رسوب شناسی
محمد شلالوند؛ محمدحسین آدابی؛ افشین زهدی
چکیده
دراینمطالعه، سازند تلهزنگ بهسن پالئوسنپسین در جنوبغرب کرمانشاه ازنظر خصوصیات ژئوشیمیعنصری وفرآیندهای دیاژنزی تأثیرگذار درطی تدفین موردبررسی قرارگرفتهاست. این سازند درتوالی مطالعهشده 282 متر ضخامتدارد که عمدتاًازسنگآهکهای دریایی کمعمق بههمراه میانلایههای مارنودولومیت تشکیلشدهاست. مهمترین فرآیندهای ...
بیشتر
دراینمطالعه، سازند تلهزنگ بهسن پالئوسنپسین در جنوبغرب کرمانشاه ازنظر خصوصیات ژئوشیمیعنصری وفرآیندهای دیاژنزی تأثیرگذار درطی تدفین موردبررسی قرارگرفتهاست. این سازند درتوالی مطالعهشده 282 متر ضخامتدارد که عمدتاًازسنگآهکهای دریایی کمعمق بههمراه میانلایههای مارنودولومیت تشکیلشدهاست. مهمترین فرآیندهای دیاژنزی این سازند میکرایتیشدن، انواعتخلخلها، سیمانیشدن، دولومیتیشدن و فشردگی میباشد. باتوجهبه بافت سنگ وفراوانی ذرات اسکلتی ناپایدار (جلبک سبز و دوکفهای)، تخلخل و سیمانیشدن بیشترین سهم را در بین فرآیندهای دیاژنزی شناسایی شده دارند. مطالعات میکروسکوپی وژئوشیمیایی نشانمیدهد که این فرآیندها درمراحل ائوژنز و مزوژنز ابتدایی و درمحیطهای دریایی، متائوریک و تدفینی کمعمق انجام شدهاند. شواهد نشانمیدهدکه کربناتهای سازند تلهزنگ تدفین عمیق را بعداز تهنشست درطی دیاژنز تحمل نکردهاند. سیالاتی که درطیتدفین بخشهای زیرین این سازندرا تحتتأثیر قراردادهاست عمدتاً ماهیتی دریایی داشته وبهسمت بالای توالی علاوه بر آبدریا بهمیزان کمتر سیالات متائوریک نیز در طی دیاژنز، کربناتهای دریایی سازند تلهزنگ را تحتتأثیر قراردادهاست. بالا بودن نسبت استرانسیوم به منگنز (میانگین5/27) و نسبت استرانسیومبهکلسیم (میانگین61/1) و همچنین مقادیر پایین آهن (میانگین 78 پیپیام) ومنگنز (میانگین 27 پیپیام) بیانگر سیستم دیاژنتیکی بسته با تبادل آببهسنگ پایین برای کربناتهای سازند تلهزنگ است که اینمقداردربخشهای بالاییتوالی بهطور نسبی افزایش مییابد. دلیلاینافزایش میتواندبهتأثیرسیالاتمتائوریک باتوجهبه حضورناپیوستگیفرسایشی بزرگمقیاسی باشد که در رأس سازند تلهزنگ و درزیر ماسهسنگها و کنگلومراهای قرمزرنگ سازندکشکان قرارگرفتهاست.
زمین شناسی اقتصادی
نگار کبودمهری؛ حسین کوهستانی؛ میرعلی اصغر مختاری؛ افشین زهدی
چکیده
رخداد معدنی تریان در پهنه ایران مرکزی و در فاصله 120 کیلومتری شمالباختر زنجان قرار دارد. کانهزایی سرب و روی در این رخداد معدنی بهصورت لامینهای و عدسیشکل همروند با لایهبندی واحدهای ماسهسنگی خاکستری رنگ سازند قرمز بالایی رخ داده است. کانهزایی اغلب در اطراف و درون قطعات فسیلهای گیاهی رخ داده و دارای بافتهای دانهپراکنده، ...
بیشتر
رخداد معدنی تریان در پهنه ایران مرکزی و در فاصله 120 کیلومتری شمالباختر زنجان قرار دارد. کانهزایی سرب و روی در این رخداد معدنی بهصورت لامینهای و عدسیشکل همروند با لایهبندی واحدهای ماسهسنگی خاکستری رنگ سازند قرمز بالایی رخ داده است. کانهزایی اغلب در اطراف و درون قطعات فسیلهای گیاهی رخ داده و دارای بافتهای دانهپراکنده، جانشینی، شبهلامینهای، سیمان بین دانهای، فرامبوئیدال و رگه- رگچهای میباشد. افق ماسهسنگی کانهدار در تریان حدود 350 متر درازا و 1 متر پهنا داشته و دارای سه پهنه قرمز اکسیدان، پهنه شستهشده و پهنه احیایی کانهدار است. گالن، اسفالریت، پیریت و آرسنوپیریت کانیشناسی اصلی ماده معدنی را در رخداد معدنی تریان تشکیل میدهند. سروزیت و گوتیت در اثر فرایندهای برونزاد و هوازدگی تشکیل شدهاند. مقایسه الگوی عناصر کمیاب و کمیاب خاکی در نمونههای کانهدار و ماسهسنگهای بدون کانهزایی بیانگر تهیشدگی در میزان این عناصر در نمونههای کانهدار است. با توجه به ویژگیهایی مانند محیط تکتونیکی، محیط تشکیل، سنگ میزبان، وجود بقایای فسیلهای گیاهی، ژئومتری، بافت و کانیشناسی ماده معدنی و دگرسانی، رخداد معدنی تریان در دسته کانسارهای مس با میزبان رسوبی تیپ Redbed قرار گرفته و قابل مقایسه با دیگر کانسارهای مس و سرب- روی تیپ Redbed در محور آوج- زنجان- تبریز- خوی است.
چینه شناسی و فسیل شناسی
منیژه فامرینی بزچلوئی؛ نصرالله عباسی؛ آرمین سلسانی؛ افشین زهدی
چکیده
سازند سلطانیه در برش سیدکندی واقع در 32 کیلومتری جنوب باختری زنجان، به ستبرای بیش از 1110 متر از هفت زیربخش غیررسمی، شامل دولومیت و شیل تشکیل شده است. توالی سنگی سازند سلطانیه در این برش به ترتیب شامل دولومیت اول یا زیرین، شیل اول، دولومیت دوم، شیل دوم، دولومیت سوم، شیل سوم و دولومیت چهارم یا بالایی میباشد. در طی این مطالعه، تعداد 109 ...
بیشتر
سازند سلطانیه در برش سیدکندی واقع در 32 کیلومتری جنوب باختری زنجان، به ستبرای بیش از 1110 متر از هفت زیربخش غیررسمی، شامل دولومیت و شیل تشکیل شده است. توالی سنگی سازند سلطانیه در این برش به ترتیب شامل دولومیت اول یا زیرین، شیل اول، دولومیت دوم، شیل دوم، دولومیت سوم، شیل سوم و دولومیت چهارم یا بالایی میباشد. در طی این مطالعه، تعداد 109 نمونه اثرفسیل یافت شدند که شامل 23 اثرجنس و 42 اثرگونه است. فراوانی اثرفسیلها در زیربخش شیل دوم بسیار زیاد بوده و 99 نمونه از این زیربخش برداشت شدند. بر اساس این مطالعه، مرز نئوپروتروزوییک- کامبرین در برش مورد مطالعه با ظهور اثرفسیل Treptichnus pedum در لایههای آغازین زیربخش دولومیت دوم پیشنهاد میشود.
زمین شناسی اقتصادی
علی رجب زاده؛ حسین کوهستانی؛ میرعلی اصغر مختاری؛ افشین زهدی
چکیده
در این پژوهش، دادههای سنگنگاری و زمینشیمیایی عناصر اصلی و فرعی لایههای ماسهسنگی سازند قرمز بالایی در بُرش کانسار سرب- روی چهرآباد (شمالباختر زنجان) جهت تعیین ترکیب سنگشناسی، جایگاه تکتونیکی و سنگ منشأ آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این منطقه، سازند قرمز بالایی حداکثر 980 متر ستبرا داشته و بر روی آهکهای سازند قم ...
بیشتر
در این پژوهش، دادههای سنگنگاری و زمینشیمیایی عناصر اصلی و فرعی لایههای ماسهسنگی سازند قرمز بالایی در بُرش کانسار سرب- روی چهرآباد (شمالباختر زنجان) جهت تعیین ترکیب سنگشناسی، جایگاه تکتونیکی و سنگ منشأ آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این منطقه، سازند قرمز بالایی حداکثر 980 متر ستبرا داشته و بر روی آهکهای سازند قم قرار گرفته است. براساس مطالعات میکروسکوپی، این ماسهسنگها عمدتاً از ذرات آواری دانهریز تا دانهمتوسط تشکیل شده و حاوی انواع خُردهسنگهای رسوبی و دگرگونی (%25)، کوارتز (21 %) و فلدسپات (%10) میباشند. براساس مطالعات سنگشناسی، این ماسهسنگها از نوع فلدسپاتیک لیتآرنایت تا لیتآرنایت (غالباً چرتآرنایت) هستند. براساس اجزای اصلی تشکیلدهنده و نتایج آنالیزهای زمینشیمیایی عناصر اصلی و فرعی، جایگاه تکتونیکی این ماسهسنگها حاشیههای فعال قارهای و حوضههای فورلندی میباشد. دادههای بهدست آمده بیانگر سنگ منشأ حدواسط تا فلسیک برای این ماسهسنگها است که تحت تأثیر آب و هوای نیمهمرطوب تا نیمهخشک و هوازدگی شیمیایی کم قرار داشتهاند.
رسوب شناسی
افشین زهدی
چکیده
در این مطالعه، برای نخستین بار سازند روته در غرب زنجان (برش آقبلاغ) از دیدگاه چینهشناسی و تاریخچه رسوبگذاری ارزیابی شده است. این نهشتهها به ضخامت 102 متر از سنگ آهک، سنگ آهک دولومیتی و به میزان کمتر شیلهای آهکی نازک لایه تشکیل شده است. این توالی رسوبی با یک ناپیوستگی همشیب بر روی ماسهسنگهای کوارتزی سازند دورود قرار گرفته و ...
بیشتر
در این مطالعه، برای نخستین بار سازند روته در غرب زنجان (برش آقبلاغ) از دیدگاه چینهشناسی و تاریخچه رسوبگذاری ارزیابی شده است. این نهشتهها به ضخامت 102 متر از سنگ آهک، سنگ آهک دولومیتی و به میزان کمتر شیلهای آهکی نازک لایه تشکیل شده است. این توالی رسوبی با یک ناپیوستگی همشیب بر روی ماسهسنگهای کوارتزی سازند دورود قرار گرفته و در بالا توسط افق لاتریتی-بوکسیتی به سنگ آهکهای ورمیکولهدار سازند الیکا ختم میشود. اجزاء اصلی تشکیل دهنده سازند روته شامل انواع مختلف جلبکها، فرامینیفرهای بنتیک کوچک و به میزان کمتر قطعات خارپوست و براکیوپود میباشد. بر مبنای مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی تعداد 8 رخساره رسوبی در سازند روته شناسایی شده است. این رخسارهها با توجه به انواع ذرات، بافت و محتوای فسیلی بیانگر یک محیط دریایی کمعمق در زمان رسوبگذاری سازند روته در حاشیه جنوبی غیر فعال پالئوتتیس میباشند. نبود رسوبات دوباره نهشته شده نظیر توربیدایتها، وجود میکرایت در اکثر رخسارهها، نبود رخسارههای ریفی و تغییرات تدریجی رخسارهها نشان میدهد که نهشتههای کربناته سازند روته به احتمال قوی در یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ تشکیل شده است. به دلیل فراوانی و تنوع انواع مختلف جلبکها و فرامینیفرهای بنتیک، سازند روته را میتوان یک سیستم رمپ کربناته با فراوانی جلبک و فرامینیفر بنتیک نامید. مشاهدات صحرایی، آنالیز رخسارهها و مطالعات چینهنگاری سکانسی منجر به شناسایی یک سکانس رسوبی رده سوم در سازند روته شده است. سکانس رسوبی توسط مرزهای سکانسی نوع 1 از ماسهسنگهای کوارتزی سازند دورود در پایین و افق لاتریتی-بوکسیتی بین سازندهای روته و الیکا تفکیک میشود
رسوب شناسی
سید علی معلمی؛ محمدعلی صالحی؛ افشین زهدی
چکیده
در این پژوهش ماسهسنگ های سازند رازک در رخنمون های فینو و هندون و میدان سرخون در شمال منطقه بندرعباس، از دید سنگنگاری و ژئوشیمیایی به منظور مطالعه خاستگاه در تعیین جایگاه زمین ساختی، بررسی سنگ مادر و هوازدگی دیرینه مطالعه و همچنین با ماسهسنگ های اهواز از سازند آسماری مقایسه شدهاند. نهشته های سازند رازک بیشتر شامل مارن، ...
بیشتر
در این پژوهش ماسهسنگ های سازند رازک در رخنمون های فینو و هندون و میدان سرخون در شمال منطقه بندرعباس، از دید سنگنگاری و ژئوشیمیایی به منظور مطالعه خاستگاه در تعیین جایگاه زمین ساختی، بررسی سنگ مادر و هوازدگی دیرینه مطالعه و همچنین با ماسهسنگ های اهواز از سازند آسماری مقایسه شدهاند. نهشته های سازند رازک بیشتر شامل مارن، ماسهسنگ، کنگلومرا و سنگآهک ماسه ای است. نتایج حاصل از بررسی ژئوشیمیایی عناصر اصلی و فرعی نشان از رسوب گذاری این سازند در حاشیه فعال قاره ای دارد. تحلیل خاستگاه سنگ های سیلیسی آواری سازند رازک نشاندهنده سنگ های مادر از جنس آذرین مافیک و حدواسط، سنگ های دگرگونی درجه پایین تا بالا و سنگ های رسوبی برای این سازند است. بررسی اندیس هوازدگی شیمیایی نیز نشان داد که رسوبات در ناحیه منشأ دچار هوازدگی متوسط شده اند که بیانگر آبوهوای خشک در ناحیه منشأ است. به نظر می رسد رسوبات سازند رازک حاصل فرسایش مخلوطی از سنگ های آذرین- افیولیتی پوسته اقیانوسی نوتتیس، سنگ های دگرگونی و دیگر توالی های رسوبی نهشته شده در حوضه رسوبی زاگرس در طی تکامل حوضه پیشبومی بوده است. تغییر ستبرای گوه ای سازند رازک از مناطق بالادست حوضه رسوبی زاگرس به سوی نواحی پایین دست و در پایان محو شدن آن در بخش فارس ساحلی و حضور کنگلومرای پلیمیکتیک، ماسهسنگ های دانهدرشت و غنی از خردهسنگ از دیگر شواهد منشأ گرفتن سازند رازک از پهنه رورانده زاگرس هستند.