زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
احمد عباس نژاد
چکیده
هدف این مطالعه، تعیین موقعیت زمین‌ریخت‌شناختی (ژئومورفولوژیکی) شهرهای ایران و ارزیابی خطر زلزله، سیل، نشست زمین و چشم‌انداز آنها براساس معیارهای زمین‌ریخت‌شناسی بوده است. بدین منظور،210 شهر با جمعیت بیش از حدود 50،000 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. برای مطالعه، از تصاویر گوگل ارث و ماهواره‌ای، عکس‌های هوایی، نقشه‌های زمین‌ریخت‌شناسی ...
بیشتر
هدف این مطالعه، تعیین موقعیت زمین‌ریخت‌شناختی (ژئومورفولوژیکی) شهرهای ایران و ارزیابی خطر زلزله، سیل، نشست زمین و چشم‌انداز آنها براساس معیارهای زمین‌ریخت‌شناسی بوده است. بدین منظور،210 شهر با جمعیت بیش از حدود 50،000 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. برای مطالعه، از تصاویر گوگل ارث و ماهواره‌ای، عکس‌های هوایی، نقشه‌های زمین‌ریخت‌شناسی و زمین شناسی و، در صورت نیاز، بازدید میدانی استفاده شد. براساس آن، تعداد شهرهایی که بخشی یا تمام آنها روی مخروط‌افکنه‌ها، کفه‌ها، پادگانه‌ها، ناودیس‌ها، سطوح کوهپایه‌ای، تاقدیس‌ها و دلتاها قرار دارند، به ترتیب 103، 34، 26، 39، 27، 8 و 11 مورد است، و تنها دو شهر روی مخروط آتشفشانی، یک شهر صخره‌ای و یک شهر تالابی شناسایی شدند. همچنین، 158 شهر عمدتاً روی یک عارضه و مابقی روی دو عارضه واقع شده‌اند. تعداد شهرهای در معرض خطر زیاد زلزله و سیل به ترتیب 82 و 90 مورد و تعداد شهرهای مستعد به نشست سطحی و قناتی به ترتیب 60 و 47 مورد است. افزون بر این، 52 شهر دارای چشم‌انداز خوب و 71 شهر دارای چشم‌انداز یکنواخت می‌باشند. بیشتر شهرهای ایران با خطر سیل از نوع مجرایی درگیر می‌باشند. شهرهای با خطر زیاد سیل به‌طور عمده در جنوب‌باختر، شمال و شمال‌باختر کشور قرار دارند. در بیشتر موارد، میزان خطر سیل در حد متوسط ارزیابی شده است. برخلاف سایر نقاط کشور، بسیاری از شهرهای مرکز و خاور ایران، کم و بیش با خطر نشست سطحی و نشست قناتی روبه‌رو هستند. سهم شهرهای در معرض خطر زلزله به میزان کم، متوسط و زیاد به ترتیب 12 % ، 49 % و 39 % میباشد. بیشترین تمرکز شهرهای با چشم‌انداز خوب در باختر کشور است. شهرهای مخروط‌افکنه‌ای به‌طور عمده در پایکوه‌های البرز و در استان‌های خراسان ، کرمان، سیستان و بلوچستان، مرکزی و آذربایجان قرار دارند. تعداد زیادی از شهرهای ناودیسی در استان فارس دیده می‌شوند. ولی بیشتر شهرهای کوهپایه‌ای در باختر کشور واقع شده‌اند.
سنگ شناسی
احمد خیاط زاده؛ احمد عباس نژاد؛ حجت اله رنجبر؛ حمید احمدی پور؛ بهنام عباس نژاد
چکیده
دماوند یکی از مستعدترین آتشفشان‌های ایران برای فوران در آینده است. شواهدی نظیر میزان سرپا بودن مخروط (نبود فرسایش شدید آن)، وجود چشمه‌های آبگرم فراوان، کوتاه بودن فاصله زمانی از آخرین فوران و حضور شرایط زمین‌ساختی مناسب، همگی، نشانگر استعداد فوران آن در آینده می‌باشند. شدت فوران آن احتمالاً در حد 3- 5 در مقیاس VEI خواهد بود. در اثر ...
بیشتر
دماوند یکی از مستعدترین آتشفشان‌های ایران برای فوران در آینده است. شواهدی نظیر میزان سرپا بودن مخروط (نبود فرسایش شدید آن)، وجود چشمه‌های آبگرم فراوان، کوتاه بودن فاصله زمانی از آخرین فوران و حضور شرایط زمین‌ساختی مناسب، همگی، نشانگر استعداد فوران آن در آینده می‌باشند. شدت فوران آن احتمالاً در حد 3- 5 در مقیاس VEI خواهد بود. در اثر آن، خاکسترها، ابرهای سوزان، جریان‌های گدازه و لاهارهای تولیدی مشکلاتی را به وجود خواهندآورد. بنابراین، هدف این مطالعه پهنه‌بندی این خطرها است. برای پهنه‌بندی این تهدیدها از مدل‌های ارتفاعی رقومی (DEM)، تصاویر ماهواره‌ای و نرم‌افزارهای Arc GIS ،ENVI و VORIS استفاده شد. برای تهیه نقشه گسترش خاکسترهای آن مدل فرارفت - انتشار، و برای تهیه نقشه پراکنش ابر سوزان مدل مالین و شریدان مورد استفاده قرار گرفتند. در ارتباط با گسترش خاکسترهای آن، اطلاعات جوی مورد نیاز از داده‌های پایگاه NCEP/NCAR اخذ شدند. همچنین، مدل شبیه‌سازی جریان برای تهیه نقشه گسترش جریان گدازه به‌کار گرفته شد. برای تهیه نقشه محدوده‌های گسترش لاهار، با استفاده از DEM منطقه، موقعیت آبراهه‌های اصلی سطح مخروط و دره‌های اطراف مشخص شد و با در نظر گرفتن بافر زون 50 متری، محدوده گسترش لاهار تهیه گردید. براساس این مطالعه، پلوم خاکسترهای آتشفشانی به سمت خاور گسترش می‌یابد و چند آبادی را تهدید می‌کند. گدازه‌ها و ابرهای سوزان نیز برخی از روستاهای اطراف مخروط را تهدید می‌کنند. لاهارهای حاصل از این آتشفشان، ضمن حرکت در خط‌القعرهای موجود در سطح مخروط، وارد دره‌های اصلی منطقه (هزار و دلیچای) می‌شوند و در مسیر خود آبادی‌های متعددی را تهدید خواهند کرد. نقشه‌های ارائه شده راهنمای مفید و ضروری برای مدیریت این خطرها می‌باشند.
یلدا نظری؛ احمد عباس نژاد
چکیده
دشت راین با گستردگی حدود 1900 کیلومتر مربع بخشی از حوزه آبریز کویر لوت به‌شمار می‌آید که درحاشیه جنوب باختری کویر لوت و دامنه خاوری کوه هزار و به فاصله حدود 110 کیلومتری جنوب خاوری کرمان قرار گرفته است. این منطقه از در محدوده´ 13˚, 57 تا ´ 54, ˚57 طول خاوری و ´23 , ˚ 29 تا ´52 , ˚ 29 عرض شمالی قرار دارد. ارتفاع متوسط آن از سطح دریا ...
بیشتر
دشت راین با گستردگی حدود 1900 کیلومتر مربع بخشی از حوزه آبریز کویر لوت به‌شمار می‌آید که درحاشیه جنوب باختری کویر لوت و دامنه خاوری کوه هزار و به فاصله حدود 110 کیلومتری جنوب خاوری کرمان قرار گرفته است. این منطقه از در محدوده´ 13˚, 57 تا ´ 54, ˚57 طول خاوری و ´23 , ˚ 29 تا ´52 , ˚ 29 عرض شمالی قرار دارد. ارتفاع متوسط آن از سطح دریا حدود 2600 متر است. با توجه به قرارگیری منطقه در مجاورت کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر و نقش فوران‌ها و سنگ‌های آتشفشانی و فعالیت‌های گرمابی در تمرکز آرسنیک و اهمیت این عنصر در محیط زیست، مطالعه روی آرسنیک در آب‌های زیرزمینی دشت انجام گرفت. در این مطالعه به‌منظور ارزیابی پراکندگی و منشأ آرسنیک، از 29 منبع آب زیرزمینی (چشمه، قنات و چاه) نمونه‌برداری شد و غلظت As،کاتیون‌ها و آنیون‌های اصلی (Na+، K+،Ca2+ ،Mg2+ ، Cl-، SO4- ، HCO3-)، فلوراید، نیترات و پارامترهای EC، TDS، قلیاییت و سختی‌کل در نمونه‌های آب تعیین شد. بر پایه این داده‌ها، نقشه هم غلظت و نمودار همبستگی رسم شدند و سپس با روش‌های آزمون مؤلفه اصلی(PCA) و تجزیه خوشه‍‌ای (CA) مورد تجزیه و تحلیل‌های آماری قرارگرفتند.تغییرات غلظت آرسنیک در منطقه میان ppb 1/0 تا ppb 8/204 با میانگین ppb96/20 است. بر پایه تجزیه و تحلیل آماری، آرسنیک در منطقه با pH همبستگی مثبت نشان می‌دهد. دو عامل اصلی تزریق آب‌های گرمابی به سفره آب زیرزمینی و واجذبی از اکسید و هیدرواکسیدهای آهن به عنوان عوامل افزایش غلظت آرسنیک در این دشت معرفی می‌شوند.
رضا حسن زاده؛ احمد عباس نژاد؛ اکبر علوی؛ ابراهیم شریفی تشنیزی
چکیده
در این پژوهش، لرزه‌خیزی شهر کرمان بررسی شده است. شهر کرمان در حاشیه شمالی دشت کرمان که یک فروزمین فشاری است قرار دارد و گسل‌های متعددی در محدوده شهر، مرز کوه و دشت و مناطق نزدیک شهر قرار دارند که تعدادی از آنها می‌توانند موجب بروز زلزله‌های حتی قوی‌تر از 7 ریشتر شوند. تاکنون زلزله‌های تاریخی و سده بیستم متعددی در نزدیکی شهر کرمان ...
بیشتر
در این پژوهش، لرزه‌خیزی شهر کرمان بررسی شده است. شهر کرمان در حاشیه شمالی دشت کرمان که یک فروزمین فشاری است قرار دارد و گسل‌های متعددی در محدوده شهر، مرز کوه و دشت و مناطق نزدیک شهر قرار دارند که تعدادی از آنها می‌توانند موجب بروز زلزله‌های حتی قوی‌تر از 7 ریشتر شوند. تاکنون زلزله‌های تاریخی و سده بیستم متعددی در نزدیکی شهر کرمان رخ داده‌اند که باعث آسیب جزیی آن شده‌اند. خطر زلزله به روش احتمالاتی و تحلیلی برای شهر کرمان بررسی شد، براساس ارزیابی خطر زلزله با روش تحلیلی، شتاب ناشی از 15 قطعه گسل می‌تواند در کرمان بیش از g2/0 باشد.شدت ناشی از گسل‌های کرمان - زنگی آباد، شمال کرمان و اختیار آباد می‌تواند به 9 مرکالی اصلاح شده (IX MMI)برسد. برای تعیین میزان خطر نواحی مختلف شهری، مطالعات ریزپهنه‌بندی درجه 2 تشدید جنبش زمین صورت گرفت از تلفیق نقشه‌های دوره چیره میکروترمور و نوع رسوبات در سیستم GIS نقشه ریزپهنه‌بندی میزان تشدید جنبش نیرومند زمین در شهر کرمان و مناطق اطراف تهیه شد که با توجه به ستبرای زیاد رسوبات سست جوان در محدوده این شهر و تشدید ناشی از آنها به 5/10 مرکالی اصلاح شده (X+ MMI) هم خواهد رسید. بر اساس نقشه خطر به دست آمده از شهر کرمان (نقشه ریزپهنه‌بندی میزان تشدید جنبش زمین) میزان خطر در بخش‌های مرکزی، باختری و همچنین بخش‌هایی از جنوب شهر به شدت افزایش می‌یابد که سازه‌های موجود در این بخش‌ها در اثر زلزله احتمالی به شدت ویران خواهند شد.
