غزاله عباسی؛ محمد ابراهیمی؛ مرتضی شریفی؛ نرگس شیردشت‌زاده؛ جمشید احمدیان
چکیده
سنگ‌های آتشفشانی مورد مطالعه در شمال خاور تالاب گاوخونی جای دارند و شامل ریولیت، تراکیداسیت، تراکی‌آندزیت و سنگ‌های آذرآواری (توف خردهسنگی و برش آتشفشانی) هستند. سنگ‌های ریولیتی ساخت جریانی و بافت هیالوفیریک دارند. خمیره این سنگ‌ها، شیشه‌ای تا نهانبلور است و دارای بلورهایی از کوارتز و فلدسپار هستند. بافت چیره در سنگ‌های ...
بیشتر
سنگ‌های آتشفشانی مورد مطالعه در شمال خاور تالاب گاوخونی جای دارند و شامل ریولیت، تراکیداسیت، تراکی‌آندزیت و سنگ‌های آذرآواری (توف خردهسنگی و برش آتشفشانی) هستند. سنگ‌های ریولیتی ساخت جریانی و بافت هیالوفیریک دارند. خمیره این سنگ‌ها، شیشه‌ای تا نهانبلور است و دارای بلورهایی از کوارتز و فلدسپار هستند. بافت چیره در سنگ‌های تراکی‌داسیتی و تراکی‌آندزیتی، بافت پورفیریتیک است و دارای بلورهای درشت پلاژیوکلاز و کمتر سانیدین در یک خمیره شیشه‌ای تا ریز بلور دارای میکرولیت‌های فلدسپار هستند. در تراکیداسیتها، کوارتز به‌صورت ریزبلور در خمیره سنگ و کمتر به‌صورت ریزدرشتبلور دیده می‌شود. بلورهای درشت پلاژیوکلاز در سنگ‌های تراکی‌داسیتی و تراکی‌آندزیتی به‌طور معمول بافت غربالی دارند. کانی‌های مافیک موجود در سنگ‌های مورد مطالعه، بیوتیت و آمفیبول هستند که از حاشیه و در مواردی به‌طور کامل اپاسیته و به اکسیدهای آهن و تیتانیم تبدیل شده‌اند. این سنگ‌ها دارای ماهیت کالک‌آلکالن پتاسیم بالا هستند. بررسی داده‌های ژئوشیمیایی سنگ‌های مورد مطالعه نشان‌دهنده تهی‌شدگی این سنگ‌ها از عناصر با میدان پایداری بالا مانند Nb، Ti و Ta و غنی‌شدگی آنها از عناصر سنگ‌دوست با شعاع یونی بزرگ مانند Cs، K، Ba، Rb و Th است که از ویژگی‌های فعالیت ماگمایی مربوط به مناطق فرورانش است. بی‌هنجاری منفی Nb می‌تواند ناشی از مشارکت پوسته در فرایندهای ماگمایی باشد. غنی‌شدگی این سنگ‌ها از عناصر Cs، Rb، Ba و Pb نشانه متاسوماتیسم منشأ در اثر سیالهای آزاد شده از سنگ‌کره اقیانوسی در حال فرورانش است. بنابراین، آلایش ماگمایی و متاسوماتیسم گوشته بر ترکیب ماگمای مادر سنگ‌های آتشفشانی شمال خاور تالاب گاوخونی تأثیرگذار بوده‌اند. فعالیت ماگمایی کالک‌آلکالن در شمال خاور تالاب گاوخونی همزمان با حرکات کوهزایی ناشی از بسته شدن اقیانوس نئوتتیس در ایران است.
فاطمه سرجوقیان؛ علی کنعانیان؛ امیر اثنی‌عشری؛ جمشید احمدیان
چکیده
مجموعه نفوذی کوه‌دم، در شمال خاور اردستان در بخش مرکزی نوار ماگمایی ارومیه- دختر قرار گرفته است. این مجموعه ماهیت کالک‌آلکالن دارد و در دو واحد فلسیک و حدواسط- مافیک قابل مشاهده است. سنگ‌های فلسیک از ترکیب سنگ‌شناسی مونزوگرانیت، گرانودیوریت، کوارتزمونزونیت و کوارتزمونزودیوریت تشکیل شده، در حالی که سنگ‌های حدواسط- مافیک شامل ترکیب ...
بیشتر
مجموعه نفوذی کوه‌دم، در شمال خاور اردستان در بخش مرکزی نوار ماگمایی ارومیه- دختر قرار گرفته است. این مجموعه ماهیت کالک‌آلکالن دارد و در دو واحد فلسیک و حدواسط- مافیک قابل مشاهده است. سنگ‌های فلسیک از ترکیب سنگ‌شناسی مونزوگرانیت، گرانودیوریت، کوارتزمونزونیت و کوارتزمونزودیوریت تشکیل شده، در حالی که سنگ‌های حدواسط- مافیک شامل ترکیب سنگ‌شناسی گابرو، دیوریت، کوارتز دیوریت، مونزودیوریت و مونزونیت است. این توده و سنگ‌های دربرگیرنده آن میزبان دایک‌های متعدد اسیدی است و آنکلاوهای میکروگرانولار مافیک متعددی با ترکیب دیوریت، کوارتزدیوریت، مونزودیوریت و کوارتز مونزودیوریت در سنگ‌های فلسیک خودنمایی می‌کند. مطالعات سن سنجی اورانیم- سرب با استفاده از روش LA-ICP MSروی بلورهای زیرکن نشان می‌دهد که سن سنگ‌های حدواسط- مافیک حدود ٤/٠±٩/٥٣ میلیون سال، سنگ‌های فلسیک حدود ٤/٠ ± ١/٥١ میلیون سال، آنکلاوها ٨/٠±٣/٥٠ میلیون سال و دایک‌های اسیدی ٦٤/٠±٩٥/٤٩ میلیون سال برآورد شده است. با توجه به این نکته که سن‌های به دست آمده متعلق به ائوسن زیرین تا میانی هستند، می‌توان گفت شکل‌گیری این مجموعه نفوذی همزمان با رخداد فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر ایران مرکزی است و با مطالعات ژئوشیمیایی مطابقت دارد.
فاطمه سرجوقیان؛ علی کنعانیان؛ جمشید احمدیان
چکیده
بلورهای فلدسپار قلیایی و پلاژیوکلاز در سنگ‌های نفوذی کوه‌دم از دید ترکیب و بافتی ساختمان منطقه‌ای نشان می‌دهند. بلورهای فلدسپار در واحدهای مختلف مانند نمونه‌های گرانیتی- گرانودیوریتی، نمونه‌های دیوریتی- گابرویی و آنکلاوهای میکروگرانولار مافیک که با فراوانی به نسبت زیاد در سرتاسر توده نفوذی اسیدی به چشم می‌خورند، مورد ...
بیشتر
بلورهای فلدسپار قلیایی و پلاژیوکلاز در سنگ‌های نفوذی کوه‌دم از دید ترکیب و بافتی ساختمان منطقه‌ای نشان می‌دهند. بلورهای فلدسپار در واحدهای مختلف مانند نمونه‌های گرانیتی- گرانودیوریتی، نمونه‌های دیوریتی- گابرویی و آنکلاوهای میکروگرانولار مافیک که با فراوانی به نسبت زیاد در سرتاسر توده نفوذی اسیدی به چشم می‌خورند، مورد تجزیه نقطهای قرار گرفتند. نتایج تجزیه میکروپروب پلاژیوکلازها در سنگ‌های اسیدی و حد واسط- بازی و آنکلاوها بیانگر وجود منطقه‌بندی عادی و وارون در نمونهها است. طیف ترکیب شیمیایی پلاژیوکلاز در مرز آلبیت و الیگوکلاز (An:9) در حاشیه تا اوایل لابرادوریت(An: 50) در مرکز در سنگ‌های اسیدی و از آندزین (An: 30) در حاشیه تا لابرادوریت (An: 56) در مرکز در سنگ‌های حد واسط- بازی و از الیگوکلاز (An: 19) تا اواخر لابرادوریت (An: 66) در آنکلاوها تغییر می‌کند. فراوانی عناصر کمیاب Ba، Sr، Fe و Mg در فلدسپارها، الگوی نوسانی و متغیر نشان می‌دهند. الگوی نوسانی عناصر اصلی و کمیاب از مرکز به حاشیه در بلور فلدسپار، به نقش مؤثر پدیده آمیختگی ماگمایی در شکل‌گیری توده نفوذی کوه‌دم اشاره دارد.
