زمین شناسی اقتصادی
محمد بومری؛ سمیه نارویی؛ محمد رضا قدسی
چکیده
محدوده چاه سربی درپهنه زمین درزسیستان واقع شده است. زمین شناسی دراین محدوده ازقدیم به جدید شامل سنگهای فلیش-گونه ، گرانیتوئید زاهدان، گرانودیوریت پورفیری، دایک های دیوریتی تا گرانودیوریتی و نهشته‌های جدید می‌باشد. کانی‌زایی سرب به صورت رگه های نازک و کوتاه گالن دار است که با پیریت، کوارتز، کلسیت، گوتیت و لیمونیت همراهی است. ...
بیشتر
محدوده چاه سربی درپهنه زمین درزسیستان واقع شده است. زمین شناسی دراین محدوده ازقدیم به جدید شامل سنگهای فلیش-گونه ، گرانیتوئید زاهدان، گرانودیوریت پورفیری، دایک های دیوریتی تا گرانودیوریتی و نهشته‌های جدید می‌باشد. کانی‌زایی سرب به صورت رگه های نازک و کوتاه گالن دار است که با پیریت، کوارتز، کلسیت، گوتیت و لیمونیت همراهی است. سنگ میزبان آنها فلیش و سنگهای نیمه نفوذی است که دچار دگرسانی فیلیک و آرژیلیک شده‌اند. دگرسانی پروپیلیتیک با تشکیل کلریت، اپیدوت و پیریت در اغلب دایک‌های اطراف محدوده دیده میشود. گرانودیوریت نیمه آتشفشانی دربخش شمال-شرق محدوده مورد نفوذ استوک ورک‌های کوارتزی واقع شده است. شدیدترین دگرسانی همراه با این سنگ فیلیک است.حضور کربنات‌ها و سولفیدهای مس نشان دهنده کانی زایی مس در این سنگ است. رگه‌های گالن در محدوده چاه سربی احتمالاً از نوع اپی ترمال است که در حاشیه یک سیستم پورفیری واقع شده است. مقادیر عناصر اصلی و کمیاب در 7 نمونه از سنگهای نفوذی منطقه با کمترین میزان هوازدگی و دگرسانی، تعیین شده است. سنگهای آذرین منطقه از لحاظ ترکیب شیمیایی اکثرا دارای ترکیب دیوریت تا گرانودیوریت می‌باشند. این سنگ‌ها متاآلومینوس و از یک ماگمای کالک آلکالن در جایگاه حاشیه قارهای تشکیل شده اند
زمین شناسی اقتصادی
شهریار کشتگر؛ ساسان باقری؛ محمد بومری
چکیده
کمپلکس ولکانو- پلوتونیک ماهیرود که به عنوان گروه چشمه استاد نیز شناخته میشود، مجموعهای از چندین توده نفوذی و توالیهای آتشفشانی- رسوبی است که در حاشیه شمال شرقی پهنه جوشخورده سیستان رخنمون دارد. سنگهای آذرین این کمپلکس شامل گدازههای آتشفشانی و آذرآواری با ترکیب آندزیبازالت، دیاباز، میکروگابرو و داسیت هستند که ...
بیشتر
کمپلکس ولکانو- پلوتونیک ماهیرود که به عنوان گروه چشمه استاد نیز شناخته میشود، مجموعهای از چندین توده نفوذی و توالیهای آتشفشانی- رسوبی است که در حاشیه شمال شرقی پهنه جوشخورده سیستان رخنمون دارد. سنگهای آذرین این کمپلکس شامل گدازههای آتشفشانی و آذرآواری با ترکیب آندزیبازالت، دیاباز، میکروگابرو و داسیت هستند که یک استوک تونالیتی با سن کرتاسه فوقانی (Ma 2/3 ± 4/79) دیابازها را قطع کرده است. سنگهای آتشفشانی کمپلکس ماهیرود از دیدگاه ژئوشیمی خصوصیات سریهای ماگمایی کالکآلکالن و تولهایتی دارند. نمودارهای عنکبوتی بهنجار شده عناصر فرعی و REE نسبت به MORB و کندریت، الگوهایی شبیه سنگهای متعلق به محیط‌های بالای منطقه فرورانش (SSZ) و خصوصاً جزایر قوسی امروزی (IAT) نشان میدهند. مطالعات شیمی کانیهای کلیدی موجود در سنگهای آتشفشانی، نظیر کلینوپیروکسن، نتایج مشابهی در بر داشته است. حضور احتمالی یک رشته جزایر قوسی پیشنهاد شده در این تحقیق به نام کمپلکس ماهیرود، قابل مقایسه و احتمالاً در ادامه مجموعه جزایر قوسی پاکستان از جمله چاگی- راسکوه و کوهستان به سن کرتاسه تا ائوسن است. بر اساس این واقعیت، باید اقیانوسی بزرگتر و عریضتر از آنچه قبلاً به عنوان یک آبراهه اقیانوسی فرعی برای اقیانوس سیستان در محیط ریفت درون قارهای پیشنهاد شده است، در نظر گرفت.
اعظم زاهدی؛ محمد بومری؛ محمدعلی مکی‌زاده
چکیده
گارنت‌هایاسکارنخوت در باختر یزد در نتیجه فعالیت گرمابی توده‌های نفوذی کالکآلکالن الیگومیوسن تشکیل شده‌اند. ترکیب شیمیایی گارنت‌ها دراسکارن خوت به دو نوع متفاوتمحلول جامد گروسولاریت-آندرادیت و آندرادیت تقریباً خالص تقسیم‌بندی می‌شوند. گارنت‌های غنی از آهن (And>96)همسانگرد بوده در حالی که گارنت‌های گروسولاریت- آندرادیت (And74.3Gr24.8-And32.1Gr66.6)ناهمسانگرد ...
بیشتر
گارنت‌هایاسکارنخوت در باختر یزد در نتیجه فعالیت گرمابی توده‌های نفوذی کالکآلکالن الیگومیوسن تشکیل شده‌اند. ترکیب شیمیایی گارنت‌ها دراسکارن خوت به دو نوع متفاوتمحلول جامد گروسولاریت-آندرادیت و آندرادیت تقریباً خالص تقسیم‌بندی می‌شوند. گارنت‌های غنی از آهن (And>96)همسانگرد بوده در حالی که گارنت‌های گروسولاریت- آندرادیت (And74.3Gr24.8-And32.1Gr66.6)ناهمسانگرد بوده و زون‌بندی ترکیبی و ماکل قطاعی را نشان میدهند. زون‌بندیترکیبی گارنت‌های ناهمسانگرد می‌تواند در نتیجه برهم‌رشدی‌های گرمابی بر روی کانیهای دگرگونی مجاورتی، تغییرات در دما، فشار، اکتیویته CO2 تغییرات غلظتAl و Fe3+ و عوامل سینتیک رخ دهد. نتایجLA-ICP-MSنشان داد که گارنت‌های همسانگرد روندهای غنی‌شدگی از LREE و تهی‌شدگی از HREE همراه با بی‌هنجاری مثبت یوروپیم را نشان میدهند. این نوع گارنت‌ها در نسبت‌های بالای آب به سنگ (W/R)از سیال‌های مشتق‌شده ماگمایی در طی متاسوماتیسم تراوشی به سرعت رشد می‌کنند در حالی که گارنت‌های ناهمسانگرد غنی‌شدگی کمتری از عناصر کمیاب خاکی سبک داشته و بی‌هنجاری منفی ضعیفی از یوروپیم را نشان میدهند. این نوع گارنت‌ها توسط برهمکنش طولانی مدت سیال‌های منفذی با سنگهای میزبان در طی فرایند متاسوماتیسم انتشاری شکل می‌گیرند.
محمد بومری
چکیده
کانسار مگنتیت-آپاتیت اسفوردی در 35 کیلومتری شمال خاور شهر بافق واقع شده است. ناحیه معدنی بافق که در برگیرنده بیش از 45 کانسار و بی‌هنجاری آهن و تعدادی کانسار و بی‌هنجاری روی و سرب سولفیدی، منگنز و اورانیم است، در حدفاصل بین دو گسل کوهبنان در خاور و بافق- پشت بادام در باختر قرار گرفته است. کانسنگ‌ها در یک مجموعه آتشفشانی- رسوبی ...
بیشتر
کانسار مگنتیت-آپاتیت اسفوردی در 35 کیلومتری شمال خاور شهر بافق واقع شده است. ناحیه معدنی بافق که در برگیرنده بیش از 45 کانسار و بی‌هنجاری آهن و تعدادی کانسار و بی‌هنجاری روی و سرب سولفیدی، منگنز و اورانیم است، در حدفاصل بین دو گسل کوهبنان در خاور و بافق- پشت بادام در باختر قرار گرفته است. کانسنگ‌ها در یک مجموعه آتشفشانی- رسوبی متعلق به پرکامبرین بالایی-کامبرین تشکیل شده‌اند. این مجموعه که به وسیله توده‌های نفوذی اسیدی و دایک‌های بازی قطع شده شامل توف‌های اسیدی، کربنات‌ها، شیل و ماسه‌سنگ میشود و تحت تأثیر دگرگونی ناحیه‌ای و مجاورتی و دگرسانی گرمابی قرار گرفته‌اند. کانسنگ مگنتیت - آپاتیت اسفوردی برروی توف‌های اسیدی و نزدیک به افق کربناتی تشکیل شده است. این کانسار نسبت به دیگر کانسارهای آهن در ناحیه بافق دارای بیشترین مقدار فسفر و عناصر خاکی کمیاب است. کانیهای رایج در اسفوردی عمدتاً شامل اکسیدهای آهن، آپاتیت، اکتینولیت، دیوپسید، تالک، آندرادیت، فلدسپار‌ها، کوارتز و کربنات‌ها میشود.کانیهای خاکی کمیاب ارتباط نزدیکی با آپاتیت دارند و معمولاً در حاشیه دانه‌های آپاتیت، در رگه‌ها و رگچه‌ها تشکیل شده‌اند. این مقاله ضمن شناسایی و تعیین ترکیب شیمیایی کانیهای کمیاب، اطلاعات مقدماتی از ترکیب کانی‌ها و زمین‌شناسی کانسار را ارائه می‌دهد. کانیهای دارای REE در کانسار اسفوردی متعلق به گروه‌های فسفات، سیلیکات و فلوئوروکربنات هستند. کانیهای خاکی کمیاب، به شدت از Ce, La, Nd و Pr غنی هستند. با این که مقدار REE در آپاتیت ناچیز است اما به دلیل فراوانی زیاد آپاتیت، بخش اعظم REE همراه با آپاتیت است و افق‌های غنی از آپاتیت دارای عیار بالایی از REEهستند. مجموعه کانیهای متاسوماتیک، بلورهای یکسر آپاتیت و انواع رگچه‌ها و رگه‌های کانی‌سازی شده نشان میدهند که محلول‌های گرمابی دست‌کم در مراحل پایانی در کانسار اسفوردی فعال بوده‌اند.
مهری محمدیان؛ محمد بومری؛ علی احمدی؛ علی اصغر مریدی فریمانی؛ هال داگلاس؛ مهدی جمالی
چکیده
کانسار مس پورفیری سونگون در130 کیلومتری شمال خاور تبریز، شمال باختر ایران واقع شده است. این کانسار حاوی 796 میلیون تن کانسنگ با عیار متوسط 61/0 درصد وزنی مس، 01/0 درصد مولیبدن، 016/0 گرم در تن طلا، 21/2 گرم در تن نقره، 57/9 گرم در تن بیسموت و رنیم (09/0درصد وزنی مولیبدنیت) است. این پژوهش به‌منظور مطالعه محیط فیزیکوشیمیایی با استفاده از ویژگیهای ...
بیشتر
کانسار مس پورفیری سونگون در130 کیلومتری شمال خاور تبریز، شمال باختر ایران واقع شده است. این کانسار حاوی 796 میلیون تن کانسنگ با عیار متوسط 61/0 درصد وزنی مس، 01/0 درصد مولیبدن، 016/0 گرم در تن طلا، 21/2 گرم در تن نقره، 57/9 گرم در تن بیسموت و رنیم (09/0درصد وزنی مولیبدنیت) است. این پژوهش به‌منظور مطالعه محیط فیزیکوشیمیایی با استفاده از ویژگیهای کانیهای این کانسار انجام شده است. تشکیل این کانسار به فعالیت‌های گرمابی مرتبط با یک استوک گرانودیوریتی و چندین دایک دیوریتی-گرانودیوریتی نسبت داده می شود که در گستره زمانی اولیگوسن تا میوسن در سنگهای رسوبی و آتشفشانی کرتاسه و ائوسن نفوذ کرده‌اند. دگرسانی‌های اصلی مشاهده شده در این تودهها از طرف توده به سمت خارج، پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپیلیتیک بوده‌اند که شاخص کانسارهای مس پورفیری نوع حاشیه قارهای هستند. همزمان با تشکیل زون برون‌زاد بسیار ضعیف، یک کلاهک آهنی متشکل از اکسیدها و هیدرواکسیدهای آهن، اکسید مس، مس خالص، سولفاتها، کربنات‌ها و فسفاتهای مس در بالاترین بخش کانسار و در امتداد شکستگی‌ها تشکیل شده است. با توجه به نتایج کانی‌شناسی، در دمای 450 درجه سانتیگراد و فشار 5/0 کیلوبار (شرایط برآوردی تشکیل کانسنگ در زون پتاسیک)، log¦S2از 18- تا 24- و pH میان 5/2 تا 5/7 است. در دمای 350 درجه سانتیگراد و فشار 5/0 کیلوبار (شرایط برآوردی تشکیل کانسنگ در زون فیلیک)، log¦O2 میان 20- تا 33- و log¦S2 میان 6- تا 15- است.
