نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه زمین شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه زمین شناسی، دانشده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال،تهران، ایران

4 استادیار، اداره زمین شناسی، مدیریت اکتشاف، شرکت ملی نفت ایران، تهران، ایران

5 گروه زمین شناسی ،واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی،کرج ،ایران

6 کارشناس ارشد، اداره زمین شناسی، مدیریت اکتشاف، شرکت ملی نفت ایران، تهران، ایران

چکیده

در این مطالعه از خطوط لرزه‌ای، مشاهدات صحرایی و اطلاعات چاه اکتشافی به منظور بازسازی تاریخچه دگرریختی حوضه رسوبی ساوه در اواخر میوسن پیشین تا پلیوسن پسین بهره گرفته شده است. در این دوره زمانی، حدود 9-8 کیلومتر رسوبات سازند قرمز بالایی و واحد کنگلومرایی پلیوسن در محل مرکز حوضه ساوه نهشته شده‌اند. در اواخر میوسن پیشین- اوایل میوسن میانی (؟)، رسوب‌گذاری بخش زیرین سازند قرمز بالایی همزمان با عملکرد شبکه‌ای از گسل‌های پرشیب و دارای مؤلفه شیب لغز عادی بوده است. گسل‌های مذکور راستای شمال غرب- جنوب شرق تا شرقی - غربی داشته و با جا‌به‌جایی شیبی در کف حوضه رسوبی، فضای کافی برای تجمع رسوبات را فراهم کرده‌اند. از اواخر میوسن میانی (یا در میوسن پسین)، دگرریختی فشارشی در ناحیه ساوه آغاز گردیده و رسوبگذاری بخش بالایی سازند قرمز بالایی و واحد کنگلومرایی پلیوسن همزمان با آن ادامه می‌یابد. در این مرحله، افق جدایشی پدید آمده در بخش میانی سازند قرمز بالایی، پر تکاپو شده و چین خوردگی‌هایی چون تاقدیس‌های تراز‌نائین و ساوه شکل می‌گیرند. نازک‌شدگی رسوبات واحد کنگلومرایی پلیوسن به سمت رأس تاقدیس‌ها، نشان دهنده رشد چین خوردگی جوان است. بر طبق نقشه عمقی تهیه شده از رأس سازند قم، بستگی تاقدیسی مستقل از گسل، در ناحیه ساوه وجود ندارد. عمق دسترسی به افق رأس قم در محل چاه تراز نائین-1، حدود 4250- متر پیش بینی می‌‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

امامی، م. ه. و تکنواکسپورت، 1371-  نقشه زمین‌شناسی 1:250000آران ، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور
امامی، م. ه. و حاجیان، ج.، 1370- نقشه زمین‌شناسی 1:250000 قم ، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور.
امینی، ب.، حاجیان، ج. و امینی چهرق، م. ر.، 1378-  نقشه زمین‌شناسی 1:100000 تفرش، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
انصاری، د.، اصیلیان، ح. و اعلائی، ب.، 1375- چینه‎شناسی، سنگ‌شناسی و بررسی محیط­های رسوبی سازند قم در ناحیه باختر قم و شمال ساوه. گزارش زمین‌شناسی شماره 1835، شرکت ملی نفت ایران.
حقی‎پور، ع.، تراز، ه. و وحدتی دانشمند، ف.، 1365-  نقشه زمین‌شناسی 1:250000 تهران، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور.
زمانی پدرام، پ .، حسینی، ح . و جعفریان، م. ب.، 1378- نقشه زمین‌شناسی 1:100000 قم، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
علائی مهابادی، س. و خلعتبری جعفری، ب. م.، 1383- نقشه زمین‌شناسی 1:100000 ­نوبران، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
عمیدی، س. م.، شهرابی، م. و نوایی، م.، 1384- نقشه زمین‌شناسی 1:100000 زاویه، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
عمیدی، س. م.، نوگل‌سادات، ا.، بهروزی، ا.، ناظر، ن. خ.، کایا، س.، دهلوی، پ. و مارتن ژانتین، ب.، 1363- نقشه زمین‎شناسی 1:250000 ساوه، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور.
قلمقاش، ج.، فنودی، م. و مهرپرتو، م.، 1377- نقشه زمین‌شناسی 1:100000 ساوه، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
 
 
References
Abaie, I., Ansari, H. J., Badakhshan, A. and Jafari, A., 1964- History and development of the Alborz and Sarajeh fields of Central Iran, World petroleum congress proceedings, Section II, Paper 13, PD3, 697-713.
Ballato, P., Nowaczyk, N. R., Landgraf, A., Strecker, M. R., Friedrich, A. and Tabatabaei, S. H., 2008- Tectonic control on sedimentary facies pattern and sediment accumulation rates in the Miocene foreland basin of the southern Alborz Mountains, northern Iran, Tectonics 27, doi: 10.1029/2008TC002278.
Daneshian, J. and Ramezani Dana, L., 2007- Early Miocene benthic foraminifera and biostratigraphy of the Qom Formation, Deh Namak, Central Iran, Journal of Asian Earth Sciences, v. 29, 844–858.
Gansser, A., 1955- New aspects of the geology of Central Iran: Proceedings, Fourth World Petroleum Congress, Section 1/A/5, Carlo Colombo, Rome, v. 286–305.
Huber, H., 1976a- Tectonic Map of North-West Iran, scale: 1:250,000, National Iranian Oil Company.
Huber, H., 1976b- Tectonic Map of South-West Iran, scale: 1:250,000, National Iranian Oil Company.
Huber, H., 1978- Tectonic Map of North-Central Iran, scale: 1:250,000, National Iranian Oil Company.
Knott, S. D., Beach, A., Welbon, A. I. and Brockbank, P. J., 1995- Basin inversion in the Gulf of Suez: implications for exploration and development in failed rifts. In: Buchanan, J.G and Buchanan, P.G. (Eds.), Basin Inversion. Geological Society of London Special Publication, v.88, 59-81.
Quintana, L., Alonso, J. L., Pulgar, J. A., and Rodrı´guez-Ferna´ndez, L. R., 2006- Transpressional inversion in an extensional transfer zone (the Saltacaballos fault, northern Spain), Journal of Structural Geology,  v.28, 2038-2048.
Mc Clay, K. R., Insley, M. W. and Anderton, R., 1989- Inversion of the Kechika Trough, Northeastern Bristish Columbia, Canada. In: Cooper, M. A., Willians, G.D. (Eds.), Inversion Tectonics. Geological Society of London Special Publication, v.44, 235-257.
Mogharabi, A., 1973- Well completion report Taraznain well No.1 (TN-1), National Iranian Oil Company, 8p.
Mohajer, G. A., 1958- Geology of the Saveh basin. Geological Report no. 183, National Iranian Oil Company, 20p.
Morley, C. K., Kongwung, B., Julapour, A. A., Abdolghafourian, M., Hajian, M.,Waples, D., Warren, J., Otterdoom, H., Srisuriyon, K. and Kazemi, H., 2009- Structural development of a major late Cenozoic basin and transpressional belt in Central Iran: the Central Basin in the Qom- Saveh area. Geosphere, v.5, 1-38.
Schuster, F. and Wielandt, U., 1999- Oligocene and Early Miocene coral faunas from Iran: Palaeoecology and palaeobiogeography, International Journal of Earth Sciences, v. 88, p. 571–581.