محبوبه حسینی برزی؛ ریحانه علی نژاد کردی؛ هرمز قلاوند
چکیده
سازند پابده از نهشتههای ابتدای ترشیری در زون زمینساختی زاگرس است که در این مطالعه، علاوه بر بررسی کانیهای رسی این سازند در توالی چینهای، نتایج مرتبط با کانی رسی در این نهشتهها در دو زیر زون فروافتادگی دزفول شمالی (برش سطحی در مقطع تیپ) و میانی (برشهای زیر سطحی) مقایسه شده است. با کلسیمسنجی نمونههای ...
بیشتر
سازند پابده از نهشتههای ابتدای ترشیری در زون زمینساختی زاگرس است که در این مطالعه، علاوه بر بررسی کانیهای رسی این سازند در توالی چینهای، نتایج مرتبط با کانی رسی در این نهشتهها در دو زیر زون فروافتادگی دزفول شمالی (برش سطحی در مقطع تیپ) و میانی (برشهای زیر سطحی) مقایسه شده است. با کلسیمسنجی نمونههای سازند پابده در برش تیپ این سازند، واقع در تنگ پابده، تفکیک لایههای مارن شیلی و مارنی سازند انجام شد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی(SEM) نمونههای انتخابی از این نهشتهها، حاکی از وجود کانی رسی کلریت با ساختار مشخص و از منشأ دیاژنزی (حاصل تبدیل ایلیت به کلریت) است و احتمال وجود دیگر کانیهای رسی (همچنین کلریت) با منشأ تخریبی نیز وجود دارد. تجزیه پراش پرتو ایکس (XRD) و تجزیه و تحلیل کیفی دادهها، نوع کانی رسی را در مارنهای شیلی این سازند، مونتموریلونیت، ایلیت و کلریت نشان میدهد. همچنین تجزیه و تحلیل نیمهکمی این دادهها حاکی از روند کلی کاهش میزان رس، کاهش مونتموریلونیت و افزایش ایلیت و کلریت به سمت بالای این سازند است. با توجه به منشأ تخریبی دو کانی مونتموریلونیت و ایلیت در سازند پابده، روند کانیهای ذکر شده، همراه با روند کلی کاهش میزان رس سازند، میتواند بیانگر سرد شدن تدریجی آبوهوا و کمژرفا شدن حوضه در هنگام نهشت رسوبات سازند پابده به سمت بالای این سازند باشد. همچنین، نبود کانی مونتموریلونیت در بالاترین نمونه انتخابی و فراوانی غالب ایلیت در این نمونه، میتواند در ارتباط با فاز کوهزایی پیرنه زون فروافتادگی دزفول شمالی باشد. از سوی دیگر، تعیین کانی رسی در دو برش زیر سطحی میدان نفتی کوپال (چاههای شماره 12 و 38)، با استفاده از نمودارهای چاهپیمایی NGS (پیکهای Th,K و Th/K )، حاکی از وجود کانی رسی مونتموریلونیت و ایلیت است. روند کانی رسی و درصد شیل در این چاهها، بیانگر روند کم و بیش ثابتی است که تنها در بخشهای انتهایی سازند افزایش چشمگیری نشان میدهد. این افزایش همراه با وجود بیشینه مشخصی از اورانیم در نمودارهای چاهپیمایی، میتواند در ارتباط با عملکرد فاز کوهزایی پیرنه در زون فروافتادگی دزفول میانی باشد.