TY - JOUR ID - 40770 TI - رسوب‎شناسی و اثرشناسی نهشته‎های دریای باز تحت تأثیر امواج و دلتای رودخانه‌ای سازند نایبند (تریاس بالایی) در بلوک طبس، ایران مرکزی JO - فصلنامه علمی علوم زمین JA - GSJ LA - fa SN - 1023-7429 AU - بایت‎گل, ئارام AD - دکترا، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 25 IS - 99 SP - 47 EP - 60 KW - نایبند KW - توالی رخساره‎ای KW - اثرشناسی KW - رسوب‎شناسی DO - 10.22071/gsj.2016.40770 N2 - ادغام مطالعات رسوب‎شناسی و اثرشناسی توالی‎های آواری سازند نایبند با سن تریاس پسین در ایران مرکزی- کرمان موجب تفکیک نهشته‎های دلتایی از دریایی باز شده است. با تکیه بر ویژگی‎های رخساره‎ای و شکل لایه‎ها، توالی‎های آواری به دو مجموعه رخساره تقسیم شده‎اند: A) توالی رخساره‎ای دریای باز؛ B) توالی رخساره‎ای دلتایی رودخانه‌ای. توالی دلتایی شامل 4 رخساره پاشنه دلتا، بخش انتهایی جلوی دلتا، بخش بالایی جلوی دلتا و سدهای دهانه‌ای رودخانه است. ویژگی‎های کلی رسوب‎شناسی و اثرشناسی این توالی نشان‎دهنده دلتای رودخانه‌ای است.  توالی رخساره‎ای دریای باز نیز شامل 4 رخساره است که به ‌ترتیب عبارتند از رخساره دور از ساحل- شلف، دور از ساحل- حدواسط، بخش پایینی حاشیه ساحلی پایینی و بخش بالایی حاشیه ساحلی پایینی. توالی رخساره‎ای A و B سازند نایبند تفاوت‌های زیادی را از دید ویژگی‎های اثرشناسی نشان می‌دهند. توالی‎های رخساره‎ای دلتایی دارای شرایط نامتعادل زیستی از دید شرایط فیزیکو- شیمیایی هستند که روی استراتژی رفتاری جانداران تأثیر زیادی دارد. نرخ بالای تخلیه بار رودخانه، توربیدایتی بودن جریان آب، نوسان‎های فصلی در نرخ ته‌نشینی و phytodetrital pulses در دلتاهای رودخانه‌ای موجب تغییرات قابل ملاحظه‌ای در دما، اکسیژن و شوری محیط رسوبی دلتایی شده است. همه این عوامل در ترکیب با هم موجب کاهش گوناگونی، فراوانی، اندازه و توزیع غیریکنواخت اثرفسیل‌ها همراه با شدت زیست‎آشفتگی کم مجموعه اثرفسیل‎های محیط‎های دلتای رودخانه‌ای شده است. نشانه‌های اثرشناسی در نهشته‎های دریایی باز شامل مجموعه‌های با گوناگونی و شدت زیست‎آشفتگی بالا و اندازه بزرگ‌تر اثرفسیل‎هاست. وجود اثرفسیل‎های ستبر و گوناگون از اثررخساره‎های زئوفیکوس، کروزیانا و اسکولایتوس اشاره به محیط متعادل زیستی در موقعیت دریایی باز دارد.  UR - http://www.gsjournal.ir/article_40770.html L1 - http://www.gsjournal.ir/article_40770_5b8ec0a507bc9c0161c3a29f1673293a.pdf ER -