داود مختاری
چکیده
سامانههای رودخانهای و سیمای زمینریختی محیطهای نیمهخشک شمال باختری ایران نشانگر آثار متعددی از فعالیتهای زمینساختی و تغییرات محیطی کواترنری هستند. چاله زمینساختی جلفا-هادیشهر یکی از دشتهای شکل گرفته این بخش از ایران در راستای رودخانه ارس است که در پژوهش حاضر دادههای سامانههای رودخانهای آن برای ارزیابی نقش تغییرات ...
بیشتر
سامانههای رودخانهای و سیمای زمینریختی محیطهای نیمهخشک شمال باختری ایران نشانگر آثار متعددی از فعالیتهای زمینساختی و تغییرات محیطی کواترنری هستند. چاله زمینساختی جلفا-هادیشهر یکی از دشتهای شکل گرفته این بخش از ایران در راستای رودخانه ارس است که در پژوهش حاضر دادههای سامانههای رودخانهای آن برای ارزیابی نقش تغییرات زمینساختی، سطح اساس و محیطی در چشمانداز دشت مورد بررسی قرار گرفته است. تعیین محدوده حوضههای آبریز و مخروطافکنههای مورد مطالعه و همچنین بررسی ویژگیهای ریختسنجی آنها با استفاده از تصاویر ماهوارهای، تحلیل ساختارهای زمینشناسی(ستبرای لایهها، سوی لایهها، اثر گسلها بر لایهها و وجود یا نبود چینهشناسی) بهوسیله تحلیل برشهای زمینشناسی و برشهای ژئوالکتریک و بازدیدهای میدانی انجام شده است. بررسیها نشان داد که ویژگیهای ریختسنجی و ریختشناختی سامانههای رودخانهای بهویژه در بخش مخروطافکنهها، به شدت از فعالیتهای زمینساختی، تغییرات سطح اساس و دیگر تغییرات محیطی دوره کواترنری تأثیر پذیرفتهاند. با توجه به اینکه در حال حاضر، فعالیتهای عمرانی سطح دشت جلفا- هادیشهر را در برگرفتهاند، این پژوهش، ضرورت در اختیار داشتن و لحاظ کردن دادههای ریختشناختی پیش از ایجاد هرگونه تغییر در چشمانداز منطقه را گوشزد مینماید و میتواند با تشریح پدیدههای مورفودینامیکی اصلی، چگونگی اثرگذاری انسان بر دشت را در حال حاضر و در آینده توجیه نماید.
داود مختاری؛ محمدرضا نیکجو
چکیده
ارزیابی سیماهای زمینساختی- ریختشناختی مانند پشتههای فشاری در امتداد گسلهای راستالغز از جمله راههای قابل اعتماد برای تعیین جابهجایی گسل است. گسل فعال و راستالغز شمالی میشو با امتداد خاوری- باختری، خود ادامه گسل بزرگ تبریز است که فعالیت آن آثار ریختشناختی متعددی را پدید آورده است. این تحقیق بر اساس تفسیر زمینساختی- ...
بیشتر
ارزیابی سیماهای زمینساختی- ریختشناختی مانند پشتههای فشاری در امتداد گسلهای راستالغز از جمله راههای قابل اعتماد برای تعیین جابهجایی گسل است. گسل فعال و راستالغز شمالی میشو با امتداد خاوری- باختری، خود ادامه گسل بزرگ تبریز است که فعالیت آن آثار ریختشناختی متعددی را پدید آورده است. این تحقیق بر اساس تفسیر زمینساختی- ریختشناختی دادههای میدانی حاصل از مشاهدات زمینشناسی و ریختشناختی، به شناسایی پشتههای فشاری محدوده حوضه آبریز باغلار به عنوان یکی از آثار فعالیت گسل راستالغز شمالی میشو پرداخته است. بر اساس نتایج این تحقیق، پشتههای فشاری منطقه مورد مطالعه به نامهای سیسده و تپهباشی در امتداد گسل شمالی میشو، نتیجه توسعه زمینساختی- ریختشناختی دراز مدت بویژه در کواترنری هستند و توسعه آنها در حال حاضر نیز ادامه دارد که نشانگر وجود و ادامه حرکات نوزمین ساخت در منطقه است. وقوع هر سه پدیده انحراف و گیراندازی (اسارت) و پسروی مرحلهای نقطه گیراندازی به طرف بالادست در یک محدوده کوچک از حوضه باغلار، به عنوان مهمترین اثر دینامیک بالا و تداوم ناپایداریهای دامنهای پشتههای مذکور بر سامانه رودخانهای باغلار است. در هر حال، مطالعه موردی زیر، نمونه خوبی برای مطالعه تکامل زمینساختی- ریختشناختی طولانی مدت یک گسل راستالغز داخل قارهای است.
داود مختاری
چکیده
گسل تبریز که در ادامه شمال باختری خود گسل شمالی میشو را نیز شامل میشود با روند شمال باختری- جنوب خاوری خود دارای سازوکاری راستالغز با مؤلفه راستبر است و یکی از لرزهخیزترین گسلهای ایران در ناحیه آذربایجان است. مطالعات به عمل آمده در قسمتهای مختلف این گسل حاکی از وجود آثار ریختشناختی متعدد ناشی از فعالیتهای زمینساختی در راستای ...
بیشتر
گسل تبریز که در ادامه شمال باختری خود گسل شمالی میشو را نیز شامل میشود با روند شمال باختری- جنوب خاوری خود دارای سازوکاری راستالغز با مؤلفه راستبر است و یکی از لرزهخیزترین گسلهای ایران در ناحیه آذربایجان است. مطالعات به عمل آمده در قسمتهای مختلف این گسل حاکی از وجود آثار ریختشناختی متعدد ناشی از فعالیتهای زمینساختی در راستای آن است. آبگیرهای فرونشستی از جمله این آثار هستند که با وجود اهمیت آنها از نظر زمینشناختی، زمینریختشناختی و زمینساختی مطالعهای در ایران در مورد آنها صورت نگرفته است. لذا، بررسی آبگیرهای فرونشستی به عنوان یکی از آثار زمینریختی گسلهای راستالغز برای شناسایی گسلهای فعال، مهمترین هدف این مقاله است که با بررسی آبگیر قوری گل بستان آباد، آبگیر خشک گردنه پیام، آبگیر خشک ارلان و آبگیر خشک قوری گل میشوداغ، سعی شده است این مهم حاصل گردد.
تمامی این آبگیرها به وسیله گسلهای راستالغز و عادی محصور شدهاند که سازوکار آنها بر پایه اطلاعات حاصل از بررسی منابع و مشاهدات میدانی و مطالعه آثار زمینریختی آنها از قبیل انحراف رودخانهها، پادگانههای رودخانهای نامتقارن و مخروط افکنهها مورد شناسایی قرار گرفته است. با توجه به یافتههای این پژوهش در مورد هر یک از حوضههای انباشتی فوق و پرشدگی این حوضهها با نهشتههای بسیار جوان کواترنری، میتوان آبگیرهای دایر و یا خشک تشکیل شده در راستای گسل تبریز و شمالی میشو را دلیلی بر فعال بودن این گسلها دانست و رویداد زمین لرزههای نسبتاً قوی را در چنین مناطقی پیشبینی نمود.