زیبا بیکدلی؛ محمد ابراهیمی؛ قاسم نباتیان؛ میرعلی اصغر مختاری
چکیده
کانسار مس چهرآباد در استان زنجان و در گوشه شمال باختری پهنه ایران مرکزی واقع شده است. واحدهای سنگی موجود در این منطقه متعلق به سنوزوییک (بیشتر میوسن) بوده که شامل سازند سرخ زیرین، سازند قم، سازند سرخ بالایی و نهشته‌های کواترنری هستند. در منطقه مورد مطالعه، سازند سرخ بالایی که میزبان کانه‌زایی به‌شمار می‌رود، شامل تناوبی از مارن، ...
بیشتر
کانسار مس چهرآباد در استان زنجان و در گوشه شمال باختری پهنه ایران مرکزی واقع شده است. واحدهای سنگی موجود در این منطقه متعلق به سنوزوییک (بیشتر میوسن) بوده که شامل سازند سرخ زیرین، سازند قم، سازند سرخ بالایی و نهشته‌های کواترنری هستند. در منطقه مورد مطالعه، سازند سرخ بالایی که میزبان کانه‌زایی به‌شمار می‌رود، شامل تناوبی از مارن، سیلت‌سنگ، ماسه‌سنگ اکسیدان سرخ و ماسه‌سنگ خاکستری روشن است. کانه‌زایی مس در بخش‌های دارای مواد آلی درون ماسه‌سنگ‌های خاکستری پهنه شسته شده رخ داده است. در کانسار مس چهرآباد 5 افق کانه‌زایی شناسایی شد و هر یک از این افق‌ها شامل سه پهنه کانه‌زایی شده، شسته شده و سرخ اکسیدان است. بافت چیره در رخداد کانه‌زایی، بافت جانشینی است و بافت‌های دیگری مانند دانه‌پراکنده، شبه‌لامینه‌ای، عدسی‌شکل و سیمان میان‌دانه‌ای نیز دیده می‌شوند. این کانسار از دید سنگ‌شناسی (سنگ میزبان ماسه‌سنگی)، کانی‌شناسی سولفیدی (از جمله پیریت، کالکوسیت اولیه، بورنیت، کالکوپیریت و آرژنتیت)، ساخت و بافت، چینه‌شناسی و عوامل کنترل کننده کانه‌زایی (وجود آثار و بقایای گیاهی به عنوان عامل اصلی احیا کننده محیط و همچنین وجود نفوذپذیری مناسب در سنگ میزبان) همانند کانسارهای مس رسوبی نوع Red Bed است که طی دیاژنز اولیه تا نهایی تشکیل شده است.
مریم هنرمند؛ نعمت‌اله رشیدنژاد عمران؛ محمدهاشم امامی؛ قاسم نباتیان
چکیده
مجموعه گرانیتوییدی مارفیون بخشی از پلوتونیسم ترشیری است که در بخش مرکزی پهنه ماگمایی ارومیه- دختر قرار گرفته است. این مجموعه نفوذی شامل چهار توه اصلی است؛ توده میکرودیوریتی تا میکرومونزودیوریتی مزوش که به‌صورت رخنمون‌های مجزا در بخش باختری منطقه قرار دارند؛ توده دایره‌ای شکل تونالیت مارفیون که بیشترین گستردگی را در منطقه نشان ...
بیشتر
مجموعه گرانیتوییدی مارفیون بخشی از پلوتونیسم ترشیری است که در بخش مرکزی پهنه ماگمایی ارومیه- دختر قرار گرفته است. این مجموعه نفوذی شامل چهار توه اصلی است؛ توده میکرودیوریتی تا میکرومونزودیوریتی مزوش که به‌صورت رخنمون‌های مجزا در بخش باختری منطقه قرار دارند؛ توده دایره‌ای شکل تونالیت مارفیون که بیشترین گستردگی را در منطقه نشان می‌دهد، توده تونالیت پودلگ که به‌صورت تودهای کشیده در امتداد شمالی- جنوبی رخنمون دارد و توده کوارتزدیوریت قالهر. آنکلاوهای میکروگرانولار مافیک از دید ویژگی‌های ژئوشیمیایی همانند گرانیتویید میزبان هستند و در همه بخش‌های تودهای مارفیون و بخش‌هایی از توده‌های قالهر و پودلگ دیده می‌شوند. از دید ویژگی‌های ژئوشیمیایی، این مجموعه نفوذی متاآلومین، نوع I و متعلق به سری کالکآلکالن با پتاسیم پایین تا متوسط است. با استفاده از سن‌سنجی U-Pb زیرکن، سن‌های تقریبی 50 میلیون سال برای توده میکرودیوریتی تا میکرومونزودیوریتی مزوش و 18 میلیون سال برای توده‌های تونالیتی مارفیون، پودلگ و کوارتز دیوریتی قالهر به‌دست آمده است. شواهد ژئوشیمیایی نشان می‌دهد که ماگمای توده میکرودیوریت مزوش به سن ائوسن، حاصل ذوب بخشی پوسته زیرین و آمیختگی آن با مذاب‌های گوشته‌ای، در محیط حاشیه فعال قاره‌ای است. توده‌های میوسن منطقه نیز حاصل ذوب پوسته زیرین تحت تأثیر مذاب‌های گوشته‌ای، در یک محیط پس از برخورد هستند. میکرودیوریت مزوش الگوی کمتر تفریق‌یافته‌ای از عناصر خاکی کمیاب، نسبت به توده‌های میوسن منطقه نشان می‌دهد. شواهد ژئوشیمیایی نشان از پتروژنز همانند تونالیت‌ها و کوارتز دیوریت‌هاست. توده‌های نفوذی مارفیون، قالهر، پودلگ و آنکلاوهای آنها مقادیر بهنسبت بالایی Al2O3 و نسبت‌های بالایی Na2O/K2O و فراوانی بهنسبت بالایی از عناصر خاکی کمیاب سبک نشان می‌دهند که همانند با مذاب‌های بخشی حاصل از سنگ‌های متابازالتی هستند. بر این اساس، تصور می‌شود که ماگماهای تونالیتی و کوارتزدیوریتی از ذوب بخشی یک منبع مشترک در پوسته زیرین و فرایند ذوب آب‌زدایی آمفیبول، منشأ گرفته‌اند.
