زمین ساخت
میثم کوه پیما؛ مرتضی طالبیان؛ لینگ چن؛ عبدالرضا قدس؛ منوچهر قرشی
چکیده
رشته کوه‌های کپهداغ و بینالود- آلا داغ در مرز شمال خاوری پهنه برخوردی عربی- اوراسیا واقع شده و از دیدگاه ساختاری دارای اهمیت می باشند. با توجه به وجود شهرهای بزرگ با پیشینه تاریخی، داده‌های خوبی از تاریخچه فعالیت لرزه‌ای در این ناحیه وجود دارد، اما داده‌های لرزه‌ای دستگاهی با کیفیت مناسب تا پیش از این پژوهش اندک است. در این پژوهش، ...
بیشتر
رشته کوه‌های کپهداغ و بینالود- آلا داغ در مرز شمال خاوری پهنه برخوردی عربی- اوراسیا واقع شده و از دیدگاه ساختاری دارای اهمیت می باشند. با توجه به وجود شهرهای بزرگ با پیشینه تاریخی، داده‌های خوبی از تاریخچه فعالیت لرزه‌ای در این ناحیه وجود دارد، اما داده‌های لرزه‌ای دستگاهی با کیفیت مناسب تا پیش از این پژوهش اندک است. در این پژوهش، داده‌های شبکه لرزه نگاری موقت ایران- چین که به مدت 13 ماه در این محدوده فعال بوده، مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس این داده‌ها، تعداد 37 سازوکارکانونی با روش قطبیت اولین رسید موج P تعیین گردید که شامل ترکیبی از سازوکارهای راستالغز، راندگی و عادی می‌باشد. تجمع محسوسی از سازوکارهای کانونی زمین‌لرزه‌ها در پیرامون مرز البرز خاوری و کپهداغ و در راستای دره رودخانه اترک دیده می‌شوند. همچنین مرز جنوبی و باختری بینالود، فعالیت نسبی بیشتری را نشان می‌دهند. بزرگای محلی (ML) رخدادها 5 .3 تا 9 .4 و عمق لرزه‌خیزی حداکثر تا 20 کیلومتری می‌باشد. بیشترین فراوانی رخدادها در عمق حدود 10 کیلومتری مشاهده می‌شود. محورهای تنش و بردارهای لغزش بدست آمده از سازوکارهای کانونی، به خوبی با وضعیت کینماتیک گسلهای اصلی و رژیم زمین‌ساختی منطقه سازگار بوده و لرزه زا بودن این گسل‌ها را تایید می‌نماید. همچنین این داده‌ها وجود مولفه راستگرد گسلهای کپه داغ خاوری، بینالود و هر دو مولفه چپ‌گرد و راستگرد در کپه داغ مرکزی را نشان می‌دهد.
زمین ساخت
محمدرضا سجادیان؛ منوچهر قرشی؛ الهه جوادی موسوی؛ محسن پورکرمانی؛ مهران آرین
دوره 28، شماره 110 ، اسفند 1397، ، صفحه 299-306
چکیده
شاخصهای زمین‌ریخت‌شناسی زمین‌ساخت فعال ابزار مفیدی برای بررسی تأثیر فعالیت زمین‌ساخت در یک ناحیه است. محاسبه این شاخصها به‌وسیله نرم‌افزارهای ArcGIS، سنجش از دور (به عنوان ابزار شناسایی)، در یک منطقه بزرگ برای تشخیص ناهنجاری‌های احتمالی مرتبط با زمین‌ساخت فعال سودمند است. این روش به‌ویژه در مناطقی که کار مطالعاتی اندکی بر ...
بیشتر
شاخصهای زمین‌ریخت‌شناسی زمین‌ساخت فعال ابزار مفیدی برای بررسی تأثیر فعالیت زمین‌ساخت در یک ناحیه است. محاسبه این شاخصها به‌وسیله نرم‌افزارهای ArcGIS، سنجش از دور (به عنوان ابزار شناسایی)، در یک منطقه بزرگ برای تشخیص ناهنجاری‌های احتمالی مرتبط با زمین‌ساخت فعال سودمند است. این روش به‌ویژه در مناطقی که کار مطالعاتی اندکی بر روی فعالیت زمین‌ساختی آن با استفاده از این روش صورت گرفته است، میتواند روش مفیدی باشد. بر اساس میانگین مقادیر شاخص طول- شیب رودخانه (SL)، عدم تقارن حوضه زهکشی (Af)، انتگرال فرازسنجی (Hi)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf)، شکل حوضه زهکشی (Bs)، پیچ و خم پیشانی کوه (Smf) و عامل تقارن توپوگرافی عرضی (T)، شاخص زمین ساخت فعال یا ( Index of active tectonics) Iat برای حوضه زهکشی کشف‌رود حاصل گردید. مقادیر به دست آمده برای شاخص Iat در منطقه مورد مطالعه نشان دهنده پهنهای با فعالیت زمین‌ساختی پایین (رده 3) در زیر حوضه‌های 6, 10,13,14,21,22,23,24,28 و پهنه‌های با فعالیت زمین‌ساختی متوسط (رده 2) در سایر زیرحوضههاست که بر روی گسلهای اصلی منطبق می‌باشند.
شیوا نوری؛ ابراهیم قاسمی نژاد؛ محمودرضا مجیدی فرد
چکیده
سازند سنگانه یکی از واحدهای سنگی کرتاسه پیشین در حوضه رسوبی کپهداغ است که در برش دهانهغلامان در شمال شهرستان بجنورد با ستبرای 900 متر بهطور همشیب روی سازند سرچشمه و زیر سازند آیتامیر قرار گرفته است. سنگ‌شناسی سازند نیز در برش یاد شده بیشتر شامل مارن، شیل و سنگآهک است. بر پایه مطالعات پالینولوژیکی صورت گرفته، در پایان 21 جنس ...
بیشتر
سازند سنگانه یکی از واحدهای سنگی کرتاسه پیشین در حوضه رسوبی کپهداغ است که در برش دهانهغلامان در شمال شهرستان بجنورد با ستبرای 900 متر بهطور همشیب روی سازند سرچشمه و زیر سازند آیتامیر قرار گرفته است. سنگ‌شناسی سازند نیز در برش یاد شده بیشتر شامل مارن، شیل و سنگآهک است. بر پایه مطالعات پالینولوژیکی صورت گرفته، در پایان 21 جنس و 31 گونه از داینوفلاژلههای متعلق به آپتین پسین و آلبین شناسایی شد که سازند سنگانه را در این برش به زون Odontochitina operculata وابسته میسازند. همچنین با مطالعه و شمارش عناصر پالینولوژیکی مختلف در مجموع دو پالینوفاسیس (II و IV) تشخیص داده شد. پالینوفاسیسII که بخش قابل توجهی از نمونههای سازند را دربرمیگیرد؛ بیانگر حوضهای حاشیهای باشرایط احیایی تا نیمهاحیایی است و پالینوفاسیس IVنیز نمایانگر محیط دریایی باز و کمژرفاست.
ابراهیم غلامی؛ سعید شرکاء؛ علی یساقی
چکیده
پهنه گسلی آشخانه با امتداد خاوری- باختری تا شمال باختری- جنوب خاوری در بخش شمال خاور ایران میان پهنه‌های زمین‌ساختی البرز و کپهداغ جای گرفته است. در هشت پیمایش عمود بر پهنه گسلی ویژگیهای هندسی و نشانگرهای جنبشی مانند ساختار S-C، چینهای نامتقارن، خطوط لغزشی و پلههای گسلی اندازه‌گیری شد. با رسم نمودارهای استریوگرافی ...
بیشتر
پهنه گسلی آشخانه با امتداد خاوری- باختری تا شمال باختری- جنوب خاوری در بخش شمال خاور ایران میان پهنه‌های زمین‌ساختی البرز و کپهداغ جای گرفته است. در هشت پیمایش عمود بر پهنه گسلی ویژگیهای هندسی و نشانگرهای جنبشی مانند ساختار S-C، چینهای نامتقارن، خطوط لغزشی و پلههای گسلی اندازه‌گیری شد. با رسم نمودارهای استریوگرافی عناصر ساختاری و رسم مقاطع عرضی، پهنه گسلی آشخانه سازوکار چیره وارون با مؤلفه امتدادلغز چپ‌گرد نشان می‌دهد. تاقدیس دنقوزداغ در فرادیواره این گسل جزو چینهای وابسته به گسل و از نوع انتشار گسلی است. در بخش خاوری و در فرادیواره پهنه گسلی آشخانه، راندگیهایی مانند گسل کوه دوچنگ، بروج شمالی و بروج جنوبی همشیب با گسل آشخانه ایجاد شده‌اند که نشاندهنده همگرایی بیشتر در بخش جنوب خاوری نسبت به بخش شمال باختری این پهنه گسلی است. مقاطع ساختاری هشتگانه نشاندهنده گسترش گسلهای راندگی و چینهای وابسته به گسل و همچنین رانش مواد به سوی جنوب تا جنوب باختر هستند. چگونگی قرارگیری پهنه‌های گسلی راندگی نشان از آن دارد که در این بخش از کپهداغ رشد ساختارهای راندگی از شمال به سوی جنوب تا جنوب باختر انجام می‌شود.
سهیل همتی؛ مرتضی طاهرپور خلیل آباد؛ عباس قادری؛ علیرضا عاشوری
چکیده
مطالعات ریزدیرینه‌شناسی سیستماتیک انجام شده روی توالیهای کربناته سازند تیرگان در برشهای چینه‌شناسی باختر روستای طاهرآباد و یال جنوبی تاقدیس اشلیر در خاور حوضه رسوبی کپهداغ، به شناسایی جنس و گونه‌های متنوعی متعلق به خانوادههای Dasycladaceae، Triploporellaceae، Udoteaceae، Solenoporaceae و Gymnocodiaceae از جلبک‌های آهکی و نیز نمونههایی متعلق به ...
بیشتر
مطالعات ریزدیرینه‌شناسی سیستماتیک انجام شده روی توالیهای کربناته سازند تیرگان در برشهای چینه‌شناسی باختر روستای طاهرآباد و یال جنوبی تاقدیس اشلیر در خاور حوضه رسوبی کپهداغ، به شناسایی جنس و گونه‌های متنوعی متعلق به خانوادههای Dasycladaceae، Triploporellaceae، Udoteaceae، Solenoporaceae و Gymnocodiaceae از جلبک‌های آهکی و نیز نمونههایی متعلق به ریزمرجانیان راسته Gorgonacea انجامیده است. در این میان و بر پایه اندازه‌گیری‌های بایومتریک شاخصههای ریختاری، 16 جنس و 20 گونه در برش طاهرآباد و 12 جنس و 16 گونه نیز در برش تاقدیس اشلیر شناسایی شده‌اند. همچنین گونه‌های Permocalculus minutusوPermocalculus? halimedaformis از جلبک‌های آهکی Gymnocodiaceae برای اولین بار از توالیهای کربناته سازند تیرگان گزارش می‌شوند. گونه Permocalculus? halimedaformis که نخستین بار در منطقه Minis Valley رومانی یافت شده بود؛ در این پژوهش برای اولین بار از ایران و دومین بار در جهان معرفی می‌شود. بر این اساس، گسترش جغرافیایی گونه یاد شده در لبه شمالی نوتتیس، بیش از 2800 کیلومتر به سوی تتیس خاوری گسترش مییابد.
مرتضی طالبیان
چکیده
شمال خاوری ایران از رشته کوه‌های کپهداغ تا البرز مرکزی یکی از مناطق فعال از دیدگاه لرزه‌خیزی است. وجود شهرهای بزرگ با پیشینه تاریخی طولانی موجب شده است که داده‌های نسبتاً خوبی از تاریخچه فعالیت لرزه‌ای آن در دسترس باشد. گسلهای متعددی در این منطقه وجود دارند که برخی از آنها مورد مطالعات زمین‌شناختی قرار گرفته‌اند و توان لرزه‌زایی ...
بیشتر
شمال خاوری ایران از رشته کوه‌های کپهداغ تا البرز مرکزی یکی از مناطق فعال از دیدگاه لرزه‌خیزی است. وجود شهرهای بزرگ با پیشینه تاریخی طولانی موجب شده است که داده‌های نسبتاً خوبی از تاریخچه فعالیت لرزه‌ای آن در دسترس باشد. گسلهای متعددی در این منطقه وجود دارند که برخی از آنها مورد مطالعات زمین‌شناختی قرار گرفته‌اند و توان لرزه‌زایی آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است، اما در مورد بسیاری از آنها هنوز داده‌های کافی وجود ندارد. اندازه‌گیری‌های ژئودتیک اخیر این امکان را به‌وجود آورده است که نرخ حرکات راستالغز و کوتاه‌شدگی در بخشهای مختلف منطقه مورد بررسی قرار گیرد و نمای کلی از آن ارائه نموده‌است. این پژوهش به قابلیت کاربرد این داده‌ها در ارزیابی خطر زمین‌لرزه می‌پردازد. بدین منظور توان لرزه‌زایی گسل که بر اساس داده‌های سن‌یابی و یا اندازه‌گیری‌های ژئودتیک محاسبه شده است با رویداد واقعی زمین‌لرزه‌های دستگاهی و تاریخی منطقه مقایسه شده است. با توجه به گستردگی منطقه و عدم وجود داده‌های کافی این مقایسه در مورد یکایک گسل‌ها امکان‌پذیر نیست از این رو شمال خاور کشور به 5 زون ساختاری تقسیم شده است. مقایسه گشتاور لرزه‌ای رها شده در این زون‌ها با میزان تجمعی سالانه آن حاکی از همخوانی نسبتاً خوب این داده‌ها دارد و از این رو می‌توان با اطمینان بیشتر از داده‌های زمین‌شناسی و ژئودتیک در بر آورد خطر زمین‌لرزه در این بخش از کشور استفاده نمود.
مریم معتمد الشریعتی؛ عباس صادقی؛ حسین وزیری مقدم؛ رضا موسوی حرمی
چکیده
به منظور مطالعه سازند ایتامیر در شمال باختر حوضه کپهداغ، یک برش چینه‌شناسی در باختر شهر مراوه تپه انتخاب شده است. این سازند با ستبرای 1070متر از دو بخش ماسه‌سنگی در بخش زیرین و شیلی و مارنی در بخش بالایی تشکیل شده است. مرز زیرین و بالایی سازند ایتامیر به ترتیب با سازندهای سنگانه و آبدراز همشیب است. در مطالعات زیست‌چینه‌نگاری افزون‌بر ...
بیشتر
به منظور مطالعه سازند ایتامیر در شمال باختر حوضه کپهداغ، یک برش چینه‌شناسی در باختر شهر مراوه تپه انتخاب شده است. این سازند با ستبرای 1070متر از دو بخش ماسه‌سنگی در بخش زیرین و شیلی و مارنی در بخش بالایی تشکیل شده است. مرز زیرین و بالایی سازند ایتامیر به ترتیب با سازندهای سنگانه و آبدراز همشیب است. در مطالعات زیست‌چینه‌نگاری افزون‌بر شناسایی 58 گونه متعلق به 34 جنس از روزنبران، 3 زیستزون زیر شناسایی و معرفی شده است Rotalipora appenninica zone, Rotalipora brotzeni zone, Whiteinella aumalensis –Dicarinella canaliculata zone این زیستزونها با زیستزونهای جهانی قابل انطباق هستند. بر اساس مجموعه زیای موجود در این سازند سن بخش شیلهای بالایی سازند ایتامیر آلبین پسین – سنومانین پسین پیشنهاد می‌شود.
علیرضا شهیدی؛ اریک باریر؛ ماری فرانسوا برونت؛ عبداله سعیدی
چکیده
رخداد سیمیرین در شمال ایران حاصل برخورد قاره‌ای است که با ناپیوستگی‌های ناحیه‌ای و تغییرات شدید در رسوبگذاری همراهی می‌شود. بررسیهای تنش دیرینه در گستره البرز نشان می‌دهد از نورین تا باژوسین میانی (گروه شمشک)، کشش در راستای 030 درجه توسط گسلهای عادی همزمان با نهشت صورت گرفته است. نویسندگان این مقاله زمین‌ساخت کششی را همزمان ...
بیشتر
رخداد سیمیرین در شمال ایران حاصل برخورد قاره‌ای است که با ناپیوستگی‌های ناحیه‌ای و تغییرات شدید در رسوبگذاری همراهی می‌شود. بررسیهای تنش دیرینه در گستره البرز نشان می‌دهد از نورین تا باژوسین میانی (گروه شمشک)، کشش در راستای 030 درجه توسط گسلهای عادی همزمان با نهشت صورت گرفته است. نویسندگان این مقاله زمین‌ساخت کششی را همزمان با مراحل کافت‌شدگی حوضه کاسپین جنوبی می‌دانند. در البرز مرکزی، سازندهای دلیچای و لار، به سن باژوسین پسین تا نئوکومین، گروه شمشک را به‌صورت همشیب در بیشتر نواحی و برخی اوقات به‌صورت دگرشیب (نواحی آبیک- قزوین) می‌پوشانند. آنها همزمان با باز شدن حوضه کاسپین جنوبی در بخش جنوبی حاشیه حوضه تشکیل شده‌اند. در البرز، بخش پیشین توالی کرتاسه با گسل های عادی خاوری - باختری تا باختر شمال‌باختری - خاور جنوب‌خاوری به همراه ماگماتیسم قلیایی مربوط به کشش شمالی - جنوبی تا شمال شمال‌خاوری – جنوب جنوب‌باختری همراهی می‌شود. مرز میان کرتاسه - پالئوسن با ناپیوستگی ناحیه‌ای مهمی مشخص است. این ناپیوستگی مربوط به وارونگی سوی تنش در حاشیه جنوبی حوضه کاسپین است. در طول ائوسن پیشین - میانی، جنوب البرز با فرونشست قوی حوضه کرج مشخص می‌شود. گسلهای عادی همزمان با رسوبگذاری با روند خاوری - باختری تا باختر شمال‌باختری - خاور جنوب‌خاوری در سازند کرج عموماً دیده می‌شود. این گسلهای عادی یک کشش شمالی - جنوبی تا شمال شمال‌خاوری - جنوب جنوب‌باختری را نشان می‌دهند. بنا به باور نگارندگان، سازند کرج در یک حوضه پشت کمانی مرتبط با فرورانش به سوی شمال خاور سنگ کره اقیانوسی تتیس جوان به زیر حاشیه جنوبی اوراسیا تشکیل شده است.
راحله توکلی؛ سید علی آقانباتی
چکیده
سازندهای تیرگان و سرچشمه به سن آپتین، از واحدهای سنگ‌چینه‌ای کپه داغ هستند که از جهات گوناگون بخصوص ویژگیهای سنگی و زیستی، به خوبی درخور قیاس با واحدهای سنگآهک اربیتولین‌دار در ایران مرکزی است. شباهت‌های یاد شده سبب شد که در این مقاله، واحدهای یاد شده را در برش مزدوران (کپه داغ) و برش بهارستان (اصفهان) مقایسه نماییم. با مطالعه ...
بیشتر
سازندهای تیرگان و سرچشمه به سن آپتین، از واحدهای سنگ‌چینه‌ای کپه داغ هستند که از جهات گوناگون بخصوص ویژگیهای سنگی و زیستی، به خوبی درخور قیاس با واحدهای سنگآهک اربیتولین‌دار در ایران مرکزی است. شباهت‌های یاد شده سبب شد که در این مقاله، واحدهای یاد شده را در برش مزدوران (کپه داغ) و برش بهارستان (اصفهان) مقایسه نماییم. با مطالعه 71 نمونه سنگی و 57 نمونه شسته شده(واشینگ) از این دو برش به شباهت‌های زیستی و سنگی زیادی دست یافتیم که شباهت محیطهای زیستی و نوع حوضه رسوبی این واحدها، این امکان را قوت میبخشد که دریای آپتین تا آلبین کپه داغ تا ایران مرکزی گسترش داشته و این دستاورد، میتواند بیانگر پیوند نزدیک در حوضه کپه داغ و ایران مرکزی در زمان یاد شده باشد.
لیدا بخشنده؛ سیدعلی آقانباتی؛ طیبه محتاط
چکیده
در این مطالعه سازند آب تلخ (برش مزدوران)که در کپه داغ برونزد دارد مورد مطالعه قرار گرفته است. قاعده مارنی این سازند روی سنگآهک سازند آبدراز قرار دارد و لایه‌های بالایی آن به سن ماستریشتین پسین با رسوبات ماسه‌ای سازند نیزار به صورت تدریجی پوشیده شده است.
سازند آب تلخ به دلایل گوناگون، بخصوص ویژگیهای سنگی و زیستی، ...
بیشتر
در این مطالعه سازند آب تلخ (برش مزدوران)که در کپه داغ برونزد دارد مورد مطالعه قرار گرفته است. قاعده مارنی این سازند روی سنگآهک سازند آبدراز قرار دارد و لایه‌های بالایی آن به سن ماستریشتین پسین با رسوبات ماسه‌ای سازند نیزار به صورت تدریجی پوشیده شده است.
سازند آب تلخ به دلایل گوناگون، بخصوص ویژگیهای سنگی و زیستی، به خوبی قابل مقایسه با واحد مارنهای اکینیددار ایران مرکزی است. شباهت‌های یاد شده سبب شد که این واحدها را در برش مزدوران (کپه داغ) و برش بهارستان (اصفهان) مقایسه کنیم. با مطالعه 100 نمونه از این دو برش، به شباهت‌های دیرینشناسی و سنگی زیادی دست یافتیم که شواهد محیطی و دیرینهبومشناختی این شباهت را تأیید میکند.
این دستاورد، میتواند بیانگر پیوند نزدیک دو حوضه کپه داغ و ایران مرکزی باشد. شواهد فسیلی که در این دو برش یافت شده است عبارتند از :
Globotruncana ventricosa (White), Globotruncanita elevata (Brotzen)
Globotruncana arca (Cushman), Globotruncanita stuartiformis (Dalbiez)
Globotruncana bulloides Volger, Globotruncana lapparenti Brotzen
Globotruncanita calcarata (Cushman), Globotruncana linneiana (d' Orbigny)
محمد وحیدی نیا؛ عباس صادقی؛ احمد شمیرانی؛ علی اصغر آریایی؛ محمد حسین آدابی
چکیده
حوضه کپه داغ همزمان و پس از برخورد صفحه توران به صفحه ایران پیش از کارنین پسین (در حدود 225 میلیون سال پیش) تشکیل شده است. این حوضه در شمال خاور ایران و در راستای WNW تا ESE قرار گرفته است. سازند نیزار در خاور و شمال خاور این حوضه گسترش یافته و از مجموعه‌ای از سنگهای سیلیسی- آواری، شیلهای ماسه‌ای همراه با لایه‌هایی از ...
بیشتر
حوضه کپه داغ همزمان و پس از برخورد صفحه توران به صفحه ایران پیش از کارنین پسین (در حدود 225 میلیون سال پیش) تشکیل شده است. این حوضه در شمال خاور ایران و در راستای WNW تا ESE قرار گرفته است. سازند نیزار در خاور و شمال خاور این حوضه گسترش یافته و از مجموعه‌ای از سنگهای سیلیسی- آواری، شیلهای ماسه‌ای همراه با لایه‌هایی از سنگ آهکهای ماسه‌ای تشکیل شده است.
به منظور شناخت دقیق چینه‌شناسی، میکروفسیلها، ریز رخساره‌ها و محیط رسوبی سازند نیزار، سه برش چینه‌شناسی انتخاب، اندازه‌گیری و به دقت از آنها نمونه‌برداری شده است. این برشهای چینه‌شناسی از خاور به باختر عبارتند از 1) برش تنگ نیزار 2) برش تنگ چهچهه 3) برش جلیل آباد- کلات نادری.
در مطالعات پیشین، مرز زیرین و بالایی سازند نیزار با سازندهای آب تلخ و کلات به ترتیب به صورت همشیب و انتقالی گزارش شده است (افشار حرب،1373). اما بر اساس تحقیقات جدید، مرز زیرین سازند نیزار با سازند آب‌تلخ در برشهای 1 و2 به صورت ناپیوستگی فرسایشی و در برش شماره 3 به صورت همشیب و انتقالی است. مرز بالایی سازند نیزار با سازند کلات در هر سه برش مذکور به صورت یک ناپیوستگی فرسایشی همراه با یک لایه دیرینه‌‌خاک Paleosoil)) در بین آن دو است.
بر اساس مطالعات سنگ‌شناسی و ریز دیرینه‌شناسی، دو نوع رخساره سیلیسی- آواری و کربناتی تعیین شده است. با بررسی این ریز رخساره‌ها به نظر می‌رسد که بخشهای سیلیسی- آواری (ماسه‌سنگ و شیل) سازند نیزار در یک محیط جزایر سدی- لاگونی و قسمتهای آهکی آن در یک سکوی کربناتی کم‌ژرفا (از نوع رمپ) بر جای گذاشته شده‌اند.
در بیشتر گزارشها و مقالات منتشر شده، سازند نیزار به عنوان یک سازند کم فسیل گزارش شده که هیچ‌گونه فسیل شاخصی نداشته و تنها بر اساس جایگاه چینه‌شناسی سن آن را تعیین می‌کردند، اما با بررسیهای به عمل آمده در این تحقیق، برای نخستین بار علاوه بر شناسایی41 جنس و30 گونه، فسیلهای شاخصی مانند: Orbitoides tissoti, Siderolites calcitrapoides,Abathomphalus mayaroensis,Pseudosiderolites vidali,Lepidorbitoides sp., Orbitoides apiculataشناسایی شده که همگی گویای سن ماستریشتین و بویژه ماستریشتین پسین هستند.
نگار حقی پور
چکیده
کمربند چین‌خورده - گسل خورده کپه داغ - بینالود در شمال خاور ایران، بخشی از ابرقاره اوراسیا و لبه جنوبی صفحة توران را تشکیل می‌دهد و آنچه امروز در کپه داغ می‌بینیم، نتیجه آخرین فازهای چین خوردگی آلپ - هیمالیاست. ریخت‌شناسی منطقه در مراحل جوانی بوده و چینهای بسیار جوان آن نشانگر رابطه مستقیم توپوگرافی ناحیه با ساختارهای زمین‌شناسی ...
بیشتر
کمربند چین‌خورده - گسل خورده کپه داغ - بینالود در شمال خاور ایران، بخشی از ابرقاره اوراسیا و لبه جنوبی صفحة توران را تشکیل می‌دهد و آنچه امروز در کپه داغ می‌بینیم، نتیجه آخرین فازهای چین خوردگی آلپ - هیمالیاست. ریخت‌شناسی منطقه در مراحل جوانی بوده و چینهای بسیار جوان آن نشانگر رابطه مستقیم توپوگرافی ناحیه با ساختارهای زمین‌شناسی است. بررسی گرادیان شیب رود و هیپسومتری برای 85 زیر حوضه و 98 رودخانه حوضه آبریز اصلی منطقه (کشف رود، اترک رود، گرگان رود، جاجرم و رودخانه‌های دشت ترکمنستان) به منظور برآورد برپایی و توزیع نیروهای فشارشی در منطقه به کار گرفته شد. تلفیق نقشه‌های ریخت‌سنجی حاصل از این دو شاخص بی‌هنجاریهای زمین‌ساختی منطقه را به خوبی نشان می‌دهد. بر اساس نتایج حاصل از این شاخصها، می‌توان 5 زون ریخت‌زمین‌ساختی با آهنگ برپایی بالا تشخیص داد :
1) بخش میانی گسل اشک آباد (کپه داغ) در فاصله جغرافیایی56 47 E, 38 35 N to 57 34 E, 37 56N
2) زیر حوضه‌های گرگان رود، بویژه حوضه‌هایی که بین گسل شاورد (در جنوب) و بخش خاوری گسل خزر (در شمال) واقع شده‌اند .
3) حوضه‌های در ارتباط با گسلهای نوخندان، قره داغ، سرخ ده و آمرودک که برخی مربوط به زیر حوضه‌های دامنه شمالی کشف رود و برخی مربوط به حوضه‌های دشت ترکمنستان در این بخش است.
4) حوضه‌های در ارتباط با گسلهای شوقان و قلی که زیر حوضه‌های رودخانه جاجرم می‌باشند.
5) حوضه‌های دامنه جنوبی کوه بینالود که نسبت به حوضه‌های دامنه شمالی برپایی بالا و کوتاه‌شدگی بیشتری نشان می‌دهند و به نظر می‌رسد گسل بینالود و گسل شمال نیشابور در این اختلاف ریخت‌زمین‌ساختی بی‌تأثیر نباشند.
علاوه بر زونهای ریخت‌زمین‌ساختی با آهنگ برپایی بالا، مناطق با آهنگ برپایی پایین- متوسط تشخیص داده شد که شامل بخش باختر و جنوب باختر سرخس، حوضه‌های دامنه جنوبی اترک رود که در ارتباط با زون گسل آشخانه و تکال کوه هستند و زیر حوضه‌های رودخانه جاجرم در بخش خاور رشته کوه آلاداغ می‌شوند.
لیدا بخشنده؛ سیدعلی آقانباتی؛ فریده کشانی؛ طیبه محتاط
چکیده
به منظور بازنگری سازند آبدراز در حوضه کپه داغ، مقطع تیپ این سازند مورد مطالعه چینه‌شناسی قرار گرفته است. سنگ‌شناسی عمده این سازند، از شیل خاکستری مایل به آبی تشکیل شده و ستبرای آن 86/286 متر اندازه‌گیری شده است.
این سازند دارای امتداد N45W و شیب 80SW می‌باشد و مرز زیرین آن با سازند آیتامیر، همراه با ناپیوستگی و مرز بالایی آن با سازند آب ...
بیشتر
به منظور بازنگری سازند آبدراز در حوضه کپه داغ، مقطع تیپ این سازند مورد مطالعه چینه‌شناسی قرار گرفته است. سنگ‌شناسی عمده این سازند، از شیل خاکستری مایل به آبی تشکیل شده و ستبرای آن 86/286 متر اندازه‌گیری شده است.
این سازند دارای امتداد N45W و شیب 80SW می‌باشد و مرز زیرین آن با سازند آیتامیر، همراه با ناپیوستگی و مرز بالایی آن با سازند آب تلخ به صورت همشیب و پیوسته است.
در این مطالعات 58 گونه روزن‌داران پلانکتون از26 جنس شناسایی و معرفی شده است. براساس روزن‌داران پلانکتون شناسایی شده، سن سازند آب دراز تورونین پیشین- کامپانین پیشین تعیین شده است.
فسیل روزن‌داران پلانکتون در این سازند بسیار بیشتر از روزن‌داران کفزی یافت می‌شود که این خود نشانگر محیط دریایی ژرف و شیب قاره است.
مطالعه روزن‌داران سازند آبدراز حاکی از وجود 7 زیستزون در برش مزدوران (کپهداغ) است که سن تورونین پیشین- کامپانین پیشین را برای این سازند نشان می‌دهند .
