زمین شناسی اقتصادی
میترا افتخاری؛ محمدرضا حسین زاده؛ محسن مؤید
چکیده
منطقه مورد مطالعه در مجاورت روستای شربیت و در فاصله 28 کیلومتری شمال شرق اهر )استان آذربایجان‌شرقی( واقع شده است. توده کوارتزمونزونیتی واقع در این منطقه میزبان تورمالین‌های گرمابی است که بر مبنای ویژگی‌های بافتی بصورت رگه‌ای، برشی، توده‌های کوارتز- تورمالینی و تورمالین‌های پرکننده فضای خالی مشاهده می‌شوند. بر اساس مطالعات سنگ‌نگاری ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در مجاورت روستای شربیت و در فاصله 28 کیلومتری شمال شرق اهر )استان آذربایجان‌شرقی( واقع شده است. توده کوارتزمونزونیتی واقع در این منطقه میزبان تورمالین‌های گرمابی است که بر مبنای ویژگی‌های بافتی بصورت رگه‌ای، برشی، توده‌های کوارتز- تورمالینی و تورمالین‌های پرکننده فضای خالی مشاهده می‌شوند. بر اساس مطالعات سنگ‌نگاری و نتایج ریزکاو الکترونی (EPMA)، تورمالینها از نوع دراویت- شورلیت (با تمایل بیشتر به سمت دراویت) بوده و در گروه قلیایی قرار میگیرند. ویژگیهایی مانند نسبت بالای Mg به Fe، منطقهبندی، مقدار F و تمایل به سمت بیرونی بردارهای تهی شدن از قلیایی و پروتونزدایی، نشانگر تشکیل تورمالینها در شرایط گرمابی میباشند. روند عمومی عناصر نادر خاکی تورمالینها با سنگ درونگیر مطابقت دارد، بهطوریکه که در این نمونه‌ها نیز عناصر نادر خاکی سبک نسبت عناصر نادر خاکی سنگین غنیشدگی نشان می‌دهند. این الگو بیانگر کنترل این عناصر توسط سنگ میزبان بوده و نشان می‌دهد که سیال گرمابی غنی از بُر نقش نسبتاَ کمتری داشته است.
بهزاد حاج‌علیلو؛ زهرا کریمزاده؛ مهران ادوای
چکیده
در این پژوهش سعی شده است با به کارگیری نتایج مطالعات دما‌سنجی میانبارهای سیال رگه‌های سیلیسی، ویژگی‌های پهنه کانی‌سازی مس شمال روستای حاج‌علی‌بیگ‌کندی اهر تعیین شود. مهم‌ترین واحد سنگی منطقه، شامل سنگ‌های آذرین درونی الیگوسن با ترکیب مونزونیت تا کوارتزمونزونیت است. سری ماگمایی به وجود آورنده این سنگ‌ها از نوع کالک‌آلکالن ...
بیشتر
در این پژوهش سعی شده است با به کارگیری نتایج مطالعات دما‌سنجی میانبارهای سیال رگه‌های سیلیسی، ویژگی‌های پهنه کانی‌سازی مس شمال روستای حاج‌علی‌بیگ‌کندی اهر تعیین شود. مهم‌ترین واحد سنگی منطقه، شامل سنگ‌های آذرین درونی الیگوسن با ترکیب مونزونیت تا کوارتزمونزونیت است. سری ماگمایی به وجود آورنده این سنگ‌ها از نوع کالک‌آلکالن بوده و مربوط به محیط زمین‌ساختی پس از کوهزایی و گرانیت‌های پس از برخورد است .کانی‌سازی در منطقه، توسط گسل‌ها کنترل شده و به‌صورت رگه‌ای با روند چیره SW-NE است. کانی‌سازی فلزی محدوده در ارتباط با توده نفوذی شیور و توده نفوذی جوان‌تر از آن ایجاد شده است. بر پایه مطالعات کانه‌نگاری مشخص شد که کانی‌های فلزی شامل کالکوپیریت و پیریت و کانی‌های ثانویه شامل کالکوسیت، دیژنیت، کوولیت، مالاکیت، بورنیت و اکسیدهای آهن است. بر پایه مطالعات میانبارهای سیال میزان شوری میانبارهای سیال از 5 تا بیشاز 50 درصد وزنی معادل NaClو دمای همگنشدگی بیشتر میانبارهای سیال میان 200 تا 420 درجه سانتیگراد و بالاتر از آن است. با بررسی نمودارهای مربوط، داده‌های میانبارهای سیال در دو محدوده مربوط به سامانه پورفیری و اپی‌ترمال قرار گرفتند. رخداد پدیده جوشش در سیال‌های کانه‌ساز از ویژگی‌های مهم کانی‌سازی مس در این منطقه است. این پژوهش نشان می‌دهد که شکل کانی‌سازی در منطقه شمال روستای حاج‌علی‌بیگ‌کندی به‌صورت رگه‌ای است و می‌تواند مربوط به کانیسازیهای رگه‌ای نوع کردیلرایی باشد که بیشتر در بخش‌های بالایی سامانه‌های پورفیری قرار دارند. بنابراین احتمال پیدایش کانی‌سازی مس پورفیری در بخش‌های زیرین این منطق دور از انتظار نیست.
اکرم علیزاده؛ راضیه صفری
چکیده
اندازه‌گیری شاخص‌های لرزه‌خیزی از روش‌های ارزیابی زمین‌ساخت فعال و نوزمین‌ساخت برای یک منطقه به‌شمار می‌آید. 21 مرداد 1391 دو زمین‌لرزه به فاصله زمانی 11 دقیقه‌ای به ترتیب با بزرگی‌های 4/6 و 3/6 در منطقه اهر- ورزقان که از مناطق فعال زمین‌ساختی است، به‌وقوع پیوست. بررسی‌های لرزه‌زمین‌ساختی نشان می‌دهند که گسل‌های مسبب زمین‌لرزه، ...
بیشتر
اندازه‌گیری شاخص‌های لرزه‌خیزی از روش‌های ارزیابی زمین‌ساخت فعال و نوزمین‌ساخت برای یک منطقه به‌شمار می‌آید. 21 مرداد 1391 دو زمین‌لرزه به فاصله زمانی 11 دقیقه‌ای به ترتیب با بزرگی‌های 4/6 و 3/6 در منطقه اهر- ورزقان که از مناطق فعال زمین‌ساختی است، به‌وقوع پیوست. بررسی‌های لرزه‌زمین‌ساختی نشان می‌دهند که گسل‌های مسبب زمین‌لرزه، از جمله گسل‌های جوان منطقه هستند. نقشه پراکندگی رومرکز زمین‌لرزه‌ها نیز نشان می‌دهد که زمین‌لرزه‌های رخ داده، با راستای گسل‌های موجود در منطقه همخوانی دارند. به منظور ارزیابی فعالیت‌های نوزمین‌ساختی و شناخت الگوی لرزه‌خیزی منطقه اهر، از پراکندگی زمانی و مکانی زمین‌لرزه‌ها (تحلیل‌های فرکتالی) به عنوان پیش نشانگرهای زمین‌لرزه و همچنین پارامترهای لرزه‌خیزیa و b استفاده شد. نتایج محاسبات نشان می‌دهند که پارامتر b، کاهش چشمگیری در ارتباط با زمین‌لرزه‌های رخ داده در منطقه دارد. مقدار کم پارامتر b نشان‌دهنده آن است که لرزش اصلی، در منطقه‌ای با نرخ تنش بالا رخ داده است. در الگوی لرزه‌خیزی ارایه شده برای منطقه اهر، پس از دوره رخداد اصلی، سه دوره: 1) دوره آرامش اول یا Q1، 2) دوره B (رخداد پس‌لرزه‌ها) و 3) دوره آرامش دوم (Q2) مشاهده می‌شود. نمودار پارامتر b در دوره Q2، یک روند افزایشی تقریبی را نشان می‌دهد که بیانگر کاهش تنش در منطقه است.
رحیم دبیری؛ محمد هاشم امامی؛ حبیب ملایی؛ میترا غفاری؛ منصور وثوقی عابدینی؛ نعمت‌اله رشید نژاد عمران
چکیده
حجم قابل توجهی از سنگ‌های آتشفشانی کواترنر، در شمال باختر اهر( شمال باختر ایران) گسترش یافته‌اند. این سنگ‌ها مورد تجزیه عناصر اصلی، فرعی، خاکی کمیاب و ایزوتوپی Sr- Nd قرار گرفته‌اند. بر پایه داده‌های ژئوشیمیایی، این سنگ‌ها شامل آلکالی‌بازالت، تراکی‌بازالت، تراکی‌‍آندزیت‌بازالتی و تراکی‌آندزیت با ویژگی چیره آلکالن هستند. سنگ‌های ...
بیشتر
حجم قابل توجهی از سنگ‌های آتشفشانی کواترنر، در شمال باختر اهر( شمال باختر ایران) گسترش یافته‌اند. این سنگ‌ها مورد تجزیه عناصر اصلی، فرعی، خاکی کمیاب و ایزوتوپی Sr- Nd قرار گرفته‌اند. بر پایه داده‌های ژئوشیمیایی، این سنگ‌ها شامل آلکالی‌بازالت، تراکی‌بازالت، تراکی‌‍آندزیت‌بازالتی و تراکی‌آندزیت با ویژگی چیره آلکالن هستند. سنگ‌های یادشده، از مجموعه کانی‌های الیوین، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز ± آمفیبول ± بیوتیت تشکیل شده‌اند و بیشتر بافت میکرولیتی پورفیری دارند. بر پایه بررسی‌های انجام شده روی عناصر اصلی و فرعی، با کاهش مقادیر MgO، مقادیر Rb، Ba، Na2O، K2O، Al2O3 و SiO2 افزایش و مقادیر Cr، Fe2O3*و CaO کاهش می‌یابد. به‌طور کلی، سنگ‌های منطقه از عناصر LIL و LREE غنی و از عناصر HFS تهی هستند. بررسی های ایزوتوپی Sr-Nd نشان می‌دهد که طیف ترکیبی نسبت‌های 87Sr/86Sr نمونه‌های مورد مطالعه از 704463/0 تا 704921/0 و نسبت‌های 143Nd/144Nd نمونه‌ها از 512649/0 تا 512774/0 متغیر است. نسبت‌های CaO/Al2O3 در برابر MgO، La/Sm در برابر Rb و نیز مقادیر Zr و Ba در برابر Th نشان می‌دهد که تفریق ماگمایی از راه تبلور بخشی، مهم‌ترین فرایند در تکوین سنگ‌های منطقه بوده است. همچنین مدلسازی AFC و مطالعات ایزوتوپی و میکروسکوپی بیانگر آن است که آلایش پوسته‌ای، به‌همراه تبلور بخشی، نقش مهمی در تحول سنگ‌های تراکی‌آندزیتی منطقه داشته است. داده‌های ژئوشیمیایی و ایزوتوپی نشان می‌دهد که آمیختگی ماگمایی فرایند تأثیر‌گذاری در تکوین سنگ‌های منطقه نبوده است. نسبت‌های ایزوتوپی نئودیمیم بالا و استرانسیم پایین و نیز مقادیر بالای Ni، Cr و MgO در آلکالی‌بازالت‌های منطقه گویای آن است که این سنگ‌ها از یک ماگمای به نسبت اولیه به‌وجود آمده‌اند. مدلسازی REE و بررسی نسبت‌های عناصر فرعی و خاکی کمیاب نشان می‌دهد که آلکالی‌بازالت‌های منطقه مورد مطالعه می‌توانند از ذوب بخشی ناچیز (1 تا 3 درصدی) یک اسپینل لرزولیت به‌وجود آمده باشند.
