چینه شناسی و فسیل شناسی
فرشته سجادی؛ فیروزه هاشمی یزدی؛ حسین هاشمی
چکیده
پالینومورف‌های متنوعی شامل میوسپورها، سیست داینوفلاژله‌ها، پوسته داخلی فرامینیفرها، آکریتارک‌ها و اسپورهای قارچ با حفظ‌شدگی بسیار خوب در نهشته‌های سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی یونجه‌زار، شمال شرق تهران، البرز مرکزی، وجود دارد. در پالینوفلورای مورد مطالعه 40 گونه اسپور (متعلق به 29 جنس)، 18 گونه پولن (منتسب به 10 جنس) و 54 گونه ...
بیشتر
پالینومورف‌های متنوعی شامل میوسپورها، سیست داینوفلاژله‌ها، پوسته داخلی فرامینیفرها، آکریتارک‌ها و اسپورهای قارچ با حفظ‌شدگی بسیار خوب در نهشته‌های سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی یونجه‌زار، شمال شرق تهران، البرز مرکزی، وجود دارد. در پالینوفلورای مورد مطالعه 40 گونه اسپور (متعلق به 29 جنس)، 18 گونه پولن (منتسب به 10 جنس) و 54 گونه داینوفلاژله (متعلق به 28 جنس) شناسایی شد. باتوجه به گسترش چینه‌شناسی شناخته شده میوسپورهای Klukisporites variegatus, K. scaberis, Concavissimisporites verrucosus, C. pricei, Osmundacidites senectus and Striatella spp. سن ژوراسیک میانی برای این رسوبات تعیین شد. یک پالینوزون تجمعی برپایه میوسپورها Klukisporites variegatus-Araucariacites australis-Cerebropollenites macroverrucosus Assemblage Zone شناسایی شد. با مطالعه داینوسیست‌های شاخص، پالینوزون‌های Cribroperidinium crispum Total Range Biozone (باژوسین پسین)، Dichadogonyaulax sellwoodii Interval Biozone (باتونین-کالووین پیشین)، Ctenidodinum continuum Interval Biozone (کالووین پیشین– میانی) و Subzone a (باتونین پیشین– میانی) شناسایی شدند. همچنین داینوفلاژله‌های شاخصی مانند Cribroperidinium crispum, Meiourogonyaulax valensii, Carpatodinium predae, Ctenidodinium combazii و Compositosphaeridium polonicum نیز شناسایی شدند که در مجموع داینوسیست‌ها و میوسپورهای فوق سن ژوراسیک میانی (باژوسین پسین – کالووین میانی) را برای سازند دلیچای تایید می‌نمایند. گیاهان والد میوسپورهای موجود در رسوبات مورد مطالعه، به ترتیب فراوانی، به سرخس‌ها (69%)، مخروطیان (15%) و پتریدواسپرموفیت‌ها (7%)، سیکادوفیتا (5%)، لیکوفیتا (2%) و ژینکوفیت‌ها و بریوفیتا (1%) تعلق دارند. با توجه به فراوانی نسبی و تنوع میوسپورهای مربوط به سرخس‌ها (69% با 19 جنس)، می‌توان نتیجه گرفت که سرخس‌ها در ترکیب پوشش گیاهی اطراف محیط رسوبی نهشته‌های مورد مطالعه، فراوان‌تر از بقیه گیاهان بودند که حکایت از غلبه آب و هوای گرم تا نیمه‌گرم با رطوبت بالا در زمان تشکیل نهشته‌های مورد مطالعه می‌نماید. مطالعه اقلیم دیرینه با استفاده از مدل اکوگروه‌های اسپورومورفی نشان از نسبت بالای اسپورومورف‌های warmer/cooler و نسبت پایین اسپورومورف‌های drier/wetter دارد که تاییدی دیگر بر آب و هوا یادشده است. حضور داینوفلاژله‌های شاخص آب‌های گرم تا معتدل مانند Gonyaulacysta centriconnata, G. jurassica, Nannoceratopsis pellucida, Tubotuberella apatela, Ctenidodinium continuum, Pareodinia halosa, P. ceratophora و موقعیت جغرافیایی ایران در نقشه‌های پالئوژئوگرافی در ژوراسیک میانی، نیز نشان‌دهنده چیرگی این نوع آب و هوا است.
چینه شناسی و فسیل شناسی
الهه زارعی
چکیده
سازند دلیچای با سنگ‌شناسی مارن خاکستری – آبی با میان‌لایه‌های آهکی با ستبرای ۷۸ متر در برش چینه‌شناسی آهوانو در شمال دامغان مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین سن و انجام زیست‌چینه‌نگاری از حضور میوسپور Klukisporites variegatus و از فراوانی گونه Callialasporites dampieri که از گونه‌های شاخص ژوراسیک میانی است و وجود داینوفلاژله‌های شاخص باژوسین پسین ...
بیشتر
سازند دلیچای با سنگ‌شناسی مارن خاکستری – آبی با میان‌لایه‌های آهکی با ستبرای ۷۸ متر در برش چینه‌شناسی آهوانو در شمال دامغان مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین سن و انجام زیست‌چینه‌نگاری از حضور میوسپور Klukisporites variegatus و از فراوانی گونه Callialasporites dampieri که از گونه‌های شاخص ژوراسیک میانی است و وجود داینوفلاژله‌های شاخص باژوسین پسین مانند Cribroperidinium crispum Total Range Biozone، باتونین- کالووین پیشین Dichadogonyaulax sellwoodii Interval Biozone و کالووین پیشین- میانیCtenidodinum continuum Interval Biozone و همچنین روزن‌بران بنتیک و پلانکتون شامل زون Lenticulina varians-Ophtalmidium Assemblage zone و lobigerina bathoniana Taxon range zone که تأییدکننده سن باژوسین پسین تا کالووین بالایی ؟ است استفاده شد. ﺷﺒﺎهت مجموعه فونای ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎزﻧﺪ دﻟﻴﭽﺎﯼ در منطقه مورد مطالعه (پالینومورف‌ها، روزن‌بران و دوکفهای و رادیولر) ﺑﺎ نقاط مختلف ایران (البرز مرکزی و البرز خاوری و باختری، بینالود و منطقه جنوب ایران) و دیگر نقاط جهان (ﻣﻨﺎﻃﻖ اروﭘﺎﯼ ﺷﻤﺎل باختری و ﺷﻤﺎل باختر ﺗﺘﻴﺲ و....) تأییدکننده ارتباط دریایی و تبادل مجموعه فونا بین مناطق یاد شده در طول ژوراسیک میانی است.
چینه شناسی و فسیل شناسی
مرجان زاداسماعیل؛ محمودرضا مجیدی فرد؛ سید حمید وزیری؛ داود جهانی
چکیده
ردیف های مناسبی از سنگ های رسوبی ژوراسیک میانی و پسین در شمال باختری دامغان (محدوده ی ساختاری البرز خاوری) رخنمون دارد. سازند دلیچای در گستره مورد بررسی غالبا از مارن، سنگ آهک و سنگ آهک مارنی تشکیل شده است. چینه شناسی این سازند با 618 متر ستبرا در برش آب شرف مورد بررسی قرار گرفته و در6 بخش غیررسمی تقسیم و توصیف شده است. سازند دلیچای در برش ...
بیشتر
ردیف های مناسبی از سنگ های رسوبی ژوراسیک میانی و پسین در شمال باختری دامغان (محدوده ی ساختاری البرز خاوری) رخنمون دارد. سازند دلیچای در گستره مورد بررسی غالبا از مارن، سنگ آهک و سنگ آهک مارنی تشکیل شده است. چینه شناسی این سازند با 618 متر ستبرا در برش آب شرف مورد بررسی قرار گرفته و در6 بخش غیررسمی تقسیم و توصیف شده است. سازند دلیچای در برش مورد بررسی، در مرز زیرین خود به طور ناهمساز بر روی سازند شمشک قرار دارد و در مرز بالایی به طور همشیب و گذر تدریجی توسط سنگ آهک های ستبر لایه سازند لار پوشیده می شود. از برش مورد بررسی در مجموع 371 نمونه فسیلی جمع آوری شد که 15 نمونه مربوط به تاکسون های جانوری دیگر مانند (بلمنیت، دوکفه ای، مرجان، اسفنج) بوده است. مطالعه زیای آمونیتی موجود منجر به شناسایی 25 جنس و 51 گونه ی آمونیتی در قالب 14 زیست زون آمونیتی گردیده است که متعلق به خانواده های Phylloceratidae, Lytoceratidae , Haploceratidae ,Oppeliidae, Parkinsoniidae, Morphoceratidae, Reineckeiidae, Perisphinctidae and Aspidoceratidae هستند. آمونیت های یافت شده در محدوده زمانی باژوسین پسین تا کیمرجین پیشین قرار دارند. زیای آمونیتی ژوراسیک میانی- بالایی شمال باختری دامغان به طور عمده ارتباط نزدیکی را با زیای آمونیتی اروپای شما ل باختری و مناطق حاشیه ای مدیترانه نشان می دهند.
رسوب شناسی
المیرا شاه کرم؛ محمدحسین آدابی؛ داود جهانی؛ سید حمید وزیری
چکیده
سازند دلیچای نخستین واحد سنگی از رسوبات دریایی ژوراسیک میانی البرز است که در محیط دریایی نهشته شده است. مرز سازند دلیچای با سازند شمشک ناپیوسته از نوع فرسایشی و مرز آن با سازند لار به صورت همشیب است و تشابهات سنگ‌شناختی باعث شده که نتوان مرز آن با سازند لار را به راحتی از یکدیگر شناسایی کرد. همچنین شناسایی کانی‌شناسی اولیه کربنات‌ها ...
بیشتر
سازند دلیچای نخستین واحد سنگی از رسوبات دریایی ژوراسیک میانی البرز است که در محیط دریایی نهشته شده است. مرز سازند دلیچای با سازند شمشک ناپیوسته از نوع فرسایشی و مرز آن با سازند لار به صورت همشیب است و تشابهات سنگ‌شناختی باعث شده که نتوان مرز آن با سازند لار را به راحتی از یکدیگر شناسایی کرد. همچنین شناسایی کانی‌شناسی اولیه کربنات‌ها به دلیل تاثیر فرایندهای دیاژنتیکی صرفا بر اساس بررسی‌های سنگ‌شناسی امری مشکل است. در این پژوهش برشی از کوه شرف به ستبرای 1420 متر و با برداشت 149 نمونه مورد مطالعه قرارگرفت. با بررسی عناصر اصلی و فرعی، ایزوتوپهای اکسیژن و کربن و ترسیم این مقادیر در مقابل یکدیگر، دریافتیم که کربنات‌های سازند دلیچای دارای ترکیب اولیه آراگونیتی بوده و دیاژنز غیردریایی بیشترین تاثیر را روی آنها گذاشته است. همچنین با ترسیم نسبت Sr/Ca در برابر Mn مشخص شد که این کربنات‌ها تحت تاثیر یک محیط نیمه بسته تا باز دیاژنتیکی قرارگرفتهاند. در نهایت با استفاده از تغییرات Sr، Sr/Na، Sr/Ca و ایزوتوپ اکسیژن و کربن، توانستهایم مرز این سازند با سازند لار را در ستبرای 1200 متری مشخص کنیم. همچنین دمای محیط دیاژنتیکی سنگ‌آهک‌های این برش معادل 9/32 درجه سانتیگراد محاسبه شده است.
طیبه سربندی فراهانی؛ محمود رضا مجیدی فرد؛ محمدرضا کبریائی زاده؛ مهین محمدی
چکیده
در محدوده البرز (واقع در نواحی شمالی ایران)، ردیف‌های رسوبی ژوراسیک میانی- بالایی، رخنمون و گستردگی قابل توجهی دارند. در بخش میانی این سلسله جبال، در نزدیکی مهدیشهر (شمال سمنان)، سازند دلیچای معرف این توالی بوده و در حدفاصل ماسه‌سنگ و کنگلومرای سازند شمشک در زیر، و سنگ‌آهک‌های سازند لار در بالا قرار گرفته است. در این برش، سازند دلیچای ...
بیشتر
در محدوده البرز (واقع در نواحی شمالی ایران)، ردیف‌های رسوبی ژوراسیک میانی- بالایی، رخنمون و گستردگی قابل توجهی دارند. در بخش میانی این سلسله جبال، در نزدیکی مهدیشهر (شمال سمنان)، سازند دلیچای معرف این توالی بوده و در حدفاصل ماسه‌سنگ و کنگلومرای سازند شمشک در زیر، و سنگ‌آهک‌های سازند لار در بالا قرار گرفته است. در این برش، سازند دلیچای ۱٢٢ متر ستبرا داشته و از نظر سنگ‌شناسی به ۴ واحد سنگی تقسیم می‌شود که بیشتر از مارن و سنگ آهک مارنی خاکستری متوسط تا ستبر لایه تشکیل شده است. مرز زیرین آن با ردیف‌های سیلیسی- آواری سازند شمشک از نوع ناپیوسته و فرسایشی بوده در حالی که مرز بالایی آن با کربنات‌های صخره‌ساز سازند لار تدریجی است. سازند دلیچای در برش خاور مهدیشهر فسیل‌دار است. زیای آمونیتی شامل ۵ خانواده، ٢٢ جنس و زیر جنس، و ۴۰ گونه است که از این میان ۸ گونه برای اولین بار از ایران گزارش شده است. بر مبنای آمونیت‌ها، ۹ زون زیستی آمونیتی تشخیص داده شده که محدوده زمانی سازند دلیچای در این برش را به سن باژوسین پسین؟ تا اکسفوردین پسین تعیین می‌کنند. از نقطه نظر پالئوژئوگرافی، آمونیت‌های شناسایی شده ارتباط نزدیکی با زیای آمونیتی شمال باختر اروپا و ایالت ساب مدیترانه را نشان می‌دهند و بر این اساس می‌توان به این نتیجه دست یافت که برش مورد مطالعه در زمان ژوراسیک میانی در نواحی شمالی تتیس قرار داشته است.
محسن علامه؛ شیرین سعادتی جعفرآبادی
چکیده
سازند دلیچای از نهشته‌های دریایی دوره ژوراسیک است که در شمال ایران گسترش جغرافیایی وسیعی دارد. به منظور انجام مطالعات پالینولوژی در بخش خاوری کوه‌های بینالود رخنمونی از این سازند در برش روستای بار مطالعه شده است. ستبرای این سازند در برش روستای بار 255 متر شامل شیل‌های خاکستری تیره است. بر اساس مطالعات انجام شده بر روی 112 اسلاید ...
بیشتر
سازند دلیچای از نهشته‌های دریایی دوره ژوراسیک است که در شمال ایران گسترش جغرافیایی وسیعی دارد. به منظور انجام مطالعات پالینولوژی در بخش خاوری کوه‌های بینالود رخنمونی از این سازند در برش روستای بار مطالعه شده است. ستبرای این سازند در برش روستای بار 255 متر شامل شیل‌های خاکستری تیره است. بر اساس مطالعات انجام شده بر روی 112 اسلاید تهیه شده از 28 نمونه برداشت شده از این سازند، مشخص شد که بیشتر نمونهها، حاوی پالینومورف‌ها، بهویژه داینوفلاژله‌ها هستند، که در مجموع 53 گونه مربوط به 27 جنس از داینوفلاژله‌ها شناسایی شد. با توجه به داینوفلاژله‌های شناسایی شده سن ژوراسیک میانی برای سازند دلیچای در برش روستای بار تعیین شد. بر پایه بررسی سه گروه اصلی فیتوکلاستها، پالینومورف‌های دریایی و مواد آلی بدون ساختمان و نتایج حاصل از مطالعات آماری بر روی فاکتورهای مختلف، محیط رسوبی سازند دلیچای در برش مورد مطالعه محیط دریایی باز با ژرفای کم و کم اکسیژن در زمان رسوبگذاری بوده است.
زهره برومند؛ ابراهیم قاسمی‌نژاد؛ محمودرضا مجیدی‌فرد
چکیده
به منظور بازنگری سازند دلیچای در البرز مرکزی، برش طالو در 24 کیلومتری شمال خاوری دامغان، مورد مطالعه پالینولوژیکی قرار گرفت. ترکیب‌سنگی اصلی سازند در این برش، مارن خاکستری متمایل به سبز و آهک مارنی خاکستری است و ستبرای آن 168 متر اندازه‌گیری شد. از 35 نمونه انتخاب شده از کل برش، 21 نمونه دارای پالینومورف و 14 نمونه آن بدون هر گونه فسیل ...
بیشتر
به منظور بازنگری سازند دلیچای در البرز مرکزی، برش طالو در 24 کیلومتری شمال خاوری دامغان، مورد مطالعه پالینولوژیکی قرار گرفت. ترکیب‌سنگی اصلی سازند در این برش، مارن خاکستری متمایل به سبز و آهک مارنی خاکستری است و ستبرای آن 168 متر اندازه‌گیری شد. از 35 نمونه انتخاب شده از کل برش، 21 نمونه دارای پالینومورف و 14 نمونه آن بدون هر گونه فسیل بود. از بین نمونه‌های دارای فسیل به دلیل این که گروه داینوفلاژله‌ها فراوان‌تر بودند مطالعه برش بر مبنای این گروه انجام پذیرفت. بیشتر داینوفلاژله‌های شناسایی‌شده در 110 متری پایین حضور داشتند. مطالعه نمونه‌های یادشده منجر به شناسایی 30 جنس و 49 گونه داینوفلاژله شد. با توجه به حضور گونه‌هایی همچون Cribroepridinium crispum, Ctenidodiniumcombazii/ornatem وDichadogonyulax sellwoodii سن باژوسین پسین- اواسط کالوین زیرین برای بخش دارای فسیل در نظر گرفته شد و با توجه به وجود پراکنده داینوفلاژله‌های شاخص کالووین در نمونه‌های بخش‌های رأسی، سن کل سازند در برش مورد مطالعه تا کالووین پسین پیشنهاد شد. بر مبنای این مطالعه دو پالینوزون جهانی شاملCribropridinium crispum Total Range Palynozone ( Riding & Thomas,1992) (Ccr) , Dichadogonyulax sellwoodii Interval Zone ( Riding & Thomas,1992) (Dse)
و یک پالینوزون محلی( (Ctenidodinium combazii/Ctenidodinium ornatum Acme-zoneمشخص و تفکیک شد.
.
کاظم سیدامامی؛ ندا بهفر؛ محمودرضا مجیدی‌فرد؛ امیر بهفر
چکیده
ردیف‌های مناسبی از سنگ‌های ژوراسیک میانی - بالایی در شمال‌خاوری دامغان (محدوده ساختاری البرز خاوری) رخنمون دارد. سازند دلیچای در منطقه مورد بررسی، در مجموع از تناوب مارن و سنگ‌آهک مارنی به رنگ خاکستری متمایل به سبز تشکیل شده است. چینه‌شناسی این سازند با 156 متر ستبرا در برش طالو مورد بررسی قرار گرفته و در 4 بخش تقسیم و توصیف شده است. ...
بیشتر
ردیف‌های مناسبی از سنگ‌های ژوراسیک میانی - بالایی در شمال‌خاوری دامغان (محدوده ساختاری البرز خاوری) رخنمون دارد. سازند دلیچای در منطقه مورد بررسی، در مجموع از تناوب مارن و سنگ‌آهک مارنی به رنگ خاکستری متمایل به سبز تشکیل شده است. چینه‌شناسی این سازند با 156 متر ستبرا در برش طالو مورد بررسی قرار گرفته و در 4 بخش تقسیم و توصیف شده است. سازند دلیچای در برش مورد بررسی، در مرز زیرین خود به‌طور ناهمساز بر روی سازند شمشک قرار دارد و در مرز بالایی به‌طور همشیب و گذر تدریجی توسط سنگ‌آهک‌های ستبر‌لایه سازند لار پوشیده می‌شود. از برش مورد بررسی، در مجموع 1750 نمونه فسیلی جمع‌آوری شد که 1491 نمونه آمونیتی و 259 نمونه از تاکسون‌های جانوری دیگر (بلمنیت، شکم پایان، دوکفه‌ای‌ها، بازوپایان، خارپوستان و اسفنج) بوده است. با بررسی‌های انجام شده، 27 جنس، 33 گونه، 6 زیست زون آمونیتی (Parkinsoni Zone, Zigzag-Aurigerus zones, Subcontractus Zone, Bullatus-Gracilis zones, Anceps-Coronatum zones, Athleta Zone) ، 17 جنس، 8 گونه و 2 زیست زون از روزن داران بنتیک و پلاژیک شناسایی و معرفی شد. محتوای فسیلی به‌طور عمده در متراژ کمی از سنگ‌آهک‌های سرخ رنگ ندولار، در بخش بالایی برش متمرکز شده است. بر اساس مجموعه فسیلی شناسایی شده، برای سازند دلیچای در منطقه شمال خاوری دامغان سن باژوسین پسین - آکسفوردین را می‌توان در نظر گرفت. زیای آمونیتی ژوراسیک میانی- بالایی شمال‌خاوری دامغان به‌طور عمده ارتباط نزدیکی را با زیای آمونیتی اروپای شمال‌باختری و مناطق حاشیه‌ای مدیترانه نشان می‌دهند.
مهدی شمس؛ کاظم سیدامامی
چکیده
سازند دلیچای و زیای آمونیتی آن در منطقه پرور (شمال سمنان) برای اولین بار بررسی شده‌است. در برش مربوطه سازند دلیچای با ستبرای به نسبت کم (70 متر) از مارن، سنگ‌آهک مارنی و سنگ‌آهک تشکیل شده است که به 5 بخش قابل تقسیم است. از انتهای مارن‌های بخش 4 و سنگ‌آهک مارنی بخش 5 تعداد 407 عدد آمونیت به دست آمده که وابسته به خانواده‌هایPhylloceratidae , Lytoceratidae ...
بیشتر
سازند دلیچای و زیای آمونیتی آن در منطقه پرور (شمال سمنان) برای اولین بار بررسی شده‌است. در برش مربوطه سازند دلیچای با ستبرای به نسبت کم (70 متر) از مارن، سنگ‌آهک مارنی و سنگ‌آهک تشکیل شده است که به 5 بخش قابل تقسیم است. از انتهای مارن‌های بخش 4 و سنگ‌آهک مارنی بخش 5 تعداد 407 عدد آمونیت به دست آمده که وابسته به خانواده‌هایPhylloceratidae , Lytoceratidae , Oppeliidae , Haploceratidae , Sphaeroceratidae , Parkinsoniidae , Morphoceratidae and Perisphinctidae هستند. فسیلهای یافت شده در محدوده زمانی باژوسین پسین تا باتونین پسین قرار دارند. از بخش‌های جوانتر ژوراسیک میانی، آمونیت به دست نیامد. افزونبر آن در این برش، بخش 5 ، شامل آهکهای گرهکی (ندولر) سرخ و سبز رنگ به سن انتهای باژوسین پسین تا باتونین پسین به عنوان " ردیف فشرده(Condensed strata)" در نظر گرفته شد.
