، نشان از تأثیر کم چرخه مجدد رسوبی در نهشتههای کاهار است. نمودارهای تفکیکی ژئوشیمیایی، نسبت عناصر فرعی غیر متحرک و نیز دادههای عناصر خاکی کمیاب گلسنگها، نشاندهنده منشأ گرفتن رسوبات این گلسنگها از منشأهای فلسیک و نهشته شدن آنها در حوضهای مرتبط با جایگاه زمینساختی جزایر کمانی است. مدل بهدست آمده برای جایگاه زمینساختی حوضه کاهار در نئوپروتروزوییک پسین را میتوان توسط مدلهای جدیدی که ایران را مشابه با زمینهای کمانی آوالونیا و کادومیا بهعنوان بخشی از زمینهای حاشیه شمالی گندوانا در نظر میگیرند، تفسیر کرد.
نجمه اعتماد سعید؛ ، محمدحسین آدابی؛ عباس صادقی؛ محبوبه حسینی برزی
چکیده
این مطالعه روی خاستگاه زمینساختی سازند کاهار با سن نئوپروتروزوییک پسین در شمال ایران، کوه کاهار (مقطع نمونه) متمرکز شده است، این سازند دارای اطلاعات ارزشمندی در رابطه با رویدادهای زمینساختی این دوره است. سازند کاهار در این ناحیه، توالی رسوبی خوب حفظشدهای در حدود 1000 متر از سنگهای بیشتر ریزدانه سیلیسی- آواری به همراه مقادیر ...
بیشتر
این مطالعه روی خاستگاه زمینساختی سازند کاهار با سن نئوپروتروزوییک پسین در شمال ایران، کوه کاهار (مقطع نمونه) متمرکز شده است، این سازند دارای اطلاعات ارزشمندی در رابطه با رویدادهای زمینساختی این دوره است. سازند کاهار در این ناحیه، توالی رسوبی خوب حفظشدهای در حدود 1000 متر از سنگهای بیشتر ریزدانه سیلیسی- آواری به همراه مقادیر کمتری ماسهسنگ، کنگلومرا و دولومیت است. ماسهسنگهای لیتیک آرکوزی کاهار با بلوغ بافتی و ترکیبی پایین، دارای مقادیر فراوانی فلدسپار (پلاژیوکلاز و فلدسپار پتاسیم)، کوارتز و قطعات سنگی آتشفشانی هستند و میانگین ترکیبی Q38F40L22، Qt39F40L21، Qm32F40Lt28،Qp27Lvm60Lsm13 و Qm44P33K23 را نشان میدهند که نشان از جایگاه زمینساختی کمان ماگمایی فرسوده و منشأ نزدیک به حوضه آنها دارد. نوع قطعات لیتیک در این ماسهسنگها نشاندهنده چیرگی سنگهای منشأ آتشفشانی آندزیتی و فلسیک است. تحلیل کانیهای سنگین (فراوانی کانیهای ناپایدار و نیمهپایدار همچون بیوتیت و پیروکسن) نشان میدهد که ماسهسنگهای کاهار از رخنمون یافتن سنگهای ماگمایی کمانی منشأ گرفتهاند. در هر حال، گوناگونی کم مجموعههای کانی سنگین در ماسهسنگهای کاهار نشاندهنده منشأ محلی و یکنواخت برای آنها است. با توجه به وجود دو دیدگاه زمینساختی در رابطه با شرایط حاکم بر ایران طی نئوپروتروزوییک پسین (حاشیه غیر فعال کافت و کمان ماگمایی پهنه فرورانش) نتایج این مطالعه با تأیید کمان ماگمایی در روشن سازی گذشته ایرانزمین اهمیت دارد.
علی محمد علی خاصی؛ محبوبه حسینی برزی؛ مهدی شادان
چکیده
در این مطالعه به بررسی محیط رسوبی، برخاستگاه و جایگاه زمینساختی ماسهسنگهای سازند آبحاجی (ژوراسیک پیشین) در برشهای چشمهبخشی و سرتختشتران، واقع در بلوک کلمرد پرداخته شده است. تجزیه و تحلیل رخسارههای رسوبی در این برشها حاکی از وجود سه مجموعه رخسارهای آواری شامل: رخسارههای دشت دلتایی، رخسارههای جلوی دلتا و رخسارههای ...
بیشتر
در این مطالعه به بررسی محیط رسوبی، برخاستگاه و جایگاه زمینساختی ماسهسنگهای سازند آبحاجی (ژوراسیک پیشین) در برشهای چشمهبخشی و سرتختشتران، واقع در بلوک کلمرد پرداخته شده است. تجزیه و تحلیل رخسارههای رسوبی در این برشها حاکی از وجود سه مجموعه رخسارهای آواری شامل: رخسارههای دشت دلتایی، رخسارههای جلوی دلتا و رخسارههای انتهای دلتا و نیز دو رخساره کربناته مرتبط با سد است. نتایج حاصل از تجزیه مدال و دادههای ژئوشیمیایی به برخاستگاه زمینساختی کراتون و چرخه مجدد و سنگ مادر رسوبی کوارتزی (حاصل چرخه مجدد رسوبی) اشاره دارند. همچنین استفاده از نمودارهای تفکیکی جایگاه زمینساختی حاشیه غیرفعال قارهای را برای ماسه سنگهای آب حاجی نشان میدهد. شاخصهای شیمیایی دگرسانی(آلتراسیون) (CIA) و دگرسانی پلاژیوکلاز (PIA) محاسبه شده، میزان هوازدگی در منطقه منشأ را متوسط تا شدید معرفی میکند. این امر با نتایج سنگ نگاری و تجزیه مدال ماسهسنگها مبنی بر وجود شرایط آب و هوای مرطوب تا نیمه مرطوب همخوانی دارد.
امیر مهدوی؛ ابراهیم راستاد؛ محبوبه حسینی برزی
چکیده
رخداد مس مارکشه در شمالباختر راور و در حاشیه جنوبباختر بلوک طبس واقع شده است. واحدهای سنگی دربرگیرنده این رخداد شامل لایههای سرخ (Redbed)سازندگرهدو به سن ژوراسیک-کرتاسه است که در محدودهای به طول بیش از 400 کیلومترگسترش یافته است. این لایهها شامل تناوبی از ماسهسنگ، کنگلومرا و سیلتستون سرخ اکسیدان (هماتیتدار) است ...
بیشتر
رخداد مس مارکشه در شمالباختر راور و در حاشیه جنوبباختر بلوک طبس واقع شده است. واحدهای سنگی دربرگیرنده این رخداد شامل لایههای سرخ (Redbed)سازندگرهدو به سن ژوراسیک-کرتاسه است که در محدودهای به طول بیش از 400 کیلومترگسترش یافته است. این لایهها شامل تناوبی از ماسهسنگ، کنگلومرا و سیلتستون سرخ اکسیدان (هماتیتدار) است که در بخشهایی احیایی شدهاند. کانهزایی در افقهای احیایی و در ارتباط با کانالهای دیرینه(Paleochannel) رخ داده است. در محدوده رخداد مس مارکشه، دو افق اصلی احیایی و 4 زیرافق قابل تشخیص است که هر یک، از سه پهنه قرمز اکسیدان (Red Zone)، پهنه شسته شده (Bleached Zone) و پهنه احیایی کانهزایی شده (Mineralized Zone) تشکیل شدهاند. با توجه به ویژگیهای رخداد مس مارکشه مانند سنگشناسی، ژئومتری عدسی و وابسته به لایه، گسترش ناحیهای، ساخت و بافت جانشینی و دانهپراکنده، کانیشناسی ساده، وجود آثار و بقایای گیاهی و تمرکز کانهزایی مـس در ارتبـاط با آن، این رخداد مارکشـه را میتوان یک رخـداد مس با میزبان رسوبی و از نوع Redbed type sediment-hosted
copper deposit در نظر گرفت که کمی پس از دیاژنز اولیه (Early diagenesis) و تشکیل سنگ میزبان و قبل از تدفین ژرفی تشکیل شده است.
آرام بایت گل؛ محبوبه حسینی برزی
چکیده
تجزیه و تحلیل ژئوشیمیایی عناصر اصلی 12 نمونه از ماسهسنگها و شیلهای سازند شیرگشت در دو مقطع کوه عاشقان و کوه راهدار به سن اردوویسین واقع شده در بلوک کلمرد، ایرانمرکزی و رسم دادهها بر روی نمودارهای تقسیمبندی سنگهای آواری ترکیب آنها را کوارتزآرنایت و شیل نشان میدهد. همچنین، استفاده از نمودارهای تفکیکی، ...
بیشتر
تجزیه و تحلیل ژئوشیمیایی عناصر اصلی 12 نمونه از ماسهسنگها و شیلهای سازند شیرگشت در دو مقطع کوه عاشقان و کوه راهدار به سن اردوویسین واقع شده در بلوک کلمرد، ایرانمرکزی و رسم دادهها بر روی نمودارهای تقسیمبندی سنگهای آواری ترکیب آنها را کوارتزآرنایت و شیل نشان میدهد. همچنین، استفاده از نمودارهای تفکیکی، دوتایی و مثلثی، برخاستگاه کراتون و چرخه دوباره و جایگاه زمینساختی حاشیه غیرفعال قارهای را برای این نهشتهها تداعی مینماید. دادههای یادشده پیشنهاد کننده سنگ مادر رسوبی کوارتزی برای ماسهسنگها و سنگ آذرین متوسط تا اسیدی برای شیلها است. افزون برآن، تعیین اثر هوازدگی در ناحیه منشأ با استفاده از اندیس CIA، میزان هوازدگی این نهشتهها را در منطقه منشأ شدید معرفی میکند. این موضوع میتواند به وسیله آب و هوای گرم و مرطوب در ناحیه منشأ از حاشیه قارهای غیرفعال شرح داده شود.
محبوبه حسینی برزی؛ معصومه سعیدی
چکیده
در این مطالعه ماسهسنگهای سازند پادها با ستبرای 390 متر در مقطع سیمرکوه، واقع در زرند کرمان، برای بررسی دیاژنز و حذف اثرات آن بر روی ترکیب ماسهسنگهاو همچنین تعیین سنگ مادر و برخاستگاه زمینساختی مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعه، 91 برش نازک، تجزیه مُدال 30 نمونه و بررسی توسط میکروسکوپ الکترونی و تجزیه EDX 6 نمونه ماسهسنگ ...
بیشتر
در این مطالعه ماسهسنگهای سازند پادها با ستبرای 390 متر در مقطع سیمرکوه، واقع در زرند کرمان، برای بررسی دیاژنز و حذف اثرات آن بر روی ترکیب ماسهسنگهاو همچنین تعیین سنگ مادر و برخاستگاه زمینساختی مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعه، 91 برش نازک، تجزیه مُدال 30 نمونه و بررسی توسط میکروسکوپ الکترونی و تجزیه EDX 6 نمونه ماسهسنگ انجام شده است. مطالعات سنگنگاری نشان میدهد که فرایندهای آشفتگی زیستی، فشردگی فیزیکی، پوششهای هماتیتی در اطراف دانههای کوارتز (مرحله ائوژنز)، پوششهای رسی کلریت و ایلیت، فشردگی شیمیایی، سیمان سیلیسی، سیمان دولومیتی، جانشینی دانهها بهوسیله سیمان دولومیتی، ددلومیتیشدن (مرحله مزوژنز) و همچنین شکستگیهای پر شده با کلسیت، سیلیس و اندریت (مرحله تلوژنز) ماسهسنگهای این سازند را تحت تأثیر قرار داده است. ایجاد ماتریکس بر اثر متلاشی شدن دانههای نرم در فشردگی فیزیکی، تغییرشکل دانههای نرم و انعطافپذیر، انحلال جزیی برخی از دانههای فلدسپار و جانشینی دانهها توسط سیمان دولومیتی در بررسی ترکیب ماسهسنگها باید مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس، مطالعات برخاستگاه زمینساختی ماسهسنگها با استفاده از نمودارهای Qt92 F7 L1، Qm77 F 7 Lt 16 و Qp92Lvm4Lsm4وپس از حذف اثرات فرایندهای دیاژنتیکی بر روی تجزیه مُدال صورت گرفته است. نتایج حاصل، نشاندهنده وجود دو رخساره کوارتزی/ قطعهسنگی در این ماسهسنگهاست. افزون بر این، با استناد به مثلثهای Qm77 F 7 Lt 16 و Qt92 F7 L1 میتوان برخاستگاه زمینساختی ماسهسنگهای سازند پادها را مرتبط با برخاستگاه زمینساختی کراتونی و کوهزایی با چرخه دوباره دانست. یادآوری میشود که مثلث برخاستگاهی Qp92Lvm4Lsm4 با تأکید بر قطعات سنگی، نشاندهنده جایگاه زمینساختی حاشیه قارهای کافتی (Rifted continental margin) برای این ماسهسنگهاست. جالب توجه این که، جایگاه زمینساختی حاشیه قارهای کافتی، با توجه به وجود لایه چهار متری از بازالت در این برش تأیید میشود. افزون بر این، با استفاده از نمودارهای خشتی که بر اساس ویژگیهای دانههای کوارتز رسم شده است و همچنین شواهد سنگشناختی در این ماسهسنگها، سنگ مادر چندگانه رسوبی، آذرین و دگرگونی را میتوان برای این ماسهسنگها پیشنهاد کرد. نمودار آبوهوایی log Qt/F+R در برابر Qt/F+RF log و همچنین مثلث QFRF نشاندهنده آبوهوای مرطوب در طی تهنشست ماسهسنگهای سازند پادها است.
محبوبه حسینی برزی؛ نجمه اعتمادسعید
چکیده
به منظور شناخت محیط رسوبی و بررسی تغییرات سطح آب، سازند لالون به سن کامبرین پیشین در برش باهمو به ستبرای 550 متر واقع در بلوک پشت بادام، مورد مطالعه قرار گرفت. مطالعات صحرایی، برداشت 110 دادة جریان دیرینه و بررسی سنگشناسی، بررسی توسط میکروسکوپ الکترونی و تجزیه پراش اشعه ایکس نمونههای شیلی، منجر به تحلیل رخسارهای، تعیین جهت جریان ...
بیشتر
به منظور شناخت محیط رسوبی و بررسی تغییرات سطح آب، سازند لالون به سن کامبرین پیشین در برش باهمو به ستبرای 550 متر واقع در بلوک پشت بادام، مورد مطالعه قرار گرفت. مطالعات صحرایی، برداشت 110 دادة جریان دیرینه و بررسی سنگشناسی، بررسی توسط میکروسکوپ الکترونی و تجزیه پراش اشعه ایکس نمونههای شیلی، منجر به تحلیل رخسارهای، تعیین جهت جریان دیرینه و تفسیر محیط رسوبی دیرینه در این سازند شد. تحلیل رخسارههای سنگی حاکی از وجود 5 رخسارة سنگی سیلیسی آواری دانه درشت (Gm)، دانه متوسط (Sp, St, Sh) و دانه ریز (Fl) و یک رخسارة کربناتی (دولومیتی) در این نهشتهها میباشد. رخسارههای به دست آمده به همراه الگوی بایمدال دو قطبی و شواهد سنگشناسی مانند وجود ماسهسنگهای گلوکونیتدار با بلوغ بافتی و ترکیبی بالا، نشان دهندة رسوبگذاری این نهشتهها در محیط پهنه کشندی است. بررسی تغییرات نسبی سطح آب دریا در برش مورد مطالعه، حاکی از وجود دو توالی متمایز میباشد که با ناپیوستگی نوع اول (SB1) محصور شدهاند.
محبوبه حسینی برزی؛ مرتضی هوشیار؛ هرمز قلاوند
چکیده
مطالعات صحرایی، کلسیمتری و بررسیهای میکروسکوپی بر روی برش نمونه سازند گورپی و سنگنگاری خردههای حفاری این سازند در میدان نفتی زیلایی (چاههای شماره 5 و 8) سبب تفکیک دو بخش کربناته و دو بخش دو رگه (اغلب مارن و در تعداد معدودی از نمونهها مارن رسی) در این سازند شد. با توجه به رخسارههای میکروسکوپی موجود در بخشهای کربناته، ...
بیشتر
مطالعات صحرایی، کلسیمتری و بررسیهای میکروسکوپی بر روی برش نمونه سازند گورپی و سنگنگاری خردههای حفاری این سازند در میدان نفتی زیلایی (چاههای شماره 5 و 8) سبب تفکیک دو بخش کربناته و دو بخش دو رگه (اغلب مارن و در تعداد معدودی از نمونهها مارن رسی) در این سازند شد. با توجه به رخسارههای میکروسکوپی موجود در بخشهای کربناته، محیط دریای باز از یک رمپ کربناته را میتوان به این سازند نسبت داد. همچنین، به دلیل وجود گلوکونیت و فسفات درجازا و پیریت فرومبوییدال اولیه برای محیط رسوبی این سازند، شرایط احیایی را میتوان متصور بود. تجزیه XRD و SEM نمونههای مربوط به مارنهای رسی، گویای حضور کوارتز تخریبی در بخش مارن پایینی و افزون بر آن، کانیهای رسی ایلیت، کلریت از منشأ تخریبی و اسمکتیت از منشأ دیاژنزی و به احتمال تخریبی، در بخش مارن بالایی است. حضور همزمان این کانیها و نبود کائولینیت بیانگر شرایط آب و هوایی معتدل، طی تهنشست مارن بالایی است. همچنین تجزیه و تحلیل نیمه کمی دادههای XRD حاکی از افزایش اسمکتیت و کاهش ایلیت به سمت رأس سازند است که میتواند ناشی از گرم شدن نسبی آب و هوا و نیز ژرفتر شدن حوضه رسوبی باشد. با توجه به ژرف بودن حوضه رسوبی فرایندهای دیاژنزی محدودی نیز در این سازند روی داده است که عمدهترین آن سیمانی شدن، آهندار شدن و شکستگیهای موجود در سازند است. تصاویر SEM گویای حضور دیاژنزی کانی اسمکتیت در دو نمونه بالای محدوده زمانی کرتاسه بالایی است که میتواند ناشی از تبادل بین سیالهای با کانیهای مافیک و دیگر کانیهای رسی مانند اسمکتیت تخریبی، ایلیت و ... باشد. نبود اسمکتیت دیاژنزی در دو نمونه مربوط به پالئوسن، میتواند ناشی از تغییر در شرایط حوضه رسوبگذاری در بالا و پایین مرز کرتاسه- ترشیری باشد. بررسی میزان Th و K و همچنین نسبت این دو در لاگ NGS مربوط به چاه شماره 8 میدان نفتی زیلایی بیانگر حضور کانیهای رسی مونتموریلونیت و ایلیت در این چاه است.
محبوبه حسینی برزی؛ ریحانه علی نژاد کردی؛ هرمز قلاوند
چکیده
سازند پابده از نهشتههای ابتدای ترشیری در زون زمینساختی زاگرس است که در این مطالعه، علاوه بر بررسی کانیهای رسی این سازند در توالی چینهای، نتایج مرتبط با کانی رسی در این نهشتهها در دو زیر زون فروافتادگی دزفول شمالی (برش سطحی در مقطع تیپ) و میانی (برشهای زیر سطحی) مقایسه شده است. با کلسیمسنجی نمونههای ...
بیشتر
سازند پابده از نهشتههای ابتدای ترشیری در زون زمینساختی زاگرس است که در این مطالعه، علاوه بر بررسی کانیهای رسی این سازند در توالی چینهای، نتایج مرتبط با کانی رسی در این نهشتهها در دو زیر زون فروافتادگی دزفول شمالی (برش سطحی در مقطع تیپ) و میانی (برشهای زیر سطحی) مقایسه شده است. با کلسیمسنجی نمونههای سازند پابده در برش تیپ این سازند، واقع در تنگ پابده، تفکیک لایههای مارن شیلی و مارنی سازند انجام شد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی(SEM) نمونههای انتخابی از این نهشتهها، حاکی از وجود کانی رسی کلریت با ساختار مشخص و از منشأ دیاژنزی (حاصل تبدیل ایلیت به کلریت) است و احتمال وجود دیگر کانیهای رسی (همچنین کلریت) با منشأ تخریبی نیز وجود دارد. تجزیه پراش پرتو ایکس (XRD) و تجزیه و تحلیل کیفی دادهها، نوع کانی رسی را در مارنهای شیلی این سازند، مونتموریلونیت، ایلیت و کلریت نشان میدهد. همچنین تجزیه و تحلیل نیمهکمی این دادهها حاکی از روند کلی کاهش میزان رس، کاهش مونتموریلونیت و افزایش ایلیت و کلریت به سمت بالای این سازند است. با توجه به منشأ تخریبی دو کانی مونتموریلونیت و ایلیت در سازند پابده، روند کانیهای ذکر شده، همراه با روند کلی کاهش میزان رس سازند، میتواند بیانگر سرد شدن تدریجی آبوهوا و کمژرفا شدن حوضه در هنگام نهشت رسوبات سازند پابده به سمت بالای این سازند باشد. همچنین، نبود کانی مونتموریلونیت در بالاترین نمونه انتخابی و فراوانی غالب ایلیت در این نمونه، میتواند در ارتباط با فاز کوهزایی پیرنه زون فروافتادگی دزفول شمالی باشد. از سوی دیگر، تعیین کانی رسی در دو برش زیر سطحی میدان نفتی کوپال (چاههای شماره 12 و 38)، با استفاده از نمودارهای چاهپیمایی NGS (پیکهای Th,K و Th/K )، حاکی از وجود کانی رسی مونتموریلونیت و ایلیت است. روند کانی رسی و درصد شیل در این چاهها، بیانگر روند کم و بیش ثابتی است که تنها در بخشهای انتهایی سازند افزایش چشمگیری نشان میدهد. این افزایش همراه با وجود بیشینه مشخصی از اورانیم در نمودارهای چاهپیمایی، میتواند در ارتباط با عملکرد فاز کوهزایی پیرنه در زون فروافتادگی دزفول میانی باشد.