TY - JOUR ID - 43694 TI - ریخت‌زمین‌ساخت، هندسه و سازوکار جوان پهنه گسلی صوفیان- شبستر، آذربایجان (ایران) JO - فصلنامه علمی علوم زمین JA - GSJ LA - fa SN - 1023-7429 AU - قهرمانی زکریا, اصغر AU - نظری, حمید AU - پورکرمانی, محسن AD - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران AD - استادیار، پ‍ژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی کشور، تهران، ایران AD - استاد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران Y1 - 2012 PY - 2012 VL - 23 IS - 92 SP - 155 EP - 164 KW - ریخت‌زمین‌ساخت KW - پهنه گسلی جنبا KW - پهنه گسلی صوفیان - شبستر KW - آذربایجان KW - البرز باختری KW - ایران DO - 10.22071/gsj.2012.43694 N2 - پژوهش پیش رو با هدف بررسی‌های ریخت‌زمین‌ساختی در پهنه گسلی صوفیان - شبستر در پهنه البرز باختری - آذربایجان (شمال باختری ایران) به انجام رسیده است. این پهنه گسلی، در دامنه جنوبی بلندی‌های میشو، واحدهای زمین‌شناختی نئوژن و کواترنری را بریده است. بر پایه مطالعه داده‌های حاصل از تلفیق داده رقومی توپوگرافی با مقیاس۲۵۰۰۰/۱، عکس‌های هوایی در مقیاس ۲۰۰۰۰/۱، تصاویر ماهواره‌ای لندست با دقت مکانی٣٠ متر و اندازه‌گیری‌های میدانی، بیشینه جابه‌جایی افقی و شاقولی تجمعی در طول پهنه گسلی صوفیان-  شبستر به‌ترتیب ۲٠۰±۲۵۰۰ متر (در رودخانه مشنق) و٤±۶۶ متر (در مخروط‌افکنه خاور روستای بنیس) برآورد شد. کمینه جابه‌جایی افقی و شاقولی تجمعی (در بخش باختری پهنه گسلی) به ترتیب ٥/٠± ٩ متر (در آبراهه جابه‌جا شده در شمال شرفخانه) و٤± ۶ متر (در آبراهه شمال کوزه‌کنان) دیده شد. میزان جابه‌جایی افقی و شاقولی به‌ترتیب ۲٠± ۱۳۵ مترو ٤±۱۹ متر (در رودخانه شمال باختری کوزه‌کنان)، امکان محاسبه زاویه ریک صفحه گسل را با استفاده از محاسبات هندسی در بخش باختری این پهنه گسلی فراهم می‌آورد.  بر پایه این محاسبه، زاویه افت لغزش روی صفحه بخش گسلی شبستر  برابر با ٤±۱۱ درجه به سوی باختر است. بر پایه زاویه ریک محاسبه‌شده برای صفحه گسل و شواهد ریخت‌زمین‌ساختی پهنه گسل، پهنه گسلی صوفیان-  شبستر دارای راستای N81E با زاویه ریک ۴ تا ۱۱ درجه به سوی باختر و سازوکار امتدادلغز راست‌گرد به همراه مؤلفه‌ای فشاری با شیب به سوی شمال معرفی شده است. از این رو، پهنه گسلی صوفیان- شبستر (شامل پاره‌گسل‌های صوفیان، شبستر، F1، شرفخانه (F2) و (F3) از دیدگاه نوزمین‌ساخت، پهنه‌ای جنبا به‌شمار می‌آید. UR - http://www.gsjournal.ir/article_43694.html L1 - http://www.gsjournal.ir/article_43694_3f45b549488c0be8abcd3cf603f80d7c.pdf ER -