ئارام بایتگل
چکیده
ادغام مطالعات رسوب‌شناسی و اثرشناسی توالیهای آواری سازند نایبند با سن تریاس پسین در ایران مرکزی- کرمان موجب تفکیک نهشتههای دلتایی از دریایی باز شده است. با تکیه بر ویژگیهای رخسارهای و شکل لایه‌ها، توالیهای آواری به دو مجموعه رخساره تقسیم شده‌اند: A) توالی رخسارهای دریای باز؛ B) توالی رخسارهای دلتایی رودخانه‌ای. ...
بیشتر
ادغام مطالعات رسوب‌شناسی و اثرشناسی توالیهای آواری سازند نایبند با سن تریاس پسین در ایران مرکزی- کرمان موجب تفکیک نهشتههای دلتایی از دریایی باز شده است. با تکیه بر ویژگیهای رخسارهای و شکل لایه‌ها، توالیهای آواری به دو مجموعه رخساره تقسیم شده‌اند: A) توالی رخسارهای دریای باز؛ B) توالی رخسارهای دلتایی رودخانه‌ای. توالی دلتایی شامل 4 رخساره پاشنه دلتا، بخش انتهایی جلوی دلتا، بخش بالایی جلوی دلتا و سدهای دهانه‌ای رودخانه است. ویژگیهای کلی رسوب‌شناسی و اثرشناسی این توالی نشان‌دهنده دلتای رودخانه‌ای است. توالی رخسارهای دریای باز نیز شامل 4 رخساره است که به ترتیب عبارتند از رخساره دور از ساحل- شلف، دور از ساحل- حدواسط، بخش پایینی حاشیه ساحلی پایینی و بخش بالایی حاشیه ساحلی پایینی. توالی رخسارهای A و B سازند نایبند تفاوت‌های زیادی را از دید ویژگیهای اثرشناسی نشان می‌دهند. توالیهای رخسارهای دلتایی دارای شرایط نامتعادل زیستی از دید شرایط فیزیکو- شیمیایی هستند که روی استراتژی رفتاری جانداران تأثیر زیادی دارد. نرخ بالای تخلیه بار رودخانه، توربیدایتی بودن جریان آب، نوسانهای فصلی در نرخ ته‌نشینی و phytodetrital pulses در دلتاهای رودخانه‌ای موجب تغییرات قابل ملاحظه‌ای در دما، اکسیژن و شوری محیط رسوبی دلتایی شده است. همه این عوامل در ترکیب با هم موجب کاهش گوناگونی، فراوانی، اندازه و توزیع غیریکنواخت اثرفسیل‌ها همراه با شدت زیستآشفتگی کم مجموعه اثرفسیل‌های محیطهای دلتای رودخانه‌ای شده است. نشانه‌های اثرشناسی در نهشتههای دریایی باز شامل مجموعه‌های با گوناگونی و شدت زیستآشفتگی بالا و اندازه بزرگ‌تر اثرفسیلهاست. وجود اثرفسیل‌های ستبر و گوناگون از اثررخسارههای زئوفیکوس، کروزیانا و اسکولایتوس اشاره به محیط متعادل زیستی در موقعیت دریایی باز دارد.
نصرالله عباسی؛ مهناز پروانه‌نژاد شیرازی؛ محمد علی حسین‌زاده
چکیده
نهشتههای آواری-کربناته آلبین-سنومانین در شمال باختری راین واقع در جنوب کرمان، به ستبرای 526 متر، قابل تفکیک به سه واحد سنگ‌چینه‌شناسی غیر‌رسمی است. واحد یک از رسوبات کنگلومرا، ماسه‌سنگ و سیلت‌سنگ با میان‌لایه‌های آهک و مارن می‌باشد. واحد دو شامل آهک‌های اوربیتولین‌دار با خرده‌های فسیل رودیست، بلمنیت و آمونیت است. واحد سوم ...
بیشتر
نهشتههای آواری-کربناته آلبین-سنومانین در شمال باختری راین واقع در جنوب کرمان، به ستبرای 526 متر، قابل تفکیک به سه واحد سنگ‌چینه‌شناسی غیر‌رسمی است. واحد یک از رسوبات کنگلومرا، ماسه‌سنگ و سیلت‌سنگ با میان‌لایه‌های آهک و مارن می‌باشد. واحد دو شامل آهک‌های اوربیتولین‌دار با خرده‌های فسیل رودیست، بلمنیت و آمونیت است. واحد سوم از تناوب آهک‌های پلاژیک و ماسه‌سنگ تشکیل شده است. در لایه‌های واحدهای اول و سوم مجموعه‌ای از اثرفسیل‌های قاره‌ای تا دریایی یافت شدند. این اثرفسیل‌ها شامل Koilosoma isp.، Ophiomorpha isp.، Palaeophycus isp.، Planolites isp.، Skolithos isp.، Taenidium isp. و Thalassinoides suevicus هستند. این اثر فسیل‌ها در سه اثر رخساره اسکوئنیا، اسکولیتوس و کروزیانا قابل گروه‌بندی‌اند. در واحد سوم این توالی اثرفسیل هم‌افزایThalassinoides-Phycodesبه فراوانی یافت شد. دهلیزهای داربستی با انشعاب‌های Y و Tریخت تالاسینوئیدسی به یک دسته دهلیزهای پرانشعاب فیکودسی ختم می‌شوند. نمونه‌های هم‌افزای Thalassinoides-Phycodes در توالی مورد مطالعه یک ساختار حفاری-تغذیه‌ای داشته به نحوی که بخش تالاسینوئیدسی آن بیشتر عملکرد حفاری و بخش فیکودسی آن جستجوی تغذیه‌ای را نشان می‌دهد. این اثر فسیل در محیط دریایی و در کفه‌های دور از ساحل (offshore shelf) نسبتاً ژرف گسترش داشته است. با توجه به داده‌های اثرشناسی و گسترش اثر رخساره‌ها، می‌توان چنین نتیجه گرفت که حوضه رسوبی کربناته-تخریبی آلبین-سنومانین شمال باختری راین در برش گزک، یک حوضه ژرف‌شونده به طرف بالا بوده است.
ئارام بایت گل؛ نصرالله عباسی
چکیده
در این مقاله بررسی دقیق اثرشناسی (Ichnology) نهشت‌های سازند جیرود به سن دونین پسین در برش شمال روستای زایگون در البرز مرکزی انجام شده است. سازند جیرود در این برش چینه‌شناسی مجموعه گوناگونی از اثر فسیل‌ها دارد که در بردارنده 14 اثرجنس با 23 اثرگونه است. این اثرفسیل‌ها نشان‌دهنده رفتارهای پناهگاهی، تغذیه‌ای، گریزینگ، تعادلی و فراری هستند ...
بیشتر
در این مقاله بررسی دقیق اثرشناسی (Ichnology) نهشت‌های سازند جیرود به سن دونین پسین در برش شمال روستای زایگون در البرز مرکزی انجام شده است. سازند جیرود در این برش چینه‌شناسی مجموعه گوناگونی از اثر فسیل‌ها دارد که در بردارنده 14 اثرجنس با 23 اثرگونه است. این اثرفسیل‌ها نشان‌دهنده رفتارهای پناهگاهی، تغذیه‌ای، گریزینگ، تعادلی و فراری هستند و شامل: Arenicolitesisp., Asterosoma isp., Chondrites intricate,Chondrites targionii, Chondrites isp.,Diplocraterion parallelum, Helminthoidichnites isp., Helminthopsis abeli, Helminthopsis isp.,Palaeophycus heberti,Palaeophycus tubularis,Planolites beverleyensis, Planolites isp., Phycodes cf. palmatus,Rhizocorallium jenense, Rhizocorallium irregular,Rosselia soccialis, Taenidium serpentinum,Taenidium satanassi, Talassinoides horizntalis ,Thalassinoides suevicus,Thalassinoides paradoxicus,Zoophycos isp. می‌باشند.لایه‌های دربردارنده این اثر فسیل‌ها شامل تناوب گلسنگ و سیلتستون ریزلایه‌ای همراه با ماسه‌سنگ‌های متوسط تا ستبر لایه با ریزلایه‌بندی (لامیناسیون) موجی، چینه‌بندی مورب پشته‌ای، تراف و مسطح تا کم زاویه است، محیط ته‌‌نشست این لایه‌ها محیط دلتایی- دریایی باز تفسیر می‌شود. مجموعه اثرفسیل شناسایی‌شده، ویژه محیطهای دریایی به نسبت کم‌ژرفا با شرایط پرانرژی است. همچنین یک مجموعه اثرفسیلی تیره رنگ در مرز دونین-کربنیفر در بالاترین افق شیلی سیاه‌رنگ سازند جیرود بررسی شد. این مجموعه شامل Chondrites targionii و Zoophycos isp.است. این دو اثرجنس تحت تأثیر رخداد هانگنبرگ در مرز دونین- کربونیفر بوده‌اند. وجود چنین رخدادی در حوضه البرز برای اولین بار برپایه مطالعات اثرشناسی در این مقاله گزارش می‌شود.
نصراله عباسی؛ عبدالحسین امینی
چکیده
سازند سرخ بالایی در برش ایوانکی از توالی کنگلومرا، ماسه سنگ، گلسنگ و افقهای تبخیری (gypsum) با برتری گلسنگهــــای ژیپس‌دار (gypsiferous mudstones) تشکیل شده است که درتوالیهای ریز شونده به سمت بالا (fining upward) مرتب شده‌اند. این سازند خود به صورت یک بزرگ توالی (megasequence) ریز شونده به سمت بالاست، به گونه‌ای که نیمه زیرین با برتری ماسه سنگ و نیمه بالایی ...
بیشتر
سازند سرخ بالایی در برش ایوانکی از توالی کنگلومرا، ماسه سنگ، گلسنگ و افقهای تبخیری (gypsum) با برتری گلسنگهــــای ژیپس‌دار (gypsiferous mudstones) تشکیل شده است که درتوالیهای ریز شونده به سمت بالا (fining upward) مرتب شده‌اند. این سازند خود به صورت یک بزرگ توالی (megasequence) ریز شونده به سمت بالاست، به گونه‌ای که نیمه زیرین با برتری ماسه سنگ و نیمه بالایی با چیرگی گلسنگ مشخص است. در قاعده این سازند لایه‌های ژیپس تا ستبرای ١٠ متر مشاهده می‌شوند. بخشهای مختلف این سازند، بویژه ماسه‌سنگها دچار هوازدگی شده‌اند. در لایه‌های ماسه‌سنگی بخشهای میانی این سازند آثار ردپای پستانداران یافت می‌شود که عمدتاً به علت هوازدگی، تغییر شکل یافته و به صورت گودیهایی در سطوح لایه‌بندی باقی مانده‌اند. در این میان، دو اثر ردپای خوب حفظ شده مربوط به راسته گوشتخواران (Carnivoripedida) تشخیص داده شد که یکی از آنها ایکنوجنسChelipus isp. است که متعلق به گربه‌سانان می‌باشد. محیطهای رسوبگذاری رخساره‌های این سازند، مخروط افکنه‌های با فراوانی جریانهای خرده‌دار، سامانة رودخانه‌ای بریده بریده با برتری بار بستر شن و ماسه‌ای با دشتهای سیلابی گسترده و دریاچه‌های وسیع کویری همراه با باتلاقهای محلی تعیین شده است که اثر ردپای پستانداران به طور عمده در رسوبات نرم و شکل‌پذیر پشته‌های کناری و طولی درون کانالها، حاشیه کانالها (overbank) و خاکریزهای طبیعی (Levee) بر جای مانده است.
