زمین ساخت
میثم کوه پیما؛ مرتضی طالبیان؛ لینگ چن؛ عبدالرضا قدس؛ منوچهر قرشی
چکیده
رشته کوههای کپهداغ و بینالود- آلا داغ در مرز شمال خاوری پهنه برخوردی عربی- اوراسیا واقع شده و از دیدگاه ساختاری دارای اهمیت می باشند. با توجه به وجود شهرهای بزرگ با پیشینه تاریخی، دادههای خوبی از تاریخچه فعالیت لرزهای در این ناحیه وجود دارد، اما دادههای لرزهای دستگاهی با کیفیت مناسب تا پیش از این پژوهش اندک است. در این پژوهش، ...
بیشتر
رشته کوههای کپهداغ و بینالود- آلا داغ در مرز شمال خاوری پهنه برخوردی عربی- اوراسیا واقع شده و از دیدگاه ساختاری دارای اهمیت می باشند. با توجه به وجود شهرهای بزرگ با پیشینه تاریخی، دادههای خوبی از تاریخچه فعالیت لرزهای در این ناحیه وجود دارد، اما دادههای لرزهای دستگاهی با کیفیت مناسب تا پیش از این پژوهش اندک است. در این پژوهش، دادههای شبکه لرزه نگاری موقت ایران- چین که به مدت 13 ماه در این محدوده فعال بوده، مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس این دادهها، تعداد 37 سازوکارکانونی با روش قطبیت اولین رسید موج P تعیین گردید که شامل ترکیبی از سازوکارهای راستالغز، راندگی و عادی میباشد. تجمع محسوسی از سازوکارهای کانونی زمینلرزهها در پیرامون مرز البرز خاوری و کپهداغ و در راستای دره رودخانه اترک دیده میشوند. همچنین مرز جنوبی و باختری بینالود، فعالیت نسبی بیشتری را نشان میدهند. بزرگای محلی (ML) رخدادها 5 .3 تا 9 .4 و عمق لرزهخیزی حداکثر تا 20 کیلومتری میباشد. بیشترین فراوانی رخدادها در عمق حدود 10 کیلومتری مشاهده میشود. محورهای تنش و بردارهای لغزش بدست آمده از سازوکارهای کانونی، به خوبی با وضعیت کینماتیک گسلهای اصلی و رژیم زمینساختی منطقه سازگار بوده و لرزه زا بودن این گسلها را تایید مینماید. همچنین این دادهها وجود مولفه راستگرد گسلهای کپه داغ خاوری، بینالود و هر دو مولفه چپگرد و راستگرد در کپه داغ مرکزی را نشان میدهد.
زمین ساخت
روژین حمیدی؛ محمدرضا قاسمی؛ محمدرضا شیخ الاسلامی
چکیده
این پژوهش تلاش دارد با بازسازی برشهای عرضی ترازمند، جنبش شناسی و مقدار کوتاهشدگی رشتهکوه یادشده را آشکار نماید. بدین منظور ساختار عمومی رشتهکوه بینالود و افقهای اصلی فراکَنِش در یک برشِ معین بین مشهد و نیشابور برداشت و بررسی شد. برداشت دادههای میدانی در مسیر برش تعیینشده، شناخت واحدهای زمینشناسی که در مسیر ...
بیشتر
این پژوهش تلاش دارد با بازسازی برشهای عرضی ترازمند، جنبش شناسی و مقدار کوتاهشدگی رشتهکوه یادشده را آشکار نماید. بدین منظور ساختار عمومی رشتهکوه بینالود و افقهای اصلی فراکَنِش در یک برشِ معین بین مشهد و نیشابور برداشت و بررسی شد. برداشت دادههای میدانی در مسیر برش تعیینشده، شناخت واحدهای زمینشناسی که در مسیر برش قطع میشوند و بهکارگیری نرمافزار موو (Move) پایههای اصلی این پژوهش به شمار میروند. بر پایهی این اطلاعات چهار آزمون برای ترازمند کردن برش عرضی موردنظر در نرمافزار موو انجام گرفت. آزمون اول با روش کمان به همراه پلی گون برای افقها و ساختار قاشقی بدون داشتن گسله کف نتوانست برش دگرریخت شده را به نمایش درآورد. در آزمون دوم، ساختار دگرریخت شده رسم شد، ولی در مرحلهی گشایش چین خم گسله از ترازمند کردن برش بازماند. در آزمون سوم و چهارم میبایست برش را از حالت دگرریخت نشده به حالت دگرریخت شده رساند. اعمال دگرریختی در آزمون سوم از جانب پس بوم آغاز شد و در مرحلهی برگشت مقدار کوتاه شدگی ۶۵% آشکار شد. در آزمون چهارم با اعمال دگرریختی از جانب پیش بوم مقدار کوتاه شدگی گسترهی بینالود با احتساب بالاآمدگی همزمان با کوتاه شدگی، ۲۶% به دست آمد. در مدل ساختاری نهایی، کمربند چین و راندگی نازک پوست، چین خم گسله همراه با دوپشتههای بیرون از توالی و درون توالی را تعریف میکرد. افقهای فراکنشی که در گستره تعیین شد عبارت هستند از: ۱) افقهای شیلی واحد سنگی سیلورین-دونین ۲) دولومیت و آهک متوسط لایه سازند بهرام ۳-طبقات تبخیری در رسوبات ائوسن.
صبا دشتی چندانق؛ محمدرضا شیخ الاسلامی؛ جعفر طاهری
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی دگرشکلی اعمال شده بر سنگهای دگرگون مشهد، طی همگرایی صفحات توران و ایران مرکزی و بسته شدن اقیانوس تتیس کهن و ایجاد رویداد سیمرین پیشین انجام شده است. نتایج حاصل از تحلیل دوبعدی و سهبعدی واتنش پایدار نشان میدهد که بیشینه دگرشکلی در بخش مرکزی ناحیه روی داده و متغیر شکل بیضوی واتنش که بر پایه نمودار فلین ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی دگرشکلی اعمال شده بر سنگهای دگرگون مشهد، طی همگرایی صفحات توران و ایران مرکزی و بسته شدن اقیانوس تتیس کهن و ایجاد رویداد سیمرین پیشین انجام شده است. نتایج حاصل از تحلیل دوبعدی و سهبعدی واتنش پایدار نشان میدهد که بیشینه دگرشکلی در بخش مرکزی ناحیه روی داده و متغیر شکل بیضوی واتنش که بر پایه نمودار فلین و از روی جهت دار به دست آمده است؛ بیشتر در ناحیه پخشدگی قرار دارد (K≤1). متغیر شدت واتنش در بیشتر نمونهها کمتر از 5/0 و واتنش بیشینه در بخشهای مرکزی ناحیه روی میدهد و به سوی حاشیه کاهش مییابد. این ویژگی از ویژگیهای آشکار بیشتر پهنههای برشی است که در آنها واتنش بیشینه در بخشهای مرکزی تمرکز مییابد. عدد تاوایی به دست آمده میان 2/0 تا 1 است که نشاندهنده حضور مؤلفه برش ساده و برش محض در جریان دگرشکلی ترافشارشی است.
محسن خادمی؛ فرزین قائمی؛ سیدکیوان حسینی؛ فرخ قائمی
چکیده
در این پژوهش بازخورد فرایندهای زمینساختی و سطحی بر یکدیگر، در ارتفاعات بینالود و دشت نیشابور مورد بررسی قرار گرفته است. برای دستیابی به این مهم از دادههای توپوگرافی، دادههای ثبت شده زمینلرزهها، مربوط به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (مرکز مشهد) و اطلاعات به دست آمده از مشاهدات میدانی استفاده شده است. فرایندهای سطحی بر ...
بیشتر
در این پژوهش بازخورد فرایندهای زمینساختی و سطحی بر یکدیگر، در ارتفاعات بینالود و دشت نیشابور مورد بررسی قرار گرفته است. برای دستیابی به این مهم از دادههای توپوگرافی، دادههای ثبت شده زمینلرزهها، مربوط به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (مرکز مشهد) و اطلاعات به دست آمده از مشاهدات میدانی استفاده شده است. فرایندهای سطحی بر پیشروی گوههای زمینساختی رانده شده در کمربندهای کوهزایی تأثیرگذار هستند. در مناطقی که فرایندهای زمینساختی سبب تشکیل بلندیها و افزایش شیب سطح زمین شدهاند، فرایندهای سطحی سبب تعدیل ارتفاعات و مسطح کردن شیبها میشوند و حجم زیادی از رسوبات آواری را به وجود میآورند که در پیشانی کمربند کوهزایی نهشته خواهند شد. این رسوبات به علت حجم و وزن زیاد بهصورت مانعی از پیشروی گوههای راندگی بهسوی جلو، جلوگیری میکنند و سبب افزایش نرخ تجمع تنش در آنجا میشوند. همچنین افزایش زاویه گسلها در گوههای کوهزایی، لغزش به روی این گسلها را سخت و گاه غیر ممکن میسازد. تشکیل گسلهای بیرون از توالی و راندگیهای برگشته را میتوان نتیجه آزاد شدن چنین تنشهای تجمع یافتهای در نظر گرفت. راندگی شمال نیشابور یک راندگی ثانویه است و به دلیل قطع کردن یالهای چینها و صفحههای راندگی دیگر، میتوان آن را به عنوان یک راندگی بیرون از توالی در نظر گرفت. نتایج مطالعات به ما نشان میدهد که حجم زیاد رسوبات پالئوژن و نئوژن در حوضه پیشانی راندگی نیشابور مانع از پیشروی رشتهکوه بینالود به عنوان گوه کوهزایی به سوی جلو (جنوب باختر) شده و رهایی نیروهای تجمع یافته حاصل از آن، گسل بیرون از توالی شمال نیشابور و راندگیهای برگشته را ایجاد کرده است.
محمدرضا شیخ الاسلامی
چکیده
عملکرد رویداد سیمرین میانی در کوههای بینالود خاوری، نواحی باختر و جنوب باختر مشهد تا شمال خاوری نیشابور در فیلیتهای مشهد و نیز در ناحیه آقدربند قابل پیگیری و بررسی است. در ناحیه بینالود، این رویداد دگرگونی در شرایط رخساره پرهنیت- پومپلهایت تا زیرین شیست سبز، رسوبات تخریبی شیلی و ماسهسنگی معادل گروه شمشک را که به صورت مولاسهای ...
بیشتر
عملکرد رویداد سیمرین میانی در کوههای بینالود خاوری، نواحی باختر و جنوب باختر مشهد تا شمال خاوری نیشابور در فیلیتهای مشهد و نیز در ناحیه آقدربند قابل پیگیری و بررسی است. در ناحیه بینالود، این رویداد دگرگونی در شرایط رخساره پرهنیت- پومپلهایت تا زیرین شیست سبز، رسوبات تخریبی شیلی و ماسهسنگی معادل گروه شمشک را که به صورت مولاسهای پس از کوهزاد سیمرین پیشین در یک حوضه پشت کمانی به سن رتین- لیاس در جنوب باختری مجموعه سنگهای دگرگون مشهد رسوب کردهاند، تحت تأثیر قرار داده و آنها را به اسلیت، فیلیت و ماسهسنگهای کم دگرگون تبدیل کرده است. چینخوردگیهای تنگ تا باز بههمراه برگوارگی سطح محوری و همچنین ریزچینها، در اثر دگرشکلی مرتبط با این رویداد شکل گرفتهاند. روند اصلی این ساختارها شمال باختری- جنوب خاوری هستند. رویداد سیمرین میانی به دلیل درجه دگرگونی و دگرشکلی به نسبت پایینتر، تأثیر قابل توجهی روی سنگهای دگرگون و دگرشکل شده پیشین (رویداد سیمرین پیشین) نگذاشته است. بالا آمدگی و فرسایش سنگهای متأثر از رویدادهای سیمرین پیشین و میانی، تشکیل حوضههای میان کوهی در بخش درونی کوههای بینالود را به دنبال داشته است. در ناحیه آقدربند نیز سنگهای سازند سینا از گروه آقدربند توسط رویداد سیمرین میانی دچار چینخوردگی شده و به صورت دگرشیب توسط سازند کشفرود پوشیده شدهاند.
محسن علامه؛ شیرین سعادتی جعفرآبادی
چکیده
سازند دلیچای از نهشتههای دریایی دوره ژوراسیک است که در شمال ایران گسترش جغرافیایی وسیعی دارد. به منظور انجام مطالعات پالینولوژی در بخش خاوری کوههای بینالود رخنمونی از این سازند در برش روستای بار مطالعه شده است. ستبرای این سازند در برش روستای بار 255 متر شامل شیلهای خاکستری تیره است. بر اساس مطالعات انجام شده بر روی 112 اسلاید ...
بیشتر
سازند دلیچای از نهشتههای دریایی دوره ژوراسیک است که در شمال ایران گسترش جغرافیایی وسیعی دارد. به منظور انجام مطالعات پالینولوژی در بخش خاوری کوههای بینالود رخنمونی از این سازند در برش روستای بار مطالعه شده است. ستبرای این سازند در برش روستای بار 255 متر شامل شیلهای خاکستری تیره است. بر اساس مطالعات انجام شده بر روی 112 اسلاید تهیه شده از 28 نمونه برداشت شده از این سازند، مشخص شد که بیشتر نمونهها، حاوی پالینومورفها، بهویژه داینوفلاژلهها هستند، که در مجموع 53 گونه مربوط به 27 جنس از داینوفلاژلهها شناسایی شد. با توجه به داینوفلاژلههای شناسایی شده سن ژوراسیک میانی برای سازند دلیچای در برش روستای بار تعیین شد. بر پایه بررسی سه گروه اصلی فیتوکلاستها، پالینومورفهای دریایی و مواد آلی بدون ساختمان و نتایج حاصل از مطالعات آماری بر روی فاکتورهای مختلف، محیط رسوبی سازند دلیچای در برش مورد مطالعه محیط دریایی باز با ژرفای کم و کم اکسیژن در زمان رسوبگذاری بوده است.
فاطمه دباغی صدر؛ کاظم سید امامی؛ محمودرضا مجیدی فرد
چکیده
سنگهای ژوراسیک میانی تا پسین در باختر رشته کوههای بینالود با ستبرای قابل توجهی برونزد دارد. این سنگها شامل سنگآهک، مارن، سنگآهک مارنی، ماسهسنگ و کنگلومرا است که بر اساس شواهد سنگشناسی به 6 بخش تقسیم میشود. ردیفهای یادشده با ستبرای 1084 متر به صورت همشیب بر روی ردیف آواری سازند کشفرود قرار گرفته است. همچنین این ردیف ...
بیشتر
سنگهای ژوراسیک میانی تا پسین در باختر رشته کوههای بینالود با ستبرای قابل توجهی برونزد دارد. این سنگها شامل سنگآهک، مارن، سنگآهک مارنی، ماسهسنگ و کنگلومرا است که بر اساس شواهد سنگشناسی به 6 بخش تقسیم میشود. ردیفهای یادشده با ستبرای 1084 متر به صورت همشیب بر روی ردیف آواری سازند کشفرود قرار گرفته است. همچنین این ردیف به صورت همشیب و تدریجی توسط سنگآهک نخودی رنگ و ستبر لایه سازند مزدوران پوشیده میشوند. مطالعه زیای آمونیتی موجود، منجر به شناسایی 23 جنس و 35 گونه شده است که 5 جنس از آن مربوط به خانواده Phylloceratidae ، 1جنس و 2 گونه از آن مربوط به خانواده Haploceratidae ، 4 جنس و 6 گونه از آن مربوط به خانواده Oppeliidae،11 جنس و 27 گونه از آن مربوط به خانواده Perisphinctidae و یک جنس از آن مربوط به خانواده Aspidoceratidae است .از نظر آماری خانوادههای Phylloceratidae با 48%، Perisphinctidae با42%بیشترین درصدفراوانی را به خود اختصاص دادهاند. کمیابی خانوادههای Oppeliidae به میزان6% وHaploceratidae به میزان 2% Aspidoceratidae به میزان 1% قابل توجه است. از برش برمهان بیش از 425 نمونه جمعآوری شده که بیش از 309 (72%) نمونه مربوط به آمونیتها و 106 (24%) نمونه از آن مربوط به فسیلهای دیگر مربوط است و 4% دیگر شامل اثرهای فسیلی است. بر مبنای مجموعه فسیلی موجود 15 زون زیستی آمونیتی تشخیص داده شده که حاکی از سن باژوسین پسین ـ کیمرجین ؟ است. زیای آمونیتی مطالعه شده، با زیاهایهای ژوراسیک در دیگر نقاط ایران و مناطق حاشیهای مدیترانه ارتباط نزدیکی را نشان میدهد.
علیرضا عاشوری؛ محمود رضا مجیدی فرد؛ محمد وحیدی نیا؛ احمد رئوفیان
چکیده
ردیفهای رسوبی با ستبرای زیاد از نهشتههای ژوراسیک میانی تا پسین در باختر رشته کوههای بینالود وجود دارد. این ردیفهای رسوبی بیشتر شامل سنگآهک، سنگآهک مارنی و مارن است. ستبرای توالی بررسی شده در برش بقیع 706 متر اندازهگیری و با توجه به ویژگیهای سنگشناسی به چهار بخش تقسیم شده است. توالی مورد بررسی به صورت هم شیب بر ...
بیشتر
ردیفهای رسوبی با ستبرای زیاد از نهشتههای ژوراسیک میانی تا پسین در باختر رشته کوههای بینالود وجود دارد. این ردیفهای رسوبی بیشتر شامل سنگآهک، سنگآهک مارنی و مارن است. ستبرای توالی بررسی شده در برش بقیع 706 متر اندازهگیری و با توجه به ویژگیهای سنگشناسی به چهار بخش تقسیم شده است. توالی مورد بررسی به صورت هم شیب بر روی شیلهای تیره رنگ معادل سازند کشفرود قرار گرفته و در بخش بالایی با سنگآهکهای ستبر لایه و نخودی رنگ معادل سازند مزدوران به صورت همشیب پایان میپذیرد. فراوانترین و مهمترین ماکروفسیلهای موجود در این سنگها، آمونیتها هستند. بررسی زیای آمونیتی موجود، منجر به شناسایی 43 جنس و 76 گونه آمونیتی شده است که از این تعداد، 8 گونه برای نخستین بار از ایران گزارش میشوند. با توجه به مجموعه فسیلی شناسایی شده، سن باتونین پیشین – کیمریجین را برای این توالی میتوان در نظر گرفت. زیای آمونیتی موجود، شباهتهای فراوانی را با زیای آمونیتی سازند چمن بید در کپه داغ و دلیچای در البرز دارد و ارتباط نزدیکی را با زیای آمونیتی مناطق حاشیهای مدیترانه نشان میدهد.