زمین شناسی اقتصادی
علی رجب زاده؛ حسین کوهستانی؛ میرعلی اصغر مختاری؛ افشین زهدی
چکیده
در این پژوهش، داده‌های سنگ‌نگاری و زمین‌شیمیایی عناصر اصلی و فرعی لایه‌های ماسه‌سنگی سازند قرمز بالایی در بُرش کانسار سرب- روی چهرآباد (شمال‌باختر زنجان) جهت تعیین ترکیب سنگ‌شناسی، جایگاه تکتونیکی و سنگ منشأ آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این منطقه، سازند قرمز بالایی حداکثر 980 متر ستبرا داشته و بر روی آهک‌های سازند قم ...
بیشتر
در این پژوهش، داده‌های سنگ‌نگاری و زمین‌شیمیایی عناصر اصلی و فرعی لایه‌های ماسه‌سنگی سازند قرمز بالایی در بُرش کانسار سرب- روی چهرآباد (شمال‌باختر زنجان) جهت تعیین ترکیب سنگ‌شناسی، جایگاه تکتونیکی و سنگ منشأ آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این منطقه، سازند قرمز بالایی حداکثر 980 متر ستبرا داشته و بر روی آهک‌های سازند قم قرار گرفته است. براساس مطالعات میکروسکوپی، این ماسهسنگها عمدتاً از ذرات آواری دانه‌ریز تا دانهمتوسط تشکیل شده و حاوی انواع خُردهسنگهای رسوبی و دگرگونی (%25)، کوارتز (21 %) و فلدسپات (%10) میباشند. براساس مطالعات سنگ‌شناسی، این ماسهسنگها از نوع فلدسپاتیک لیت‌آرنایت تا لیت‌آرنایت (غالباً چرتآرنایت) هستند. براساس اجزای اصلی تشکیلدهنده و نتایج آنالیزهای زمین‌شیمیایی عناصر اصلی و فرعی، جایگاه تکتونیکی این ماسهسنگها حاشیه‌های فعال قاره‌ای و حوضههای فورلندی میباشد. داده‌های بهدست آمده بیانگر سنگ منشأ حدواسط تا فلسیک برای این ماسهسنگها است که تحت تأثیر آب و هوای نیمهمرطوب تا نیمهخشک و هوازدگی شیمیایی کم قرار داشتهاند.
کاظم شعبانی گورجی؛ رضا موسوی حرمی؛ اسداله محبوبی؛ خسرو خسرو تهرانی
چکیده
در این پژوهش منشأ و موقعیت زمینساختی ماسه‌سنگ‌های توربیدیتی ائوسن سراوان در جنوب خاوری ایران، با استفاده از روش‌های سنگ‌نگاری و ژئوشیمیایی مورد مطالعه قرار گرفته است. این ماسهسنگها دارای گسترش جانبی زیادی بوده که در فواصل طولانی چندین کیلومتری قابل ردیابی هستند. مرز زیرین آنها تند بوده و توالی بوما (Tbcde, Tabc, Tbcd, Tabcd) به همراه ...
بیشتر
در این پژوهش منشأ و موقعیت زمینساختی ماسه‌سنگ‌های توربیدیتی ائوسن سراوان در جنوب خاوری ایران، با استفاده از روش‌های سنگ‌نگاری و ژئوشیمیایی مورد مطالعه قرار گرفته است. این ماسهسنگها دارای گسترش جانبی زیادی بوده که در فواصل طولانی چندین کیلومتری قابل ردیابی هستند. مرز زیرین آنها تند بوده و توالی بوما (Tbcde, Tabc, Tbcd, Tabcd) به همراه ساختمان‌های رسوبی مانند لایه‌بندی تدریجی، قالب‌های جریانی و شیاری، لامیناسیون مورب مسطح، ریپل‌مارک‌های جریانی و لامیناسیون موازی دیده می‌شوند. همچنین اثر فسیل‌های مربوط به آب‌های ژرف (رخساره اثر فسیلی نرئیتس)، گاه فراوان یافت می‌شوند. مجموعه ویژگی‌های یادشده می‌توانند نشان‌دهنده رسوب‌گذاری به وسیله جریان‌های توربیدیتی باشد. بررسی‌های سنگ‌نگاری نشان می‌دهند که این ماسهسنگها دانه‌ریز تا دانه‌درشت بوده و بیشتر دانه‌ها جورشدگی ضعیف تا متوسط داشته و نیمه زاویه‌دار تا نیمه گردشده با کرویت متوسط هستند. در این ماسهسنگها که از نوع فلدسپاتیک لیت‌آرنایت هستند، کوارتز تک‌بلوری و چندبلوری، فلدسپار و خرده‌های سنگی آتشفشانی و دگرگونی دیده می‌شود و ترکیب کلی آنها به صورت Q55F14.7L30.3 است. ترکیب عناصر اصلی، فرعی و خاکی کمیاب در این نهشته‌ها نشان میدهد که منشأ آنها از سنگهای آذرین حدواسط تا فلسیک بوده است. میانگین شاخص دگرسانی شیمیایی (CIA) محاسبه شده تقریباً 62 است که نشان‌دهنده هوازدگی شیمیایی کم تا متوسط سنگ منشأ و یا رسوبات در طی حمل و نقل است. بر پایه داده‌های سنگ‌نگاری، مشخص شد که موقعیت زمینساختی نهشته‌های مورد مطالعه، کوهزایی‌های با چرخه مجدد و از نوع انتقالی بوده و نمودارهای تفکیک‌کننده زمینساختی بر پایه عناصر اصلی و فرعی نیز محیط زمینساختی حاشیه‌های فعال قاره‌ای و کمان‌های ماگمایی قاره‌ای را نشان میدهد.
علی محمد علی خاصی؛ محبوبه حسینی برزی؛ مهدی شادان
چکیده
در این مطالعه به بررسی محیط رسوبی، برخاستگاه و جایگاه زمینساختی ماسه‌سنگ‌های سازند آبحاجی (ژوراسیک پیشین) در برش‌های چشمهبخشی و سرتختشتران، واقع در بلوک کلمرد پرداخته شده است. تجزیه و تحلیل رخساره‌های رسوبی در این برش‌ها حاکی از وجود سه مجموعه رخسارهای آواری شامل: رخساره‌های دشت دلتایی، رخساره‌های جلوی دلتا و رخساره‌های ...
بیشتر
در این مطالعه به بررسی محیط رسوبی، برخاستگاه و جایگاه زمینساختی ماسه‌سنگ‌های سازند آبحاجی (ژوراسیک پیشین) در برش‌های چشمهبخشی و سرتختشتران، واقع در بلوک کلمرد پرداخته شده است. تجزیه و تحلیل رخساره‌های رسوبی در این برش‌ها حاکی از وجود سه مجموعه رخسارهای آواری شامل: رخساره‌های دشت دلتایی، رخساره‌های جلوی دلتا و رخساره‌های انتهای دلتا و نیز دو رخساره کربناته مرتبط با سد است. نتایج حاصل از تجزیه مدال و داده‌های ژئوشیمیایی به برخاستگاه زمینساختی کراتون و چرخه مجدد و سنگ مادر رسوبی کوارتزی (حاصل چرخه مجدد رسوبی) اشاره دارند. همچنین استفاده از نمودارهای تفکیکی جایگاه زمینساختی حاشیه غیرفعال قاره‌ای را برای ماسه سنگهای آب حاجی نشان میدهد. شاخصهای شیمیایی دگرسانی(آلتراسیون) (CIA) و دگرسانی پلاژیوکلاز (PIA) محاسبه شده، میزان هوازدگی در منطقه منشأ را متوسط تا شدید معرفی می‌کند. این امر با نتایج سنگ نگاری و تجزیه مدال ماسهسنگها مبنی بر وجود شرایط آب و هوای مرطوب تا نیمه مرطوب همخوانی دارد.
آرام بایت گل؛ محبوبه حسینی برزی
چکیده
تجزیه و تحلیل ژئوشیمیایی عناصر اصلی 12 نمونه از ماسهسنگها و شیلهای سازند شیرگشت در دو مقطع کوه عاشقان و کوه راهدار به سن اردوویسین واقع شده در بلوک کلمرد، ایرانمرکزی و رسم دادهها بر روی نمودارهای تقسیمبندی سنگهای آواری ترکیب آنها را کوارتزآرنایت و شیل نشان میدهد. همچنین، استفاده از نمودارهای تفکیکی، ...
بیشتر
تجزیه و تحلیل ژئوشیمیایی عناصر اصلی 12 نمونه از ماسهسنگها و شیلهای سازند شیرگشت در دو مقطع کوه عاشقان و کوه راهدار به سن اردوویسین واقع شده در بلوک کلمرد، ایرانمرکزی و رسم دادهها بر روی نمودارهای تقسیمبندی سنگهای آواری ترکیب آنها را کوارتزآرنایت و شیل نشان میدهد. همچنین، استفاده از نمودارهای تفکیکی، دوتایی و مثلثی، برخاستگاه کراتون و چرخه دوباره و جایگاه زمینساختی حاشیه غیرفعال قاره‌ای را برای این نهشته‌ها تداعی مینماید. داده‌های یادشده پیشنهاد کننده سنگ مادر رسوبی کوارتزی برای ماسهسنگها و سنگ آذرین متوسط تا اسیدی برای شیلها است. افزون برآن، تعیین اثر هوازدگی در ناحیه منشأ با استفاده از اندیس CIA، میزان هوازدگی این نهشته‌ها را در منطقه منشأ شدید معرفی می‌کند. این موضوع میتواند به وسیله آب و هوای گرم و مرطوب در ناحیه منشأ از حاشیه قاره‌ای غیرفعال شرح داده شود.
سید حسن حجازی؛ محمد حسین آدابی؛ سید رضا موسوی حرمی
چکیده
ماسه‌سنگ‌های ژیوتین- فرازنین کوه تیزی (واقع در 25 کیلومتری شمال خاور کرمان) به‌طور ناپیوسته بر روی سنگهای کامبرین بالایی سازند کوهبنان قرار گرفته‌اند و خود توسط نهشته‌های کربنیفر زیرین سازند هوتک (با یک ناپیوستگی فرسایشی) پوشیده می‌شوند. در این ماسهسنگها که از نوع کوارتزآرنایت هستند، بیشتر دانه‌ها کوارتز متوسط تا بسیار ...
بیشتر
ماسه‌سنگ‌های ژیوتین- فرازنین کوه تیزی (واقع در 25 کیلومتری شمال خاور کرمان) به‌طور ناپیوسته بر روی سنگهای کامبرین بالایی سازند کوهبنان قرار گرفته‌اند و خود توسط نهشته‌های کربنیفر زیرین سازند هوتک (با یک ناپیوستگی فرسایشی) پوشیده می‌شوند. در این ماسهسنگها که از نوع کوارتزآرنایت هستند، بیشتر دانه‌ها کوارتز متوسط تا بسیار ریزدانه (به‌همراه مقادیر بسیار کم فلدسپار، خرده‌سنگ و کانی سنگین) نیمه‌زاویه‌دار تا گرد شده هستند و جورشدگی خوبی دارند. مهم‌ترین فرایندهای دیاژنتیکی، تراکم فیزیکی و شیمیایی شدید (مرز دانه‌ها به‌صورت مستقیم، محدب- مقعر و مضرسی و آثار انحلال ناشی از فشار)، کاهش بسیار زیاد تخلخل میان‌دانه‌ای بهدلیل آرایش دوباره دانه‌ها و تشکیل سیمان سیلیسی است. داده‌های سنگ‌نگاری، منشأ نفوذی درون کراتونی را نشان میدهد و تجزیه عناصر فرعی و نسبت‌هایشان (Th/Sc & La/Sc)، مشابهت این سنگ‌ها با رسوبات حاصل از هوازدگی سنگهای فلسیک را تأیید می‌کند. میانگین شاخص CIA و PIA برای این سنگ‌ها به‌ترتیب 96/69 و 8/75 (بیش از 60) و گویای هوازدگی متوسط تا زیاد برای سنگ منشأ یا در هنگام حمل و نقل رسوبات (پیش از نهشت پایانی) است. نتایج حاصل از رسم اکسیدهای اصلی و عناصر فرعی این نمونه‌ها بر روی نمودارهای مختلف، نهشت در یک محیط رسوبی وابسته به حوضه حاشیه قاره‌ای غیرفعال را نشان میدهد.
