سنگ شناسی
سید محسن کشفی؛ سعید علیرضایی؛ محمد رضا حسینی؛ ایرج رسا
چکیده
ناحیه زاغ‌دره در مجموعه افیولیتی صوغان - آبدشت از کمپلکس آمیزه رنگین اسفندقه- فاریاب در جنوب‌خاوری زون سنندج- سیرجان، با رخنمون‌های گسترده از گدازه‌های مافیک-متوسط و یک توده نفوذی فلسیک معرفی می‌شود. سنگ‌های آتشفشانی، کالک‌آلکالن تا تولئیتی و متالومین هستند و در نمودار بهنجارشده نسبت به کندریت، تهی‌شدگی نسبی در عناصر خاکی کمیاب ...
بیشتر
ناحیه زاغ‌دره در مجموعه افیولیتی صوغان - آبدشت از کمپلکس آمیزه رنگین اسفندقه- فاریاب در جنوب‌خاوری زون سنندج- سیرجان، با رخنمون‌های گسترده از گدازه‌های مافیک-متوسط و یک توده نفوذی فلسیک معرفی می‌شود. سنگ‌های آتشفشانی، کالک‌آلکالن تا تولئیتی و متالومین هستند و در نمودار بهنجارشده نسبت به کندریت، تهی‌شدگی نسبی در عناصر خاکی کمیاب سبک و الگوی کمابیش تخت برای عناصر خاکی کمیاب سنگین به نمایش می گذارند؛ نسبت La/Yb)N) برای بیشتر نمونه‌ها کمتر از یک است. سنگ‌های آتشفشانی زاغ‌دره، از نظر شیمیایی قابل مقایسه با مجموعه‌های آتشفشانی زون فرافرورانش هستند. توده نفوذی زاغ‌دره، بافت چیره پورفیری دارد که با درشت‌بلور‌‌های پلاژیوکلاز و کوارتز، و کمتر از آن هورنبلند، در خمیره‌ای کوارتز- فلدسپاتی خودنمایی می‌کند. نمونه‌های معرف از این توده، در نمودار نورماتیو An-Ab-Or در محدوده تونالیت-ترونجمیت قرار می‌گیرند. توده نفوذی زاغ‌دره، کالک‌آلکالن تا تولئیتی و پرآلومین است و با غنی‌شدگی نسبی از Na2O و CaO و تهی‌شدگی از K2O و Rb و دیگر عناصر لیتوفیل با شعاع یونی بزرگ، و همچنین نسبت پایین K2O/Na2O و نسبت بسیار پایین Rb/Sr و تهی‌شدگی از عناصر خاکی کمیاب سبک LREE مشخص می‌شود که از ویژگی‌های معمول پلاژیوگرانیت‌های اقیانوسی است. نتایج حاصل و مقایسه آن با دیگر مجموعه‌های افیولیتی نشان می‌دهد که رخداد توده‌های پلاژیوگرانیتی با ویژگی‌های کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی کمابیش مشابه، پدیده‌ای تکرارشونده در مجموعه‌های افیولیتی زون‌های فرافرورانش و همبسته با فرایندهای موثر در زایش و تحول این مجموعه‌ها است.
محسن نصرآبادی؛ فدریکو روزتی؛ حسین معین‌وزیری؛ سید محمد حسین رضوی؛ محمد محجل
چکیده
تعدادی توده نفوذی با ترکیب ترونجمیت و تونالیت به صورت سین‌تکتونیک به داخل مجموعه دگرگونی سلطان‌آباد (شمال‌خاوری سبزوار) تزریق شده‌اند. بررسی‌های ژئوشیمیایی این توده‌های نفوذی نشان‌دهنده ویژگی‌های آداکیتی بسیار بارز (نسبت بسیار بالای استرانسیم به ایتریم و مقادیر بسیارکم ایتریم و ایتربیم) در آنهاست. با توجه به شواهد صحرایی و ...
بیشتر
تعدادی توده نفوذی با ترکیب ترونجمیت و تونالیت به صورت سین‌تکتونیک به داخل مجموعه دگرگونی سلطان‌آباد (شمال‌خاوری سبزوار) تزریق شده‌اند. بررسی‌های ژئوشیمیایی این توده‌های نفوذی نشان‌دهنده ویژگی‌های آداکیتی بسیار بارز (نسبت بسیار بالای استرانسیم به ایتریم و مقادیر بسیارکم ایتریم و ایتربیم) در آنهاست. با توجه به شواهد صحرایی و میکروسکوپی و ویژگی‌های ژئوشیمیایی سنگ کل توده‌های نفوذی منطقه، ایجاد این‌چنین ویژگی‌های آداکیتی مستلزم تأثیر توأم فرایندهای ذوب‌بخشی و تفریق ماگمایی است. سناریوی احتمالی در این رابطه شامل ذوب‌بخشی صفحه اقیانوسی فرورو در یک زون فرورانش داغ و تشکیل یک مذاب آداکیتی حدواسط و سپس تفریق آمفیبول و تشدید شاخص‌های آداکیتی مذاب تفریق یافته اسیدی نهایی است. تفاله حاصل از ذوب‌بخشی پوسته اقیانوسی فرورو به‌صورت بلوک‌های گارنت- هورنبلندیت در مجاور بعضی از توده‌های نفوذی دیده می‌شوند. مذاب حدواسط آداکیتی اولیه به صورت دیوریت‌های غنی از آمفیبول در منطقه حضور دارند. فاز کومولای ناشی از تفریق و مذاب تفریق یافته نهایی نیز به‌ترتیب سازنده دایک‌های هورنبلندیتی و توده‌های تونالیت- ترونجمیتی هولولوکوکرات منطقه هستند. ایجاد رژیم حرارتی داغ و ذوب‌بخشی لیتوسفر اقیانوسی فرورو تحت تأثیر عواملی مانند تغییر سرعت فرورانش، فرورانش پشته میان اقیانوسی یا گسیختگی صفحه اقیانوسی فرورو و بالاآمدگی استنوسفر داغ بوده است.
