آب شناسی
امیر شمشکی؛ غلامحسین کرمی
چکیده
تراز آب دریاچه ارومیه از حدود بیست سال پیش، با افت شدیدی رو به رو شده است. به همراه تغییرات کمی، کیفیت آب دریاچه نیز تغییرات زیادی یافته است. در این نوشتار تلاش شده است تا با شناخت رابطه میان کیفیت و کمیت آب، شناخت بیشتری از روند تغییرات کمی دریاچه در گذشته زمینشناسی آن به دست آید تا بر این اساس، عوامل مؤثر و نقش آنها در خشک شدن دریاچه ...
بیشتر
تراز آب دریاچه ارومیه از حدود بیست سال پیش، با افت شدیدی رو به رو شده است. به همراه تغییرات کمی، کیفیت آب دریاچه نیز تغییرات زیادی یافته است. در این نوشتار تلاش شده است تا با شناخت رابطه میان کیفیت و کمیت آب، شناخت بیشتری از روند تغییرات کمی دریاچه در گذشته زمینشناسی آن به دست آید تا بر این اساس، عوامل مؤثر و نقش آنها در خشک شدن دریاچه با دقت بیشتری شناسایی شود. پیرو این شناخت می‌توان برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب‌تری در راستای احیا این دریاچه ارائه و یا با اطمینان بیشتری طرح‌های پیشنهادی را ارزیابی کرد. بر پایه نتایج این پژوهش، در تراز بیش از 1286 متر، آب دریاچه از حالت شور خارج می‌شود و در رده آب‌های لب شور تا شیرین قرار می‌گیرد. بنابراین، در پلیوستوسن پایانی که تراز آب دریاچه از 1297 متر بیشتر بوده است، به نظر می‌رسد که آب دریاچه شیرین بوده باشد. در تراز پایین‌تر از 1273 متر، دریاچه به پلایا تبدیل می‌شود. در حال حاضر که تراز آب دریاچه ارومیه حدود 1270 متر است، محیطی پلایایی بر آن حاکم است. در این محیط، افزایش بارندگی‌ها و جریان‌های ورودی با افزایش سریع حجم مخزن و در برابر آن، کاهش یا قطع بارندگی‌ها و جریان‌های ورودی و افزایش دما و تبخیر، با کاهش سریع حجم مخزن همراه خواهد بود. این بررسی نشان می‌دهد که برای احیای دریاچه ارومیه لازم است که بیش از 5/9 میلیارد متر مکعب آب به آن وارد شود.
امیر شمشکی؛ یوسف محمدی؛ محمد جواد بلورچی
چکیده
روش تداخل سنجی ماهواره‌ای امواج رادار (InSAR) نشان می‌دهد که در پهنه‌ای گسترده از دشت هشتگرد در استان تهران با موقعیت جغرافیایی″45 ′47 °35 تا ″05 ′03°36 عرض شمالی و″05 ′ 29 °50 تا ″28 ′54 °50 طول خاوری ، فرونشست زمین با نرخ بیشینه 16 و نرخ متوسط4/8 سانتیمتئر بر سال شکل گرفته است. به‌طورکلی آبخوان ...
بیشتر
روش تداخل سنجی ماهواره‌ای امواج رادار (InSAR) نشان می‌دهد که در پهنه‌ای گسترده از دشت هشتگرد در استان تهران با موقعیت جغرافیایی″45 ′47 °35 تا ″05 ′03°36 عرض شمالی و″05 ′ 29 °50 تا ″28 ′54 °50 طول خاوری ، فرونشست زمین با نرخ بیشینه 16 و نرخ متوسط4/8 سانتیمتئر بر سال شکل گرفته است. به‌طورکلی آبخوان اصلی دشت از رسوبات آبرفتی سازند کهریزک و تهران با نفوذپذیری زیاد تشکیل شده است که قابلیت هدایت هیدرولیکی بالایی دارند. سازند کهریزک شامل شن، ماسه و سیلت است و به‌طور پراکنده در شمال دشت دیده می‌شود. سازند تهران در مخروط افکنه، از قلوه‌سنگ، شن، ماسه و رس تشکیل شده است و به‌سوی مرکز وجنوب دشت، بر مقدار مواد دانه‌ریز آن افزوده می‌شود. فرونشست زمین فقط در پهنه سازند آبرفتی تهران شکل گرفته است و در پهنه سازند کهریزک مشاهده نمی‌شود. با استفاده از داده‌های ژئوالکتریک و نگاشت چاه‌های اکتشافی و بهره‌برداری، یک پهنه آبخوان تحت فشار تا نیمه تحت فشار در زیر یک آبخوان آزاد در جنوب و باختر دشت تشخیص داده شده است که همخوانی بسیار زیادی با پهنه فرونشست دارد. کل آب‌های نفوذ یافته از سطح دشت به‌طور معمول فقط صرف تغذیه آبخوان آزاد بالایی می‌شود. بهره‌برداری بی‌رویه از آبخوان تحت فشار وآبخوان آزاد شمال دشت که تنها منبع اصلی تغذیه آبخوان تحت فشار است، موجب شکل‌گیری فرونشست زمین در این منطقه شده است. برای اعمال برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب برای کاهش و یا توقف نرخ فرونشست زمین در این دشت، این سازوکار باید مورد توجه قرار گیرد.
