مجتبی سلطانینژاد؛ حمید احمدیپور؛ عباس مرادیان؛ بهنام زابلی سروتمین
چکیده
مجموعه اولترامافیک حاجیآباد در شمال استان هرمزگان، جزیی از نوار آمیزه رنگین ارزوییه- دولتآباد است و در لبه شمالی راندگی زاگرس جای دارد. این مجموعه شامل هارزبورژیت، لرزولیت، دونیت و کرومیتیت است و هارزبورژیتها، بیشترین حجم سنگها را به خود اختصاص دادهاند. شواهدی همچون مرزهای منحنی، کشیدگی کروماسپینلها و پیروکسنها، ...
بیشتر
مجموعه اولترامافیک حاجیآباد در شمال استان هرمزگان، جزیی از نوار آمیزه رنگین ارزوییه- دولتآباد است و در لبه شمالی راندگی زاگرس جای دارد. این مجموعه شامل هارزبورژیت، لرزولیت، دونیت و کرومیتیت است و هارزبورژیتها، بیشترین حجم سنگها را به خود اختصاص دادهاند. شواهدی همچون مرزهای منحنی، کشیدگی کروماسپینلها و پیروکسنها، شواهد ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن و وجود تیغههای جدایشی کلینوپیروکسن، نشان میدهد که سنگهای این مجموعه، ابتدا دگرشکلیهای دمای بالای گوشته بالایی را تحمل کرده و سپس در پوسته جایگزین شدهاند. در همه واحدهای سنگی مجموعه میتوان کانی کرومیت را به مقادیر و اشکال مختلف دید. در هارزبورژیتها و لرزولیتها، بلورهای قهوهای و پراکنده کرومیت، یا به شکل منفرد و شکلدار دیده میشوند و یا بهصورت بیشکل و میاندانهای در میان کانیهای دیگر هستند. در دونیتها نیز این کانی بهصورت بلورهای شکلدار تا نیمهشکلدار سیاه رنگ و بهطور پراکنده درون الیوینها یا در مرز آنها متبلور شدهاند. در کرومیتیتهای پرعیار منطقه، بلورهای درشت، شکلدار و سیاه رنگ کرومیت، بافتهای انباشتی دارند؛ مرز آنها بیشتر صاف است و مرز اتصال سه گانه دارند؛ اما در کرومیتیتهای کمعیار، کرومیتها، پراکنده و شکلدار هستند و در یک زمینه سیلیکاتی قرار گرفتهاند. بررسی شیمی بلورهای کرومیت در سنگهای منطقه نشان میدهد که در این بلورها، بیشترین مقدار Cr# به کرومیتهای موجود در کرومیتیتهای پر عیار (80-84) و کمترین مقدار آن نیز به انواع موجود در لرزولیتها (45-52) تعلق دارد. استفاده از نمودارهای تشخیص محیط زمینساختی، نشان میدهد که ترکیب شیمیایی کرومیتهای پراکنده موجود در هارزبورژیتها و لرزولیتهای مجموعه حاجیآباد، به انواع موجود در پریدوتیتهای گوشتهای منطقه بالای فرورانش شباهت دارد و سنگهای میزبان، به عنوان بخشی از افیولیتهای وابسته به این محیط، دچار 15 تا 20 درصد ذوب بخشی شدهاند. کرومیتهای پراکنده موجود در دونیتها و کرومیتیتهای منطقه نیز در همین محیط زمینساختی و در اثر تبلور مذابهای بونینیتی به وجود آمدهاند. این شواهد بیانگر آن است که احتمالاً پریدوتیتهای حاجیآباد و آمیزه افیولیتی میزبان، به بخشهایی از گوشته بالایی در بالای یک منطقه فرورانش، تعلق دارند و تحولات مربوط به این منطقه، همچون واکنش مذاب- پریدوتیت و ذوب بخشی، در ترکیب کانیها و بافت آنها ثبت شده است.