مجید باقرنژاد؛ محمد رضا قاسمی؛ بهنام اویسی
چکیده
در پانه‌های (wedge) چین و راندگی که به‌صورت نازک‌پوست دگرریخت می‌شوند چگونگی دگرریختی ارتباط نزدیکی با مقاومت در برابر لغزش در راستای سطح‌های فَراکَنِش (decollement) و حضور طبقات کم ژرفا و ژرف فراکنش دارد. در گستره چین‌خورده میانه- ماه‌نشان، طبقات شکل‌پذیر در ترازهای پایینی (سازند سرخ بالایی) نقش به‌سزایی در هندسه و جنبش‌شناسی دگرریختی ...
بیشتر
در پانه‌های (wedge) چین و راندگی که به‌صورت نازک‌پوست دگرریخت می‌شوند چگونگی دگرریختی ارتباط نزدیکی با مقاومت در برابر لغزش در راستای سطح‌های فَراکَنِش (decollement) و حضور طبقات کم ژرفا و ژرف فراکنش دارد. در گستره چین‌خورده میانه- ماه‌نشان، طبقات شکل‌پذیر در ترازهای پایینی (سازند سرخ بالایی) نقش به‌سزایی در هندسه و جنبش‌شناسی دگرریختی گستره بازی می‌کنند. به‌منظور شناسایی هندسه چین‌خوردگی، تفکیک سازوکارهای چین‌خوردگی و تعیین ژرفای فراکنش، اقدام به جمع‌آوری اطلاعات و عملیات صحرایی در گستره میان میانه و ماه‌نشان شد. وضعیت چین‌خوردگی‌ها و ساختارهای این گستره به‌گونه‌ای ویژه از دیگر ساختارهای گستره و حتی نواحی همسایه مانند البرز متمایز است و جنبش گنبدهای تبخیری و شکل‌پذیر بودن مارن‌های سازند سرخ بالایی پیچیدگی زیادی را به الگوی چین‌خوردگی داده است. برای تحلیل پدیده‌های ساختاری همزمان با رسوب‌گذاری، افزون بر برداشت‌های ساختاری دقیق، از ویژگی‌های رسوب‌شناختی و محیط رسوبی در راستای تفسیر و تاریخ گذشته گستره، مطالعه سنگ‌های رسوبی، ارائه داده‌هایی از محیط‌های رسوب‌گذاری آنها و جغرافیای دیرینه نیز استفاده شد. یکی از دستاوردهای این پژوهش، تحلیل ساختارهای رشدی (growth structures) همزمان با چین‌خوردگی در گستره میانه- ماه‌نشان بود. شش برش ساختاری AA’، BB’، CC’، DD’، EE’، FF’ در عرض ساختارهای چین‌خورده پیچیده گستره پیمایش و رسم شد. میزان کوتاه‌شدگی به‌دست آمده از دو برش AA’ و DD’ به‌ترتیب 65/46 و 05/38 درصد به‌دست آمد که میانگین آنها 3/42 درصد است. در مقایسه با این مقدار، میزان کوتاه‌شدگی در بخش‌های گوناگون استان‌های زمین‌ساختی البرز و زاگرس از 16 تا 30 درصد متغیر است. ما بر این باوریم که علت این اختلاف در آن است که کوتاه‌شدگی در این گستره به‌صورت محلی روی داده است و تحت تأثیر عواملی مانند شیب حوضه و گسل‌های ژرف و لایه‌های کم‌قوام موجود در سطح فراکنش گستره قرار دارد. با بررسی‌هایی که انجام گرفت سازوکار اصلی چین‌خوردگی نهشته‌های این گستره از نوع جدایشی (detachment) و چین پیشروی گسل یا چین خم گسل (fault propagation fold or fault bend fold) است، مواد تبخیری موجود در توالی (گچ و نمک) نقش مهمی در این چین‌خوردگی‌ها دارند.
اصغر احمدی ترکمانی؛ محمدرضا قاسمی
چکیده
این پژوهش با کمک داده‌های صحرایی دقیق به تهیه یک بُرش ساختاری ترازمند برای گستره ماه‌نشان پرداخته است تا گسترش ساختارهای اصلی آن را مورد کاوش قرار دهد. بررسی‌های ساختاری ما آشکار می‌سازد دو گسله شمال باختری-جنوب خاوری و اصلی ماه‌نشان و انگوران، گسله‌هایی بنیادی هستند که با نفوذ در ژرفای پوسته سبب مقدار قابل ملاحظه‌ای کوتاه‌شدگی ...
بیشتر
این پژوهش با کمک داده‌های صحرایی دقیق به تهیه یک بُرش ساختاری ترازمند برای گستره ماه‌نشان پرداخته است تا گسترش ساختارهای اصلی آن را مورد کاوش قرار دهد. بررسی‌های ساختاری ما آشکار می‌سازد دو گسله شمال باختری-جنوب خاوری و اصلی ماه‌نشان و انگوران، گسله‌هایی بنیادی هستند که با نفوذ در ژرفای پوسته سبب مقدار قابل ملاحظه‌ای کوتاه‌شدگی در این گستره شده‌اند. از این میان، گسله انگوران با سرچشمه گرفتن در پوسته زیرین تا ژرفای حدود 21 کیلومتری پوسته نفوذ می‌کند و تمام توالی فانروزوییک و حتی بخشی از پی‌سنگ پرکامبرین در پوسته زیرین را دچار راندگی می‌کند. بر پایه پژوهش حاضر که راندگی یادشده نه از یک سطح فراکَنِش کم‌قوام که از یک پهنه بُرش نرم در ژرفا سرچشمه می‌گیرد. نشانه‌های شکل‌گیری و شرایط تشکیل چنین پهنه‌ای در سنگ‌های پرکامبرین موجود در فرادیواره انگوران دیده می‌شود. بر این پایه، سطح فراکَنِش راندگی ماه‌نشان، که در ژرفای کمتری (13 کیلومتری) قرار گرفته است، می‌تواند در پیوند با وجود احتمالی مواد تبخیری هم‌ارز سری هرمز در زیر سازند کهر باشد. دگرریختی همزمان با نهشتگی در سازند قم در فرادیواره راندگی انگوران و شواهد دیگر در نهشته‌های نئوژن گستره نشان می‌دهند که راندگی انگوران از الیگوسن به این سو فعال بوده است. بر پایه بازسازی جابه‌جایی در پهنای گسله انگوران و مقایسه آن با سن آغاز فعالیت این گسله پیشنهاد می‌کند این گسله با نرخ لغزشی در حدود یک میلی‌متر در سال در حال فعالیت بوده است. ویژگی‌های ساختاری گستره ماه‌نشان گویای آن است که در این گستره، علاوه بر زمین‌ساخت نازک‌پوست، کارکرد گسلش ستبرپوست نیز سبب ستبرشدگی قابل ملاحظه پوسته شده است. بر پایه نتیجه این پژوهش، ستبرشدگی قابل ملاحظه پوسته در گستره ماه‌نشان با ویژگی یادشده در پوسته کمربند سنندج-سیرجان سازگار است.
جهانبخش دانشیان؛ مصطفی شهرابی؛ معصومه اخلاقی
چکیده
در این مطالعه 75 نمونه از نهشته‌های سازند قم در برش چینه‌شناسی اندآباد در شمال خاور ماه‌نشان از نظر روزن‌داران موجود مورد بررسی قرار گرفتند. سازند قم در برش یادشده با ستبرای 301 متر شامل سنگ‌آهک و مارن بوده و مرز آن با نهشته‌های سازند سرخ فوقانی در بالا و سازند سرخ زیرین در پایین به صورت ناپیوستگی هم شیب است. در این بررسی به طور کلی ...
بیشتر
در این مطالعه 75 نمونه از نهشته‌های سازند قم در برش چینه‌شناسی اندآباد در شمال خاور ماه‌نشان از نظر روزن‌داران موجود مورد بررسی قرار گرفتند. سازند قم در برش یادشده با ستبرای 301 متر شامل سنگ‌آهک و مارن بوده و مرز آن با نهشته‌های سازند سرخ فوقانی در بالا و سازند سرخ زیرین در پایین به صورت ناپیوستگی هم شیب است. در این بررسی به طور کلی 39 جنس و 65 گونه از روزن‌داران کف‌زی و 3 جنس و 5 گونه از روزن‌داران پلانکتون تشخیص داده شد که 37 جنس و 57 گونه از روزن‌داران از این ناحیه برای نخستین بار گزارش می‌شوند. از میان میکروفسیل‌های موجود، روزن‌داران کف‌زی با توجه به تنوع و فراوانی اهمیت بیشتری داشته و مبنای بررسی زیست‌چینه‌نگاری قرار گرفتند. به علت شباهت مجموعه روزن‌داران کف‌زی سازند قم و سازند آسماری و نبود یک زون‌بندی زیستی رسمی برای سازند قم، از زون‌بندی زیستی Adams & Bourgeois (1967) که برای سازند آسماری ارائه شده در بررسی‌های زیست‌چینه‌نگاری و تعیین سن نسبی نهشته‌های سازند قم در برش چینه‌شناسی اندآباد استفاده شد. بر همین اساس و با توجه به گونه‌های شاخص معرفی شده در زون‌بندی زیستی یادشده برش چینه‌شناسی اندآباد با زیست‌زون‌های شماره 1 و2 قابل تطبیق و مقایسه است. بر پایه حضور، تجمع و گسترش چینه‌شناسی روزن‌داران سن نهشته‌های سازند قم در برش اندآباد اکیتانین پسین تا بوردیگالین تعیین شد. تجمع، فراوانی و تنوع گونه‌ای روزن‌داران در نمونه‌های برش اندآباد تغییر شرایط محیطی را نشان می‌دهد و در طول برش تنوع روزن‌داران به طور متناوب کاهش و افزایش می‌یابد. این در حالی است که بیشترین تنوع روزن‌داران تا 16 گونه می‌رسد. نهشته‌های سازند قم در برش اندآباد بر مبنای تغییرات تنوع گونه‌ای به 9 تجمع (assemblage) A تا I تقسیم‌بندی شد. بر پایه فراوانی روزن‌داران در هر تجمع نهشته‌های سازند قم مربوط به محیط دریایی و سکوی قاره‌ای درونی ( (inner shelf بوده و با تغییرات ژرفا همراه بوده است.
