TY - JOUR ID - 63824 TI - شیمی کرومیت، رهیافتی به منشأ توده اولترامافیکی شمال خاور حاجی‌آباد، استان هرمزگان JO - فصلنامه علمی علوم زمین JA - GSJ LA - fa SN - 1023-7429 AU - سلطانی‎نژاد, مجتبی AU - احمدی‌پور, حمید AU - مرادیان, عباس AU - زابلی سروتمین, بهنام AD - کارشناسی ارشد، گروه زمین‎شناسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران AD - دانشیار، گروه زمین‎شناسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران AD - استاد، گروه زمین‎شناسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران AD - کارشناسی ارشد، گروه زمین‎شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 27 IS - 107 SP - 203 EP - 214 KW - اولترامافیک KW - کرومیت KW - کرومیتیت KW - منطقه بالای فرورانش KW - حاجی‎آباد KW - هرمزگان DO - 10.22071/gsj.2018.63824 N2 - مجموعه اولترامافیک حاجی‎آباد در شمال استان هرمزگان، جزیی از نوار آمیزه رنگین ارزوییه- دولت‌آباد است و در لبه شمالی راندگی زاگرس جای دارد. این مجموعه شامل هارزبورژیت، لرزولیت، دونیت و کرومیتیت است و هارزبورژیت­ها، بیشترین حجم سنگ­ها را به خود اختصاص داده‌اند. شواهدی همچون مرزهای منحنی، کشیدگی کروم‌اسپینل­ها و پیروکسن­ها، شواهد ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن و وجود تیغه­های جدایشی کلینوپیروکسن، نشان می‌دهد که سنگ­های این مجموعه، ابتدا دگرشکلی­های دمای بالای گوشته بالایی را تحمل کرده و سپس در پوسته جایگزین شده‌اند. در همه واحدهای سنگی مجموعه می‌توان کانی کرومیت را به مقادیر و اشکال مختلف دید. در هارزبورژیت­ها و لرزولیت­ها، بلورهای قهوه‌ای و پراکنده کرومیت، یا به شکل منفرد و شکل‌دار دیده می‌شوند و یا به‌صورت بی‌شکل و میان‌دانه‌ای در میان کانی‌های دیگر هستند. در دونیت­ها نیز این کانی به‎صورت بلورهای شکل‌دار تا نیمه‌شکل‌دار سیاه رنگ و به‌طور پراکنده درون الیوین­ها یا در مرز آنها متبلور شده‌اند. در کرومیتیت­های پرعیار منطقه، بلورهای درشت، شکل‌دار و سیاه رنگ کرومیت، بافت­های انباشتی دارند؛ مرز آنها بیشتر صاف است و مرز اتصال سه گانه دارند؛ اما در کرومیتیت­های کم‌عیار، کرومیت­ها، پراکنده و شکل‌دار هستند و در یک زمینه سیلیکاتی قرار گرفته‎اند. بررسی شیمی بلورهای کرومیت در سنگ­های منطقه نشان می‌دهد که در این بلورها، بیشترین مقدار Cr# به کرومیت­های موجود در کرومیتیت­های پر عیار (80-84) و کمترین مقدار آن نیز به انواع موجود در لرزولیت­ها (45-52) تعلق دارد. استفاده از نمودارهای تشخیص محیط زمین‌ساختی، نشان می‌دهد که ترکیب شیمیایی کرومیت­های پراکنده موجود در هارزبورژیت­ها و لرزولیت­های مجموعه حاجی‎آباد، به انواع موجود در پریدوتیت­های گوشته‌ای منطقه بالای فرورانش شباهت دارد و سنگ­های میزبان، به عنوان بخشی از افیولیت­های وابسته به این محیط، دچار 15 تا 20 درصد ذوب بخشی شده‌اند. کرومیت­های پراکنده موجود در دونیت­ها و کرومیتیت­های منطقه نیز در همین محیط زمین‌ساختی و در اثر تبلور مذاب­های بونینیتی به وجود آمده‌اند. این شواهد بیانگر آن است که احتمالاً پریدوتیت­های حاجی‎آباد و آمیزه افیولیتی میزبان، به بخش­هایی از گوشته بالایی در بالای یک منطقه فرورانش، تعلق دارند و تحولات مربوط به این منطقه، همچون واکنش مذاب- پریدوتیت و ذوب بخشی، در ترکیب کانی­ها و بافت آنها ثبت شده است. UR - http://www.gsjournal.ir/article_63824.html L1 - http://www.gsjournal.ir/article_63824_5e39b843fea6ac84dc45782991cc7631.pdf ER -