ژئوفیزیک
مرضیه شعبانی؛ ابوالفضل رضائی؛ زهره معصومی
چکیده
حوضهی آبریز زنجانرود در سالهای اخیر متحمل افت شدید تراز آبزیرزمینی شده است، بنابراین آگاهی از پراکندگی سفرههای آبزیرزمینی منطقه ضروری میباشد. به منظور پتانسیلیابی منابع آبزیرزمینی از هفت زیرمعیار شیب، لیتولوژی، بارندگی، تراکم آبراهه، تراکم چشمه، تراکم خطوارگی و کاربری اراضی استفاده شد. برای وزندهی به معیارها از ...
بیشتر
حوضهی آبریز زنجانرود در سالهای اخیر متحمل افت شدید تراز آبزیرزمینی شده است، بنابراین آگاهی از پراکندگی سفرههای آبزیرزمینی منطقه ضروری میباشد. به منظور پتانسیلیابی منابع آبزیرزمینی از هفت زیرمعیار شیب، لیتولوژی، بارندگی، تراکم آبراهه، تراکم چشمه، تراکم خطوارگی و کاربری اراضی استفاده شد. برای وزندهی به معیارها از مدل تحلیل سلسله مراتبی و برای تلفیق لایهها در سیستم اطلاعات مکانی از مدل تاپسیس بهره گرفته شد. در نهایت، نقشهی پتانسیل منابع آبزیرزمینی در چهار ردهی اهمیت (غنی، مناسب، ضعیف و بسیار ضعیف) بدست آمد. نتایج حاصل از مدل، با استفاده از موقعیت چاههای بهرهبرداری منطقه و روشهای ژئوالکتریکی صحتسنجی شدند. محل چاههای با دبی بالاتر بیشتر درون پهنهی اولویت اول (پتانسیل غنی) و برخی نیز درون پهنهی اولویت دوم (پتانسیل مناسب) قرار دارند که این میتواند تاییدی بر صحت مدل باشد. همچنین مدل دوبعدی مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی تطابق قابل قبولی با مدل حاصل از روش تاپسیس دارد. پهنههای با پتانسیل ضعیف، مناسب، بسیار ضعیف و غنی به ترتیب 35، 32، 29 و 4 درصد از مساحت حوضه را به خود اختصاص دادهاند. پهنههای غنی و مناسب اکثرا در دشت گسترش دارند و سفرهی مناسب و وسیع در ارتفاعات زنجانرود وجود ندارد.
حمیدرضا ناصری؛ فرشاد علیجانی؛ محمد نخعی
چکیده
به منظور شناخت پتانسیل آب زیرزمینی در مناطق کارستی، ژرفایابی مقاومت الکتریکی عمودی در 62 نقطه، تصویربرداری ژئوفیزیک با توموگرافی مقاومت الکتریکی دو بعدی در سه مقطع آرایه شلومبرژه، هشت مقطع با آرایه دوقطبی- دوقطبی، و دو سایت سه بعدی در کارست جنوب باختر ایذه انجام شد. ژرفای نفوذ جریان در مقاطع توموگرافی حاصل از آرایه شلومبرژه حدود ...
بیشتر
به منظور شناخت پتانسیل آب زیرزمینی در مناطق کارستی، ژرفایابی مقاومت الکتریکی عمودی در 62 نقطه، تصویربرداری ژئوفیزیک با توموگرافی مقاومت الکتریکی دو بعدی در سه مقطع آرایه شلومبرژه، هشت مقطع با آرایه دوقطبی- دوقطبی، و دو سایت سه بعدی در کارست جنوب باختر ایذه انجام شد. ژرفای نفوذ جریان در مقاطع توموگرافی حاصل از آرایه شلومبرژه حدود 180 متر است که میتواند مناطق مختلف کارست و بهویژه آبخوانهای کارستی ژرفایی را نمایش دهد اما به دلیل آن که فاصله میان سونداژها بین 50 تا 100 متر متغیر است، نمیتوان تصویر آشکاری از حفرات کارستی بهویژه حفرات با اندازه کمتر از 50 متر به دست آورد. نتایج مشخص کرد که توموگرافی ژئوالکتریک دو بعدی با آرایه دو قطبی- دوقطبی و تفکیکپذیری یک و دو متری نسبت به فاصله الکترودی پنج متری، حفرات کارستی را بهتر نمایان میسازد اما فاصله الکترودی پنج متر به دلیل ژرفای تجسس بیشتر، بینش جامعتری نسبت به مناطق مختلف کارستی به دست میدهد، بنابراین قابلیت آن برای تشخیص لایههای آبدار و حفرات کارستی ژرفایی بیشتر است. بررسی مقاومت ژئوالکتریک سهبعدی با اندازهگیری دو بعدی متراکم نیز قابلیت تشخیص گسترش زیرسطحی عوارض زمینشناسی و حفرات کارستی را دارد. بر اساس یافتههای ژئوالکتریک تعیین محل شش حلقه چاه در کارست منطقه انجام گرفت که آبدهی بالای چهار حلقه چاه درآهک آسماری و آبدهی متوسط دو حلقه چاه دیگر در آهک ایلام- سروک در تطابق با یافتههای ژئوالکتریک با آرایههای متفاوت است.
کاظم حفیظی؛ هاشم رنجی رودپشتی
چکیده
نوشتار حاضر نتایج حاصل از مطالعات اخیر باستانشناسی در نیشابور با استفاده از مقاومتویژه الکتریکی و قطبشالقایی برای اکتشاف بخشی از شهر مدفون نیشابور کهن را ارائه مینماید. هدف از این پژوهشها، اثبات کارآمدی و مؤثر بودن این روشها در شناسایی ساختارها و بقایای باستانشناسی مدفون در ایران و مکانهای مشابه بوده است که به طور ...
بیشتر
نوشتار حاضر نتایج حاصل از مطالعات اخیر باستانشناسی در نیشابور با استفاده از مقاومتویژه الکتریکی و قطبشالقایی برای اکتشاف بخشی از شهر مدفون نیشابور کهن را ارائه مینماید. هدف از این پژوهشها، اثبات کارآمدی و مؤثر بودن این روشها در شناسایی ساختارها و بقایای باستانشناسی مدفون در ایران و مکانهای مشابه بوده است که به طور معمول از خشت و آجر پخته شده ساخته شدهاند. افزونبر چندین نیمرخ (پروفیل) اجرا شده در منطقه، از یک نیمرخ شاهد و نتایج آزمایشگاهی مقاومت ویژه و قطبش القایی بر روی نمونهها نیز استفاده شد. نیمرخ شاهد بر روی بیرونزدگی یک دیوار خشتی انجام شده است. مطالعات صورت گرفته نشان میدهد که این روشها در شناسایی ساختارهایی مانند دیوار، کورههای کهن و سنگ کف که مصالح آنها مقدار زیادی رس دارند، بسیار مؤثر و ارزشمند هستند.
سعید هاشمی طباطبائی؛ امیر سعید سلامت؛ علی رهنما
چکیده
این مقاله روشهای مختلف را به منظور ارزیابی زمینلغزش طالقانی که تحت تأثیر بارندگی در شهرستان گرمی استان اردبیل در سال 1382 رخ داد، توصیف میکند. در اثر این لغزش، حدود 300 منزل مسکونی آسیب دید و تعدادی از آنها تخریب شدند. بهرغم شرایط همگن زمینشناسی و ریختشناسی، هیچگونه گسیختگی در مناطق مجاور ملاحظه نشده است. مشاهدات میدانی ...
بیشتر
این مقاله روشهای مختلف را به منظور ارزیابی زمینلغزش طالقانی که تحت تأثیر بارندگی در شهرستان گرمی استان اردبیل در سال 1382 رخ داد، توصیف میکند. در اثر این لغزش، حدود 300 منزل مسکونی آسیب دید و تعدادی از آنها تخریب شدند. بهرغم شرایط همگن زمینشناسی و ریختشناسی، هیچگونه گسیختگی در مناطق مجاور ملاحظه نشده است. مشاهدات میدانی نتایج نشان داد که تغییرات تراز آب زیرزمینی از مهمترین عوامل در تحریک زمینلغزش است. لذا این مطالعات بر نقش تغییرات تراز آب زیرزمینی تکیه میکند. شیب لغزش در قسمت تاج بسیار تند و به سمت پاشنه بسیار ملایم و یکنواخت میشود.
بررسیهای میدانی با روشهای ژئوالکتریک به روش سونداژ قائم، حفاری چاهکهای اکتشافی، مشاهدات صحرایی و زمینریختشناسی انجام و با نرمافزارهای Rockwork 2004 و Arc GIS تحلیل شدند. روش ژئوالکتریک ساختار کلی زمین لغزش از جمله ستبرای خاک سطحی، ژرفای استقرار سنگ کف، ستبرای لایه اشباع و نقاط مسیر ورود آب زیرسطحی به منطقه مورد مطالعه را ارائه کرد. برای به دست آوردن اطلاعات دقیق زیرسطحی بر اساس مشاهدات صحرایی و نتایج حاصل از روش ژئوالکتریک، تعداد 21 چاهک دستی حفر شد. نمونههای معرف مصالح ساختگاه مورد مطالعه، انتخاب و آزمایش شدند. بر اساس نتایج حاصل از مطالعات آزمایشگاهی، تحلیل شیب با استفاده از نرمافزار Slide انجام و راهکارهای تثبیت ارائه شد.