مهدی شهبازی؛ علی منصوریان
چکیده
دادههای زمین‌شناسی دارای زمینههای کاربردی بسیار گسترده اعم از اکتشاف معادن، سنگ‌شناسی، بررسی لایههای زیر دریا، بررسی زمینساختها و گسل‌ها، محیط زیست و... هستند. این دادههای مکانی دارای ماهیتی سه‌بعدی بوده و بنابراین مدل‌سازی، ارائه و نمایش سه‌بعدی دادههای زمین‌شناسی، فهم ماهیت آنها و ارتباط لایههای مختلف اطلاعاتی ...
بیشتر
دادههای زمین‌شناسی دارای زمینههای کاربردی بسیار گسترده اعم از اکتشاف معادن، سنگ‌شناسی، بررسی لایههای زیر دریا، بررسی زمینساختها و گسل‌ها، محیط زیست و... هستند. این دادههای مکانی دارای ماهیتی سه‌بعدی بوده و بنابراین مدل‌سازی، ارائه و نمایش سه‌بعدی دادههای زمین‌شناسی، فهم ماهیت آنها و ارتباط لایههای مختلف اطلاعاتی با یکدیگر را آسان‌تر و سریع‌تر می‌کند که این مهم، به نوبه خود، دقت و سرعت تصمیمگیریهایی را که به این دادهها وابسته‌اند را بالا می‌برد. سیستمهای اطلاعات مکانی (GIS) تحت وب، ابزارهای بسیار مناسبی برای مدیریت و به اشتراک‌گذاری دادههای زمین‌شناسی هستند. اما تاکنون در طراحی و پیا‌ده‌سازی این سیستمها توجه کمی به ماهیت سه بعدی دادههای زمین‌شناسی شده و بنابراین بیشتر سیستمهای اطلاعات مکانی زمین‌شناسی تحت وب بر مبنای دادههای دو بعدی ایجاد شدهاند. یکی از چالشهای مهم درارائه اطلاعات سه‌بعدی زمین‌شناسی در وب، به‌کارگیری فرمتی مناسب برای تبدیل اطلاعات از محیط تولید به محیط وب است. چنین فرمتی باید دارای ویژگی‌هایی باشد که عبارتند از 1- امکان حمل دادههای زمین‌شناسی به صورت سه‌بعدی را در محیط وب داشته باشد. 2- قابلیت نمایش توسط مرورگرهای وب (Web Browser) را داشته باشد. 3- استاندارد بوده و استاندارد آن برای تولیدکنندگان اطلاعات مشخص باشد، به‌گونهای که امکان تبدیل از هر محیط نرمافزاری سه‌بعدی به این فرمت استاندارد وجود داشته باشد. 4- باید قابلیت حمل اطلاعات توصیفی را داشته باشد. 5- امکان پرسش و پاسخ و تحلیل روی دادهها را فراهم سازد. به این ترتیب با توجه به این‌که تاکنون هیچ نرمافزاری که قادر باشد اطلاعات سه‌بعدی زمین‌شناسی را با تمامی ویژگی‌های آن به محیط وب منتقل و نمایش دهد موجود نبوده است، در این نوشتار طراحی یک نرم‌افزار واسط با استفاده از X3D پیشنهاد شده است. X3D به عنوان یک فرمت استاندارد متن مبنا، برای نمایش گرافیکهای سه‌بعدی، توسط کنسرسیوم بین المللی Web 3D ارائه شده است. اگرچه این فرمت برای اهداف GISای طراحی و استاندارد نشده است، اما در این نوشتار کاربرد آن برای مدل‌سازی انواع عوارض و اطلاعات سه‌بعدی زمین‌شناسی و نمایش آنان در محیط GIS سه بعدی بررسی میشود.
