چینه شناسی و فسیل شناسی
نصراله عباسی؛ صفورا شاکری؛ جواد ربانی
چکیده
در رخنمونی از بخش زیرین سازند سرخ بالایی (میوسن میانی-پسین) در شمال شهر آوج، واقع در استان قزوین و به ستبرای 135 متر، مجموعهای از ردپاهای خرطومداران (فیلها) یافت شد. این ردپاها به صورت فرورفته در سطح بالایی رسوب حفظ شدهاند و به شکل اثری گرد با حاشیه صاف تا برجسته یا با انباشتی از رسوب در بخش پیشانی رد پاها میباشند. در برخی از ردها ...
بیشتر
در رخنمونی از بخش زیرین سازند سرخ بالایی (میوسن میانی-پسین) در شمال شهر آوج، واقع در استان قزوین و به ستبرای 135 متر، مجموعهای از ردپاهای خرطومداران (فیلها) یافت شد. این ردپاها به صورت فرورفته در سطح بالایی رسوب حفظ شدهاند و به شکل اثری گرد با حاشیه صاف تا برجسته یا با انباشتی از رسوب در بخش پیشانی رد پاها میباشند. در برخی از ردها اثر پنج انگشت نیز قابل مشاهده است. در بیشتر لایهها ردپاها به تعداد زیاد برجای ماندهاند که نشان دهنده حرکت گلهای فیلها هستند. این ردپاها از دیدگاه ایکنوتاکسونومیک اثرجنس و اثرگونه Proboscipeda enigmatica تشخیص داده شدند. ردپاها در دو گروه اندازهای کوچک (cm 15) و بزرگ (cm 25) بوده و براساس روابط هندسی (ژئومتریک) بلندی شانه فیلهای بزرگ 140 تا 170 سانتیمتر و افراد کوچک 76 تا 106 سانتیمتر برآورد شد. با توجه به گزارشهای در دسترس از سنگواره استخوان فیلهای میوسن در ایران و همچنین الگوی پراکنش خرطومداران در این زمان، به گمان فزون جنس Choerolophodon Schlesinger, 1917 از خانواده Gomphotheriidae کاندید اصلی اثرساز ردپاهای آوج بوده است. به همراه این ردپاها آثار شنای کروکودیلها و ماهیان نیز یافت شدند که در حوضچههای کمژرفای آن زمان زندگی میکردهاند.
چینه شناسی و فسیل شناسی
عبدالوهاب کاظمی؛ نصرالله عباسی
چکیده
سازند آغاجاری به سن میوسن تا پلیوسن در شمال استان خوزستان و در برش خاور گتوند از توالی ماسهسنگ، سیلتسنگ و مارن به رنگ سرخ تا قهوهای به ستبرای 788 متر میباشد. در بخش میانی این سازند، ردپاهای فراوانی از مهرهداران یافت شد که شامل ردپای پرندگان کوچک جثه کنار آبزی (Gruipeda dominguensis, Aviadactyla media)، ردپــــای جفــــتسمــــان ( ...
بیشتر
سازند آغاجاری به سن میوسن تا پلیوسن در شمال استان خوزستان و در برش خاور گتوند از توالی ماسهسنگ، سیلتسنگ و مارن به رنگ سرخ تا قهوهای به ستبرای 788 متر میباشد. در بخش میانی این سازند، ردپاهای فراوانی از مهرهداران یافت شد که شامل ردپای پرندگان کوچک جثه کنار آبزی (Gruipeda dominguensis, Aviadactyla media)، ردپــــای جفــــتسمــــان ( Lamaichnum alfi, Lamaichnum isp., Pecoripeda satyri, , .,Pecoripeda isp) ردپای سگسانان (.Canipeda isp) و ردپای خزندگان بزرگ (Hatcherichnus sanjuanensis) است. ردپای جفتسمان بیشترین فراوانی را در میان ردپاهای یافت شده، دارند. با وجود چنین ردپاهایی، برای نخستین بار زیست شتران و کروکودیلها در حوضه زاگرس اثبات میشود. گوناگونی اثرجنسها یا اثرگونهها در برش مورد مطالعه نشان می دهد که تنوع زیستی مهرهداران میوسن در این منطقه نسبت به سایر مناطق زاگرس یا کشورهای همجوار بیشتر بوده است.
چینه شناسی و فسیل شناسی
نصراله عباسی؛ محمد وحیدی نیا؛ سعید توانا؛ پوریا واعظ نیا
چکیده
بر روی تختهسنگهایی نابرجا در شهر مشهد، ردپاهای فراوانی از مهرهداران یافت شدند. به گمان فزون، این تختهسنگها از نهشتههای نئوژن شهرستان چناران برداشت شدهاند. ردپاهای پستانداران و پرندگان شناسایی شده دربردارنده ردپای جفتسمان Bifidipesvelox، Lamaichnumguanicoe، Pecoripeda amalphaea، Pecoripeda isp.، ردپای گوشتخواران Canipeda isp.، Felipeda isp. و رد پای پرندگان ...
بیشتر
بر روی تختهسنگهایی نابرجا در شهر مشهد، ردپاهای فراوانی از مهرهداران یافت شدند. به گمان فزون، این تختهسنگها از نهشتههای نئوژن شهرستان چناران برداشت شدهاند. ردپاهای پستانداران و پرندگان شناسایی شده دربردارنده ردپای جفتسمان Bifidipesvelox، Lamaichnumguanicoe، Pecoripeda amalphaea، Pecoripeda isp.، ردپای گوشتخواران Canipeda isp.، Felipeda isp. و رد پای پرندگان Aviadactyla isp.، Avipeda gryponyx و Fuscinapeda texana هستند. ردپاهای پرندگان بیشترین فراوانی را دارند. این نخستین گزارش از ردپاهای مهرهداران سنوزوییک در پهنه کپهداغ است و با پیدایش Lamaichnum guanicoe گسترش خانواده شتران در سرزمین ایران به دیرینگی نئوژن آشکار میشود و همچنین این برای نخستین بار است که سنگواره ردپای شتران از ایران گزارش میگردد. با بررسی این ردپاها آشکار گردید که گوناگونی مهرهداران نئوژن و به ویژه پستانداران در کپهداغ چشمگیر بوده است.
زین العابدین پورابریشمی؛ امیر حسین کوکبی نژاد؛ غلامرضا زارع؛ امید دبیری
چکیده
سازند غیررسمی مراغه در دامنه سهند گسترش زیادی دارد. این سازند از نظر سنگشناسی و رخساره رسوبی به دو عضو زیرین و بالایی تقسیم میشود: عضو زیرین در منطقه مردق تا آغاجری شامل تناوبی از مارن، توف، ماسهسنگ توفی و دارای چندین افق فسیل مهرهدار است. عضو بالایی گسترش و ستبرای زیادی نسبت به عضو زیرین دارد و در این عضو، لایههای توفی افزایش ...
بیشتر
سازند غیررسمی مراغه در دامنه سهند گسترش زیادی دارد. این سازند از نظر سنگشناسی و رخساره رسوبی به دو عضو زیرین و بالایی تقسیم میشود: عضو زیرین در منطقه مردق تا آغاجری شامل تناوبی از مارن، توف، ماسهسنگ توفی و دارای چندین افق فسیل مهرهدار است. عضو بالایی گسترش و ستبرای زیادی نسبت به عضو زیرین دارد و در این عضو، لایههای توفی افزایش مییابد که دارای دیاتومیت و آثار فسیل ماهی است. در دره گرگ در شمال روستای مردق چهار سایت زمینشناسی حفاری شد و فسیلهای متنوعی از مهرهداران کشف و استخراج شد. از فسیلهای یافت شده در این پروژه میتوان به دندان اسب، عاج فیل ماستودونت، عاج فیل فیومیا، دندان میمون و نیز قطعاتی از اسکلت فیل، گوزن، آهو، هیپاریونها و غیره اشاره کرد. توالی سازند مراغه حاصل تهنشینی رسوبات رودخانهای، مردابی، دریاچهای و دشت سیلابی است و با توجه به مجموعه فسیلی یافت شده همچون انواع هیپاریونها و مقایسه آنها با فسیلهای دیگر نقاط جهان، سن 5/12 تا 5/7 میلیون سال پیش را میتوان برای زمان تشکیل رسوبات منطقه در نظر گرفت.