نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهر، اهر، ایران

2 دانشیار، آموزشکده نقشه‎برداری، سازمان نقشه‎برداری کشور، تهران، ایران

چکیده

امروزه با گسترش استفاده از سامانه تعیین موقعیت جهانی (GPS) این امکان فراهم شده که بتوان ارتفاع ژئودتیک هر نقطه را نسبت به بیضوی مرجع به سادگی با کمترین زمان و هزینه تعیین کرد. با وجود مزایای روش نوین ترازیابی با GPS در برابر ترازیابی سنتی، دسترسی به ارتفاع ارتومتریک نقاط با این روش محدودیت‎هایی دارد. نکته اساسی در این خصوص وجود اختلاف میان سطح مبنای ارتفاعی ترازیابی سنتی (ژئویید) و سطح مبنای ارتفاعی GPS (بیضوی) است که باید اثر آن در ترازیابی‌های نسبی مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش به جنبه‎های مختلف روش ترازیابی با GPS برای کسب بیشترین دقت در مؤلفه ارتفاعی و مقایسه این روش (ترازیابی با GPS) با ترازیابی هندسی (یا ترازیابی سنتی) پرداخته می‎شود. برای بررسی و مطالعه ترازیابی با GPS و میزان دقت قابل حصول، از اطلاعات شبکه 55 کیلومتری فیزیکال ژئودزی و شبکه ژئودینامیک ایران در منطقه آذربایجان و اطلاعات نقاط ژئودزی جزیره قشم استفاده شده است. این اطلاعات در برگیرنده ارتفاعات ارتومتریک و ژئودتیک شبکه نقاط مورد استفاده است که در این پژوهش در 5 دسته با فواصل مختلف تقسیم و انتخاب شده‎اند. برای محاسبه ارتفاع ژئویید از آخرین مدل ژئویید ملی جاذبی ایران (IRGeoid10) با دقت مطلق متوسط cm 26± و دقت نسبی متوسط ppm 8/2± استفاده شده است. نتایج حاصل بیانگر کاهش دقت اختلاف ارتفاع ترازیابی با GPS بر حسب افزایش طول خطوط مبناست. محاسبه متغیر k به عنوان معیاری برای تشخیص درجه ترازیابی، نشان می­دهد که در حال حاضر ترازیابی با GPS در ایران دقتی معادل ترازیابی درجه 4 فراهم می‎سازد.

کلیدواژه‌ها

References
Ardalan, A. A., Hatam, Y., Sharifi, M. A., Safari, A., Ghazavi, K. and Motagh, M., 2001- High resolution geoidof Iran. Technical report, NCC, Iran, 155 pp.
Gurtner, W., Beutler, G., Botton, S., Rothacher, M., Geiger, A., Kahle, H. G., Schneider, D. and Wiget, A.,1989- The use ofthe Global Positioning System in mountainous areas,ManuscriptaGeodetica, 14, 53-60.
Hamesh, M. and Zomorrodian, H., 1992, Iranian gravimetric geoid determination, second step. NCC J Surveying 6: 17-24, 52-63.
Hatam, Y., 2010- Establishment of multi-observations geodetic and gravimetric networks and determination of geoid in Iran , France, University of Montpellier 2.
Kiamehr, R., 2001- Potential of Iranian geoid for GPS/Levelling, National Cartographic Center of Iran, Geomatics 80 Conference, Tehran, Iran.
Kiamehr, R., 2006- A strategy for determining the regional geoid by combining limited ground data withsatellite-based global geopotential and topographical models: a case study of Iran. J Geoid 79: 602-612.
Kleijer, F., 2004- Troposphere Modeling and Filteringfor Precise GPS Leveling, Delft University of Technology, Netherlands,pp. 3.
Nahavandchi, H. and Soltanpour, A., 2005- High resolution geoid determination, Iranian Gravimetric geoid 2005 (IRGG05), Technical report, NCC, Iran, 121 pp.
Safari, A., Ardalan, A. A. and Grafarend, 2005-A new ellipsoidal gravimetric, satellite altimetry and astronomic boundary value problem, a case study: The geoid of Iran. J. Geodyn., 39: 545-568.
Sheng, L., 2005- The Feasibility of Replacing Precise Leveling with GPS for Permafrost Deformation Monitoring, Department  of  Geomatics  Engineering, University of Calgery, UCGE Reports Number 20232.
Weber, G. and Zomorrodian, H., 1988- Regional geopotential model improvement for the Iranian geoiddetermination. Bull. Géod., 62: 125-141.
Yahya, M. H. and NorKamarudin, Md., 2007, The impact of tropospheric delay towards the accuracy of GPS height determination, Malaysia, UniversitiTeknologi Malaysia pub.