ژئوفیزیک
مرضیه شعبانی؛ ابوالفضل رضائی؛ زهره معصومی
چکیده
حوضه‌ی آبریز زنجانرود در سال‌های اخیر متحمل افت شدید تراز آب‌زیرزمینی شده است، بنابراین آگاهی از پراکندگی سفره‌های آب‌زیرزمینی منطقه ضروری می‌باشد. به منظور پتانسیل‌یابی منابع آب‌زیرزمینی از هفت زیرمعیار شیب، لیتولوژی، بارندگی، تراکم آبراهه، تراکم چشمه، تراکم خطوارگی و کاربری اراضی استفاده شد. برای وزن‌دهی به معیارها از ...
بیشتر
حوضه‌ی آبریز زنجانرود در سال‌های اخیر متحمل افت شدید تراز آب‌زیرزمینی شده است، بنابراین آگاهی از پراکندگی سفره‌های آب‌زیرزمینی منطقه ضروری می‌باشد. به منظور پتانسیل‌یابی منابع آب‌زیرزمینی از هفت زیرمعیار شیب، لیتولوژی، بارندگی، تراکم آبراهه، تراکم چشمه، تراکم خطوارگی و کاربری اراضی استفاده شد. برای وزن‌دهی به معیارها از مدل تحلیل سلسله مراتبی و برای تلفیق لایه‌ها در سیستم اطلاعات مکانی از مدل تاپسیس بهره گرفته شد. در نهایت، نقشه‌ی پتانسیل منابع آب‌زیرزمینی در چهار رده‌ی اهمیت (غنی، مناسب، ضعیف و بسیار ضعیف) بدست آمد. نتایج حاصل از مدل، با استفاده از موقعیت چاه‌های بهره‌برداری منطقه و روش‌های ژئوالکتریکی صحت‌سنجی شدند. محل چاه‌های با دبی بالاتر بیشتر درون پهنه‌ی اولویت اول (پتانسیل غنی) و برخی نیز درون پهنه‌ی اولویت دوم (پتانسیل مناسب) قرار دارند که این می‌تواند تاییدی بر صحت مدل باشد. همچنین مدل دوبعدی مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی تطابق قابل قبولی با مدل حاصل از روش تاپسیس دارد. پهنه‌های با پتانسیل ضعیف، مناسب، بسیار ضعیف و غنی به ترتیب 35، 32، 29 و 4 درصد از مساحت حوضه را به خود اختصاص داده‌اند. پهنه‌های غنی و مناسب اکثرا در دشت گسترش دارند و سفره‌ی مناسب و وسیع در ارتفاعات زنجانرود وجود ندارد.
زمین شناسی اقتصادی
مصطفی اسماعیلی وردنجانی؛ مصطفی ناظری؛ غلامرضا عسگری
چکیده
کانه‌زایی قیر طبیعی در زون شک‌میدان به‌عنوان مستعدترین زون کانه‌زایی قیرطبیعی ایران عمدتاً به میزبانی بخش انیدریتی سازند آسماری (بخش کلهر) و سازند گچساران روی داده است. بهمنظور معرفی مناطق امیدبخش کانه‌زایی قیرطبیعی در زون شک میدان ابتدا زون مذکور به سه زیر بخش تقسیم و ادامه مطالعات اکتشافی در این سه زیربخش صورت پذیرفت. در پردازش‌های ...
بیشتر
کانه‌زایی قیر طبیعی در زون شک‌میدان به‌عنوان مستعدترین زون کانه‌زایی قیرطبیعی ایران عمدتاً به میزبانی بخش انیدریتی سازند آسماری (بخش کلهر) و سازند گچساران روی داده است. بهمنظور معرفی مناطق امیدبخش کانه‌زایی قیرطبیعی در زون شک میدان ابتدا زون مذکور به سه زیر بخش تقسیم و ادامه مطالعات اکتشافی در این سه زیربخش صورت پذیرفت. در پردازش‌های دورسنجی نخست سعی شد تا محدوده های لیتولوژیکی مشخص و واحد‌های سنگی میزبان کانه‌زایی با استفاده از تکنولوژی پردازش تصاویر از یکدیکر تفکیک شوند. در مرحله دوم کنترل کننده‌های ساختاری شامل گسل‌ها و شکستگی‌های موجود در هر بخش به همراه ساختارهای حلقوی، که جزو مناطق مستعد برای جاگیری ماده معدنی می‌باشند، شناسایی شد. در ادامه مدل‌سازی سه‌بعدی ساختاری زون مورد مطالعه نیز بهمنظور افزایش دقت عمقی و تعیین توالی چینه نگاری و انطباق چینه-ساختاری، تهیه و درنهایت با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و بر پایه اطلاعات دانش‌محور و مطالعات میدانی، به لایه‌های اطلاعاتی کاربردی شامل زمین‌شناسی، تکتونیک، اطلاعات معادن قیرطبیعی مورد مطالعه و همچنین نتایج حاصل از مطالعات دورسنجی اوزان مرتبط تخصیص داده شد و بر اساس آن تلفیق داده‌های اکتشافی جهت معرفی مناطق امید بخش دارای اولویت اکتشافی صورت پذیرفت.
مجتبی کمانی؛ علی ارومیه‌ای؛ محمد جورابچی
چکیده
راه‌ها از جمله طرح‌های مهندسی خطی به شمار می‌آیند که از واحدها و شرایط گوناگون زمین‌شناسی عبور کرده، بنابراین ضرورت دارد که مطالعات زمین‌شناسی مهندسی در طول مسیر راه انجام گیرد. این مطالعات از مرحله انتخاب مسیر راه تا پایان ساخت و بهره‌برداری ادامه دارد. در مرحله انتخاب مسیر راه با حجم زیاد داده‌ها و گوناگونی شرایط مسیر روبه‌رو ...
بیشتر
راه‌ها از جمله طرح‌های مهندسی خطی به شمار می‌آیند که از واحدها و شرایط گوناگون زمین‌شناسی عبور کرده، بنابراین ضرورت دارد که مطالعات زمین‌شناسی مهندسی در طول مسیر راه انجام گیرد. این مطالعات از مرحله انتخاب مسیر راه تا پایان ساخت و بهره‌برداری ادامه دارد. در مرحله انتخاب مسیر راه با حجم زیاد داده‌ها و گوناگونی شرایط مسیر روبه‌رو بوده که انجام این کار به صورت دستی، وقت‌گیر و بدون دقت کافی می‌شود. در این نوشتار به بررسی وضعیت زمین‌شناسی مهندسی مسیر آزادراه قزوین- رشت در محدوده شهرستان رودبار پرداخته شده است. در این راستا پس از شناخت عوامل زمین‌شناسی مهندسی مؤثر در انتخاب مسیر و ساخت آزادراه، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و نرم‌افزار Expert Choice به این عوامل با توجه به مناسب بودن آنها برای ساخت آزادراه، وزن‌دهی شده و در ادامه لایه‌های وزن‌دار را در نرم‌افزار GIS همپوشانی کرده و نقشه نهایی تهیه شده است. نقشه نهایی نشان‌دهنده کیفیت شرایط زمین‌شناسی مهندسی مسیر راه است، که در دو حالت سطحی و زیر سطحی (تونل) و با خطای کم، تهیه شده است. از آنجا که به‌کارگیری این روش برای انجام بررسی‌های زمین‌شناسی مهندسی مسیر راه روش جدیدی است، نیاز است که با بررسی‌های بیشتر و انجام کارهای مشابه در نقاط دیگر، آن را اصلاح و کامل کرد. از طرف دیگر از این مدل می‌توان برای دیگر بررسی‌های زمین‌شناسی مهندسی با توجه به قابلیت انعطاف‌پذیری بالای مدل، استفاده کرد.
حمیدرضا قرهی؛ بهمن بهلولی؛ امیر سیار؛ محسن شریعت جعفری
چکیده
رخداد زمینلغزش، باعث ورود خسارات زیادی به دارایی انسان‌ها و در مواردی تهدید زندگی آنها می‌شود. مدل‌های مناسب برآورد خطر زمینلغزش می‌تواند به کاهش خطرات لغزش و یا دوری جستن از نتایج ناخواسته گسیختگی دامنه‌ای کمک کند. بهمنظور تشخیص حساسیت زمینلغزش در مخزن سد البرز، ویژگیهای ۱۸ مورد زمینلغزش به وقوع پیوسته در محدوده ...
بیشتر
رخداد زمینلغزش، باعث ورود خسارات زیادی به دارایی انسان‌ها و در مواردی تهدید زندگی آنها می‌شود. مدل‌های مناسب برآورد خطر زمینلغزش می‌تواند به کاهش خطرات لغزش و یا دوری جستن از نتایج ناخواسته گسیختگی دامنه‌ای کمک کند. بهمنظور تشخیص حساسیت زمینلغزش در مخزن سد البرز، ویژگیهای ۱۸ مورد زمینلغزش به وقوع پیوسته در محدوده مورد مطالعه برداشت و با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای LISS-IV و سامانه اطلاعات جغرافیایی تحلیل شد. روش تحلیل سلسله مراتبی سامانه‌ها (AHP)، روش شاخص آماری (Wi) و روش وزن‌دهی به عامل‌ها (Wf) برای تعیین اهمیت متغیرهای کنترل‌کننده و محرک زمین‌لغزش‌ها بهکار گرفته شد. متغیرها شامل سنگ‌شناسی، شیبدامنه، سویشیب، ارتفاع، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و تراکم زهکشی است. نتایج نشان داد که سنگ‌شناسی، شیب و فاصله از آبراهه، نقش مؤثری در حساسیت زمینلغزش دارند. برای اطمینان از نقشههای تهیه شده، این نقشه‌ها با نقشه پراکنش ۱2 زمینلغزش فعال مقایسه شد. نتایج به این صورت بود که در روشWi ، Wf و AHP بهترتیب ۷۳/۸۳، ۲۶/۶۴ و ۲۷/۷۵ درصد از زمین‌لغزش‌های فعال در طبقه‌های بالا و خیلی بالای حساسیت قرار گرفتند. همچنین در این مطالعه مشخص شد که روش شاخص آماری تصویر واقعی‌تری از پراکندگی حساسیت زمینلغزش نسبت به روش وزن‌دهی به عامل‌ها در محدوده مخزن سد البرز نشان می‌دهد.
مجید محمدی؛ حمید رضا مرادی؛ سادات فیض نیا؛ حمید رضا پورقاسمی
چکیده
تخریب و استفاده زیاد از منابع باعث ناپایداری دامنههای طبیعی شده است. بررسی ناپایداری دامنهها برای تهیه نقشههای پهنهبندی برای شناسایی مناطق مستعد زمینلغزش و همچنین شناسایی مکانهای امن برای توسعه زیستگاهها و سکونت‌گاههای جدید در آینده مورد توجه برنامه‌ریزان قرار دارد. در ایران بویژه در نواحی شمالی و مسیر جاده ...
بیشتر
تخریب و استفاده زیاد از منابع باعث ناپایداری دامنههای طبیعی شده است. بررسی ناپایداری دامنهها برای تهیه نقشههای پهنهبندی برای شناسایی مناطق مستعد زمینلغزش و همچنین شناسایی مکانهای امن برای توسعه زیستگاهها و سکونت‌گاههای جدید در آینده مورد توجه برنامه‌ریزان قرار دارد. در ایران بویژه در نواحی شمالی و مسیر جاده هراز، به خاطر شرایط خاص آب و هوایی و فیزیوگرافی همواره در معرض خطر زمینلغزش قرار دارد. به منظور تهیه نقشه خطر زمینلغزش ابتدا با مطالعات میدانی نقشه پراکنش زمینلغزش حوزه و سپس نقشه عوامل مؤثر بر زمینلغزش تهیه شد. در مرحله بعد عوامل با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی اولویتبندی شده و هفت عامل به عنوان عوامل مؤثر انتخاب شد. سپس پهنهبندی خطر زمینلغزش در منطقه با استفاده از مدل‌های ارزش اطلاعات و فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفت. نتایج نشان داد که سازندهای شمشک و پادگانههای آبرفتی، فاصله 500 متری از جاده و 400 متری از آبراهه، سوی شیب باختری، شیب 50-15 درصد، ارتفاع 2100-1500 و کاربریهای مسکونی و باغ-کشاورزی بیشترین حساسیت را نسبت به زمینلغزش دارند.
