TY - JOUR ID - 120178 TI - سنگ‌نگاری، زمین‌شیمی و جایگاه زمین‌ساختی فوج دایک‌های مافیک گرانیتوئید زریگان، شمال بافق (ایران مرکزی) JO - فصلنامه علمی علوم زمین JA - GSJ LA - fa SN - 1023-7429 AU - تاج بخش, غلامرضا AD - استادیار، گروه زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه یزد، یزد، ایران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 30 IS - 117 SP - 175 EP - 188 KW - "فوج دایک" KW - "لیتوسفر" KW - "استنوسفر" KW - "کشش درون کمان" KW - "ایران مرکزی" DO - 10.22071/gsj.2020.222632.1768 N2 - فوج دایک‌های مافیک توده گرانیتوئیدی زریگان در شمال بافق در ردیف‌های رسوبی- آتشفشانی کامبرین زیرین ایران مرکزی نفوذ کرده‌اند. این دایک‌ها از نظر سنگ‌شناسی در دو دسته گابرو- دیوریت و آلکالی گابرو قرار می‌گیرند. آلکالی‌گابروها جوانتر بوده و در افق‌های بالاتری نفوذ کرده‌اند. از نظر ژئوشیمیایی، گابرو-دیوریت‌ها دارای ماهیتی تولئیتی تا انتقالی با غنی شدگی LILE و HREE و تهی شدگی عناصر Nb و Ta هستند. در مقابل، آلکالی‌گابروها ماهیتی آلکالن سدیک داشته، غنی شدگی Nb و Ta و نسبت بالای LREE به HREE نشان می‌دهند. ماگمای مادر گابرو-دیوریت‌ها از ذوب بخشی گوشته لیتوسفر زیر قاره‌ای متاثر از سازنده‌های فرورانش و در تعادل با اسپینل لرزولیت حاصل شده‌است اما آلکالی‌گابروها از ژرفای بیشتر و ذوب بخشی درجه کم یک گوشته استنوسفری غنی شده در تعادل با گارنت لرزولیت سرچشمه گرفته‌اند. این دایک‌ها در یک محیط کشش درون کمان مرتبط با فرورانش حاشیه قاره شکل گرفته‌اند. هندسه و سازوکار حرکت گسل‌های پی سنگی پشت بادام و کوهبنان سبب چرخش پادساعتگرد بخش میان این دو گسل، شکستگی پوسته، نازک شدگی لیتوسفر و برآمدگی استنوسفری شده‌است. UR - http://www.gsjournal.ir/article_120178.html L1 - http://www.gsjournal.ir/article_120178_fc88ecf32bee1a497f46935ce7fc1439.pdf ER -