ئارام بایتگل
چکیده
ادغام مطالعات رسوبشناسی و اثرشناسی توالیهای آواری سازند نایبند با سن تریاس پسین در ایران مرکزی- کرمان موجب تفکیک نهشتههای دلتایی از دریایی باز شده است. با تکیه بر ویژگیهای رخسارهای و شکل لایهها، توالیهای آواری به دو مجموعه رخساره تقسیم شدهاند: A) توالی رخسارهای دریای باز؛ B) توالی رخسارهای دلتایی رودخانهای. ...
بیشتر
ادغام مطالعات رسوبشناسی و اثرشناسی توالیهای آواری سازند نایبند با سن تریاس پسین در ایران مرکزی- کرمان موجب تفکیک نهشتههای دلتایی از دریایی باز شده است. با تکیه بر ویژگیهای رخسارهای و شکل لایهها، توالیهای آواری به دو مجموعه رخساره تقسیم شدهاند: A) توالی رخسارهای دریای باز؛ B) توالی رخسارهای دلتایی رودخانهای. توالی دلتایی شامل 4 رخساره پاشنه دلتا، بخش انتهایی جلوی دلتا، بخش بالایی جلوی دلتا و سدهای دهانهای رودخانه است. ویژگیهای کلی رسوبشناسی و اثرشناسی این توالی نشاندهنده دلتای رودخانهای است. توالی رخسارهای دریای باز نیز شامل 4 رخساره است که به ترتیب عبارتند از رخساره دور از ساحل- شلف، دور از ساحل- حدواسط، بخش پایینی حاشیه ساحلی پایینی و بخش بالایی حاشیه ساحلی پایینی. توالی رخسارهای A و B سازند نایبند تفاوتهای زیادی را از دید ویژگیهای اثرشناسی نشان میدهند. توالیهای رخسارهای دلتایی دارای شرایط نامتعادل زیستی از دید شرایط فیزیکو- شیمیایی هستند که روی استراتژی رفتاری جانداران تأثیر زیادی دارد. نرخ بالای تخلیه بار رودخانه، توربیدایتی بودن جریان آب، نوسانهای فصلی در نرخ تهنشینی و phytodetrital pulses در دلتاهای رودخانهای موجب تغییرات قابل ملاحظهای در دما، اکسیژن و شوری محیط رسوبی دلتایی شده است. همه این عوامل در ترکیب با هم موجب کاهش گوناگونی، فراوانی، اندازه و توزیع غیریکنواخت اثرفسیلها همراه با شدت زیستآشفتگی کم مجموعه اثرفسیلهای محیطهای دلتای رودخانهای شده است. نشانههای اثرشناسی در نهشتههای دریایی باز شامل مجموعههای با گوناگونی و شدت زیستآشفتگی بالا و اندازه بزرگتر اثرفسیلهاست. وجود اثرفسیلهای ستبر و گوناگون از اثررخسارههای زئوفیکوس، کروزیانا و اسکولایتوس اشاره به محیط متعادل زیستی در موقعیت دریایی باز دارد.