محسن شادمان؛ علیرضا عرب‌امیری؛ حسن خیرالهی؛ داود رجبی
چکیده
داده‌های الکترومغناطیس حوزه بسامد به دلیل سرعت بالای برداشت و وضوح مناسب برای ژرفا‌های نه چندان زیاد، در کاربردهای گوناگونی مانند اکتشاف آب و مواد معدنی، زیست‌محیطی و شناسایی مصنوعات بشری مدفون شده استفاده می‌شود. در وارون‌سازی این داده‌ها به مقاومت‌ویژه الکتریکی و ژرفا می‌توان با در نظر گرفـتن تقـریبی مناسـب، از روش‌های ...
بیشتر
داده‌های الکترومغناطیس حوزه بسامد به دلیل سرعت بالای برداشت و وضوح مناسب برای ژرفا‌های نه چندان زیاد، در کاربردهای گوناگونی مانند اکتشاف آب و مواد معدنی، زیست‌محیطی و شناسایی مصنوعات بشری مدفون شده استفاده می‌شود. در وارون‌سازی این داده‌ها به مقاومت‌ویژه الکتریکی و ژرفا می‌توان با در نظر گرفـتن تقـریبی مناسـب، از روش‌های وارون‌سازی بسیار سریع‌تری نسبت به روش‌های وارون‌سازی با تکرار استفاده کرد؛ که در برخی منابع با نام روش‌های تـبدیل یا روش‌های وارون‌سازی سریع نام برده می‌شوند. منطقه مورد مطالعه در باختر برگه 1:100000 آلوت در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است و طی مطالعات ژئوشیمیایی و لیتوژئوشیمیایی به عنوان یک بی‌هنجاری طلا- سرب معرفی شده است. این پهنه طلادار با توجه به مطالعات زمین‌شناسی طی دو مرحله تشکیل پهنه سولفید توده‌ای و تأثیر دگرگونی ناشی از پهنه برشی روی آن غنی شده است. در این مقاله ضمن معرفی الگوریتم‌های وارون‌سازی سریع، از الگوریتم اصلاح شده سیمون استفاده و نقشه‌های توزیع مقاومت‌ویژه الکتریکی برای بسامدهای مختلف سامانه برداشت تهیه شده است و سپس با در نظر گرفتن ویژگی‌های نوع کانی‌سازی، زمین‌شناسی منطقه، تفسیر مناسب از نقشه‌های توزیع مقاومت‌ویژه الکتریکی صورت گرفته است. با استفاده از این روش‌ها، محدوده‌های پهنه برشی و محل‌های کانی‌سازی احتمالی برای بررسی‌های بیشتر تشخیص داده شد. افزون بر این به نظر می‌رسد که توزیع مقاومت الکتریکی حاصل از بسامد 7200 هرتز با میانگین ژرفای 60 متر نشان می‌دهد که مرز میان لایه آهک کرتاسه و متاولکانیک کرتاسه در ژرفا نسبت به سطح، تغییرات سریعی دارد که می‌توان با بررسی‌های صحرایی درستی نقشه زمین‌شناسی را نیز بررسی کرد.
اسماعیل اسحقی؛ ابوالقاسم کامکار روحانی؛ علیرضا عرب‌امیری
چکیده
هر روش ژئوفیزیکی مزایا و معایب ویژه خود را دارد. تلفیق نتایج حاصل از برداشت به روش‌های مختلف ژئوفیزیکی سبب پوشش نقطه ضعف هر روش به وسیله روش‌های دیگر می‌شود. به همین دلیل بررسی‌های مختلف اکتشافی، مهندسی، زیست محیطی و غیره با استفاده از چندین روش مختلف ژئوفیزیکی، معمولاً نتایج معتبرتری را در اختیار قرار می‌دهند. در این پژوهش نیز ...
بیشتر
هر روش ژئوفیزیکی مزایا و معایب ویژه خود را دارد. تلفیق نتایج حاصل از برداشت به روش‌های مختلف ژئوفیزیکی سبب پوشش نقطه ضعف هر روش به وسیله روش‌های دیگر می‌شود. به همین دلیل بررسی‌های مختلف اکتشافی، مهندسی، زیست محیطی و غیره با استفاده از چندین روش مختلف ژئوفیزیکی، معمولاً نتایج معتبرتری را در اختیار قرار می‌دهند. در این پژوهش نیز سعی شده است تا با تلفیق نتایج برداشت به روش‌های توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی (ERT)و رادار نفوذی به زمین (GPR) به بررسی نقاط قوت و ضعف هر یک از این دو روش پرداخته و در پایان، در نتیجه تلفیق نتایج، تفسیر دقیق‌تر و با اطمینان بالاتری ارائه شود. روش ERT یکی از روش‌های برداشت بهینه از زیرمجموعه‌های روش مقاومت ویژه است که در مناطق با زمین‌شناسی پیچیده نتایج قابل اتکایی را در اختیار قرار می‌دهد. روش GPR نیز از روش‌های غیر مخرب ژئوفیزیکی با قدرت تفکیک بالا است که در آن با ارسال امواج الکترومغناطیس بسامد بالا به زمین و ثبت امواج بازتابی از فصل مشترک لایه‌های زیر سطحی، به بررسی زیر سطح زمین در ژرفای کم پرداخته می‌شود. در این پژوهش، قنات به عنوان هدفی مناسب برای شناسایی با این دو روش انتخاب و سپس، برداشت‌های ERT و GPR بر روی منطقه دربرگیرنده هدف مزبور انجام شد. نتایج حاصل از پردازش، مدل‌سازی و تفسیر داده‌های برداشت شده نشان داد که از نقطه نظر مقایسه دو روش یادشده، روش GPR قدرت تفکیک بالاتری دارد ولی روش ERT دارای ژرفای نفوذ بیشتری است. این دو روش در نشان دادن پدیده‌هایی مانند وجود حفرات، تغییرات در ابعاد ذرات و نیز نفوذ رطوبت توافق و همخوانی خوبی دارند. همچنین با تلفیق نتایج حاصل از این دو روش با یکدیگر مشخص شد که دقت و اطمینان تفسیر به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد.
فرامرز دولتی ارده‌جانی؛ مونا پیشدادیان؛ علیرضا عرب‌امیری؛ رضا خالوکاکایی؛ مجتبی محمدو خراسانی
چکیده
به منظور انجام مطالعات اکتشافی ذخایر هیدروکربوری، تعیین وضعیت تله‌های مناسب نفتی مدفون در رسوبات، شناسایی چین‌خوردگی‌های سازند قم و نیز بررسی وضعیت توده‌های آذرین منطقه، اندازه‌گیری‌های گرانی و مغناطیس در 2059 ایستگاه در منطقه قم انجام شد. آنگاه پس از اعمال تصحیحات لازم، نقشه‌های بی‌هنجاری بوگه و شدت کل مغناطیسی منطقه رسم شد. ...
بیشتر
به منظور انجام مطالعات اکتشافی ذخایر هیدروکربوری، تعیین وضعیت تله‌های مناسب نفتی مدفون در رسوبات، شناسایی چین‌خوردگی‌های سازند قم و نیز بررسی وضعیت توده‌های آذرین منطقه، اندازه‌گیری‌های گرانی و مغناطیس در 2059 ایستگاه در منطقه قم انجام شد. آنگاه پس از اعمال تصحیحات لازم، نقشه‌های بی‌هنجاری بوگه و شدت کل مغناطیسی منطقه رسم شد. نقشه‌های باقیمانده گرانی و مغناطیسی به روش فرکتال تهیه و تفسیر و با نقشه‌های حاصل از روش روند سطحی مقایسه شد. تعبیر و تفسیر کیفی و کمی نتایج نشانگر آن بود که هر چند تنها بی‌هنجاری مثبت در نقشه باقیمانده گرانی منطقه میتواند از دید اکتشافات بعدی مورد توجه قرار گیرد؛ در بخشی از آن، شدت میدان مغناطیسی بالاست؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که این محدوده زیر تأثیر گسلهای پیرامون خود قرار گرفته باشد. نتایج ارائهشده در این نوشتار میتواند در تصمیمگیری برای انجام مراحل بعدی اکتشاف مفید باشد.
