زمین ساخت
مهدی یوسفی؛ سید مرتضی موسوی؛ محمد مهدی خطیب؛ محمد یزدانی
چکیده
نمودارهای تصویرگر 14 حلقه چاه در تاقدیس رگ سفید، 6 دسته شکستگی غالب به ترتیب با امتداد‌های N45، EW، N35، N100، N150 و N162 را نشان می‌دهند. از نظر زایشی توسعه شکستگیها در بخش شرقی تاقدیس رگ سفید خصوصا در یال پیشانی، در اثر چین خوردگی وابسته به انتشار گسل با روند شمال غربی- جنوب شرقی می‌باشد به نحوی که بیشترین دسته شکستگی‌های باز طولی و عرضی ...
بیشتر
نمودارهای تصویرگر 14 حلقه چاه در تاقدیس رگ سفید، 6 دسته شکستگی غالب به ترتیب با امتداد‌های N45، EW، N35، N100، N150 و N162 را نشان می‌دهند. از نظر زایشی توسعه شکستگیها در بخش شرقی تاقدیس رگ سفید خصوصا در یال پیشانی، در اثر چین خوردگی وابسته به انتشار گسل با روند شمال غربی- جنوب شرقی می‌باشد به نحوی که بیشترین دسته شکستگی‌های باز طولی و عرضی امتداد‌های N100 و N10 را نشان می‌دهند. در بخش غربی تاقدیس، به علت چرخش محور چین به سمت شمال به میزان 30 درجه، جهت‌گیری شکستگیها عوض شده‌اند و عمده شکستگیها از نوع طولی و امتدادی تقریبا N160دارند. در منطقه میانی و خمش یافته تاقدیس، دسته‌های شکستگی با امتداد شمال شرقی- جنوب غربی تحت تاثیر فعالیت مجدد گسل پی‌سنگی هندیجان توسعه بیشتری یافته‌اند. همگرایی محورهای تنش در اثر برهم کنش سه گانه گسلی ناشی از راندگی رگ سفید با شیب به سمت شمال شرق و برش‌های امتداد لغز راستگرد در اثر تجدید فعالیت گسل‌های پی سنگی هندیجان و قطعه جنوبی گسل ایذه، سبب ایجاد خم فشارشی(Restraining bend) و پهنه برش راستگرد در بخش غربی تاقدیس رگ سفید شده است. تشکیل این پهنه برشی باعث چرخش ساعتگرد محور تاقدیس، برخاستگی بیشتر در سرسازند آسماری کوهانک شمال غربی نسبت به کوهانک جنوب شرقی، تغییر در جهت گیری شکستگیها، و همچنین توسعه و افزایش تراکم شکستگیها در منطقه خمیده تاقدیس رگ سفید شده است.
رضا علی‌پور
چکیده
تاقدیس نفتی کوپال یکی از مهم‌ترین ساختارهای فروافتادگی دزفول است که در شمال خاوری اهواز و شمال میدان مارون جای گرفته است. نهشته‌های عهدحاضر و بخش لهبری سازند آغاجاری رخنمون سطحی این تاقدیس را تشکیل می‌دهند و سازند آسماری مهم‌ترین سنگ مخزن این میدان به هفت لایه مخزنی تقسیم شده است. در این مطالعه بر پایه اطلاعات چاهها، نقشه‌های ...
بیشتر
تاقدیس نفتی کوپال یکی از مهم‌ترین ساختارهای فروافتادگی دزفول است که در شمال خاوری اهواز و شمال میدان مارون جای گرفته است. نهشته‌های عهدحاضر و بخش لهبری سازند آغاجاری رخنمون سطحی این تاقدیس را تشکیل می‌دهند و سازند آسماری مهم‌ترین سنگ مخزن این میدان به هفت لایه مخزنی تقسیم شده است. در این مطالعه بر پایه اطلاعات چاهها، نقشه‌های زیرسطحی و نیمرخهای لرزه‌نگاری شکستگی‌های سازند آسماری در این تاقدیس مورد بررسی قرار گرفته است. تاقدیس نفتی کوپال یک چین مرتبط با گسل (چین جدایشی) و نامتقارن است و در بخش‌های میانی ساختار که خمش محوری آشکار است؛ مستعد مناطق با شکستگی بالاست. یال جنوب باختری در بیشتر نواحی و یال شمال خاوری در نواحی مرکزی تراکم بالای شکستگی دارند و خمش محوری تاقدیس کوپال ناشی از پهنه برشی حاصل از عملکرد گسل‌های ژرف است.
احسان کوثری؛ عباس بحرودی؛ مرتضی طالبیان؛ علی چهرازی
چکیده
یکی از مطالعات بنیادین مورد نیاز در میادین هیدروکربوری، بررسی گسل‌ها و شکستگی‌های میدان و تعیین نقش آنها در مخزن است. اگر مخزن میدان هیدروکربوری از نوع کربناته و شکاف‌دار باشد، بررسی این ویژگی‌ها درجه اهمیت بالاتری دارند. از آنجا که ساختارهای زمین‌ساختی، جدا از همدیگر نیستند؛ ضروری است این ساختارها به‌طور هم‌زمان مورد مطالعه ...
بیشتر
یکی از مطالعات بنیادین مورد نیاز در میادین هیدروکربوری، بررسی گسل‌ها و شکستگی‌های میدان و تعیین نقش آنها در مخزن است. اگر مخزن میدان هیدروکربوری از نوع کربناته و شکاف‌دار باشد، بررسی این ویژگی‌ها درجه اهمیت بالاتری دارند. از آنجا که ساختارهای زمین‌ساختی، جدا از همدیگر نیستند؛ ضروری است این ساختارها به‌طور هم‌زمان مورد مطالعه قرار گیرند که در صورت وجود ارتباط زایشی میان آنها، این ارتباط مشخص شود. در این پژوهش با استفاده از دادههای چاه‌نگاری تصویری، مقاطع لرزه‌ای و نقشه زمان- ژرفا و در پایان مدل‌سازی تجربی به بررسی احتمالات شکل‌گیری گسل‌های داخلی و شکستگیها پرداخته شده است. جایی که در جلوی جبهه دگرریختی زاگرس بوده است و ظاهراً تنش‌های ایجاد کننده کمربند چین‌خورده- رانده زاگرس در آن تأثیر چندانی نداشتهاند. در این میدان نفتی دو دسته گسل با روند و نقش‌های متفاوت شناسایی شده است. دسته اول با روند شمالی- جنوبی با سازوکار وارون به عنوان کنترل‌کننده هندسه ساختار میدان و دسته دوم با روند شمال باختر- جنوب خاور با سازکار عادی که احتمالاً عامل به وجود آورنده شکستگی‌های اصلی در میدان مورد مطالعه هستند. این میدان تحت تأثیر وارون‌شدگی ساختار و تبدیل به یک ساختار فراجسته ایجاد شده است. بر پایه تحلیل‌های انجام شده، گسل‌های درون ساختاری احتمالاً به دلیل بالا آمدن دیواره نمکی و یا حرکت چپ‌گرد گسل‌های مرزی این میدان ایجاد شده‌اند. با تفسیر شکستگی‌های ناشی از حفاری و برون‌شکست‌ها، سوی تنش افقی بیشینه و سوی تنش افقی کمینه مشخص شد. همچنین امتداد دسته دوم گسل‌ها نیز هم‌روند با شکستگی‌های ناشی از حفاری شناسایی شده‌اند. بنابراین روند این ساختارها شامل میانگین شکستگی‌های طبیعی، برون‌شکست‌ها و روند گسل‌های عادی محلی با یکدیگر همخوانی دارند که می‌تواند منشأ شکستگیها را زمین‌ساختی معرفی کند.
علی سلگی؛ علیرضا فرخ‌نیا؛ فریبا زحمتی
چکیده
تاقدیس هفتکل یکی از میادین نفتی در فروبار دزفول واقع در زاگرس چین‌خورده است. در این مطالعه به بررسی عوامل کنترل کننده توزیع شکستگیها پرداخته شده است که به عنوان مهم‌ترین متغیرهای مؤثر بر جایگیری مواد هیدروکربوری در سازند مخزنی آسماری هستند و در این زمینه با بهره‌گیری از اطلاعات زیرسطحی و روش‌های تحلیل زیرسطحی، شکستگی‌های ...
بیشتر
تاقدیس هفتکل یکی از میادین نفتی در فروبار دزفول واقع در زاگرس چین‌خورده است. در این مطالعه به بررسی عوامل کنترل کننده توزیع شکستگیها پرداخته شده است که به عنوان مهم‌ترین متغیرهای مؤثر بر جایگیری مواد هیدروکربوری در سازند مخزنی آسماری هستند و در این زمینه با بهره‌گیری از اطلاعات زیرسطحی و روش‌های تحلیل زیرسطحی، شکستگی‌های این تاقدیس بررسی شده است. روش‌های مورد استفاده در بررسی شکستگیها شامل تحلیل دوایر محاطی، محاسبه میزان انحنای محوری ساختمان مخزن و بررسی تغییر ستبرای روباره رسوبی هستند. نتایج دوایر محاطی و نقشه تغییر ستبرای روباره رسوبی نشان داد که بیشترین تمرکز و گسترشیافتگی شکستگیها در ناحیه لولایی و در بخش نیمه خاوری تاقدیس هفتکل جای دارد. همچنین بالاترین تراکم شکستگیها، در کمان بیرونی انحناهای محوری وجود دارد و با افزایش ژرفا تراکم آنها کم می‌شود. شواهد نشان می‌دهد که مهم‌ترین عامل کنترل‌کننده توزیع شکستگیها، هندسه و سازوکار چین‌خوردگی خمشی- لغزشی است.
یعقوب جلیلی؛ محمدمهدی خطیب؛ علی یساقی
چکیده
عوامل کنترل کننده شدت شکستگی شامل «سازوکار چین‌خوردگی، سنگ‌شناسی و ستبرا» با استفاده از مطالعات میدانی و تصاویر ماهواره‌ای در سازند آسماری در کوه آسماری بررسی شده‌اند. متغیرهای موقعیت، فاصله‌داری و گسترش عمودی شکستگیها در سنگ‌آهک و آهک رسی با ستبرا‌های متفاوت در رخنمون‌های سازند آسماری در نواحی مختلف چین برداشت شده‌اند. ...
بیشتر
عوامل کنترل کننده شدت شکستگی شامل «سازوکار چین‌خوردگی، سنگ‌شناسی و ستبرا» با استفاده از مطالعات میدانی و تصاویر ماهواره‌ای در سازند آسماری در کوه آسماری بررسی شده‌اند. متغیرهای موقعیت، فاصله‌داری و گسترش عمودی شکستگیها در سنگ‌آهک و آهک رسی با ستبرا‌های متفاوت در رخنمون‌های سازند آسماری در نواحی مختلف چین برداشت شده‌اند. حضور مقادیر زیاد کانی رس با مقاومت کم و تخلخل زیاد در سنگ‌آهک رسی، سبب کاهش مقاومت این سنگ و شدت شکستگی کمتر سنگ‌آهک رسی در مقایسه با سنگ آهک شده است. تغییرات شدت شکستگی در این دو نمونه سنگی نشان می‌دهد که ستبرای واحدها روی شدت شکستگیها تأثیر چندانی ندارد. شکستگی‌های موازی و عمود بر محور چین متأثر از سازوکار چین‌خوردگی خمشی- لغزشی و کشش سطح خارجی چین (Outer arc extension) در ناحیه لولایی، بیشترین توسعهیافتگی را نشان می‌دهند و بیشترین تأثیر را روی ناپایداری چاه‌های حفاری دارند. بر اساس نتایج، بیشترین شدت شکستگی در لولای چین بوده و سازوکار چین‌خوردگی مهم‌ترین متغیر کنترل کننده شدت شکستگیهاست.
مصطفی جاوید؛ حسین معماریان؛ سید مهدی مظهری؛ رضا آقایی‌زاده ظروفی؛ بهزاد تخم‌چی؛ فرهاد خوشبخت
چکیده
شکستگیها در مخازن نفتی حوزه زاگرس نقش بنیادین در مهاجرت و تولید هیدروکربورها دارند. یکی از ابزارهای بسیار قوی برای مطالعه و شناسایی شکستگیها در پیرامونچاه‌ها، نمودارهای تصویریاست. این نمودارها اطلاعات مهمی درباره جهت‌گیری، ژرفا و نوع شکستگی‌های طبیعی فراهم می‌کنند. امروزه روش دقیقی برای شناسایی خودکار شکستگیها از روی این ...
بیشتر
شکستگیها در مخازن نفتی حوزه زاگرس نقش بنیادین در مهاجرت و تولید هیدروکربورها دارند. یکی از ابزارهای بسیار قوی برای مطالعه و شناسایی شکستگیها در پیرامونچاه‌ها، نمودارهای تصویریاست. این نمودارها اطلاعات مهمی درباره جهت‌گیری، ژرفا و نوع شکستگی‌های طبیعی فراهم می‌کنند. امروزه روش دقیقی برای شناسایی خودکار شکستگیها از روی این نمودارها در مخازن کربناتی ایرانوجود ندارد و تفسیر این نمودارها بیشتر بهصورت دستی انجام می‌گیرد. بر این اساس در صورت نبود تجربه کافی، تفسیر با خطا روبه‌رو خواهد شد. هدف از مطالعه حاضر، معرفی و به‌کارگیری روش‌های پردازش تصویر و الگوریتم کلونی مصنوعی زنبور عسل، برای پیدا کردن خودکار شکستگیها در نمودارهای تصویری است. در این روش ابتدا با استفاده از یک روش رده‌بندی، محل مربوط به شکستگی از درون تصویر استخراج می‌شود. سپس با استفاده از الگوریتم کلونی مصنوعی زنبورعسل، شیب، آزیموت و موقعیت ژرفی شکستگیها از روی محل استخراج شده تعیین می‌شود. این روش روی نمودار تصویریFMSمربوط به یک چاه از میادین جنوب ایران پیاده‌سازی شده است.نتایج بهصورت نمودار تراکم ژرفی، نمودار گل‌سرخی و استریونت شکستگی‌های شناسایی شده، نمایش داده شده است. نتایج حاصل کارایی راهکار پیشنهاد شده را نشان می‌دهد.
شکستگیها در مخازن نفتی حوزه زاگرس نقش بنیادین در مهاجرت و تولید هیدروکربورها دارند. یکی از ابزارهای بسیار قوی برای مطالعه و شناسایی شکستگیها در پیرامونچاه‌ها، نمودارهای تصویریاست. این نمودارها اطلاعات مهمی درباره جهت‌گیری، ژرفا و نوع شکستگی‌های طبیعی فراهم می‌کنند. امروزه روش دقیقی برای شناسایی خودکار شکستگیها از روی این نمودارها در مخازن کربناتی ایرانوجود ندارد و تفسیر این نمودارها بیشتر بهصورت دستی انجام می‌گیرد. بر این اساس در صورت نبود تجربه کافی، تفسیر با خطا روبه‌رو خواهد شد. هدف از مطالعه حاضر، معرفی و به‌کارگیری روش‌های پردازش تصویر و الگوریتم کلونی مصنوعی زنبور عسل، برای پیدا کردن خودکار شکستگیها در نمودارهای تصویری است. در این روش ابتدا با استفاده از یک روش رده‌بندی، محل مربوط به شکستگی از درون تصویر استخراج می‌شود. سپس با استفاده از الگوریتم کلونی مصنوعی زنبورعسل، شیب، آزیموت و موقعیت ژرفی شکستگیها از روی محل استخراج شده تعیین می‌شود. این روش روی نمودار تصویریFMSمربوط به یک چاه از میادین جنوب ایران پیاده‌سازی شده است.نتایج بهصورت نمودار تراکم ژرفی، نمودار گل‌سرخی و استریونت شکستگی‌های شناسایی شده، نمایش داده شده است. نتایج حاصل کارایی راهکار پیشنهاد شده را نشان می‌دهد.
بهمن سلیمانی؛ قاسم ساعدی؛ عباس چرچی؛ اسماعیل سالاروند
چکیده
بررسی شکستگی‌های طبیعی در مخازن نفتی به عنوان عامل مهم در کنترل جریان اهمیت دارد. این موضوع با استفاده از مقاطع نازک، مغزه و نمودارهای تصویرگر FMI و انحراف سرعت یکی از میادین جنوب باختر ایران مورد مطالعه قرار گرفت. اطلاعات خام مربوط به نمودارFMI توسط نرم‌افزارGeoframe پردازش و تفسیر شد. نمودارهای انحراف سرعت و تخلخل ثانویه نیز محاسبه ...
بیشتر
بررسی شکستگی‌های طبیعی در مخازن نفتی به عنوان عامل مهم در کنترل جریان اهمیت دارد. این موضوع با استفاده از مقاطع نازک، مغزه و نمودارهای تصویرگر FMI و انحراف سرعت یکی از میادین جنوب باختر ایران مورد مطالعه قرار گرفت. اطلاعات خام مربوط به نمودارFMI توسط نرم‌افزارGeoframe پردازش و تفسیر شد. نمودارهای انحراف سرعت و تخلخل ثانویه نیز محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد که استیلولیت، حفرهها، همچنین ریزشکستگیهای باز و پرشده در مخزن وجود دارد. با افزایش ژرفا، تراکم نسبی شکستگی‌های باز کاهش و شکستگی‌های پرشده افزایش مییابد. شکستگیها عمدتاً، از دو نوع طولی و عرضی بوده و با زاویه شیب بالا نسبت به سطح لایهبندی تشکیل شده‌اند. سامانه تخلخل سنگ مخزن به‌طور عمده از انواع بینذرهای و شکستگی بوده و با توجه به آثار آغشتگی نفت در بیشتر مقاطع نازک، اهمیت بالای شکستگیها به عنوان معبری مناسب برای عبور سیال آشکار شد.
خیرالله نورائی‌نژاد؛ حسن امیری بختیار؛ روح‌انگیز محمدیان؛ عبدالفیاض عزیزی
چکیده
تاقدیس مارون در بخش میانی پهنه ساختاریزاگرس چین‌خورده ساده در جنوب فروافتادگی دزفول شمالی و در امتداد تاقدیس‌های رامین و آغاجاری قرار گرفته است. در این مطالعه با بهره‌گیری از دادههای زیرسطحی، سازوکار چین‌خوردگی و شکستگی‌های این تاقدیس بررسی شده است. با استفاده از نتایج اولیه دادههای ژئوفیزیکی، روش‌های تحلیل هندسی، تغییرات ...
بیشتر
تاقدیس مارون در بخش میانی پهنه ساختاریزاگرس چین‌خورده ساده در جنوب فروافتادگی دزفول شمالی و در امتداد تاقدیس‌های رامین و آغاجاری قرار گرفته است. در این مطالعه با بهره‌گیری از دادههای زیرسطحی، سازوکار چین‌خوردگی و شکستگی‌های این تاقدیس بررسی شده است. با استفاده از نتایج اولیه دادههای ژئوفیزیکی، روش‌های تحلیل هندسی، تغییرات انحنا، مطالعات هرزروی گل حفاری، اطلاعات مهندسی مخزن، هندسه تاقدیس و شکستگی‌های مرتبط با چین‌خوردگی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند. سازوکار چین‌خوردگی در این تاقدیس ترکیبی از چین‌خوردگی خمشی- لغزشی و چین‌خوردگی با سطح خنثی است. به عبارت دیگر تاقدیس زیرسطحی مارون یک چین مرتبط با گسل راندگی و از نوع جدایشی گسلی یا جدایشی انتقالی است. مقاطع لرزه‌ای، تاقدیس مارون را از نوع چین‌خوردگی هم‌مرکز نشان می‌دهد و از سطح به ژرفا با کاهش فضای موجود در اثر چین‌خوردگی همراه بوده است. این کاهش فضا با گسلش در یال جنوبی همراه است و این گسل‌ها در سازند گچساران ناپدید می‌شوند. در نتایج حاصل انطباق خوبی میان روش‌های تحلیلی هندسی، دادههای هرزروی گل، شاخص بهره‌دهی در ناحیه خمش تاقدیس مارون (بخش مرکزی) و حضور شکستگیها در این بخش وجود دارد. تحلیل دادههای یادشده بیانگر این مطلب است که بیشترین تراکم شکستگیها، مربوط به منطقه خمش در میدان نفتی مارون است. در پایان می‌توان چنـین نتیجه‌گیری کرد که برای حفر چاه‌های توسـعه‌ای و تولیـدی آتی باید متغیرهای یادشده مد‌نظر قرار گیرد و به بخش شمال خاوری ویال جنوبی تاقدیس مارون توجه بیشتری شود
مجید نعمتی؛ بهنام اویسی؛ محمد فروتن؛ محمد جواد بلورچی
چکیده
زمین‌لرزه‌ای در سی‌ام تیر ماه 1389 با بزرگای 5.8 (مرکز لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران) جنوب زاگرس میانی را در گسترة گسل پیشانی کوهستان (MFF) لرزاند. این زمین‌لرزه و پس‌لرزه‌های آن یک نفر کشته داشته و صدها کیلومتر مربع پیرامون رومرکز زمین‌لرزه در گسترة یاد شده را لرزاند. این گستره در پیشینه خود چندین زمین‌لرزه بزرگ دارد که ...
بیشتر
زمین‌لرزه‌ای در سی‌ام تیر ماه 1389 با بزرگای 5.8 (مرکز لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران) جنوب زاگرس میانی را در گسترة گسل پیشانی کوهستان (MFF) لرزاند. این زمین‌لرزه و پس‌لرزه‌های آن یک نفر کشته داشته و صدها کیلومتر مربع پیرامون رومرکز زمین‌لرزه در گسترة یاد شده را لرزاند. این گستره در پیشینه خود چندین زمین‌لرزه بزرگ دارد که رویداد آنها را می‌توان به گسل پیشانی کوهستان وابسته دانست. با هم آمیخت و پردازش نگاره پرتوهای پیکری (برداشت شده با شبکه‌های لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی‌زلزله و شبکه محلی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور که در استان فارس راه اندازی شده بود)، ویژگی‌های چشمه‌ای این زمین‌لرزه بهینه شده است. ساز وکار زمین‌لرزه با به کارگیری قطبش‌های نخستین پرتو فشاری رسیده به ایستگاه‌ها، صفحه‌ای با شیب 45 درجه رو به شمال، با راستای E˚N110 همخوان با گسل MFF به دست آمده که از پایداری کمی برخوردار بود و بزرگای آن در مقیاس ML، 5.4 و ژرفای 10 کیلومتری برای آن پیشنهاد شده است. زمین‌لرزه کودیان مانند دیگر زمین‌لرزه‌های وابسته به گسل MFF در زاگرس وابسته به نمو تاقدیس‌ها در همسایگی آن بوده که همراه با فرایند گسلش در هسته و پیرامون آنهاست. گواه این نمو، فرایش و شیب‌دار شدن آبرفت‌های جوان پیرامون آنهاست. بر پایه نقشه هم‌شدت فراهم آمده از بررسی‌های میدانی، خم‌های هم شدت این زمین‌لرزه در راستای MFF کشیدگی داشته و بیشینه شدت آن در مقیاس‌های MM، JMA، و VII برآورد شد. به‌رغم جا به جایی‌های ردیابی شده در بررسی تصاویر رادار، در بررسی‌های میدانی گسلش سطحی مشاهده نشده است.
آناهیتا کی‌نژاد؛ محسن پورکرمانی؛ مهران آرین؛ عبداله سعیدی؛ محمد لطفی
چکیده
بر پایه مطالعات مقدماتی تا تفصیلی زمین‌شناسی، ساختاری و زمین‌ساختی منطقه شمال ترود- معلمان (ایران مرکزی) حد فاصل گسل انجیلو در شمال وگسل ترود در جنوب، عناصر زمین‌ساختی شاملگسل‌ها، شکستگیها و چین‌خوردگی‌های این گستره شناسایی و ساز وکار هر یک و ارتباط آنها با پهنه برشی راستالغز چپ‌گرددو گسل اصلی نام برده شده در بالا، بررسی ...
بیشتر
بر پایه مطالعات مقدماتی تا تفصیلی زمین‌شناسی، ساختاری و زمین‌ساختی منطقه شمال ترود- معلمان (ایران مرکزی) حد فاصل گسل انجیلو در شمال وگسل ترود در جنوب، عناصر زمین‌ساختی شاملگسل‌ها، شکستگیها و چین‌خوردگی‌های این گستره شناسایی و ساز وکار هر یک و ارتباط آنها با پهنه برشی راستالغز چپ‌گرددو گسل اصلی نام برده شده در بالا، بررسی شد و نقشه شکستگی‌های منطقه به تصویر درآمد. افزون بر آن، در این پژوهش به بررسی سامانه جنبش در گسل‌های چالو- گندی و حافظ پرداخته شد. بر مبنای دادههای به‌دست آمده و با روش‌های نوین تحلیل لغزش گسل که در آن، موقعیت سطوح لغزش و بردار لغزشی، فاکتور شکل بیضوی تنش و زاویه اصطکاک درونی توده سنگ دخالت دارند، میدان تنش و جهت‌گیری محورهای اصلی تنش در گستره مورد مطالعه، تحلیل شد. موقعیت تنش‌های اصلی ،وپس از تعیین میزان زاویه اصطکاک درونی برای هر پهنه گسل، محاسبه شد و در نهایت، با دادههای ترکیبی برای تمامی منطقه، جهت‌گیری تنش‌های اصلی ،و به ترتیب برابر با 104/07, 339/78, 195/10 تعیین شد. شکل بیضوی تنش نیز بر مبنای فاکتور شکل )]-) / (-( [R= تعریف شده توسط Angelier (1975) تعیین شد. مقدار R برای همه محدوده‌ها در حدود 5/0 و نوع دگر ریختی، ترافشارشی (Transpressional) چپ‌گرد با مؤلفه کوچک شاغولی به‌دست آمد. این نتیجه، نشان از وجود میدان تنش با سوی رو به شمال و در نتیجه حرکت رو به شمال پوسته در این پهنه از کشور دارد که با نتایج به‌دست آمده از بررسی شکستگیها وگسل‌های منطقه و تعیین ساز و کار هر یک از آنها در این پهنه برشی به‌طور کامل همخوانی دارد.
مهران آرین؛ روح انگیز محمدیان
چکیده
میدان نفتی مارون در بخش خاوری منطقه ساختاری فروافتادگی دزفول (زاگرس) واقع شده است. رخنمون سطحی این میدان، سازند آغاجاری بوده و سازندهای آسماری و گروه‌های بنگستان و خامی، مخازن نفتی موجود در این میدان هستند. سازند آسماری مهم‌ترین سنگ مخزن این میدان بوده که به شش لایه مخزنی تقسیم شده است. لایه‌های مخزنییک، دو، سهبه طور عمده از کربنات‌های ...
بیشتر
میدان نفتی مارون در بخش خاوری منطقه ساختاری فروافتادگی دزفول (زاگرس) واقع شده است. رخنمون سطحی این میدان، سازند آغاجاری بوده و سازندهای آسماری و گروه‌های بنگستان و خامی، مخازن نفتی موجود در این میدان هستند. سازند آسماری مهم‌ترین سنگ مخزن این میدان بوده که به شش لایه مخزنی تقسیم شده است. لایه‌های مخزنییک، دو، سهبه طور عمده از کربنات‌های دولومیتی تشکیل شده‌اند، بنابراین تراکم شکستگیها بویژه در لایه یک (90 درصد دولومیت) بیشتر است. در لایه‌های مخزنی چهار و پنج و شش این میدان به دلیل افزایش لایه‌های شیلی و مارنی و کاهش شکنندگی، تراکم شکستگی‌های کمتر می‌شود. براساس این پژوهش، تاقدیس مارون یک چین مرتبط با گسل راندگی است و مجموعه ویژگی‌های این تاقدیس، سازوکار چین‌های جدایشی گسل را پیشنهاد می‌کند. بررسی‌های موجود دو سامانه شکستگی با منشأ ناحیه‌ای و محلی را مشخص ساخته‌اند. شکستگی‌های ناحیه‌ای امتداد خاوری- باختری دارند و شکستگی‌های محلی مربوط به شکستگی‌های مرتبط با چین‌خوردگی و خمش ساختاری هستند . بررسی تغییرات انحنا با استفاده از روش‌های مشتق‌گیری ریاضی و رسمی، محدوده‌های مستعد شکستگی در تاقدیس مارون را، به طور عمده در یال جنوبی و محدوده‌های از بخش‌های خاوری یال شمالی نشان می‌دهد. مقایسه دادههای مخزنی بر اساس نقشه‌های هم‌تراوایی، فشار (RFT) و شاخص تولید (PI) با نتایج به دست آمده از بررسی شکستگی‌های تاقدیس مارون، هماهنگی بسیار خوب مناطق مستعد شکستگی را نشان می‌دهند.
حسین حاجی‌علی‌بیگی؛ سید احمد علوی؛ جمشید افتخار نژاد؛ محمد مختاری؛ محمد حسین آدابی
چکیده
تاقدیس چناره جنوب پهنه لرستان و در شمال پهنه فروبار دزفول، در کمربند چین خورده- رانده زاگرس قرار دارد. در این مقاله ایجاد و توسعه شکستگیها در این تاقدیس مورد بررسی قرار گرفته و از آنها برای تحلیل وضعیت جنبشی این تاقدیس استفاده شده است. نتایج حاصل از تعیین سن نسبی شکستگیها، نوع (انبساطی یا برشی بودن) آنها و موقعیت ساختاری شکستگیها ...
بیشتر
تاقدیس چناره جنوب پهنه لرستان و در شمال پهنه فروبار دزفول، در کمربند چین خورده- رانده زاگرس قرار دارد. در این مقاله ایجاد و توسعه شکستگیها در این تاقدیس مورد بررسی قرار گرفته و از آنها برای تحلیل وضعیت جنبشی این تاقدیس استفاده شده است. نتایج حاصل از تعیین سن نسبی شکستگیها، نوع (انبساطی یا برشی بودن) آنها و موقعیت ساختاری شکستگیها و مقایسه و تلفیق این نتایج با دیگر اطلاعات به دست آمده از جمله اطلاعات حاصل از مقاطع عرضی زمین‌شناسی ساختمانی رسم شده از تاقدیس، این امکان را فراهم ساخت تا دربارة وضعیت جنبشی این تاقدیس نظراتی ارائه شود: الگوی شکستگی‌های این تاقدیس بر اساس اندازه‌گیری‌های صحرایی انجام شده بر روی سازند آسماری، به صورت شش گروه شکستگی اصلی دسته‌بندی شده است. شکستگی گروه اول (A) با میانگین امتداد ◦68 به عنوان شکستگی‌های پیش از فرایند چین‌خوردگی در نظر گرفته شده‌اند. شکستگی‌های گروه دوم (B) با میانگین امتداد ◦30 از نوع شکستگی‌های کششی عمود بر راستای محور چین پیشنهاد شده‌اند. تراکم کم این گروه در یال جلویی را می‌توان به آشفتگی میدان تنش ناشی از لغزش تاقدیس بر روی گسل راندگی مدفون بالارود نسبت داد. سومین گروه شکستگیها (C) با میانگین امتداد ◦110 از نوع شکستگی‌های انبساطی بوده و عمود بر راستای فشارش و قبل و در حین رشد چین و به موازات محور آن در هر دو یال شکل گرفته‌اند. شکستگی‌های گروه چهارم (D) با امتداد ◦10 و ◦70 از نوع شکستگی‌های مزدوج (Conjugate) به‌شمار رفته و در طی مراحل چین‌خوردگی و بعد از گروه C در هر دو یال تشکیل شده‌اند. پنجمین گروه شکستگیها (E) با میانگین امتداد ◦140 و ◦80 از نوع شکستگی‌های مزدوج بوده و جزء آخرین شکستگی‌های رخ داده در مراحل چین‌خوردگی به‌شمار می‌‌روند. ششمین گروه شکستگیها (F) شامل شکستگی‌هایی با میانگین امتداد ◦55 هستند. این شکستگیها در واقع همان شکستگی‌های گروه A بوده که بعداً دچار فعالیت دوباره شده و برخی از آنها دره‌های ژرف و طویلی را ایجاد کرده‌اند. تاقدیس چناره با تمایل (Vergence) به سوی جنوب باختر یک تاقدیس نامتقارن است. این تاقدیس از انواع چین‌های غیراستوانه‌ای با میل محور به سوی جنوب خاور، و متأثر از عملکرد گسل راندگی مدفون بالارود است. اندازه گیری پارامترهای مربوط به یک سطح چین‌خورده، تاقدیس را به عنوان یک چین باز، نیمه زاویه‌دار،گسترده، غیرهارمونیک و پیچیده معرفی کرده و آن را در رده 1C (Ramsay & Huber (1987 قرار می‌دهد. اتصال دو تاقدیس اولیه مفروض، به یکدیگر منجر به Z شکل شدن منطقه لولای تاقدیس امروزی شده است.
