علی کنعانیان؛ فاطمه سرجوقیان؛ جمشید احمدیان
چکیده
توده نفوذی کوه‌دم بخشی از سنگ‌های ائوسن بالایی ایران مرکزی محسوب می‌شود. بر اساس اندیس رنگی این توده نفوذی به دو واحد اسیدی و حدواسط- مافیک قابل تقسیم است. واحد اسیدی دارای ترکیب سنگ‌شناسی مونزوگرانیت،گرانودیوریت، کوارتزمونزونیت و کوارتزمونزودیوریت است. در حالی که، واحد مافیک- حدواسط از مجموعه سنگ‌شناسی گابرو، دیوریت، کوارتزدیوریت، ...
بیشتر
توده نفوذی کوه‌دم بخشی از سنگ‌های ائوسن بالایی ایران مرکزی محسوب می‌شود. بر اساس اندیس رنگی این توده نفوذی به دو واحد اسیدی و حدواسط- مافیک قابل تقسیم است. واحد اسیدی دارای ترکیب سنگ‌شناسی مونزوگرانیت،گرانودیوریت، کوارتزمونزونیت و کوارتزمونزودیوریت است. در حالی که، واحد مافیک- حدواسط از مجموعه سنگ‌شناسی گابرو، دیوریت، کوارتزدیوریت، مونزودیوریت و مونزونیت تشکیل شده است. در واحد اسیدی حضور انکلاو‌های میکروگرانولار مافیک با ترکیب دیوریت، کوارتزدیوریت، مونزودیوریت و کوارتز مونزودیوریت به شکل آشکاری خودنمایی می‌کند. براساس داده‌های ژئوشیمیایی، فرایندهای اختلاط/ آمیختگی ماگمایی و تفریق بلوری نقش مهمی در تحول ماگمایی ناحیه دارند. همچنین توده نفوذی کوه‌دم میزان پایینی از عناصر TiO2 و P2O5 همراه با نسبت پایین Nb/Zr را نشان می‌دهد که این موارد از ویژگی‌های سنگ‌های آذرین حاشیه فعال قاره‌ای به شمار می‌آید. نسبت‌های ایزوتوپی Sr و Nd نشان‌دهنده آن است که این نسبت‌ها نه شبیه به ماگمای مشتق از پوسته و نه معادل با ماگمای مشتق از گوشته است، بلکه حد میانی ماگماهای پوسته‌ای و گوشته‌ای است. ماگمای تشکیل دهنده انکلاو از نظر ترکیب ایزوتوپی به سوی ماهیت گوشته‌ای و ماگمای اسیدی ماهیت پوسته‌ای را نشان می‌دهد و توده نفوذی حد واسط- مافیک نسبت ایزوتوپی کم و بیش میان آنها را دارد. این نتایج همراه با مطالعات صحرایی و سنگ‌نگاری، گواه فرایند اختلاط/ آمیختگی ماگمایی در توده نفوذی مورد نظر است و می‌توان گفت که ماگمای سازنده انکلاو احتمالاً از گوشته بالایی حاصل و پس از استقرار در پوسته باعث گرم شدن سنگ‌های پوسته و ذوب بخشی پوسته زیرین می‌شود و بر اثر اختلاط مواد مذاب گوشته‌ای و پوسته‌ای، ماگمای مافیک تا حدواسط حاصل می‌شود.
