زمین شناسی اقتصادی
پویا سیدصالحی نائینی؛ سعید علیرضایی
چکیده
ناحیه خارستان-بیدستر در شمال غرب آتشفشان تفتان، با مجموعه ای از گدازه ها و مواد آذرآواری پلیوکواترنری پوشیده شده است که دستخوش دگرسانی های گسترده رسی و سیلیسی شده اند. زون های سیلیسی که از نمودهای بارز آنها سیلیس حفره ای است، با هاله هایی از دگرسانی رسی پیشرفته-متوسط با کانیهای شاخص آلونیت، پیروفیلیت، و کائولینیت دربرگرفته شده اند. ...
بیشتر
ناحیه خارستان-بیدستر در شمال غرب آتشفشان تفتان، با مجموعه ای از گدازه ها و مواد آذرآواری پلیوکواترنری پوشیده شده است که دستخوش دگرسانی های گسترده رسی و سیلیسی شده اند. زون های سیلیسی که از نمودهای بارز آنها سیلیس حفره ای است، با هاله هایی از دگرسانی رسی پیشرفته-متوسط با کانیهای شاخص آلونیت، پیروفیلیت، و کائولینیت دربرگرفته شده اند. این زون ها به شکل خطی تابع زمین شناسی ساختمانی بوده و نیز به صورت توده های نامنظم با ابعاد متفاوت وجود دارند و در مقیاس ناحیه ای قابل مقایسه با لیتوکپ های سیلیسی-رسی در بخش های بالایی سامانه های پورفیری هستند. طلا عموما به صورت ذرات زیرمیکرسکپی وجود دارد و با توجه به غنی شدگی هماهنگ نقره، دست کم بخشی از آن به شکل الکتروم است. پیریت، که در بخش های سطحی اکسیده شده همراه کانی سازی است. رخداد پراکنده مالاکیت نشان می دهد که کانیهای سولفیدی مس مانند کالکوپیریت نیز وجود دارد. آثاری از سولفوسالت های تتراهدریت و انارژیت به طور محلی دیده می شود. با توجه به محیط زمین شناسی، دگرسانی گرمابی، ساخت و بافت و ویژگی های شیمیایی و کانی شناسی کانسنگ، کانی سازی طلا در این ناحیه قابل مقایسه با ذخایر اپی ترمال سولفیداسیون بالا است.
زمین شناسی اقتصادی
مریم امامی جعفری؛ سعید علیرضایی؛ ایرج رسا؛ یوخن کولب
چکیده
کانسار طلای هیرد در بلوک لوت، همراهی نزدیکی با یک کمپلکس نفوذی حدواسط-مافیک دارد که در سنگ‌های آتشفشانی ائوسن جایگزین شده است. توده‌های نفوذی ترکیب گرانودیوریت تا دیوریت، هورنبلند-کوارتزمونزونیت و گابرو-دیوریت دارند و با CaO، FeOt و MgO به‌نسبت بالا و K2O+Na2O به‌نسبت پایین مشخص می‌شوند که نشانگر تبلور از یک ماگمای نه‌چندان ...
بیشتر
کانسار طلای هیرد در بلوک لوت، همراهی نزدیکی با یک کمپلکس نفوذی حدواسط-مافیک دارد که در سنگ‌های آتشفشانی ائوسن جایگزین شده است. توده‌های نفوذی ترکیب گرانودیوریت تا دیوریت، هورنبلند-کوارتزمونزونیت و گابرو-دیوریت دارند و با CaO، FeOt و MgO به‌نسبت بالا و K2O+Na2O به‌نسبت پایین مشخص می‌شوند که نشانگر تبلور از یک ماگمای نه‌چندان تفریق‌یافته است. این ویژگی‌ها و عدد منیزیم به‌نسبت بالا (36/36 تا 52/32) می‌تواند نشانگر تأثیر منبع گوشته‌ای در زایش ماگمای مادر باشد. توده‌های نفوذی هیرد، متالومین‌اند و سرشت کالک‌آلکالن تا کالک‌آلکالن پتاسیم-بالا دارند و حاوی ایلمنیت به‌عنوان کانی همراه هستند. کانی‌سازی در هیرد به‌صورت رگه‌ای، رگچه‌ای و افشان در تودة نفوذی گرانودیوریتی و سنگ‌های آتشفشانی میزبان، همراه با دگرسانی‌های تورمالینی، سیلیسی و کربناتی رخ داده است. کانیهای فلزی شامل پیروتیت، آرسنوپیریت، پیریت و کمتر از آن کالکوپیریت، گالن و اسفالریت است. طلا به‌صورت ذرات زیرمیکروسکوپی همراه با کانیهای سولفیدی به‌ویژه پیریت و آرسنوپیریت نهشته شده است. با توجه به ویژگی‌های کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی توده‌های نفوذی و کانی‌شناسی کانسنگ، کانسار طلای هیرد را می‌توان مشابه ذخایر مرتبط با گرانیتوییدهای احیایی نوع I درنظر گرفت. کاهیدگی ماگمای مولد می‌تواند ناشی از وارد شدن مواد پوسته به محیط منبع و/یا برهمکنش ماگما با سنگ‌های پوسته‌ای غنی از مواد آلی باشد.
سنگ شناسی
سید محسن کشفی؛ سعید علیرضایی؛ محمد رضا حسینی؛ ایرج رسا
چکیده
ناحیه زاغ‌دره در مجموعه افیولیتی صوغان - آبدشت از کمپلکس آمیزه رنگین اسفندقه- فاریاب در جنوب‌خاوری زون سنندج- سیرجان، با رخنمون‌های گسترده از گدازه‌های مافیک-متوسط و یک توده نفوذی فلسیک معرفی می‌شود. سنگ‌های آتشفشانی، کالک‌آلکالن تا تولئیتی و متالومین هستند و در نمودار بهنجارشده نسبت به کندریت، تهی‌شدگی نسبی در عناصر خاکی کمیاب ...
بیشتر
ناحیه زاغ‌دره در مجموعه افیولیتی صوغان - آبدشت از کمپلکس آمیزه رنگین اسفندقه- فاریاب در جنوب‌خاوری زون سنندج- سیرجان، با رخنمون‌های گسترده از گدازه‌های مافیک-متوسط و یک توده نفوذی فلسیک معرفی می‌شود. سنگ‌های آتشفشانی، کالک‌آلکالن تا تولئیتی و متالومین هستند و در نمودار بهنجارشده نسبت به کندریت، تهی‌شدگی نسبی در عناصر خاکی کمیاب سبک و الگوی کمابیش تخت برای عناصر خاکی کمیاب سنگین به نمایش می گذارند؛ نسبت La/Yb)N) برای بیشتر نمونه‌ها کمتر از یک است. سنگ‌های آتشفشانی زاغ‌دره، از نظر شیمیایی قابل مقایسه با مجموعه‌های آتشفشانی زون فرافرورانش هستند. توده نفوذی زاغ‌دره، بافت چیره پورفیری دارد که با درشت‌بلور‌‌های پلاژیوکلاز و کوارتز، و کمتر از آن هورنبلند، در خمیره‌ای کوارتز- فلدسپاتی خودنمایی می‌کند. نمونه‌های معرف از این توده، در نمودار نورماتیو An-Ab-Or در محدوده تونالیت-ترونجمیت قرار می‌گیرند. توده نفوذی زاغ‌دره، کالک‌آلکالن تا تولئیتی و پرآلومین است و با غنی‌شدگی نسبی از Na2O و CaO و تهی‌شدگی از K2O و Rb و دیگر عناصر لیتوفیل با شعاع یونی بزرگ، و همچنین نسبت پایین K2O/Na2O و نسبت بسیار پایین Rb/Sr و تهی‌شدگی از عناصر خاکی کمیاب سبک LREE مشخص می‌شود که از ویژگی‌های معمول پلاژیوگرانیت‌های اقیانوسی است. نتایج حاصل و مقایسه آن با دیگر مجموعه‌های افیولیتی نشان می‌دهد که رخداد توده‌های پلاژیوگرانیتی با ویژگی‌های کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی کمابیش مشابه، پدیده‌ای تکرارشونده در مجموعه‌های افیولیتی زون‌های فرافرورانش و همبسته با فرایندهای موثر در زایش و تحول این مجموعه‌ها است.
زمین شناسی اقتصادی
رسول سپهری راد؛ سعید علیرضایی
چکیده
کانسار مگنتیت-آپاتیت گزستان، در ایران مرکزی، در توالی آتشفشانی-رسوبی سری ریزو و توده‌های نفوذی نیمه-عمیق پروتروزوئیک بالایی-کامبرین زیرین تشکیل شده است. بر اساس تصاویرBSE، در بیشتر بلورهای آپاتیت زون-های روشن و تیره به صورت نامنظم دیده می شود که با تغییرات شیمیایی همراه است. بر اساس آنالیز EPMA مقادیر LREE, Na, Cl در زون‌های تیره نسبت به ...
بیشتر
کانسار مگنتیت-آپاتیت گزستان، در ایران مرکزی، در توالی آتشفشانی-رسوبی سری ریزو و توده‌های نفوذی نیمه-عمیق پروتروزوئیک بالایی-کامبرین زیرین تشکیل شده است. بر اساس تصاویرBSE، در بیشتر بلورهای آپاتیت زون-های روشن و تیره به صورت نامنظم دیده می شود که با تغییرات شیمیایی همراه است. بر اساس آنالیز EPMA مقادیر LREE, Na, Cl در زون‌های تیره نسبت به زون‌های روشن افزایش و مقدار P و Ca کاهش یافته است. رخداد حاشیه‌های واکنشی در اطراف بلورهای آپاتیت، وجود میان‌بارهای کانیهای عناصر نادر خاکی REEs (مونازیت و زینوتیم) به شکل دانه‌های ریز و پراکنده و نیز پرکننده ترک‌های موئین در زون‌های تیره و تشکیل کانیهای REEs در مرز بلورهای آپاتیت و مگنتیت، شواهدی از دگرسانی و تحرک دوباره REEs، پس از تبلور اولیه آپاتیت در کانسار گزستان می‌باشد. طی فرایند انحلال-ته‌نشینی همگام، بلورهای آپاتیت اولیه که به هنگام تشکیل کانسنگ آهن-آپاتیت پدید آمده‌اند، به طور بخشی با سیال برهمکنش کرده‌اند که این به جابجایی یا شستشو-رسوب دوباره برخی یون‌ها بویژه عناصر نادر خاکی، ایجاد زون‌های آپاتیت تیره و تشکیل دانه‌های ریز و پراکنده مونازیت و زینوتیم در زون‌های تیره و نیز در امتداد درزه های میکروسکپی در آپاتیت، کلسیت و کوارتز منجر شده است.
زمین شناسی اقتصادی
رسول سپهری راد؛ سعید علیرضایی؛ امیرمرتضی عظیم زاده
چکیده
کانسار مگنتیت-آپاتیت گزستان در توالی آتشفشانی-رسوبی پروتروزوئیک بالایی-کامبرین زیرین در منطقه بافق در ایران مرکزی تشکیل شده است. میزبان کانی‌سازی در کانسار گزستان، سنگ‌های آتشفشانی و نیمه‌عمیق فلسیک تا حدواسط هستند که به شدت کلریتی و سریسیتی شده‌اند. دگرسانی‌های مرتبط با کانی‌سازی در کانسار گزستان و مقایسه آن با دیگر کانسارها ...
بیشتر
کانسار مگنتیت-آپاتیت گزستان در توالی آتشفشانی-رسوبی پروتروزوئیک بالایی-کامبرین زیرین در منطقه بافق در ایران مرکزی تشکیل شده است. میزبان کانی‌سازی در کانسار گزستان، سنگ‌های آتشفشانی و نیمه‌عمیق فلسیک تا حدواسط هستند که به شدت کلریتی و سریسیتی شده‌اند. دگرسانی‌های مرتبط با کانی‌سازی در کانسار گزستان و مقایسه آن با دیگر کانسارها در منطقه بافق، نشانگر تفاوت‌هایی در مجموعه‌های دگرسانی و فراوانی نسبی آنها، شدت، گسترش فضایی و زمان دگرسانی نسبت به کانی‌سازی است. دگرسانی آلبیتی گسترش چندانی در گزستان ندارد و محدود به زون‌های کانی‌سازی است. دگرسانی کلسیمی-آهنی که از بیشتر کانسارهای مگنتیت-آپاتیت منطقه بافق گزارش شده است و نیز دگرسانی پتاسیک در کانسار گزستان کمیاب و فقط به طور محلی دیده می‌شود. متاسوماتیزم بور، به صورت نوارهای کوارتز-تورمالین و نیز بلورهای پراکنده تورمالین خودنمایی می‌کند. در کانسار گزستان، دگرسانی‌های غالب و مرتبط با کانی‌سازی، دگرسانی‌های کلریتی و سریسیتی است. کلریت عمدتاً به صورت جانشینی و نیز به شکل پرکننده درزه‌ها و فضاهای خالی تشکیل شده است. ترکیب کلریت از نوع پیکنوکلریت و کلینوکلر می‌باشد و محدوده دمای تشکیل آن، 324 تا 236 درجه سانتیگراد تعیین شده است. دگرسانی سریسیتی، علاوه بر پهنه‌های کانی‌سازی، در واحدهای سنگی نیمه‌عمیق و آتشفشانی نیز گسترش زیادی دارد. گسترش دگرسانی کلریتی و ارتباط آن با کانی‌سازی، و نبود یا کمبود دگرسانی‌های سدیک و کلسیمی-آهنی، نشان می‌دهد که کانسار گزستان، نسبت به سایر کانسارهای آهن ایران مرکزی، احتمالاً در دمای پائین‌تر و در بخش‌های کم‌عمق سیستم‌های کانی‌سازی نوع اکسید آهن-آپاتیت، بر اساس مدل‌های زایشی این کانسارها، تشکیل شده است.
