چینه شناسی و فسیل شناسی
شهرام نواواجاری؛ ایرج مغفوری مقدم؛ علیرضا شهیدی؛ حمید نظری
چکیده
نهشته‌های الیگوسن- میوسن ایران بین دو فاز کوهزایی پیرینین و پاسادنین قرارگرفته‌است. این نهشته‌ها در حوضه پشت کمان ایران مرکزی، سازند قم نامیده می‌شوند. رخنمون‌های مناسبی از سازند قم در شمال ایران مرکزی وجود دارند. به‌منظور مطالعه ریززیست‌چینه‌نگاری و تحلیل محیط رسوبی این سازند، سه برش سطحی در شمال باختر شهرک درجزین،کوه بنک ...
بیشتر
نهشته‌های الیگوسن- میوسن ایران بین دو فاز کوهزایی پیرینین و پاسادنین قرارگرفته‌است. این نهشته‌ها در حوضه پشت کمان ایران مرکزی، سازند قم نامیده می‌شوند. رخنمون‌های مناسبی از سازند قم در شمال ایران مرکزی وجود دارند. به‌منظور مطالعه ریززیست‌چینه‌نگاری و تحلیل محیط رسوبی این سازند، سه برش سطحی در شمال باختر شهرک درجزین،کوه بنک و باختر اروانه در شمال باختر- باختر شهر سمنان انتخاب شد. در این برش‌هاسازند قم با ناپیوستگی فرسایشی بر روی سازند قرمز زیرین و با همین گونه در زیر کنگلومرای دارای میان‌لایه‌های ماسه سنگی مربوط به میوسن پیشین،که هم ارز با سازند قرمز بالایی است، قرار می‌گیرد. ترکیب سنگ‌شناسی اصلی سازند قم در ناحیه مورد بررسی، تناوب سنگ آهک و مارن بوده که دارای میان‌لایه‌هایی از سنگ‌های تخریبی نیز می‌باشد. عضوها و زیرعضوهای ناحیه الگوی سازند قم در اینجا قابل مشاهده نبوده و تنها میتوان بر مبنای ویژگی سنگ‌شناسی واحدهای سنگی، محلی برای آن در نظر گرفت. بر پایه روزنبران شناسایی شده، سن سازند قم در شمال باختر-باختر سمنان (زون در جزین- افتر)، که در زون ساختاری- رسوبی البرز مرکزی قرار دارد، آشکوب بوردیگالین از میوسن پیشین می‌باشد که معادل زیست‌زون Borelis melo curdica-Borelis melo است.
رسوب شناسی
امید کاک مم؛ محمدحسین آدابی؛ بهمن گودرزی
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی دلومیتی شدن و تاثیر آن در کیفیت مخزنی نهشته‌های سازند دالان بالایی به سن پرمین- تریاس صورت گرفته است. در این مقطع سازند دالان بالایی دارای توالی از سنگ‌های کربناته و تبخیری به ضخامت 265 متر می‌باشد. براساس بافت‌های رسوبی، مطالعات پتروگرافی و فوناهای موجود، 11 ریزرخساره مختلف کربناته- تبخیری شناسایی شده است. ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی دلومیتی شدن و تاثیر آن در کیفیت مخزنی نهشته‌های سازند دالان بالایی به سن پرمین- تریاس صورت گرفته است. در این مقطع سازند دالان بالایی دارای توالی از سنگ‌های کربناته و تبخیری به ضخامت 265 متر می‌باشد. براساس بافت‌های رسوبی، مطالعات پتروگرافی و فوناهای موجود، 11 ریزرخساره مختلف کربناته- تبخیری شناسایی شده است. این ریزرخساره‌ها در قالب سه کمربند رخساره ای شامل پهنه جزر و مدی، لاگون و شول کربناته نهشته شدهاند. بر مبنای مطالعات پتروگرافی چهار نوع دولومیت شامل دولومیکرایت، دولومیکرواسپارایت، دولواسپارایت و سیمان دولومیتی در این نهشته‌ها شناسایی شده است. داده‌های تخلخل و تراوایی در انواع مختلف دولومیت‌ها نشان می دهد که در اغلب دولومیت‌ها میزان تراوایی به طور مستقیم به تخلخل کل بستگی ندارد بلکه به میزان به هم مرتبط بودن حفره‌ها از طریق حفره‌های گلوگاهی بستگی دارد؛ که خود مرتبط با افزایش اندازه بلورهای دولومیت می‌باشد. به طوریکه از مراحل اولیه دولومیتی‌شدن یعنی تشکیل دولومیکرایت‌ها با افزایش درجه دولومیتی شدن یعنی تشکیل دولومیت های نوع دوم و سوم با اندازه بلورهای بزرگتر که در بیشتر موارد از بلورهای مسطح و نیمه مسطح شکل دار و نیمه شکل دار تشکیل شدهاند، خواص مخزنی ارتقاء چشمگیری داشته است. ولی در نهایت با افزایش هر چه بیشتر دولومیتی شدن و رشد بلورهای دولومیت به سمت یکدیگر و از بین رفتن حفره‌های گلوگاهی و تشکیل سیمان‌های دولومیتی، خواص مخزنی از بین می‌رود. دولومیتی‌شدن باعث بیشترین خواص مخزنی در دولوپکستون‌های دانه افزون دارای دولواسپارایت‌های با بلورهای مسطح شده است.
زمین شناسی نفت
بیتا ارباب؛ داود جهانی؛ بهرام موحد
چکیده
نهشته‌های سازند داریان (آپسین) در جنوب شرق خلیج فارس به‌طور معمول دارای مقاومت ویژه پایین از 6 تا 1 اهم‌متر هستند. بر پایه مطالعات آزمایشگاهی، 8 ریزرخساره کربناته برای سازند مورد نظر تعیین شده است که در یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال، در بخش‌های داخلی، میانی و خارجی رمپ نهشته شدهاند. وجود تخلخل‌های میکروسکوپی از عوامل مهم ...
بیشتر
نهشته‌های سازند داریان (آپسین) در جنوب شرق خلیج فارس به‌طور معمول دارای مقاومت ویژه پایین از 6 تا 1 اهم‌متر هستند. بر پایه مطالعات آزمایشگاهی، 8 ریزرخساره کربناته برای سازند مورد نظر تعیین شده است که در یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال، در بخش‌های داخلی، میانی و خارجی رمپ نهشته شدهاند. وجود تخلخل‌های میکروسکوپی از عوامل مهم در کاهش مقاومت ویژه است. فرایندهای دیاژنزی مؤثر مانند میکریتی شدن و پیریتی شدن در نمونهها در کاهش مقاومت ویژه مخزن مؤثر است. محدودههای تخلخل ریزرخساره‌های سازند مورد بررسی، بهصورت بین بلوری حاصل از نئومورفیسم، تخلخل حفرهای غیر مرتبط و مادستون میکروپروسیتی هستند. برای تعیین خواص مخزنی از نتایج تشدید مغناطیسی هستهای مغزه و لاگ استفاده شده است. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که کاهش مقاومت ویژه به تغییرات بافت (اندازه کوچک دانهها) بستگی دارد و ارتباطی با حضور آب قابل جابهجایی ندارد. میزان اشباعشدگی آب 30 تا 50 درصد در زون مخزنی محاسبه شده است.
مریم سلطانی نجف‌آبادی؛ سیداحمد بابازاده؛ محسن آل علی؛ برزو عسگری پیربلوطی
چکیده
سازند جهرم متشکل از سنگ‌های آهکی ضخیم‌لایه خاکستری رنگ و توده‌ای است که عمدتاً دارای فسیل روزنبران هستند. در این تحقیق دو برش چینه‌شناسی سالدوران و دشت زری انتخاب شد که ضخامت آنها به ترتیب 200 و 5/176 متر است. این برش‌های چینه‌شناسی در باختر شهرکرد (زاگرس مرتفع) واقع هستند. مرز زیرین سازند جهرم در برش سالدوران با سازند پابده گسلی ...
بیشتر
سازند جهرم متشکل از سنگ‌های آهکی ضخیم‌لایه خاکستری رنگ و توده‌ای است که عمدتاً دارای فسیل روزنبران هستند. در این تحقیق دو برش چینه‌شناسی سالدوران و دشت زری انتخاب شد که ضخامت آنها به ترتیب 200 و 5/176 متر است. این برش‌های چینه‌شناسی در باختر شهرکرد (زاگرس مرتفع) واقع هستند. مرز زیرین سازند جهرم در برش سالدوران با سازند پابده گسلی و مرز بالایی آن نیز توسط گسل قطع شده است و در کنار سازند گورپی قرار دارد. مرز زیرین سازند جهرم در برش دشت زری به‌طور ناپیوسته روی سازند گورپی قرار دارد و رأس آن با ناپیوستگی همشیب در زیر سازند پابده واقع است. بر اساس مشاهدات میکروسکوپی و محتویات فسیلی، 8 رخساره در چهار کمربند رخسارهای شناسایی شده است. این رخسارهها که از ناحیه جزرومدی تا ناحیه عمیق حوضه در محیط رمپ کربناته گسترش دارند؛ شامل: 1) مادستون، 2) وکستون/ پکستون رافیدیونیتا پلی مورفینا، 3) وکستون روزنبران بدون منفذ- منفذدار، 4) پکستون جلبک قرمز، 5) وکستون روزنبران منفذدار بزرگ، 6) وکستون روزنبران پلانکتون- جبک قرمز، 7) وکستون روزنبران بدون منفذ کوچک- پلانکتون و 8) مادستون روزنبران پلانکتون هستند. از میان 8 رخساره شناسایی شده، فقط 2 رخساره در هر دو برش مشترک نیستند که شامل: 1) وکستون روزن بران منفذدار کوچک- پلانکتون و2) وکستون روزنبران پلانکتون– جلبک قرمز هستند. سن سازند جهرم بر اساس مجموعه روزن بران به ائوسن پیشین و میانی نسبت داده شده است.
Abbas Dehkar؛ Vali Ahmad Sajjadian؛ Mohammad Reza Noora؛ Kazem Shabani Goorji
چکیده
The Fahliyan Formation of Khami Group is hosting important hydrocarbon reserves in Iran and also is a main reservoir rock in the Abadan Plain oil fields which is Neocomian in age. In the studied wells its thickness is about 406 meters. In the Abadan Plain, the Fahliyan Formation transitionally overlies of the Garau Formation and its upper boundary changes into the Gadvan Formation. According to thin sections examinations prepared from cores analysis 11 microfacies is recognized by various facies including dolostone and dolomudstone of tidal flat, skeletal wackestone to packstone of the open and ...
بیشتر
The Fahliyan Formation of Khami Group is hosting important hydrocarbon reserves in Iran and also is a main reservoir rock in the Abadan Plain oil fields which is Neocomian in age. In the studied wells its thickness is about 406 meters. In the Abadan Plain, the Fahliyan Formation transitionally overlies of the Garau Formation and its upper boundary changes into the Gadvan Formation. According to thin sections examinations prepared from cores analysis 11 microfacies is recognized by various facies including dolostone and dolomudstone of tidal flat, skeletal wackestone to packstone of the open and restricted lagoon, bioclastic intraclastic grainstones, peloid grainstone and coralinrudist-algae grainstone (boundstone) of the barrier setting and fine grained echinoderm rudist bearing deposits of the slope. high frequency of core facies belong to restricted and open marine lagoon deposits composed of benthic foraminifera, shell fragments and peliods. They are often observed in wackestone to packstone fabrics. The remained rock facies is composed of the bioclastic skeletal lime grainstones characterizing by large rudists and echinoderm debries which are interpreted to constitute the platform margin in this well. Tidal flat dolomudstone with a few bioclast contribute, which they often show moderate reservoir quality.
طیب بینازاده؛ علی بینازاده؛ طهمورث وفائی
چکیده
سازند آسماری توالی ستبر کربناتهای در حوضه فورلند زاگرس (جنوب باختر ایران) است که در زمان الیگوسن- میوسن پیشین نهشته شده است. سازند آسماری در برش دشتروم (۱۵ کیلومتری جنوب یاسوج) ستبرای 233 متر دارد. در این پژوهش ریزرخساره‌ها، محیط رسوبی و چینه‌نگاری زیستی سازند آسماری مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه روزنبران کف‌زی در این ناحیه ...
بیشتر
سازند آسماری توالی ستبر کربناتهای در حوضه فورلند زاگرس (جنوب باختر ایران) است که در زمان الیگوسن- میوسن پیشین نهشته شده است. سازند آسماری در برش دشتروم (۱۵ کیلومتری جنوب یاسوج) ستبرای 233 متر دارد. در این پژوهش ریزرخساره‌ها، محیط رسوبی و چینه‌نگاری زیستی سازند آسماری مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه روزنبران کف‌زی در این ناحیه به شناسایی 23 جنس و 32 گونه و مطالعه برش مورد نظر در مجموع به شناسایی سه مجموعه زیستی زیر انجامید: 1. Lepidocyclina-Operculina-Ditrupa assemblage zone 2. Miogypsina–Elphidium sp., Peneroplis farsensis assemblage zone 3. Borelis melo curdica- Meandropsina iranica assemblage zone روزنبران شناسایی شده سن الیگوسن پیشین (روپلین- شاتین) تا میوسن پیشین (بوردیگالین) را برای سازند آسماری در منطقه مورد مطالعه پیشنهاد میکنند. بر پایه مطالعات آزمایشگاهی ۹ ریزرخساره آهکی در سه زیر محیط لاگون، سد و دریای باز شناسایی شد. نهشته‌های سازند آسماری در منطقه مورد مطالعه در یک سکوی کربناته دریایی اپیکانتیننتال از نوع رمپ هموکلینال رسوبگذاری کردهاند.
سیده ملیحه حمیدزاده؛ سید احمد بابازاده؛ برزو عسگری پیر بلوطی؛ علی سلگی
چکیده
سازند آسماری در غار آقاسید در ناحیه فارسان به منظور تعیین محیط رسوبی بر پایه تحلیل رخسارهها، اندازهگیری و نمونهگیری شد. در این ناحیه، ستبرای سازند آسماری 183 متر است که به‌طور همشیب روی سازند پابده قرار می‌گیرد. بر پایه مطالعات میکروسکوپی، 8 ریزرخساره شامل 1) وکستون تا پکستون جلبک سرخ- بایوکلاست- روزنبران پرسلانوزدار، ...
بیشتر
سازند آسماری در غار آقاسید در ناحیه فارسان به منظور تعیین محیط رسوبی بر پایه تحلیل رخسارهها، اندازهگیری و نمونهگیری شد. در این ناحیه، ستبرای سازند آسماری 183 متر است که به‌طور همشیب روی سازند پابده قرار می‌گیرد. بر پایه مطالعات میکروسکوپی، 8 ریزرخساره شامل 1) وکستون تا پکستون جلبک سرخ- بایوکلاست- روزنبران پرسلانوزدار، 2) گرینستون روتالیا‌دار، 3) گرینستون جلبک سرخ- بایوکلاستدار، 4) باندستون جلبک سرخ- مرجان‌دار، 5) وکستون جلبک سرخدار (فلوتستون)، 6) پکستون اینتراکلاست- روزنبران بزرگ هیالین- جلبک سرخدار، 7) وکستون تا پکستون روزنبران بزرگ هیالین- بایوکلاست- جلبک سرخدار و 8) پکستون روزنبران بزرگ هیالیندار شناسایی شد که در سه کمربند رخسارهای رمپ داخلی، رمپ میانی و رمپ خارجی قرار می‌گیرند. از سوی دیگر، بر پایه حضور روزنبران کف‌زی، سازند آسماری به الیگوسن (روپلین- شاتین) نسبت داده میشود.
لیلا آزاد شهرکی؛ حسین رحیم‌‌‌پور بناب؛ محسن رنجبران؛ عبدالحسین کنگازیان
چکیده
سازند کربناته فهلیان با سن کرتاسه زیرین (نئوکومین) یکی از سنگ مخزن‌های مهم گروه خامی در حوضه نفتی زاگرس است. در این پژوهش، توالی رسوبی این سازند در تاقدیس‌های لار (با ستبرای620 متر) و خامی (با ستبرای 517 متر) در پهنه ایذه به منظور شناسایی ریزرخساره‌ها، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنزی مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات سنگ‌نگاری به ...
بیشتر
سازند کربناته فهلیان با سن کرتاسه زیرین (نئوکومین) یکی از سنگ مخزن‌های مهم گروه خامی در حوضه نفتی زاگرس است. در این پژوهش، توالی رسوبی این سازند در تاقدیس‌های لار (با ستبرای620 متر) و خامی (با ستبرای 517 متر) در پهنه ایذه به منظور شناسایی ریزرخساره‌ها، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنزی مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات سنگ‌نگاری به شناسایی 16 ریزرخساره مربوط به 5 کمربند رخسارهای پهنه کشندی، کولاب، پشته کربناته، رمپ میانی و بیرونی انجامید. ریزرخساره‌های گرینستونی در برش لار در مقایسه با برش خامی فراوان‌تر بوده‌اند. نبود رسوبات توربیدایتی و رخساره‌های ریفی و وجود تغییرات تدریجی در رخسارهها نشان می‌دهد که سازند فهلیان در محیط رمپ کربناته همشیب نهشته شده است که ویژگی‌های رخسارهای مانند گلغالب بودن و گسترش کم رخساره‌های پرانرژی (همچون رخساره‌های پشته کربناته) نشان از پشت به باد بودن این رمپ دارد. بر پایه مطالعات سنگ‌نگاری، مهم‌ترین فرایندهای دیاژنزی که کربناتهای این سازند را تحت تأثیر قرار دادهاند، میکریتی شدن، سیمانی شدن، انحلال، نوشکلی، فشردگی، شکستگی و دولومیتی شدن هستند. به دلیل نهشت در پهنه نوری کمژرفا و نرخ بالای رسوبگذاری کربنات، ستبرای سازند فهلیان در هر دو برش قابل توجه است؛ ولی نقشه هم‌ستبرای رسم شده (برای پهنه ایذه و پهنه‌های هم‌جوار)، بیشترین ستبرای سازند فهلیان را در برش لار نشان می‌دهد. از این رو، کانون رسوبگذاری فهلیان در ناحیه لار در نظر گرفته میشود. تغییرات در ستبرای توالی رسوبی فهلیان در برش‌های لار و خامی، به گمان قوی ناشی از فعالیت هم‌زمان با رسوبگذاری گسل‌های پی‌سنگی شمالی- جنوبی (همچون گسل کازرون) بوده است. تفاوت در میزان فشردگی تدفینی نهشته‌ها (ناشی از تفاوت‌های رخسارهای و دیاژنزی) نیز موجب تغییرات ثانویه (تدفینی) ستبرای سازند فهلیان شده است.
سید احمد بابازاده؛ محمود رحمتی ایلخچی
چکیده
سنگ‌های رسوبی کربناتی معادل سازندآسماری دربرش پشت دربند(همدان) دارای ستبرای160 متر بوده و متشکل از تناوب آهکهای ستبرلایه تا نازک‌لایه و آهکهای توده‌ای است. قاعده این توالی رسوبی روی افق کنگلومرایی پیشرونده قرار داردکه قطعات کنگلومرا متشکل از قطعات سنگی آهکی، چرتی وشیستی سازندهای دیرین مجاور است. این افق کنگلومرایی به‌طور ناپیوسته ...
بیشتر
سنگ‌های رسوبی کربناتی معادل سازندآسماری دربرش پشت دربند(همدان) دارای ستبرای160 متر بوده و متشکل از تناوب آهکهای ستبرلایه تا نازک‌لایه و آهکهای توده‌ای است. قاعده این توالی رسوبی روی افق کنگلومرایی پیشرونده قرار داردکه قطعات کنگلومرا متشکل از قطعات سنگی آهکی، چرتی وشیستی سازندهای دیرین مجاور است. این افق کنگلومرایی به‌طور ناپیوسته روی سنگ‌های دگرگونی دیرین‌تر قرار دارد. مرز بالایی این توالی در منطقه مورد مطالعه با آبرفت‌های کواترنری پوشیده شده است. بر پایه مطالعه مقاطع نازک میکروسکوپی از سازند آسماری، دو کمربند رخساره اصلی شامل رمپ‌های درونی و میانی شناسایی شده است. رمپ درونی شامل لاگون نیمه‌محصور، شولر و تالیدی، لاگون محصور و ریف کومه‌ای و رمپ میانی شامل بخش‌های ابتدایی، میانی و انتهایی است. بر پایه مطالعات میکروسکوپی، 8 ریزرخساره کربناتی (وکستون‌بیوکلاست- روزنبران بزرگ منفذدار، پکستون/ گرینستون‌بیوکلاست- جلبک سرخ-روزنبران منفذدار، پکستون/گرینستون‌بیوکلاست- مرجان‌دار،پکستون / گرینستون‌جلبک سرخ-مرجان‌دار، پکستون بیوکلاست-پلوییدال روزنبران بدون منفذ،گرینستون روتالیا‌دار، پکستون / گرینستون روزنبران بدون منفذ و منفذدار و پکستون‌اینتراکلاست- بیوکلاست- میلیولید‌دار) مربوط به 7 محیط رسوبی شناسایی شده است. باتوجه به ریزرخساره نامبرده، این سازند از محیط ساحل کشندی تا رمپ میانی گسترش دارد. بر پایه مجموعه روزنبران کف‌زی،سن این توالی رسوبی درمنطقه موردمطالعه معادل شاتین(الیگوسن پسین) است.
سید احمد بابازاده؛ محمد قویدل سیوکی؛ هدی قصابی
چکیده
سازند آسماری در برش گرگ‌دره واقع در کوه‌میش (کمربند چین‌خورده- رانده زاگرس) به خوبی رخنمون دارد. ستبرای واقعی سازند آسماری در این ناحیه 480 متر است. این سازند از نظر تحلیل ریزرخساره‌ها در برش گرگ‌دره (کوه‌میش) مورد مطالعه و هفت ریزرخساره در این سازند مورد شناسایی قرار گرفت. بر این اساس، ریزرخساره‌ها متعلق به زیرمحیط‌های ...
بیشتر
سازند آسماری در برش گرگ‌دره واقع در کوه‌میش (کمربند چین‌خورده- رانده زاگرس) به خوبی رخنمون دارد. ستبرای واقعی سازند آسماری در این ناحیه 480 متر است. این سازند از نظر تحلیل ریزرخساره‌ها در برش گرگ‌دره (کوه‌میش) مورد مطالعه و هفت ریزرخساره در این سازند مورد شناسایی قرار گرفت. بر این اساس، ریزرخساره‌ها متعلق به زیرمحیط‌های پهنهکشندی، لاگون نیمه‌محصور، لاگون محصور، پشته کربناتی، سراشیبی قاره و دریای باز ژرف هستند. یک رمپ کربناتی برای رسوبگذاری سازند آسماری در این ناحیه پیشنهاد میشود و نیز، بررسی پراکندگی روزنبران سازند آسماری در منطقه مورد مطالعه به منظور تعیین سن نهشته‌های این سازند، سبب شناسایی 41 جنس و 45 گونه شد. مطالعه برش مورد نظر در مجموع به شناسایی سه مجموعه زیستی زیر منجر شد:
1- Lepidocyclina - Operculina - Ditrupa Assemblage Zone, 2- Peneroplis evolutus - Austrotrillina howchini Assemblage Zone, 3- Borelis melo curdica -Meandropsina iranica Assemblage Zone
زیستزونهای تشخیص داده شده برای سازند آسماری، نشانگر سن الیگوسن پسین (شاتین) تا میوسن پیشین (آکیتانین- بوردیگالین) هستند.
محمود حاجیان برزی؛ سید محسن آل‌علی؛ داود جهانی؛ محمد فلاح خیرخواه
چکیده
سازند دشتک با سن تریاس میانی- پسین به دلیل وجود نهشته‌های ستبر انیدریتی به عنوان یکی از بهترین سنگ‌های پوشش برای مخازن گازی عظیم گروه دهرم در جنوب باختری ایران و شمال خلیج فارس به‌شمار می‌رود. تحلیل رخساره‌های سازند دشتک سبب شناسایی 14ریزرخساره مربوط به محیط دشت ساحلی، سبخا (پهنه بالای جزرومدی)، پهنه جزرومدی، لاگون، پشته‌های سدی ...
بیشتر
سازند دشتک با سن تریاس میانی- پسین به دلیل وجود نهشته‌های ستبر انیدریتی به عنوان یکی از بهترین سنگ‌های پوشش برای مخازن گازی عظیم گروه دهرم در جنوب باختری ایران و شمال خلیج فارس به‌شمار می‌رود. تحلیل رخساره‌های سازند دشتک سبب شناسایی 14ریزرخساره مربوط به محیط دشت ساحلی، سبخا (پهنه بالای جزرومدی)، پهنه جزرومدی، لاگون، پشته‌های سدی (شول) شده است. بررسی تغییرات افقی و عمودی رخسارهها و مقایسه آنها با محیطهای عهد حاضر و دیرینه نشانگر آن است که سازند دشتک در یک پلاتفرم از نوع رمپ کربناتی کمژرفا نهشته شده است. مطالعات چینه‌نگاری سکانسی نشان می‌دهد که سازند دشتک از چهار سکانس رسوبی دسته سوم و دستههای رسوبی TSTوHST تشکیل شده است. ستبرای سازند دشتک از کوه سورمه به سمت چاه d، c، b و در نهایت a افزایش یافته است. مطالعات ایزوتوپ استرانسیم از نمونه‌های سازند دشتک سن تریاس (آشکوب آنسین تا نورین) را تأیید میکند.
لیلا امیربهادر؛ حسین رحیم‌‌‌پور بناب؛ مهران آرین
چکیده
در این مطالعه رخساره‌های میکروسکوپی و مجموعههای آنها براساس مطالعات دقیق سنگ‌نگاری در ستبرای حدود540 متری توالی‌های مخزنی پرمین پایانی است و 15 رخساره شناسایی شدهاند که در چهار‌‌گروه رخسارهای پری‌تایدال، لاگون، شول و دور از شول قرار می‌گیرند. به‌واسطه فراوانی چشمگیر رخساره‌های شول در دالان بالایی سعی شد تا این رخسارهها ...
بیشتر
در این مطالعه رخساره‌های میکروسکوپی و مجموعههای آنها براساس مطالعات دقیق سنگ‌نگاری در ستبرای حدود540 متری توالی‌های مخزنی پرمین پایانی است و 15 رخساره شناسایی شدهاند که در چهار‌‌گروه رخسارهای پری‌تایدال، لاگون، شول و دور از شول قرار می‌گیرند. به‌واسطه فراوانی چشمگیر رخساره‌های شول در دالان بالایی سعی شد تا این رخسارهها تحت تقسیم‌بندی و مطالعه دقیق‌تری قرار گیرند. به‌منظور بررسی تغییرات سطح نسبی آب دریا، طی نهشته‌شدن توالی دالان بالایی، ستون‌های رخسارهای رسم شدهاند و تغییرات رخسارهها و مجموعههای آنها در توالی قائم مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. آنالیز فراوانی رخسارهها نشان می‌دهد که در نیمه پایینی(واحد مخزنیK4 ) و نیمه بالایی(واحد مخزنیK3) توالی دالان بالایی، افت قابل‌ملاحظه‌ای در سطح نسبی آب دریا طی دوره پرمین پایانی رخ داده است. به‌طوری که تغییر از شرایط چیرگی شول‌های گسترده اُاُییدی- بایوکلستی به توالی‌های متناوب شول- لاگون- پری‌تایدال و عوارضی مانند نهشته‌شدن انیدریت و دولومیتی‌شدن شدید دیده میشود که می‌تواند بیانگر تغییر اقلیم نیز باشد. پس از شناسایی رخسارهها در توالی دالان بالایی از آنها به‌عنوان نشانگرهایی در بررسی تغییرات سطح نسبی آب دریا طی نهشته‌شدن این توالی‌ها در میدان پارس جنوبی استفاده شده است. بر این اساس توالی دالان بالایی آثار و عوارض مربوط به دو و نیم سیکل رده سوم و 12 سیکل رده چهارم از تغییرات سطح نسبی آب دریاها را در خود ثبت نموده است.
سید محسن آل علی؛ حسین رحیم پور بناب؛ سید رضا موسوی حرمی؛ داود جهانی؛ اشکان اسدی اسکندر
چکیده
سازند کنگان با سن تریاس پیشین از مهم‌ترین سنگ‌های مخزن کربناتی در جنوب باختر ایران و شمال خلیج فارس است. تحلیل رخساره‌های سازند کنگان به شناسایی 13 ریزرخساره مربوط به محیط پهنه کشندی، لاگون، پشته‌های سدی(شول) و دریای باز انجامیده است. بررسی تغییرات افقی و عمودی رخسارهها و مقایسه آنها با محیطهای عهد حاضر و دیرینه نشان‌دهنده ...
بیشتر
سازند کنگان با سن تریاس پیشین از مهم‌ترین سنگ‌های مخزن کربناتی در جنوب باختر ایران و شمال خلیج فارس است. تحلیل رخساره‌های سازند کنگان به شناسایی 13 ریزرخساره مربوط به محیط پهنه کشندی، لاگون، پشته‌های سدی(شول) و دریای باز انجامیده است. بررسی تغییرات افقی و عمودی رخسارهها و مقایسه آنها با محیطهای عهد حاضر و دیرینه نشان‌دهنده آن است که سازند کنگان در سکویی (پلت فرم)از نوع رمپ کربناتی کمژرفا همانند خلیج فارس امروزی، نهشته شده است. مطالعات چینه نگاری سکانسی نشان می دهد که سازند کنگان از دو سکانس رسوبی دسته سوم (در چاههای Aو B) و دستههای رسوبی TSTوHST تشکیل شده است. مرز زیرین سکانس نخست، ناپیوستگی نوع 1(SB1) و دیگر مرزها ناپیوستگی نوع 2 (SB2) است. تخلخل در سازند کنگان به طور عمده در دسته رسوبی HST Early و گرینستونهای شول تمرکز یافته است. افزون بر آن در این نوشتار افقهای اصلی همچون مرز ناپیوستگی، بیشینه طغیان سطح آب دریا، الگوهای بر انبارش و دستههای رسوبی مورد بررسی قرار گرفته است.
محمد حسین آدابی؛ رخشنده عباسی؛ هرمز قلاوند
چکیده
در این بررسی ژئوشیمی و محیط رسوبی سازند داریان با سن کرتاسه پیشین (آپتین- آلبین) در برش سطح الارضی تاقدیس کوه سیاه و مقطع تحت الارضی چاه شماره 1 سبزپوشان مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس بررسی‌های سنگ‌نگاری 12 ریزرخساره مربوط به 5 کمربند رخسارهای میان‌کشندی (Intertidal)، لاگون (Lagoon)، پشته‌های ماسه‌ای (Shoal)، دریای باز کم ژرفا (Shallow open marine) و دریای ...
بیشتر
در این بررسی ژئوشیمی و محیط رسوبی سازند داریان با سن کرتاسه پیشین (آپتین- آلبین) در برش سطح الارضی تاقدیس کوه سیاه و مقطع تحت الارضی چاه شماره 1 سبزپوشان مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس بررسی‌های سنگ‌نگاری 12 ریزرخساره مربوط به 5 کمربند رخسارهای میان‌کشندی (Intertidal)، لاگون (Lagoon)، پشته‌های ماسه‌ای (Shoal)، دریای باز کم ژرفا (Shallow open marine) و دریای باز ژرف (Deep open marine) شناسایی شد. الگوی ریزرخساره‌های دیده شده نشانگر نهشته شدن این توالی بر روی یک سکوی کربناتی از نوع رمپ است. رسم مقادیر عنصری عناصر اصلی (Ca, Mg) و فرعی (Sr, Mn, Na, Fe) و ایزوتوپی اکسیژن 18 و کربن 13 بیانگر آن است که فرایندهای دیاژنزی به‌طور چیره تدفینی کربناتهای این سازند را در یک محیط نیمه بسته تا نیمه باز تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس بررسی‌های سنگ‌نگاری فرایندهای مهم دیاژنزی سازند داریان شامل سیمانی شدن، تراکم فیزیکی و شیمیایی فرایندهای جانشینی مانند پیریتی شدن و سیلیسی شدن است. تخلخل‌های دیده شده در این مقاطع، ثانویه و از انواع حفرهای، شکستگی و کانالی هستند. دمای تشکیل این سنگآهکها بر اساس سنگینترین ایزوتوپ اکسیژن در حدود 5/28 درجه سانتیگراد برآورد شده است.
محمد علی صالحی؛ محمد حسین آدابی؛ هرمز قلاوند؛ مینا خطیبی مهر
چکیده
در این نوشتار، سازند کربناتی فهلیان با سن کرتاسه پیشین (بریازین-هوتروین) به منظور شناسایی ریزرخساره‌ها، دیاژنز و بررسی کانیشناسی اولیه رسوبات در برش نمونه واقع در تاقدیس فهلیان و برش زیرسطحی(تحت الارضی) چاه 55 میدان نفتی گچساران مورد بررسی قرار گرفت. بررسی‌های سنگ‌نگاری منجر به شناسایی ده ریزرخساره شد که در 4 کمربند رخسارهای ...
بیشتر
در این نوشتار، سازند کربناتی فهلیان با سن کرتاسه پیشین (بریازین-هوتروین) به منظور شناسایی ریزرخساره‌ها، دیاژنز و بررسی کانیشناسی اولیه رسوبات در برش نمونه واقع در تاقدیس فهلیان و برش زیرسطحی(تحت الارضی) چاه 55 میدان نفتی گچساران مورد بررسی قرار گرفت. بررسی‌های سنگ‌نگاری منجر به شناسایی ده ریزرخساره شد که در 4 کمربند رخسارهای پهنه کشندی، لاگون، سد و دریای باز نهشته شدهاند. با توجه به ریزرخساره‌های شناسایی شده، این توالی کربناتی بر روی یک سکوی کربناتی از نوع حاشیهدار(شلف) نهشته شده است. شناسایی سیمان‌های مختلف نشان دهنده این است که سازند فهلیان به طور عمده تحت تأثیر دیاژنز هوازی قرار گرفته است. پراکندگی عناصر اصلی و فرعی و گستره ایزوتوپی اکسیژن 18 و کربن 13 آهکهای سازند فهلیان نشان دهنده ترکیب کانیشناسی اولیه آراگونیتی و همچنین تأثیر دیاژنز هوازی بر روی این نهشته‌ها در یک سیستم بسته و با نسبت آب به سنگ پایین است.
محمد حسین آدابی؛ مینا خطیبی مهر؛ سید علی معلمی؛ عباس صادقی؛ محمد علی صالحی
چکیده
سازند زیارت در برش نمونه واقع در شمال دهکده توچال (جنوب خاور تهران) با ستبرای 5/212 متر در بالای کنگلومرای فاجان و در زیر سازند کرج واقع شده است. سن سازند زیارت پالئوسن پسین تا ائوسن میانی است. مطالعات سنگ‌نگاری مقاطع نازک منجر به شناسایی 11 ریز رخساره شده است که به احتمال قوی در یک سکوی کربناته از نوع رمپ تک شیب (هوموکلاین) نهشته شده ...
بیشتر
سازند زیارت در برش نمونه واقع در شمال دهکده توچال (جنوب خاور تهران) با ستبرای 5/212 متر در بالای کنگلومرای فاجان و در زیر سازند کرج واقع شده است. سن سازند زیارت پالئوسن پسین تا ائوسن میانی است. مطالعات سنگ‌نگاری مقاطع نازک منجر به شناسایی 11 ریز رخساره شده است که به احتمال قوی در یک سکوی کربناته از نوع رمپ تک شیب (هوموکلاین) نهشته شده است. از فرایندهای دیاژنزی تأثیر گذار میتوان میکرایتی شدن، سیمانی‌شدن، تراکم، نئومورفیسم، انحلال، دولومیتی شدن، شکستگی و سیلیسی شدن را بیان کرد که در قالب محیطهای دیاژنزی هوازی(متئوریکی) و تدفینی سازند زیارت را تحت تأثیر قرار دادهاند. مطالعه و بررسی عناصر اصلی و فرعی سنگ آهکهای سازند زیارت بیانگر آن است که این آهکها در آب و هوای حارهای و در ژرفای کم نهشته شدهاند و کانیشناسی اولیه آراگونیتی داشتهاند. رسم مقادیر Mn در برابر Sr/Ca نشان دهنده محیط دیاژنزی باز همراه با تبادل بالای آب به سنگ (water/ rock interaction) در سازند زیارت است. دمای اولیه دیاژنتیکی تدفین کم‌ژرف (early burial digenetic temperature) با استفاده از سنگینترین ایزوتوپ اکسیژن در نمونه‌های میکرایتی و با در نظر گرفتن ایزوتوپ اکسیژن آب دریای ائوسن به میزان ‰85/0- ، در حدود 39 درجه سانتیگراد محاسبه شده است. در بررسی با میکروسکوپ کاتدلومینسانس سیمان‌های کربناته سازند زیارت به دلیل قرار گرفتن بین محدوده زون هوازی و زون تدفین کم‌ژرف، بیشتر لومینسانس تیره (Dull) تا قهوهای دارند و ویژگی لومینسانسهای زرد پررنگ کمتر دیده میشود. این مطلب نیز توسط مطالعات ایزوتوپی اکسیژن و کربن تأیید شده است.
سید حمید وزیری؛ داود جهانی؛ مهدی صفدری؛ فرزانه چگنی
چکیده
سازند ایلام در جنوب باختر خرم‌آباد به ستبرای 204 متر عمدتاً از تناوبهای یکنواخت سنگ‌آهک در طی یک رسوبگذاری پیوسته در زمان تورونین میانی تا کامپانین پیشین تشکیل شده است. این سازند در برش مورد مطالعه با مرزی تدریجی بر روی سازند سورگاه قرار گرفته و توسط سازند گورپی نیز با مرزی تدریجی و پیوسته پوشیده شده است. در مطالعات حاضر 9 جنس، 30 گونه ...
بیشتر
سازند ایلام در جنوب باختر خرم‌آباد به ستبرای 204 متر عمدتاً از تناوبهای یکنواخت سنگ‌آهک در طی یک رسوبگذاری پیوسته در زمان تورونین میانی تا کامپانین پیشین تشکیل شده است. این سازند در برش مورد مطالعه با مرزی تدریجی بر روی سازند سورگاه قرار گرفته و توسط سازند گورپی نیز با مرزی تدریجی و پیوسته پوشیده شده است. در مطالعات حاضر 9 جنس، 30 گونه و 2 زیست‌زون از روزنداران پلانکتون تشخیص داده شد. سازند ایلام در برش مورد مطالعه از یک رخساره شیلی و سه ریزرخساره کربناتی به نامهای گلسنگ، وکستون و پکستون دارای روزنداران شناور ساخته شده است. رخساره شیلی و ریزرخساره‌های نام برده در بخش ژرف دریای باز ساخته شدهاند به گونهای که شیل در شرایط آرام محیطی نهشته شده است و انرژی محیطی از ریزرخساره با بافت گلسنگ به سوی ریزرخساره‌های با بافت‌های وکستون و پکستون افزایش یافته است. با توجه به این که ریزرخساره‌های وابسته به بخش‌های کمژرفای فلات قاره مانند سد، تالاب و پهنه‌های کشندی در برش مورد مطالعه شناسایی نشدهاند، بنابراین ناحیه مورد مطالعه ژرفترین بخش حوضه رسوبی در زمان تورونین میانی- کامپانین پیشین بوده است.
