سنگ شناسی
لیلی بسطامی؛ میررضا موسوی؛ محبوبه حسینی برزی؛ بهاء الدین حمدی
چکیده
ماسهسنگهای سازند دورود (پرمین پیشین) بهمنظور بررسی خاستگاه، جایگاه زمینساختی، سنگ مادر و شرایط آب و هوای دیرینه در برش خور، واقع در البرز مرکزی مورد مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی قرار گرفتهاند. سازند دورود با ضخامت 360 متر، عمدتا شامل ماسهسنگهای ریز و متوسط دانه به همراه مقادیر کمتری رسوبات کربناته و گلسنگ میباشد. به ...
بیشتر
ماسهسنگهای سازند دورود (پرمین پیشین) بهمنظور بررسی خاستگاه، جایگاه زمینساختی، سنگ مادر و شرایط آب و هوای دیرینه در برش خور، واقع در البرز مرکزی مورد مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی قرار گرفتهاند. سازند دورود با ضخامت 360 متر، عمدتا شامل ماسهسنگهای ریز و متوسط دانه به همراه مقادیر کمتری رسوبات کربناته و گلسنگ میباشد. به منظور دستیابی به اهداف عنوان شده 125 مقطع نازک مورد مطالعات پتروگرافی قرار گرفتند. آنالیز مدال بر روی 20 عدد از مقاطع نازک انجام شده و 13 نمونه ماسهسنگی نیز جهت تعیین عناصر اصلی و فرعی مورد آنالیز قرار گرفتند. بر اساس مطالعات پتروگرافی ماسهسنگهای سازند دورود عمدتا کوارتزآرنایتی بوده و از بلوغ بافتی و کانیشناسی بالایی برخوردارند. ترسیم نتایج نقطه-شماری بر روی دیاگرامهای ((Qt99.6, F0.2, L0.2 و ((Qm95.9, F0.2, Lt3.9 نشاندهندهی اشتقاق ماسهسنگهای سازند دورود از بخشهای داخل کراتون است. همچنین نمودارهای ژئوشیمیایی مبتنی بر عناصر اصلی و فرعی نشان میدهند که این ماسهسنگها در جایگاه زمینساختی حاشیهی غیرفعال قارهای نهشته شدهاند. بر اساس شواهد پتروگرافی و ژئوشیمیایی ماسهسنگهای سازند دورود حاصل فرسایش سنگهای دگرگونی درجهی متوسط تا بالا، آذرین اسیدی و ماسهسنگهای قدیمی میباشند. بلوغ کانیشناسی بالا، مقدار بالای اندیس شیمیایی هوازدگی (CIW) و اندیس شیمیایی آلتراسیون ((CIA و نیز دیاگرام (%) SiO2 در برابر Al2O3 + K2O + Na2O (%)بیانگر هوازدگی متوسط تا شدید در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب میباشند. جایگاه زمینساختی حاشیهی غیرفعال قارهای و آب و هوای گرم و مرطوب با موقعیت جغرافیایی دیرینه ایران در پرمین پیشین مطابقت دارد.
محمدرضا پرتوآذر؛ بهاءالدین حمدی؛ سید علی آقانباتی
چکیده
بهمنظور مطالعه رسوبات سیستم پرمین در ایران مرکزی (ناحیه شیرگشت)، برش چینهشناسی کوه باغ ونگ مورد بررسی قرار گرفت. برش باغ ونگ، در 45 کیلومتری شمال باختری ناحیه طبس و جنوب ناحیه شیرگشت جای گرفته است. در این برش رسوبات پرمین (سازند جمال) به ستبرای 270 متر با ناپیوستگی همشیب روی سازند سردر قرار گرفته است. سپس رسوبات تریاس پیشین (سازند سرخ ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه رسوبات سیستم پرمین در ایران مرکزی (ناحیه شیرگشت)، برش چینهشناسی کوه باغ ونگ مورد بررسی قرار گرفت. برش باغ ونگ، در 45 کیلومتری شمال باختری ناحیه طبس و جنوب ناحیه شیرگشت جای گرفته است. در این برش رسوبات پرمین (سازند جمال) به ستبرای 270 متر با ناپیوستگی همشیب روی سازند سردر قرار گرفته است. سپس رسوبات تریاس پیشین (سازند سرخ شیل)، روی چینههای پرمین پسین (سازند جمال) قرار گرفته است. 124 نمونه بهطور سیستماتیک از لایههای مختلف برش باغ ونگ برداشت و پس از مطالعه دقیق فسیلشناسی 41 جنس و 48 گونه از روزنبران و 10 جنس و 12 گونه از جلبکها شناسایی شد. در این مطالعه سن زمینشناسی زیرواحدهای 1و2 سازند جمال (بخش باغ ونگ) با توجه به فسیلهای شاخص آن به آشکوب مرگابین پیشین نسبت داده شد. همچنین در مطالعه زیستچینهای این برش، فسیلهای شاخص از انواع فوزولینیدا دیده شد که از میان آنها زیستزونهای تجمعی زیر انتخاب و با زیستزونهای جهانی پیشنهاد شده توسط Leven (1975) و Ishii (1975) همخوانی داده شد. Paradunbarula – Geinitzina Assemblage Zone (Murgabian), Dagmarita – Paraglobivalvulina Assemblage Zone (Dzhulfian), Colaniella – Reichelina Assemblage Zone (Changxingian).
سیروس عباسی؛ بهاءالدین حمدی؛ محمودرضا مجیدیفرد
چکیده
نمونه برداری از نهشتههای دونین، در دو برش جداگانه با موقعیتهای مختلف انجام گردید: 1ـ برش ایلانقره، در روستای ایلانقره، 40 کیلومتری شمالشرق ماکو قرار دارد. 2ـ برش پیراسحاق به گونه برش مرکب در جنوب جلفا (غرب روستاهای پیراسحاق و چایکسن) جای گرفته است. از آنجائیکه کارهای کمتری در مورد ماهیهای دونین در سازند ایلانقره انجام شده است، ...
بیشتر
نمونه برداری از نهشتههای دونین، در دو برش جداگانه با موقعیتهای مختلف انجام گردید: 1ـ برش ایلانقره، در روستای ایلانقره، 40 کیلومتری شمالشرق ماکو قرار دارد. 2ـ برش پیراسحاق به گونه برش مرکب در جنوب جلفا (غرب روستاهای پیراسحاق و چایکسن) جای گرفته است. از آنجائیکه کارهای کمتری در مورد ماهیهای دونین در سازند ایلانقره انجام شده است، در این پژوهش بقایای ریز (دندانها، پولکها و قطعات استخوانی) از کوسهماهیان (Chondrichtian)، ماهیان استخوانی (Acantodian) و غیره در رخنمونهای دونین واقع در شمالغرب ایران مورد شناسائی قرارگرفتند. جنس و گونههای شاخص جمعآوری شده در برشهای یاد شده عبارتند از: Siberiodus mirabilis, Phoebodus gothicus, Phoebodus turnerae, , Body scale of Holonema sp., Sarcopterygian scale, Ischnacanthid jaw, Cheiracanthus sp., Ertychius intermedius Cladodus wildungensis, Protacrodus sp., این بقایای ریز از نظر زیست چینهای و جغرافیای دیرینه، میتوانند با نمونههای پیدا شده از ایران و کشورهای همجوار و سایر نقاط دنیا مقایسه شوند و مرز گسترش دریای دونین را در حاشیه شمالی گندوانا تعیین کنند.
سیروس عباسی؛ بهاءالدین حمدی؛ محمودرضا مجیدیفرد
چکیده
مطالعه زیای کنودونتی سازند ایلانقره در برشهای ایلانقره، ایلانلو و پیراسحاق در شمال باختری ایران، نگرش جدیدی را در مورد چینهشناسی این سازند بیان میکند. سازند ایلانقره دارای توالی تخریبی- کربناتی است که از ماسهسنگ کوارتزآرنایتی، شیل و سنگهای کربناتی تشکیل شده و بیشتر دارای کنودونتهای محیط کمژرفا (Icriodus, Polygnathus) است. زیای ...
بیشتر
مطالعه زیای کنودونتی سازند ایلانقره در برشهای ایلانقره، ایلانلو و پیراسحاق در شمال باختری ایران، نگرش جدیدی را در مورد چینهشناسی این سازند بیان میکند. سازند ایلانقره دارای توالی تخریبی- کربناتی است که از ماسهسنگ کوارتزآرنایتی، شیل و سنگهای کربناتی تشکیل شده و بیشتر دارای کنودونتهای محیط کمژرفا (Icriodus, Polygnathus) است. زیای کنودونتی 5 زیستزون را از دونین (ژیوتین- فامنین) نشان میدهد که عبارتند از: varcus, rhenana , rhenana – linguiformis, Middle triangularis – Late trachytera, postera – expansa. به سبب فعالیتهای زمینساختی و فرسایش، چینههای دونین میانی در قاعده برش ایلانقره از بین رفتهاند و زیستزون varcusوجود ندارد. واحدهای سنگی فامنین میانی با ایست رسوبی به واحدهای سنگی کربنیفر تبدیل میشوند ولی این نبود رسوبگذاری و فرسایش در مشاهدات صحرایی مشهود نیست و با مطالعه کنودونتها وجود ناپیوستگی (نبود چینهای فامنین پسین تا تورنزین پسین) آشکار می شود. با شناسایی کنودونتهای کربنیفر، زیستزون bilineatus - bolandensisبرای نهشتههای پایینی کربنیفر مشخص شد.
الهام فرشید؛ بهاءالدین حمدی؛ واچیک هایراپطیان؛ سید علی آقانباتی
چکیده
برش کوه باغوک در 50 کیلومتری شمال باختری شهر آباده برای اولین بار بر پایه کنودونتها بررسی شده است. ناحیه آباده یکی از مهمترین مناطق برای بررسی گذر رسوبات پرمین- تریاس در ایران است. با توجه به فراوانی کنودونتها در این برش، زیستزون کنودونتی Clarkina orientalis برای پایان ووچیاپنگین (Wuchiapingian) یا جلفین و 7 زیستزون کنودونتی 1) Clarkina subcarinata، ...
بیشتر
برش کوه باغوک در 50 کیلومتری شمال باختری شهر آباده برای اولین بار بر پایه کنودونتها بررسی شده است. ناحیه آباده یکی از مهمترین مناطق برای بررسی گذر رسوبات پرمین- تریاس در ایران است. با توجه به فراوانی کنودونتها در این برش، زیستزون کنودونتی Clarkina orientalis برای پایان ووچیاپنگین (Wuchiapingian) یا جلفین و 7 زیستزون کنودونتی 1) Clarkina subcarinata، 2) Clarkina changxingensis، 3) Clarkina bachmann، 4) Clarkina nodosa،5) Clarkina abadehensis، 6)Clarkina yeni و 7)Clarkina hauschkei و 3 واحد سنگی بدون سنگواره شاخص برای چانگزینگین (Changhsingian) یا دورآشامین و دو زیستزون کنودونتی شامل 1)Hindeodus parvus- Isarcicella staeschei و 2) Isarcicella isarcica برای قاعده تریاس، گریسباخین (ایندوئن) شناسایی شده است. با توجه به محدوده سنی به دست آمده از برش باغوک، این ناحیه با برخی نقاط جهان از جمله جنوب چین، هندوستان، آلپ، قفقاز شمالی و با محدوده هایی از ایران مانند شمال باختر ایران، آمل، شهرضا (شاهزاده سید علی اکبر) و همبست قابل مقایسه است. همچنین بر پایه مطالعات انجام شده و تکیه بر نوع سنگوارهها، از دید ژرفاسنجی و وجود ساختارهای استروماتولیت، شواهد گویای ژرفای کم حوضه در مرز پرمین- تریاس است.
سمیه سلیمانی؛ بهاءالدین حمدی؛ علیرضا کریمی باوندپور
چکیده
برش مطالعه شده، در دامنه جنوبی البرز مرکزی، در 5 کیلومتری شمال شهمیرزاد در استان سمنان قرار دارد. محل این برش در مختصات˝40 ʹ 48˚ 35 عرض شمالی و ˝59 ʹ 16˚ 53 طول خاوری میباشد. سازند میلا تنها در برش الگو (میلاکوه دامغان) و در این برش دارای 5 پارهسازند قابل اندازهگیری است. این سازند بر روی سازند ماسهسنگی لالون به سن کامبرین پیشین ...
بیشتر
برش مطالعه شده، در دامنه جنوبی البرز مرکزی، در 5 کیلومتری شمال شهمیرزاد در استان سمنان قرار دارد. محل این برش در مختصات˝40 ʹ 48˚ 35 عرض شمالی و ˝59 ʹ 16˚ 53 طول خاوری میباشد. سازند میلا تنها در برش الگو (میلاکوه دامغان) و در این برش دارای 5 پارهسازند قابل اندازهگیری است. این سازند بر روی سازند ماسهسنگی لالون به سن کامبرین پیشین با همبری عادی و همشیب قرار دارد و با کنگلومراهای سرخ رنگ دونین پیشین با ناپیوستگی فرسایشی پوشیده میشود. کنودونتهای مطالعه شده در این برش از نوع پروکنودونت و از گروه مخروطی هستند. 14 جنس و 6 گونه از این کنودونتها به دست آمده که فاصله زمانی کامبرین میانی ـ پسین و اردویسین پیشین را تأیید میکنند. این کنودونتها به شرح ذیل هستند: Proconodontus serratus, Proconodontus muelleri, Proconodontus rotundatus, Prooneotodus sp?, Prooneotudus tenuis, Furnishina furnishi,Furnishina asymmetrica,Furnishina sp.,Furnishina obliqus-Hirsutodontus?, Westergardodina cf. mossebergensis, Westergardodina fossa, Cordylodus sp., Cordylodus intermedius, Cordylodus lindstromi, Cordylodus proavus, Oneotodus nakamurai و Problematoconites sp. نکته قابل توجه، وجود جنس و گونه tenuis Prooneotudus از پارهسازند دوم این برش است؛ زیرا تا کنون از این پاره سازند کنودونتی گزارش نشده است. همراه با این عناصر کنودونتی، گروههای دیگر فسیلی نیز به دست آمده که وابسته به تریلوبیتها، براکیوپوداها، هیولیتس، ائوکرینوییدا، رزوفیکوس، کروزیانا، پالئواسکولهییدا واسفنجها و نشاندهنده رسوبگذاری سازند میلا در دریایی کم ژرفا هستند. این مجموعه فسیلی با مناطق دیگر ایران و کشورهای همجوار قابل مقایسه است.
حدیث پاشایی؛ بهاﺀالدین حمدی؛ سید علی آقانباتی
چکیده
برش روته در بلندیهای البرز واقع در شمال خاوری تهران، نهشتههای تریاس را به خوبی نشان میدهد. در این برش واحد سنگی قاعده تریاس بر روی سنگآهک نازک لایه منتسب به سازند نسن به دیرینگی جلفین زیرین با یک ناپیوستگی همشیب قرار دارد. سازند الیکا به دیرینگی تریاس زیرین تا میانی متشکل از لایههای آهکی نازک تا متوسط لایه و همچنین دولومیت ...
بیشتر
برش روته در بلندیهای البرز واقع در شمال خاوری تهران، نهشتههای تریاس را به خوبی نشان میدهد. در این برش واحد سنگی قاعده تریاس بر روی سنگآهک نازک لایه منتسب به سازند نسن به دیرینگی جلفین زیرین با یک ناپیوستگی همشیب قرار دارد. سازند الیکا به دیرینگی تریاس زیرین تا میانی متشکل از لایههای آهکی نازک تا متوسط لایه و همچنین دولومیت ستبر لایه در 9 واحد سنگی به ستبرای 310 متر در ستون قائم وجود دارد که بر روی طبقات آهک نازک لایه سازند نسن حاوی فسیلهای جلفین زیرین و بوکسیت به ستبرای 10 متر به طور همشیب ناپیوسته به واسطه یک لایه شیلی نازک قرار گرفته است. طبقات بالایی سازند الیکا در زیر رسوبات آواری شمشک به طور همشیب و ناپیوسته با تغییر ناگهانی سنگشناسی قرار گرفته است. برخلاف گزارشهای پیشین که قاعده تریاس را در ایران با یک نبود چینهای گزارش کردهاند، قاعده تریاس در برش مورد مطالعه دارای سنی معادل Griesbachian است که نشاندهنده رسوبات تریاس آغازین در برش روته است. 47 گونه و 26 جنس از عناصر کنودونتی و نیز روزنداران در این برش تشخیص داده شده است. لایههای آغازین سازند الیکا از آهک نازک لایه در قاعده، سپس آهک استروماتولیتی و پس از آن آهک صفحهای تشکیل شده است که حاوی عناصر کنودونتی اشکوب گرسباخین از تریاس زیرین است. زیستزونهای زیر در نهشتههای پرمین مربوط به واحد سنگی زیرین سازند الیکا و همچنین رسوبات تریاس زیرین تشخیص داده شده است:
1- Lower Dzhulfian (Nessen Formation): Paraglobivalvulina mira –Pachyphloia iranica Assemblage zone
2- Lower Triassic(Greisbachian) (Elika Formation): Hindeodus parvus Biozone مطابقت دارد: Sweet (1988)این زیستزون نیز با زیستزون جهانی
زون سوم که نخستین بار در فلسطین اشغالی توسط Hirsch (1972)گزارش شده است عبارتند است از: Hadrodontina –Pachycladina zone - 3
بخشهای میانی سازند الیکا مرکب از سنگآهکهای نازک تا متوسط لایه ورمیکوله، شیلهای سبز و خاکستری بوده و با توجه به عناصر کنودونتی اشکوبهای: Induan – olenekian از تریاس زیرین را پیشنهاد میکند. این بخش از نظر زیستچینهنگاری قابل همارزی با نواحی مختلفی اروپا از جمله اسلوونی و چکسلواکی است که با زون 7 از زونبندی (Sweet et al., 1971) Lower smithian قابل انطباق است. بنابراین زیستزون تشخیص داده شده در این بخش عبارت است از: 4- Parachirognathus – Furnishius zone. لازم به یادآوری است که در داخل این زون، زیستزون دیگری با عنوان :Neospathodus cristagalli subzone-5 وجود دارد. این زون با زونبندی تریاس زیرین در جنوب چین مطابقت دارد و در انتها واحد دولومیتی که در پایینترین بخش خود حاوی عناصر کنودونتی Anisian – Ladinian است.
حسین مصدق؛ عادل براری؛ بهاءالدین حمدی
چکیده
در زمان کربنیفر، ایران در حاشیه شمالی گندوانا قرار داشته است. نهشتههای دوره کربنیفر ایران با توالیهای قارهای تا دریایی کم ژرفا مشخص میشود. برشسیمهکوه در 5 کیلومتری شمال باختر دامغان و در البرز خاوری قرار دارد. سنگهای کربنیفر(سازند مبارک) این منطقه متشکل از سنگآهکهای با ستبرای مختلف بوده و میانلایههایی از شیل ...
بیشتر
در زمان کربنیفر، ایران در حاشیه شمالی گندوانا قرار داشته است. نهشتههای دوره کربنیفر ایران با توالیهای قارهای تا دریایی کم ژرفا مشخص میشود. برشسیمهکوه در 5 کیلومتری شمال باختر دامغان و در البرز خاوری قرار دارد. سنگهای کربنیفر(سازند مبارک) این منطقه متشکل از سنگآهکهای با ستبرای مختلف بوده و میانلایههایی از شیل نیز در آن دیده میشود. ستبرای نهشتههای کربنیفر در این برش 115 متر است. بخش قاعده برش، بر روی سنگآهکهای ماسهای سازند جیرود قرار دارد و مرز بالایی آن با نهشتههای پرمین با یک سطح فرسایشی مشخص میشود. این تحقیق بر اساس مطالعه بقایای کنودونتها و شناسایی ریزرخسارهها در طول توالی است. عناصر کنودونتی برای مطالعه و تعیین سن، از نمونه سنگها، جدا و شناسایی شدند که شامل 13جنس و 19 گونه هستند. 5 زیستزون (1 زون مربوط به دونین و 4 زون متعلق به کربنیفر) به نامهایcostatus zone(فامنین پسین)، sandbergi-L. crenulata zone (انتهای تورنیزین پیشین- میانی)،typicus-anchoralis,isostaticha-U. crenulata zone (تورنیزین پسین)وG. bilineatus zone(ویزین میانی- پسین) مطابق با زونبندی جهانی معرفی شده است. توالی رسوبی آغازین آشکوب تورنیزین از تناوب لایههای شیلی تیره رنگ غنی از مواد آلی و سنگآهکهای تیره نازک لایه تشکیل شده که در محیطهای دریایی ژرف با اکسیژن کم نهشته شدهاند. ویژگیهای فسیلی و رخسارهای گذر دونین-کربنیفر نشان از بالاآمدگی سریع سطح آب دریا و رخداد غرقابی(Flooding surface) در این برهه زمانی در البرز خاوری دارد که با رخداد جهانی هنگنبرگ در مرز دونین-کربنیفر انطباق کامل نشان میدهد.
ندا رنجکش مهربان؛ بهاء الدین حمدی
چکیده
سازند مبارک در برش ولیآباد در کنار جاده کرج - چالوس رخنمون دارد. ستبرای این سازند 5/347 متر است. مرز زیرین این سازند با سازند لالون از نوع ناپیوستگی فرسایشی بوده و مرز زبرین آن با رسوبات منتسب به سازند دزدبند، تدریجی به نظر میرسد. سازند مبارک در برش مورد مطالعه بر اساس ویژگیهای سنگی به 11 واحد تقسیم شده است. بخش زیرین آن از سنگ آهک ...
بیشتر
سازند مبارک در برش ولیآباد در کنار جاده کرج - چالوس رخنمون دارد. ستبرای این سازند 5/347 متر است. مرز زیرین این سازند با سازند لالون از نوع ناپیوستگی فرسایشی بوده و مرز زبرین آن با رسوبات منتسب به سازند دزدبند، تدریجی به نظر میرسد. سازند مبارک در برش مورد مطالعه بر اساس ویژگیهای سنگی به 11 واحد تقسیم شده است. بخش زیرین آن از سنگ آهک ستبر لایه خاکستری تیره و همچنین سنگ آهک مارنی، تشکیل شده است در حالی که بخش بالایی آن عمدتا˝ از سنگ آهک ماسهدار در تناوب با لایههای مارنی، سامان یافته است. بهگونهای که بخش مارنی آن نسبت به لایههای آهکی چیرگی دارد. 14 جنس و گونه کنودونت در قالب دو زیست زون تشخیص داده شدهاند. این زیستزونها مطابق با زیستزونهای استاندارد جهانی هستند که عبارتند از:
Neopriniodus peracutus - Polygnathus longiposticusAssemblage- Zone
Hibbardella roundya-Gnathodus girtyi Assemblage- Zone
این زیست زونها به ترتیب سن تورینزین پیشین – ویزین میانی ((Early Tournaisian - Mid.Visean را نشان میدهند.
پنج گونه از اسکلریتهای هلوتورین نیز شناسایی شده است. افزون بر این، 6 جنس و 72 گونه از روزنداران نیز شناسایی شدند که منجر به معرفی 5 زیستزون زیر گردید:
Eotuberitina retligener - Endothyra spirilloformis Assemblage- Zone
Archaediscus permodiscus – Archaediscus (Paraarchaediscus) mixtus Assemblage- Zone
Endostaffella parva - Brunsina pulchera Assemblage- Zone
Tuberitina bulbacea - Kammaena sp. Barren Interval Zone
Lipinella notata - Archaediscus planoarchaediscus Assemblage- Zone
با توجه به زیستزونهای کنودونتی و همچنین روزنداران تشخیص داده شده در این برش، سن تورینزین پیشین تا ویزین میانی برای سازند مبارک در این برش پیشنهاد میشود، در ضمن بر اساس مطالعه روزن داران، برای رسوبات منتسب به سازند دزدبند (دزدبن)، سن نامورین پیشنهاد میشود. در این مطالعات، شاخص تغییر رنگ عناصر کنودونت یا CAI، 4 تعیین شد که بیانگر دمای 190 تا 300 درجه است، که نشان دهندة مرحله گاز خشک یا خالی از هر گونه مواد هیدروکربنی در برش مورد مطالعه است.
عباس فلاح؛ بهاءالدین حمدی؛ حسین مصدق
چکیده
برش مورد بررسی (کیاسر) در منطقه کیاسر، 75 کیلومتری جنوب خاوری ساری و در البرز مرکزی واقع است .نهشتههای کربنیفر (سازند مبارک) 385 متر ستبرا داشته و شامل سنگآهکهای نازک لایه در قاعده و سنگهای آهکی با ستبرای مختلف (به طور عمده متوسط لایه) با میان لایههای شیلی در بخشهای بالاتر است. مرز بین نهشتههای متعلق به دونین و نهشتههای متعلق ...
بیشتر
برش مورد بررسی (کیاسر) در منطقه کیاسر، 75 کیلومتری جنوب خاوری ساری و در البرز مرکزی واقع است .نهشتههای کربنیفر (سازند مبارک) 385 متر ستبرا داشته و شامل سنگآهکهای نازک لایه در قاعده و سنگهای آهکی با ستبرای مختلف (به طور عمده متوسط لایه) با میان لایههای شیلی در بخشهای بالاتر است. مرز بین نهشتههای متعلق به دونین و نهشتههای متعلق به کربنیفر توسط عناصر کنودونتی معین شده است. این مرز در ظاهر یک مرز همشیب و موازی بوده که سنگهای زیرین این مرز متعلق به سازند خوش ییلاقهستند. این مرز در فاصله بین نمونههای 4.1 (متعلق به انتهای دونین) و 4.3(شروع و قاعده کربنیفر) قرار دارد و فاصله این دو نمونه نیز 4 متر است. محدوده مرز با انقراض انواعیچون Pelekysgnathus sp., Icriodus costatus و Polygnathus semicostatus در اواخر دونین (نمونه4.1) و با پیدایش انواع و گونههایی مانند Polygnathus spicatus, Clydagnathus gilwernensis, Polygnathus thomassiوSpathognathodus crassidentathus در اوایل کربنیفر (نمونه4.3 ) مشخص شده است.در مجموع، سنگ آهک در تناوب با شیل به سن فامنین پسین و متعلق به Lower-Middle costatus zone بخش زیرین سنگهای کربنیفر را در منطقه تشکیل میدهند که بیشترین گسترش این زون تا آغاز Siphonodella presulcata zone است. یعنی در واقع زونSiphonodella presulcata را نداریم که میتواند بیانگر نبود کوچکی در حدفاصل دونین تا کربنیفر باشد. در واقع این نبود میتواند با حادثه Hangenberg مرتبط باشد. بر روی سنگهای سازند مبارک نیز تناوبی از ماسهسنگ و شیل متعلق به سازند دورود به سن پرمین زیرین با یک ناپیوستگی(Disconformity) قرار دارد. با مطالعه عناصر کنودونتی (20جنس، 36 گونه و 7 زیرگونه)، 7 زیستزون در نهشتههای متعلق به کربنیفر پیشین (سازند مبارک) تشخیص داده شده است که عبارتند از: 1) sulcata zone 2) duplicata zone 3) sandbergi-L. crenulata zone 4) Gn. typicus zone 5) anchoralis-latus zone 6) texanus- A.scalenus zone 7) Gnathodus bilineatus zone این زیستزونها بیانگر محدوده سنی تورنزین پیشین تا ویزین پسین هستند.
عباس قادری؛ سید علی آقانباتی؛ بهاءالدین حمدی؛ عبدالله سعیدی
چکیده
به منظور انجام مطالعات زیستچینهنگاری سازند شیرگشت در فرازمین کلمرد (Kalmard Horst) بر اساس کنودونتها، برش چینهشناسی میوگــدار (میانگدار) در جنوب باختری طبس انتخاب شد. سازند شیرگشت در این برش عمدتاً از واحدهای سنگی آواری تشکیل شده و به صورت دگرشیب بر روی واحدهای سنگی سازند کلمرد منتسب به پرکامبرین قرار گرفته است ...
بیشتر
به منظور انجام مطالعات زیستچینهنگاری سازند شیرگشت در فرازمین کلمرد (Kalmard Horst) بر اساس کنودونتها، برش چینهشناسی میوگــدار (میانگدار) در جنوب باختری طبس انتخاب شد. سازند شیرگشت در این برش عمدتاً از واحدهای سنگی آواری تشکیل شده و به صورت دگرشیب بر روی واحدهای سنگی سازند کلمرد منتسب به پرکامبرین قرار گرفته است و خود نیز توسط واحدهای سنگی سازند گچال به سن کربنیفر پوشیده میشود.
پس از مطالعات صحرایی و برداشت ستون چینهشناسی برش فوق، 35 نمونه از واحدهای سنگی مناسب سازندهای شیرگشت و گچال انتخاب و مطالعه شد. مطالعه کنودونتهای سازند شیرگشت در این برش حاکی از سن اردوویسین پیشین (Tremadocian - Arenigian) برای این سازند است. سه زیستزون تجمعی کنودونتی (Conodont Assemblage zone) در واحدهای اردوویسین پیشین این برش شناسایی شد که معادل زونهای Cordylodus spp. ، Deltifer و Proteus هستند.
زیستزونهای تشخیص داده شده عبارتاند از:
1- Oneotodus - Drepanodus Assemblage zone
2- Acodus deltatus - Protopanderodus Assemblage zone
3- Acodus - Oistodus Assemblage zone
پروانه رضایی روزبهانی؛ بهاءالدین حمدی
چکیده
رخنمونهایی از نهشـتههای کرتـاسه در منـطقه هفتادقله در25 کیلومتری خاور اراک برونزد داردکه به منظور بررسیهای سنـگچینهای و زیـسـتچینـهای آن، 3 برش زمینشناسی مناسب از آن انتخاب و بررسی شد : یکی در شمال خاور، یکی در جنوب خاور و دیگری در مرکزمنطقه. مطالعات دقیق چینهشناسی و فسیلشناسی به عمل آمده برروی ...
بیشتر
رخنمونهایی از نهشـتههای کرتـاسه در منـطقه هفتادقله در25 کیلومتری خاور اراک برونزد داردکه به منظور بررسیهای سنـگچینهای و زیـسـتچینـهای آن، 3 برش زمینشناسی مناسب از آن انتخاب و بررسی شد : یکی در شمال خاور، یکی در جنوب خاور و دیگری در مرکزمنطقه. مطالعات دقیق چینهشناسی و فسیلشناسی به عمل آمده برروی نهشتههای کرتاسه منطقه مورد مطالعه نشان داد که این نهشتهها برخلاف نظر عدهای از زمین شناسان، شامل رسوبات کرتاسه پیشین و پسین است که توسط مجموعه ریززیای (میکروفونا) موجود بهخوبی قابل تفکیک است. نهشتههای کرتاسه بالایی سن سنومانین پیشین دارد که بهطور همشیب روی نهشتههای کرتاسه پیشین قرار گرفته است. توالی رسوبی کرتاسه پیشین نیز به دو بخش قاعدهای(آواری - کربناتی ) و بالایی(کربناتی با رخساره اورگونین) تفکیک شده است. بخش قاعدهای (پی) با همبری آشکار دگرشیبی زاویهدار بر روی شیل و ماسهسنگهای تیره رنگ گروه شمشک قرار گرفته و فاقد هرگونه فسیل است از این رو سن آن بر اساس موقعیت چینهشناسی و سن مجموعه ریززیای لایههای آهکی پایینترین قسمت بخش کربناتی برشهای مورد مطالعه، کرتاسه پیشین (Neocomian ?-Barremian) پیشنهاد میگردد. بخش بالایی(کربناتی) توالی رسوبی کرتاسه پیشین نیز بر اساس مجموعههای فسیلی شناخته شده (Fossil assemblages) به 4 واحد زیستچینهای و 9 زیستزون (Biozone)قابل تقسیم بوده، سن بارمین ـ آلبین دارد . بر اساس مطالعات صورت گرفته، آغاز پیشروی دریای کرتاسه در ناحیه مورد مطالعه Neocomian ?-Barremian در نظر گرفته میشود که این پیشروی دریا بهطور پیوسته تا زمان سنومانین ادامه داشته است. دگرشیبی زاویهدار بخش قاعدهای نهشتههای کرتاسه منطقه نیز به رویداد زمینساختی سیمـــرین میانی (آقانباتی،1354) نسبت داده شده است.
لیلا فضلی؛ بهاءالدین حمدی
چکیده
سازند میلا در برش شهمیرزاد به سن اواخر کامبرین پیشین تا اردوویسین پیشین برونزد دارد. این سازند شامل 5 پاره سازند است که شماری چند از زیستزونهای کنودونتی در این برش تشخیص داده شده است . افزون بر آن برخی از پیکرفسیلها و اثرفسیلها نیز از پاره سازندهای دوم تا پنجم بهدست آمده است .
پاره سازند اول شامل دولومیتهای ...
بیشتر
سازند میلا در برش شهمیرزاد به سن اواخر کامبرین پیشین تا اردوویسین پیشین برونزد دارد. این سازند شامل 5 پاره سازند است که شماری چند از زیستزونهای کنودونتی در این برش تشخیص داده شده است . افزون بر آن برخی از پیکرفسیلها و اثرفسیلها نیز از پاره سازندهای دوم تا پنجم بهدست آمده است .
پاره سازند اول شامل دولومیتهای استروماتولیتی بوده و یک دیرینه خاک در بخش میانی آن جای دارد.
پاره سازند دوم آهکی بوده و حاوی چندین لایه ریختنمای نمک (Saltpseudomorph) است. این لایهها فاقد عناصر کنودونتی هستند در حالیکه نمونههایی از تریلوبیتها و اثرفسیلهای مانند Rusophycus isp. (اثر استراحت تریلوبیت) و Cruzianan isp. (اثر حرکت تریلوبیت) جمع آوری و مطالعه شدند . اثرفسیلهای یاد شده که از نظر ژرفاسنجی و محیط رسوبی در اثر رخساره کریوزیانا(Cruziana inchnofacies) جای دارد، گویای محیطهای کمژرفای دریاست . ائوکرینوییدها(Eocrinoids) نیز گواه همین حقیقت هستند. لایههای توفانی (Strom beds) و همچنین هیولیتیدهای (Hyolithids) جهتدار در سطوح لایهها ، نشاندهنده شدت درجه آشفتگی آب در محیط رسوبی بوده است.
زیست زونهای کنودونتی از پاره سازندهای سوم تا پنجم بهدست آمده است.
عباس قادری؛ سید علی آقانباتی؛ بهاءالدین حمدی؛ جیمز اف. میلر
چکیده
سازند شیرگشت یکی از واحدهای پرفسیل ایران مرکزی است که در محل برش الگو در قالب سه پاره سازند (غیررسمی) معرفی شده است. این سازند به طور عمده شامل سنگآهک، مارن، سیلتسنگ، شیل و دولومیت بوده که به صورت همشیب و با گذر ظاهراً تدریجی بر روی سنگآهکهای حاوی فسیل بازوپایان (Billingsella limestone) بخش بالایی سازند درنجال قرار گرفته ...
بیشتر
سازند شیرگشت یکی از واحدهای پرفسیل ایران مرکزی است که در محل برش الگو در قالب سه پاره سازند (غیررسمی) معرفی شده است. این سازند به طور عمده شامل سنگآهک، مارن، سیلتسنگ، شیل و دولومیت بوده که به صورت همشیب و با گذر ظاهراً تدریجی بر روی سنگآهکهای حاوی فسیل بازوپایان (Billingsella limestone) بخش بالایی سازند درنجال قرار گرفته است و خود توسط سنگهای آتشفشانی و سنگآهکهای ماسهدار حاوی فسیل بخش زیرین سازند نیور پوشیده میشود.
به منظور انجام مطالعات زیستچینهنگاری و میکروپالئونتولوژی براساس کنودونتهای موجود، 99 نمونه سنگی مناسب از پاره سازندهای اول و دوم برش الگوی سازند شیرگشت برداشت شد. زیای کنودونتی به دست آمده از بخش زیرین پارهسازند اول آن، گونههایی ازWestergaardodina Furnishina, و Prooneotodus را شامل میشود که شاخص زمان کامبرین پـسـین هـستند. وجود گـونههای مـختلفی از جـنسهای Cordylodus,Oistodus, Drepanodus Proconodontus, وParoistodusدر فاصله بخـــش میانی پارهسازند اول تا اواخر پارهسازند دوم این برش هم نشاندهنـــــده زمان ترمادوسین ـ آرنیگین برای این سازند است.
مطالعه کنـودونتهای سازند شـیرگـشت در مـحل برش الـگو حـاکـی از وجود هـفت زیستزون تـجمعـی کنـودونتـی (Conodont Assemblage Zone) است که سن کامـبرین پـسیـن ـ اردوویـسیـن پـیشیـن را برای پاره سازندهای اول و دوم آن نشان میدهند. زیستزونهای تشخیص داده شده در این پارهسازندها عبارتند از:
1. Furnishina - Westergaardodina Assemblage Zone.
2. Proconodontus - Oneotodus Assemblage Zone.
3. Cordylodus proavus - Cordylodus oklahomensis Assemblage Zone.
4. Cordylodus lindstromi Assemblage Zone.
5. Cordylodus angulatus Assemblage Zone.
6. Drepanodus - Paltodus deltifer Assemblage Zone.
7.Paroistodus proteus Assemblage Zone.
زیستزونهای کنودونتی فوق، معادل زیستزونهای استاندارد جهانی Cordylodus spp. Deltifer, و Proteus میباشند. برخلاف نوشتههای پیشین که گذر کامبرین ـ اردویسین را در حد فاصل سازندهای درنجال و شیرگشت معرفی میکردند، این مرز درون پارهسازند اول این سازند قرار گرفته است و لذا سازند شیرگشت در محل برش الگو، یک سازند دو زمانه است.