کوروش محمدیها؛ مسیب سبزهای؛ مهرداد قهرایی پور؛ عبداله کوثری تُربهبَر
چکیده
منطقه مورد مطالعه بخشی از پهنه سنندج ـ سیرجان بوده که به طور عمده از سنگهای دگرگونی تشکیل یافته است و دارای سنگهای متنوعی با منشا آذرین اسیدی و بازیک است. مطالعه و بررسی سنگهای دگرگون شده بازیک منطقه حاکی از این است که متاسوماتیسم و دگرریختی مکانیکی دو فرایند اصلی تبلور دگرگونی بوده و تغییرات شیمیایی همراه با پیشرفت متاسوماتیسم ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه بخشی از پهنه سنندج ـ سیرجان بوده که به طور عمده از سنگهای دگرگونی تشکیل یافته است و دارای سنگهای متنوعی با منشا آذرین اسیدی و بازیک است. مطالعه و بررسی سنگهای دگرگون شده بازیک منطقه حاکی از این است که متاسوماتیسم و دگرریختی مکانیکی دو فرایند اصلی تبلور دگرگونی بوده و تغییرات شیمیایی همراه با پیشرفت متاسوماتیسم و دگرشکلی ایجاد شده است (محمدیها، 1379). آمفیبول و پلاژیوکلاز از جمله کانیهای اصلی موجود در سنگهای بازیک منطقه هستند و در این نوشتار سعی شده است تا ماهیت تغییرات شیمیایی آمفیبولها و پلاژیوکلازهای دگرگونی با توجه به سنگهای میزبان و تغییرات پیشرونده مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از تجزیه میکروپروب کانیهای آمفیبول نشان میدهد که طی میلونیتی شدن گابروها در این منطقه میزان Al2O3 و TiO2 افزایش و میزان MgO و MnO کاهش یافته است و نیز متاسوماتیسم باعث افزایش میزان Al2O3 وNa2O در این کانیها شده است. نتایج تجزیه مربوط به کانی پلاژیوکلاز بیانگر آن است که طی میلونیتی و متاسوماتیتی شدن میزان CaO کاهش یافته و در عوض در اثر متاسوماتیتی شدن میزان Al2O3 وNa2O در آن افزایش مییابد. به طور کلی این تغییرات تحت تأثیر ترکیب شیمیایی توده، شرایط فشار و حرارت، فوگاسیته اکسیژن و حضور فازهای متعادل با این کانیهاست. افزایش میزان Al باعث افزایش جانشینی چرماکیتی در آمفیبولهای سنگهای دگرریخت شده میشود و از طرفی افزایش میزان Na در سنگهای متاسوماتیک، باعث شده که جانشینی ادنیتی در آمفیبول این قبیل سنگها از جانشینیهای شاخص به شمار آید.
رضا کهنسال؛ صدیقه ذوالفقاری؛ مهرداد قهرایی پور
چکیده
این منطقه بخش کوچکی از ناحیه ساختاری سبزوار است که در بین استانهای سمنان و خراسان رضوی جای دارد. در این ناحیه سن کهنترین سنگهای رسوبی، ژوراسیک میانی است و همراه با آنها افقهایی از گدازههای ریولیتی - ریوداسیتی با گرایش کلسیمی- قلیایی وجود دارند. پیدایش نخستین گدازههای بازالتی با گرایش قلیایی همراه با دایکهای دیابازیک ...
بیشتر
این منطقه بخش کوچکی از ناحیه ساختاری سبزوار است که در بین استانهای سمنان و خراسان رضوی جای دارد. در این ناحیه سن کهنترین سنگهای رسوبی، ژوراسیک میانی است و همراه با آنها افقهایی از گدازههای ریولیتی - ریوداسیتی با گرایش کلسیمی- قلیایی وجود دارند. پیدایش نخستین گدازههای بازالتی با گرایش قلیایی همراه با دایکهای دیابازیک در کنار افقهایی از سنگآهکهای کرتاسه پایین بوده است. از طرفی، حجم بسیار زیادی ازگدازهها و دایکهای اسیدی با ترکیب ریوداسیتی- داسیتی، گدازهها و دایکهای میانه با ترکیب تراکیآندزیتی، و دایکهای بازیک با ترکیب بازالتی با گرایش کلسیمی- قلیایی در کنار انبوهی از سنگآهکهای پلاژیک کرم رنگ مایل به صورتی در پایان کرتاسه بالا نمایان شده است. مجموعه سنگهای یاد شده با رخنمونهایی از سنگهای رسوبی پالئوسن پوشیده شدهاند. بررسی نمودارهای تغییرات عنصری هارکر بیانگر تأثیر فرایند آلایش ماگمایی در کنار تفریق ماگمای بازیک از گوشتهای تهی شده است، که توسط نمودارهای عنکبوتی تأیید میشود. جایگاه زمینساختی سنگهای آتشفشانی ژوراسیک میانی و کرتاسه بالایی بیانگر سنگهای آتشفشانی کمان آتشفشانی و همزمان با برخوردی است که به ترتیب بر اثر سازوکار جنبشهای زمینساختی سیمرین میانی و لارامید ایجاد شده است. با این حال پیامد فاز کوهزایی اتریشین در منطقه مری به تشکیل سنگهای آتشفشانی بازیک کرتاسه پایین با جایگاه درون صفحه قارهای منجر شده است که در نمودارهای عناصرکمیاب نمایان شده است. در گامههای پایانی کرتاسه و آغاز سنوزوییک جنبش کوهزایی لارامید در چهره یک فاز فشارشی سبب بسته شدن حوضه رسوبی مورد سخن، چینخوردگی و خروج آن از آب شده است. تنها در ناحیه مری نبود بخشهای نفوذی مربوط به یک پیکره افیولیتی بالغ، وجود سنگهای آتشفشانی و رسوبی در بالاترین بخشهای این پیکره، و از طرف دیگر حضور گسلهای فشاری و راستالغز با سازوکارهای مهم و همسان با گسل درونه نشانگر زمیندرزهای کهن و بسته شدن زود هنگام این بخش از ناوه درونه – کاشمر و تشکیل آمیزه رنگین در این ناحیه بوده است.