زمین شناسی اقتصادی
لیلا امینی؛ محمد معانی جو
چکیده
جوشش یکی از فرایندهای متداول است که به تشکیل ذخایر رگه‌ای و غنیشدگی فلزات گرانبها می‌انجامد. وجود رابطه مکانی بین جوشش و نهشت فلزات گرانبها ابزاری ارزشمند در اکتشاف ذخایر اپی‌ترمال به‌شمار می‌ر‌ود. بنابراین بررسی رخداد این فرایند در کانسارهای اپی‌ترمال می‌تواند تخمین درستی از ادامه روند اکتشافی پیش‌رو قرار دهد. کانسار طلای ...
بیشتر
جوشش یکی از فرایندهای متداول است که به تشکیل ذخایر رگه‌ای و غنیشدگی فلزات گرانبها می‌انجامد. وجود رابطه مکانی بین جوشش و نهشت فلزات گرانبها ابزاری ارزشمند در اکتشاف ذخایر اپی‌ترمال به‌شمار می‌ر‌ود. بنابراین بررسی رخداد این فرایند در کانسارهای اپی‌ترمال می‌تواند تخمین درستی از ادامه روند اکتشافی پیش‌رو قرار دهد. کانسار طلای اپی‌ترمال چاه‌مراد در فاصله 75 کیلومتری شمال باختر شهرستان بزمان، استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. از نظر جایگاه زمین‌شناختی، این کانسار در محدوده کمان ماگمایی مکران–چاگای در جنوب‌خاور ایران قرار گرفته است. کانه‌زایی طلا در کانسار چاه‌مراد در 3 مرحله و به صورت رگههای سیلیسی در حدفاصل پهنه دگرسانی آرژیلیک با سنگ میزبان داسیت و ریوداسیت رخ داده است. بررسی‌های بافتی، کانی‌شناسی و مطالعات میانبارهای سیال نشان‌دهنده رخداد فرایند جوشش در این کانسار است.از جمله مهم‌ترین شواهد رخداد این فرایند، میتوان به حضور الف) آدولاریا، ب) کلسیت با بافت تیغه‌ای، پ) بافت‌های برشی، کلوفرمی، قشری، ت) وجود میانبارهایی با نسبت متفاوت مایع و بخار، ث) افزایش شوری سیال با کاهش دمای همگن‌شدگی در میانبارهای سیال، ج) وجود میانبارهای سیال با شوری‌های متفاوت، چ) همیافتی میانبارهای تک‌فازی سیال همراه با تک‌فازی بخار اشاره داشت. بنابراین، وجود رخداد جوشش، در کانسار چاه‌مراد تایید می‌گردد.
زمین شناسی اقتصادی
محمد معانی جو؛ آزاده میرزائی
چکیده
کانی‌سازی‌های فلوریت باقرآباد و دره‌بادام واقع در جنوب‌شرق محلات (استان مرکزی) به صورت رگه‌ای و هم‌راستا باهم، با روند شرقی-غربی در میزبان اسلیت و فیلیت‌های سازند شمشک (ژوراسیک زیرین) رخ داده است. فلوریت کانی اصلی رگه‌ها بوده و کوارتز، باریت، کلسیت، دولومیت، پیریت، کالکوپیریت، گوتیت و کوولیت کانیهای فرعی کانسارها هستند. توزیع ...
بیشتر
کانی‌سازی‌های فلوریت باقرآباد و دره‌بادام واقع در جنوب‌شرق محلات (استان مرکزی) به صورت رگه‌ای و هم‌راستا باهم، با روند شرقی-غربی در میزبان اسلیت و فیلیت‌های سازند شمشک (ژوراسیک زیرین) رخ داده است. فلوریت کانی اصلی رگه‌ها بوده و کوارتز، باریت، کلسیت، دولومیت، پیریت، کالکوپیریت، گوتیت و کوولیت کانیهای فرعی کانسارها هستند. توزیع عناصر خاکی کمیاب در فلوریت‌های هر دو رگه نشان میدهد که فلوریت‌های بنفش، بی‌رنگ و خاکستری در مراحل اولیه کانی‌زایی همراه با غنیشدگی LREEs (حاصل هضم و جانشینی سنگ دیواره) و انواع فلوریت آبی در مراحل تاخیری کانی‌زایی همراه با غنیشدگی MREEs و HREEs تشکیل شدهاند. به منظور تشخیص ژنز فلوریت، نمودار نسبت‌های Tb/La در مقابل Tb/Ca و همچنین نسبت‌های Y/Ho، مورد استفاده قرار گرفت و همه نمونهها منشأ گرمابی را برای فلوریت‌های کانسارهای باقرآباد و دره‌بادام به اثبات می‌رسانند. وجود بی‌هنجاری Eu منفی در تمامی نمونههای فلوریت کانسارهای باقرآباد ودره‌بادام می‌تواند ناشی از تشکیل فلوریت در دماهای بیش ازC °200 باشد. افزون بر این، تهی-شدگی Ce در فلوریت‌های هر دو منطقه گویای تشکیل آن‌ها از یک سیال کاهیده است، که حضور کانیهای سولفیدی پیریت و کالکوپیریت در منطقه مؤید این مطلب است.
محمد معانی‌جو؛ نسرین پوینده؛ علی‌اصغر سپاهی؛ ثریا دادفر
چکیده
منطقه مورد مطالعه در فاصله 42 کیلومتری شمال خاور شهرستان قروه، در استان کردستان و در پهنه دگرگونی- ماگمایی سنندج- سیرجان جای گرفته است. در این پهنه افزون بر معدن طلای اپی‌ترمال داشکسن، معادن طلای مهم زره‌شوران و آق‌دره نیز قرار دارد. دگرسانیهای منطقه به‌ترتیب اهمیت عبارتند از: سرسیتی (فیلیک)، آرژیلیک، سیلیسی و پروپیلیتیک. در این ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در فاصله 42 کیلومتری شمال خاور شهرستان قروه، در استان کردستان و در پهنه دگرگونی- ماگمایی سنندج- سیرجان جای گرفته است. در این پهنه افزون بر معدن طلای اپی‌ترمال داشکسن، معادن طلای مهم زره‌شوران و آق‌دره نیز قرار دارد. دگرسانیهای منطقه به‌ترتیب اهمیت عبارتند از: سرسیتی (فیلیک)، آرژیلیک، سیلیسی و پروپیلیتیک. در این مطالعه دگرسانیهای فیلیک و آرژیلیک هدف قرار گرفت و با روشهای مختلف پردازش تصاویر ماهوارهای مانند ترکیب رنگی کاذب، نسبت باندی، تحلیل مؤلفههای اصلی و روش کروستا و در پایان با روش نقشهبردار زاویه طیفی، گسترش دگرسانیها و همچنین اکسیدهای آهن منطقه تشخیص داده شد. به منظور درستی میان مشاهدات صحرایی و نتایج پردازش نرمافزاری از تجزیه پراش پرتو ایکس (XRD) به عنوان ابزار کنترلی استفاده و کانیهای شاخص هر پهنه شناسایی شد و همچنین مقایسه منحنیهای استاندارد با منحنیهای منطقه مورد مطالعه نیز برای تأیید نتایج به دست آمده، به کار گرفته شد. در نتیجه این روش در شناسایی مناطق دگرسانی و تهیه نقشه از آن‌ها مؤثر بوده است.
فرهاد آلیانی؛ ثریا دادفر؛ محمد معانی‌جو
چکیده
پی‌جویی کانسارها با بررسی زون‌های دگرسانی از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. با توجه به اینکه شناسایی زون‌های دگرسانی نواحی دارای پتانسیل آهن با استفاده از دادههای سنجش از دور کمتر مورد بررسی و توجه قرار گرفته است، بنابراین برای نیل به شناسایی دگرسانیهای پیرامون اندیس آهن حاجی‌آباد واقع در شمال خاوری سنقر، تکنیک‌های پردازش ...
بیشتر
پی‌جویی کانسارها با بررسی زون‌های دگرسانی از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. با توجه به اینکه شناسایی زون‌های دگرسانی نواحی دارای پتانسیل آهن با استفاده از دادههای سنجش از دور کمتر مورد بررسی و توجه قرار گرفته است، بنابراین برای نیل به شناسایی دگرسانیهای پیرامون اندیس آهن حاجی‌آباد واقع در شمال خاوری سنقر، تکنیک‌های پردازش تصاویر ماهوارهای نظیر ترکیب رنگی کاذب (FCC)، نسبت باندی (B.R)، روش کروستای انتخابی (DPCA) و روش نقشه‌برداری زاویه طیفی (SAM)بر روی دادههای مرئی و مادون قرمز نزدیک به علاوه مادون قرمز کوتاه VNIR+SWIR))سنجندهASTER مورد استفاده قرار گرفتهاند. مقایسه منحنیهای استاندارد(United States Geological Survey) USGS با منحنیهای منطقه مورد مطالعه نشان‌دهنده این است که منحنی کانیهای نماینده زون پروپیلیتیک با کانیهای کلریت و اپیدوت و زون فیلیک- آرژیلیک با ایلیت و کائولینیت و اکسیدهای آهن با گوتیت و هماتیت مطابقت بیشتری دارد. صحت نتایج حاصل توسط بازدیدهای صحرایی و مطالعات میکروسکوپی تأیید شده و نشان‌دهنده وجود الگوهای دگرسانی در اطراف این کانسار است.
محمد معانی جو؛ ایرج رسا؛ دیوید لنتز
چکیده
کانسار مس چهلکوره، در منطقه کوه لونکا، در 120 کیلومتری شمال باختر زاهدان (جنوب خاور ایران) قرار دارد. سنگهای میزبان کانیسازی، توربیدیتهای ائوسن (فلیش)، شامل گریوک، سیلتستون و شیل است که در منطقه مورد مطالعه، یک تاقدیس با روند N-S را تشکیل دادهاند. پهلوی خاوری این چین دارای ریزچینهای متعددی است. چندین استوک و دایک گرانودیوریتی، ...
بیشتر
کانسار مس چهلکوره، در منطقه کوه لونکا، در 120 کیلومتری شمال باختر زاهدان (جنوب خاور ایران) قرار دارد. سنگهای میزبان کانیسازی، توربیدیتهای ائوسن (فلیش)، شامل گریوک، سیلتستون و شیل است که در منطقه مورد مطالعه، یک تاقدیس با روند N-S را تشکیل دادهاند. پهلوی خاوری این چین دارای ریزچینهای متعددی است. چندین استوک و دایک گرانودیوریتی، کوارتزمونزودیوریتی و گرانیتی در نهشتههای توربیدیتی نفوذ کردهاند و به طور محلی هورنفلس ایجاد شده است. این تودههای نفوذی به موازات گسلهای اصلی با جهت NW-SE قرار دارند. توده معدنی در چهلکوره، به صورت عدسیها و رگههای متعدد با شکل نامنظم است. محدوده ذخیره مس دارای امتداد کلی W°23 Nبا طول 1500متر است و توسط گسلهای خاوری- باختری جابه‌جا شده است. کانیسازی در مناطق شکستگی و گسلی صورت گرفته و شامل کوارتز، دولومیت، آنکریت، سیدریت و کلسیت، همراه با پیروتیت، ارسنوپیریت، پیریت، کلکوپیریت، اسفالریت، گالن، گالن غنی ازSe ، مارکازیت، مولیبدنیت، ایلمنیت و روتیل است. به رغم مقادیر بالای میانگین عیار فلزهای پایه شامل 4/1% مس، 77/1% روی، 85/0% سرب (1/4% Cu+Zn+Pb)، با توجه به دادههای حاصل از 35 گمانه، مقدار میانگین نقره ppm 22 و طلا ppm 14/0 (در 45 نمونه) است.
یک نمونه مرکب از سنگهای میزبان چهلکوره، شامل ماسهسنگ و شیل، به عنوان نمونهای با کمترین دگرسانی برای مقایسه با نمونههای کانیسازی شده به کار رفته است. محاسبات موازنه جرم (Mass balance) برای تعیین کمی تغییرات شیمیایی مراحل مختلف دگرسانی انجام شده است. با توجه به تحرک بسیار کم و تغییرات پایین(Al2O3) Al در سنگهای میزبان رسوبی نسبتاً دگرسان شده، این عنصر به عنوان جزء نامتحرک، برای محاسبه موازنه جرم به کار برده شده است. در دگرسانی کلریتی، یک افزایش جرم درFe2O3T و MgO و یک کاهش جرم در SiO2 و Na2O, CaO, K2O وجود دارد. دگرسانی کربناتی با افزایشFe2O3T و MgOو کاهش SiO2 وNa2O همراه بوده است که دلالت بر چیرگی آنکریت، سیدریت و دولومیت از میان کانیهای کربناتی دارد. SiO2 در نمونههای سیلیسی شده، غنی و در دیگر انواع دگرسانی، تهی شده است. همراه با کائولینیتی شدن، تغییری در Cu و Pb Zn, دیده نمیشود، اما این عناصر در سایر دگرسانیها غنی شدهاند. Hg در تمامی دگرسانیها به استثنای دگرسانی کائولینیتی غنی شده است و حتی در بعضی نمونهها تهیشدگی جزئی نشان میدهد. نمونههای گوسان، با دگرسانی سیلیسی، یک افزایش در SiO2 و Fe2O3T, Cu Pb, Hg, Zn, و یک کاهش درK2O وMgO, Na2O, CaO نشان میدهند. تغییرات بالای مقادیر بعضی از عناصر کمیاب و اصلی در دگرسانیهای مختلف، پیچیدهتر از آن هستند که تفسیر شوند، مانند Rb وP2O5, MnO, Ni, Co.
در نمونه مرکب چهلکوره، غنیشدگی از LREE در مقایسه با HREE صورت گرفته است و یک تهیشدگی نسبی در مقدار Eu وHo مشاهده میشود. به طور کلی، نمونههای همراه با دگرسانی کربناتی (سیدریت و آنکریت) و کائولینیتی به طور توأم، دارای غنیشدگی از REE هستند، ولی در دیگر دگرسانیهای سنگهای دیواره مانند دگرسانیهای دولومیتی، کلریتی، کائولینیتی، سیلیسی و سریسیتی از لحاظ REE تهیشدگی وجود دارد. بر اساس مطالعات انجام شده با دستگاه SEM-EDS، علت غنیشدگی REEدر دگرسانی توأم کربناتی (سیدریت و آنکریت) و کائولینیتی را میتوان حضور فسفاتهای حامل REE و Th، نظیر مونازیت دانست.
