سخن سردبیر
چکیده
به بهانه سالروز زمینلرزه 21 آبان ماه 1396 سرپل ذهاب- ازگله
کشور ایران با داشتن پوستهای قاره به نسبت ضعیف در میان دو صفحه قارهای صلبتر قرار گرفته و بخشی از یک پهنه برخوردی گسترده و ناهمگون را تشکیل میدهد. برخورد و همگرایی صفحههای اوراسیا در شمال و عربی در جنوب سبب ایجاد فرازش و دگرشکلی کمربندهای کوهزایی، تشکیل پدیدههای فیزیوگرافی عهد حاضر و زمینساخت جنبا در ایران هستند. وجود گسلهای فراوان جنبا در ایرانزمین، گویای پتانسیل بالای دگرشکلی در این گستره میباشد که بخش عمدهای از این دگرشکلیها به صورت زمینلرزههای باستانی- تاریخی (پیش از سال 1900 میلادی) و دستگاهی (از سال 1900 میلادی تا کنون) در جای جای کشور ما روی داده و تلفات جانی و مالی فراوانی برجای گذاشتهاند.
با توجه به گوناگونی ویژگیهای لرزهزمین ساختی ایرانزمین، به طور معمول پارامتر و سازوکار زمینلرزهها نیز در پهنههای مختلف کشور متفاوتند. برای نمونه در گستره زاگرس، زمینلرزههای فراوانی با بزرگای بیشتر متوسط و گاهی بزرگاند که اثر گسیختگی ژرفی به سطح رسیده و بنابراین زمینلرزهها در زاگرس به ندرت با گسلش سطحی همراهند، در حالی که در ایران مرکزی، زمینلرزهها دارای فراوانی کمتر و بزرگای بالاتریاند و در نتیجه اغلب زمینلرزهها درایران مرکزی با گسلش سطحی همراهند.
در 21 آبان ماه 1396، زمینلرزهای قوی با بزرگای گشتاوری 3/7 بخشهایی از استان کرمانشاه (بخشی از زاگرس) را لرزاند و ویرانیها و تلفات گستردهای بویژه در سرپل ذهاب و ازگله بر جای گذاشت. همدلی و همیاری مردمی در تمام قشرها برای امداد و کمکرسانی بی نظیر بود و دولت و سازمانهای ذیربط هم برنامهها و قولهایی برای بازسازی مناطق زلزله زده اعلام داشتند.
شوربختانه در تاریخ 4 آذر ماه 1397 یعنی حدود دو هفته پس از سالروز زمینلرزه سرپل ذهاب- ازگله، زمینلرزه دیگری با بزرگای 4/6 بار دیگر کم وبیش همان مناطق را لرزاند که خوشبختانه تلفاتی در بر نداشت ولی حدود هزار نفر مجروح بر جای گذاشت. به نظر میرسید علت نداشتن تلفات در این زمینلرزه، ساخت و سازهای مناسبی باشد که قول آن به مردم زلزله زده داده شده بود ولی شواهد نشانگر این است که این گونه نبوده و هنوز تا بازسازی مناطق تخریب شده در اثر زمینلرزه آبان 96 راه درازی در پیش است. باید یادمان باشد که ایرانزمین گسترهای است لرزهخیز و رویداد چنین زمینلرزههای ویرانگری در جای جای این کشور پهناور، امکان پذیر و طبیعی است. افزون بر آن، فراموش نخواهیم کرد که زمینلرزه انسان را نمیکشد، بلکه ساخت و سازهای نامرغوب و بیکیفیت سبب کشتار مردم میگردد. باید به این اشعار پایبند باشیم که : "گسلههای فعالمان را بشناسیم و راه زندگی کردن با زمینلرزهها را بیاموزیم."
کلیدواژهها