زمین ساخت
احمد لشگری؛ محمودرضا هیهات؛ محمدمهدی خطیب؛ مهدی نجفی؛ جاومه ورجس
چکیده
چکیده تعیین هندسه و ساز و کار چین خوردگی در فرو افتادگی دزفول به دلیل دربرگرفتن بخش عمده ذخایر هیدروکربنی ایران و همچنین جایگاه این حوضه در روند تکامل ساختاری کمربند چین - رانده زاگرس، از اهمیت حیاتی برخوردار است. در این پژوهش، چگونگی تکامل هندسی تاقدیس جریک واقع در شمال خاوری فروافتادگی دزفول، بر اساس اطلاعات ژئوفیزیکی حاصل از لرزه ...
بیشتر
چکیده تعیین هندسه و ساز و کار چین خوردگی در فرو افتادگی دزفول به دلیل دربرگرفتن بخش عمده ذخایر هیدروکربنی ایران و همچنین جایگاه این حوضه در روند تکامل ساختاری کمربند چین - رانده زاگرس، از اهمیت حیاتی برخوردار است. در این پژوهش، چگونگی تکامل هندسی تاقدیس جریک واقع در شمال خاوری فروافتادگی دزفول، بر اساس اطلاعات ژئوفیزیکی حاصل از لرزه نگاری سه بعدی، داده های حفاری چاه که توسط شرکت ملی نفت ایران تهیه و در اختیار قرارگرفته است، تفسیر تصاویر ماهواره ای و دادههای حاصل از برداشت های صحرایی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس برش های ساختاری رسم شده، تغییرات هندسی چین در عرض و در راستای امتداد تاقدیس مورد مطالعه قرار گرفته است. تبخیریهای سازند گچساران به عنوان افق جدایش بالایی، سبب تغییرات هندسی و سبک دگرریختی در امتداد محور تاقدیس شده است. در منطقه دماغه تاقدیس، ساز و کار جدایشی با هندسه متقارن و مدور در سطح دیده می شود و بخش میانی تاقدیس، سازوکار چین خوردگی جدایشی گسلیده (Faulted detachment fold) را نشان می دهد.
رسوب شناسی
نجمه اعتمادسعید؛ مهدی نجفی؛ نوید زین العابدین قویم؛ عبدالرضا قدس
چکیده
این مطالعه آنالیز رخسارهای و تعیین محیط نهشتی را از رسوبات نئوژن در شمال فروبار دزفول، در فرودیوارهی گسل پیشانی کوهستان زاگرس ارائه میدهد. رسوبات نئوژن در این ناحیه، شامل سازندهای میشان، آغاجاری و بختیاری میباشند، که با بیش از 5 کیلومتر، ضخیمترین توالی حوضه پیشبومی زاگرس را به خود اختصاص دادهاند. از آن جایی که این رسوبات ...
بیشتر
این مطالعه آنالیز رخسارهای و تعیین محیط نهشتی را از رسوبات نئوژن در شمال فروبار دزفول، در فرودیوارهی گسل پیشانی کوهستان زاگرس ارائه میدهد. رسوبات نئوژن در این ناحیه، شامل سازندهای میشان، آغاجاری و بختیاری میباشند، که با بیش از 5 کیلومتر، ضخیمترین توالی حوضه پیشبومی زاگرس را به خود اختصاص دادهاند. از آن جایی که این رسوبات همزمان با کوهزایی اصلی زاگرس نهشته شدهاند، تاریخچهی رویدادهای دگرریختی منطقه را در خود ثبت کردهاند. در این مطالعه، نه رخسارهی سنگی بر اساس لیتولوژی، اندازهی دانه، ساختمانهای رسوبی و هندسهی لایهها شناسایی شدند که در سه مجموعهی رخسارهای دسته بندی میشوند: الف) با غلبهی گراول (Gm، Gp)، ب) با غلبهی ماسه (Sh، St، Sp، Sr، Sm) و ج) با غلبهی گل (Fm، Fl). علاوه بر این، دو ایکنوفاسیس دریایی اسکولایتوس و کروزیانا نیز در قاعدهی سازند آغاجاری مشاهده گردیدند. بنابر نتایج این مطالعه، قرارگیری رخسارهها بر روی یکدیگر نشان دهندهی یک توالی کلی کم عمق شونده به سمت بالا در نهشتههای پیشبومی نئوژن در فروبار دزفول است. این نهشتهها به ترتیب در محیطهای دریای حاشیه ای (سازند میشان)، ساحل سیلیسی آواری (بخش پایینی سازند آغاجاری)، رودخانهی مئاندری (بخش بالایی سازند آغاجاری) و در نهایت رودخانهی گیسویی (سازند بختیاری) نهشته شده است. با توجه به ثابت بودن سطح جهانی آب دریاها در این دوره (حدود 13 تا 3 میلیون سال قبل)، تکامل محیط نهشتی در شمال فروبار دزفول توسط دگرریختیهای تکتونیکی، شامل گسلش و چینخوردگی، کنترل شده است.
Hossein Talebi؛ Seyed Ahmad Alavi؛ Shahram Sherkati؛ Mohammad Reza Ghassemi؛ Alireza Golalzadeh
چکیده
This paper analyzes in-situ stress field in the Asmari formation with in the complex structures of the Zeloi and Lali oilfields located in the Dezful embayment, SW Iran. The orientation of the maximum horizontal stress, SHmax is determined on the basis of compressive borehole breakouts and drilling-induced tensile fractures observed in eight oil wells, in which we focus on well-log based methods and drilling data to estimate stress magnitudes. In situ stress magnitude in studied fields obtained from 1D mechanical earth modeling in key wells. The maximum horizontal stress trend in this area is NE–SW ...
بیشتر
This paper analyzes in-situ stress field in the Asmari formation with in the complex structures of the Zeloi and Lali oilfields located in the Dezful embayment, SW Iran. The orientation of the maximum horizontal stress, SHmax is determined on the basis of compressive borehole breakouts and drilling-induced tensile fractures observed in eight oil wells, in which we focus on well-log based methods and drilling data to estimate stress magnitudes. In situ stress magnitude in studied fields obtained from 1D mechanical earth modeling in key wells. The maximum horizontal stress trend in this area is NE–SW in accordance with the World Stress Map however a stress perturbation has been recognized in some wells of the Lali field which is approximately perpendicular to the expected direction of the maximum horizontal stress. In situ stress magnitudes in the Lali oil wells are consistent with a strike-slip regime, while in the Zeloi oilfield, normal faulting regime is estimated. The observed strike-slip and normal faulting regime in the Lali and Zeloi wells respectively, Supports the idea that the role of overburden stress magnitude is higher than the horizontal stresses. Undoubtedly, the structural position of the wells, structural framework, faults location, fold geometry, pore pressure changes and mechanical properties of rocks are main factors and have played an important role in stress condition and in situ stress regime in these two hydrocarbon structure.
بهزاد دریکوند؛ سید احمد علوی؛ حسین حاجیعلی بیگی؛ ایرج عبداللهیفرد
چکیده
در حوضه پیشبوم نئوژن زاگرس، فروبار دزفول به عنوان حوضه پیشژرفا حجم زیادی از رسوبات سازندهای آغاجاری و بختیاری را در خود جای داده است. در این مقاله، با استفاده از دادههای سطحی و زیرسطحی و مدلسازی تجربی به مطالعه تأثیر این رسوبات بر هندسه و آرایش ساختارها در بخش مرکزی کمربند چینخورده- رانده زاگرس پرداخته شده است. مدلسازی تجربی ...
بیشتر
در حوضه پیشبوم نئوژن زاگرس، فروبار دزفول به عنوان حوضه پیشژرفا حجم زیادی از رسوبات سازندهای آغاجاری و بختیاری را در خود جای داده است. در این مقاله، با استفاده از دادههای سطحی و زیرسطحی و مدلسازی تجربی به مطالعه تأثیر این رسوبات بر هندسه و آرایش ساختارها در بخش مرکزی کمربند چینخورده- رانده زاگرس پرداخته شده است. مدلسازی تجربی نشان میدهد عملکرد همزمان فرسایش و رسوبگذاری همزمان با زمینساخت مانع از پیشروی دگرریختی به سوی پیشبوم و سبب تمرکز آن در ساختارهای شکل گرفته در سوی پسبوم میشود. در این راستا، تاقدیسهای تشکیل شده در سوی پسبوم بهصورت بالاآمدگی، گسلش و چرخش یالها به این فرایند پاسخ میدهند. در ادامه با افزایش کوتاهشدگی، ساختار تاقدیسی بزرگمقیاس پس از رسوبات همزمان با زمینساخت به سوی پیشبوم شکل میگیرند. بر پایه مدلسازی تجربی وجود رسوبات آواری سازندهای آغاجاری و بختیاری در فروبار دزفول سبب تمرکز دگرریختی بهصورت یالهای پرشیب تا برگشته و گسلهای راندگی در بخشهای جنوبی پهنههای ایذه و لرستان شده است. همچنین حجم زیاد این رسوبات در بخش میانی فروبار دزفول اجازه شکلگیری تاقدیسهای بزرگ مقیاس را در این بخش از فروبار نداده و سبب تشکیل تاقدیسهای فروبار دزفول در دو بخش شمالی و جنوبی شده است.
نسیم خرازیزاده؛ محمود الماسیان؛ شهرام شرکتی
چکیده
مطالعه الگوی هندسه چینخوردگیها و تحلیل دگرریختی آنها یکی از مهمترین موضوعات زمینشناسی کمربند کوهزایی زاگرس بهشمار میآید. علت این امر تمرکز بخش عمدهای از مخازن هیدروکربوری شناخته شده در نفتگیرهای تاقدیسی این کمربند است. در این پژوهش، چگونگی تکامل هندسی تاقدیس زیرسطحی آغاجاری واقع در فروافتادگی دزفول، بر ...
بیشتر
مطالعه الگوی هندسه چینخوردگیها و تحلیل دگرریختی آنها یکی از مهمترین موضوعات زمینشناسی کمربند کوهزایی زاگرس بهشمار میآید. علت این امر تمرکز بخش عمدهای از مخازن هیدروکربوری شناخته شده در نفتگیرهای تاقدیسی این کمربند است. در این پژوهش، چگونگی تکامل هندسی تاقدیس زیرسطحی آغاجاری واقع در فروافتادگی دزفول، بر اساس اطلاعات ژئوفیزیکی حاصل از لرزهنگاری سه بعدی و دادههای حفاری چاه بررسی شده است. بر اساس برشهای ساختمانی رسم شده، تغییرات هندسی چینخوردگی از پلانژ به سوی میانه تاقدیس مورد توجه قرار گرفته است. همچنین به واسطه عملکرد افقهای گسسته میانی در امتداد محور تاقدیس و عمود بر آن در امتداد قائم پیچیدگیهای هندسی دیده میشود. روند تکامل تاقدیس معرف عملکرد سازوکار چرخش یال و مهاجرت لولا است و گذر از فرم هندسی جعبهای به فرم جناغی با پیشرفت دگرشکلی را نشان میدهد. عملکرد افقهای گسسته میانی و سازوکار چینخوردگی، امکان شکلگیری تلههای اقماری پیرامون تاقدیس اصلی را محتمل نشان میدهد.
بهرام علیزاده؛ سید حسین حسینی
چکیده
سازند سرگلو به دلیل ژرفای بسیار زیاد و گسترش محدود آن در فروافتادگی دزفول (منحصر به نواحی شمالی)، بسیار مورد توجه زمینشناسان و بویژه زمینشناسان نفت است. هدف از این مطالعه، بررسی پتانسیل هیدروکربورزایی و شرایط رسوبگذاری سازند سرگلو در شمال فروافتادگی دزفول است. بدین منظور 34 نمونه خرده سنگ حاصل از حفاری، از چـاههای 309، 310، 312 و 316 ...
بیشتر
سازند سرگلو به دلیل ژرفای بسیار زیاد و گسترش محدود آن در فروافتادگی دزفول (منحصر به نواحی شمالی)، بسیار مورد توجه زمینشناسان و بویژه زمینشناسان نفت است. هدف از این مطالعه، بررسی پتانسیل هیدروکربورزایی و شرایط رسوبگذاری سازند سرگلو در شمال فروافتادگی دزفول است. بدین منظور 34 نمونه خرده سنگ حاصل از حفاری، از چـاههای 309، 310، 312 و 316 میـدان نفتی مسجدسلیمـان که لایههای ژوراسیک را قطع کردهانـد، برداشـت و تجزیههای ژئوشیمیایی پیرولیز راکایول و پیرولیزــکروماتوگرافی گازی (Pyrolysis Rock-Eval 6 & PY-GC)، بر روی آنان صورت گرفت. نتایج حاصل از این آزمایشها نشان میدهد که این سازند با داشتن مقادیر بالای TOC، توان هیدروکربورزایی «بسیار خوب» دارد. استفاده از نمودار استاندارد ونکرولن تصحیح شده و همچنین نمودار HI در برابر Tmax به منظور بررسی کیفیت و بلوغ مواد آلی، نوع کروژن در چاههای 309، 310 و 312 را مخلوطی از انواع III-IV معرفی میکند. البته نوع اصلی کروژن در این چاهها نوع (تیپ) III-II میباشد و علت این اختلاف، کاهش مقادیر پارامتر HI در نتیجه بلوغ حرارتی بالا است. در چاه 316 کیفیت مواد آلی بهبود یافته است و کروژنهای مورد مطالعه تلفیقی از کروژنهای نوع III-II هستند. نمودار اسمیت رسم شده برای نمونهها نشان میدهد که در تمامی چاهها، نسبت S1/TOC بیشتر از 1/0 است و همه نمونهها در ژرفایی قرار دارند که شرایط لازم برای زایش هیدروکربور را دارند. نسبت Pr/n-C17 در برابر نسبت Ph/n-C18 حاصل از آزمایشهای تکمیلی نشان میدهد که محیط رسوبگذاری این سازند در بیشتر رخسارهها محیط دریایی است. بررسی پیروگرامها و ترموگرامهای حاصل نـشان میدهد که آلکانهای عادی در این طیفها دارای فراوانی کربنهای C15 –C20 بوده؛ این در حالی است که ترکیبهای عادی آلکانهای سنگین و بسیار سنگین فراوانی بسیار ضعیفی دارند. این امر بهدلیل بلوغ بالای حرارتی است که سازند سرگلو پشت سر نهاده است. در پایان میتوان گفت که بهطور کلی سازند سرگلو در میدان نفتی مسجدسلیمان به دلیل موقعیت خاص میدان در فروافتادگی دزفول متفاوت از دیگر میادین نفتی عمل کرده و دارای پتانسیل هیدروکربوری بسیار بالایی است و با توجه به ژرفای بسیار زیاد و واقع شدن در پایان پنجره نفتی در مرحله گاززایی قرار گرفته است.