زمین شناسی اقتصادی
فاطمه اسماعیلی؛ فردین موسیوند؛ محمود صادقیان؛ سیدمهران حیدری
چکیده
کانسار مس میاندشت، در 110کیلومتری خاور شاهرود، 24 کیلومتری شمال باختر عباس‌آباد و در کمربند آتشفشانی سنوزوییک شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. عمده واحدهای سنگ- چینهای منطقه مورد مطالعه دارای سن ائوسن و شامل گدازه‌های زیردریایی (بازالت، تراکی‌بازالت، آندزیت و تراکی‌آندزیت)، آذرآواری (توف، توف برش، آگلومرا) و مجموعه های رسوبی ...
بیشتر
کانسار مس میاندشت، در 110کیلومتری خاور شاهرود، 24 کیلومتری شمال باختر عباس‌آباد و در کمربند آتشفشانی سنوزوییک شمال ایران مرکزی قرار گرفته است. عمده واحدهای سنگ- چینهای منطقه مورد مطالعه دارای سن ائوسن و شامل گدازه‌های زیردریایی (بازالت، تراکی‌بازالت، آندزیت و تراکی‌آندزیت)، آذرآواری (توف، توف برش، آگلومرا) و مجموعه های رسوبی (آهک نومولیت‌دار، آهک توفی، شیل، ماسه سنگ و کنگلومرا) هستند. کانهزایی مس در این منطقه بهصورت اپی ژنتیک و چینه‌کران در امتداد لایه‌بندی سنگهای درونگیر (توف‌برش و آگلومرا با ترکیب آندزیت بازالتی و تراکی‌آندزیت‌بازالتی) و نیز در امتداد گسل‌های قطع‌کننده لایه‌بندی سنگهای میزبان رخ داده است. بافت‌های عمده ماده معدنی شامل رگه- رگچهای، پرکننده فضای خالی، دانه پراکنده و جانشینی است. ماده معدنی حاوی کانیهای اولیه کالکوسیت، بورنیت، کالکوپیریت و پیریت و کانیهای ثانویه کوولیت، کالکوسیت ثانویه، مالاکیت، هماتیت، گوتیت و آزوریت است. از مهمترین دگرسانیهای همراه کانهزایی می‌توان به دگرسانی کربناتی- سیلیسی، سریسیتی و آرژیلیک و کلریتی اشاره کرد که با نزدیک‌شدن به بخش کانه‌دار، بر شدت کربناتی و سیلیسی‌شدن افزوده می شود. محیط زمین‌ساختی تشکیل توالی میزبان این کانسار با توجه به بررسی‌های ژئوشیمیایی صورت گرفته، محیط کششی است که در کمان آتشفشانی حاشیه قاره‌ای تشکیل شده است. با توجه به ویژگی‌هایی نظیر محیط زمین‌ساختی، سنگهای دربرگیرنده، کانیشناسی، کنترل‌کننده‌های کانهزایی و انواع دگرسانی‌ها، کانسار مس میاندشت با کانسارهای تیپ مانتو شباهت زیادی نشان می دهد و بهطور عمده در زمان کوهزایی و چینخوردگی و گسل‌خوردگی توالی میزبان تشکیل شده است. گفتنی است ویژگی خاص کانهزایی مس میاندشت شامل گسترش دگرسانی آرژیلیک و نبود دگرسانی قابل توجه زئولیتی، آن را از دیگر کانسارهای مس منطقه از جمله کانسار عباس‌آباد متمایز می کند.
زمین شناسی اقتصادی
منا مهدوری؛ فردین موسیوند؛ محمود صادقیان؛ مهدی موحدنیا
چکیده
کانسار آهن-استرانسیم-(منگنز) کوه‌ریگ در جنوب شاهرود و در بخش شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی واقع شده است. کانهزایی در توالی آتشفشانی- رسوبی ائوسن زیرین رخ داده که شامل تناوبی از کریستال لیتیک توف، آندزیت‌بازالتی می‌باشد. ماده معدنی در بخش فوقانی به-صورت عدسی و همروند با لایه‌بندی سنگ میزبان لیتیک توفی و در بخش زیرین بهصورت رگه-رگچهای ...
بیشتر
کانسار آهن-استرانسیم-(منگنز) کوه‌ریگ در جنوب شاهرود و در بخش شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی واقع شده است. کانهزایی در توالی آتشفشانی- رسوبی ائوسن زیرین رخ داده که شامل تناوبی از کریستال لیتیک توف، آندزیت‌بازالتی می‌باشد. ماده معدنی در بخش فوقانی به-صورت عدسی و همروند با لایه‌بندی سنگ میزبان لیتیک توفی و در بخش زیرین بهصورت رگه-رگچهای که لایه‌بندی سنگ میزبان را قطع نموده‌اند، رخ داده است. بر اساس موقعیت چینه‌شناسی، بافت و ساخت و کانیشناسی، از پایین به بالا می‌توان سه رخساره کانسنگی رگه-رگچهای، برشی و نواری را از هم تمییز داد. کانیشناسی ماده معدنی شامل گوتیت، هماتیت، مگنتیت، سلستیت، پیرولوزیت، پسیلوملان، باریت و هیدروکسید‌های آهن می‌باشد که با کانیهای باطله کلسیت و کوارتز همراهی می‌شوند. دگرسانیهای سرسیتی و کلریتی در منطقه دارای گسترش هستند. کانسار آهن-استرانسیم-(منگنز) کوه ریگ از جهت داشتن توالی میزبان آتشفشانی-رسوبی، شکل هندسی همروند با لایه‌بندی، بافت و ساخت، رخساره‌های کانه دار، کانیشناسی، پهنه بندی دگرسانی و ویژگیهای ژئوشیمیایی، شباهت زیادی با کانسارهای آهن آتشفشانی- بروندمی دارد. قابل ذکر است که بالا بودن میزان سلستیت از ویژگیهای خاص این کانهزایی بوده و تاکنون مورد مشابه آن در ایران و جهان گزارش نشده است.
رسوب شناسی
هاجر غفله مرمضی؛ فردین موسیوند؛ علیرضا زراسوندی
چکیده
کانسار روی- سرب گلزرد در کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، در پهنه سنندج- سیرجان در شمال‌شرق شهر الیگودرز استان لرستان واقع شده است. کانهزایی در دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در سنگهای شیل و ماسهسنگ دگرگون‌شده ژوراسیک رخ داده است. دو رخساره کانسنگ در پیکرههای معدنی کانسار تشخیص داده شد که عبارتند از: 1) رخساره رگه- رگچهای یا استرینگر(Stringer) ...
بیشتر
کانسار روی- سرب گلزرد در کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، در پهنه سنندج- سیرجان در شمال‌شرق شهر الیگودرز استان لرستان واقع شده است. کانهزایی در دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در سنگهای شیل و ماسهسنگ دگرگون‌شده ژوراسیک رخ داده است. دو رخساره کانسنگ در پیکرههای معدنی کانسار تشخیص داده شد که عبارتند از: 1) رخساره رگه- رگچهای یا استرینگر(Stringer) و 2) رخساره لایهای (Bedded). پاراژنز کانی ها در کانسنگ شامل کانیهای اولیه پیریت، اسفالریت، گالن و کالکوپیریت و کانیهای ثانویه سروزیت، اسمیتزونیت، آزوریت، مالاکیت بوده و کانیهای باطله بیشتر شامل کوارتز، کلریت، کلسیت و کانیهای رسی می باشد. در کانسار گلزرد پهنه‌بندی فلزی و کانیشناسی نیز دیده میشود. انواع دگرسانی‌ها در کانسارگلزرد بهترتیب از مرکز به سمت کنارهها عمدتاً شامل سیلیسی-کربناتی و کلریتی بوده که پهنه‌بندی واضحی دارند. براساس مطالعات ساخت و بافت، کانی شناسی، رخساره های کانه دار، پهنه بندی دگرسانی و ویژگیهای ژئوشیمیایی، کانیزایی روی- سرب در محدوده معدنی گلزرد از نوع رسوبی- بروندمی (SEDEX) تیپ سیلوین (Selwyn) است که بعداً در اثر فازکوهزایی سیمرین پسین و فازکوهزایی لارامید دچار دگرشکلی و دگرگونی در حد رخساره شیست سبز شده است.
زمین شناسی اقتصادی
امیر پاکیزه؛ فردین موسیوند؛ عبدالرحمان رجبی؛ سجاد مغفوری
چکیده
کانسار مس نه‌کوهی در 40 کیلومتری شمال غرب کرمان، در پهنه ساختاری ایران مرکزی (بلوک بافق- پشت‌بادام) و در داخل توالی آتشفشانی- رسوبی پرکامبرین پسین- کامبرین پیشین رخ داده‌است. توالی میزبان کانهزایی بطور عمده شامل شیل سیاه، ماسه سنگ و داسیت (سری ریزو) می‌باشد. کانه زایی به صورت چینه‌کران (رگه- رگچه ای) و چینهسان (لایهای) در3 افق ...
بیشتر
کانسار مس نه‌کوهی در 40 کیلومتری شمال غرب کرمان، در پهنه ساختاری ایران مرکزی (بلوک بافق- پشت‌بادام) و در داخل توالی آتشفشانی- رسوبی پرکامبرین پسین- کامبرین پیشین رخ داده‌است. توالی میزبان کانهزایی بطور عمده شامل شیل سیاه، ماسه سنگ و داسیت (سری ریزو) می‌باشد. کانه زایی به صورت چینه‌کران (رگه- رگچه ای) و چینهسان (لایهای) در3 افق معدنی مس دار و 2 افق غنی از آهن و منگنز رخ داده‌است. کانه زایی در منطقه معدنی نه کوهی دارای چهار رخساره کانه دار شامل رخساره رگه- رگچهای، مجموعه دهانه‌ای، لایهای و رسوبات گرمابی- بروندمی نواری آهن و منگنزدار می‌باشد. این کانهزایی حاوی کانیهای اولیه پیریت، کالکوپیریت، اسفالریت، هماتیت و پیرولوزیت می‌باشد. دگرسانی سنگ دیواره به طور عمده دگرسانی کلریتی و کربناته- سریسیتی- سیلیسی را شامل می شود. براساس ژئوشیمی کانسنگ، در کانسار پهنه بندی فلزی مشاهده می گردد. با توجه به ویژگیهای کانهزایی از جمله محیط تکتونیکی تشکیل، سنگ شناسی توالی میزبان کانه-زایی، ساخت و بافت، کانیشناسی، پهنه بندی فلزی و دگرسانی و مقایسه آنها با ویژگیهای اساسی ذخایر سولفید توده-ای آتشفشانزاد، این کانه زایی بیشترین شباهت را با کانسارهای نوع سیلیسی کلاستیک فلسیک یا بتورست نشان می‌دهد.
زمین شناسی اقتصادی
فردین موسیوند؛ فایق هاشمی؛ مهدی رضایی کهخائی؛ امیر پاکیزه
چکیده
کانسار سرب (نقره) دره‌امرود در منطقه قهرود و در کمان ماگمائی ارومیه- دختر در واحد توف‌سیلیسی سبز- خاکستری رنگ و کریستال لیتیک توف با سن ائوسن‌میانی تا پسین رخ داده است. شکل‌هندسی پیکره معدنی عمدتاً بصورت چینه-کران و نامنظم، نیمه همخوان تا ناهمخوان بوده و ساخت و بافت غالب ماده معدنی از نوع نیمه تودهای، برشی، نواری و رگه- رگچه ای می‌باشد. ...
بیشتر
کانسار سرب (نقره) دره‌امرود در منطقه قهرود و در کمان ماگمائی ارومیه- دختر در واحد توف‌سیلیسی سبز- خاکستری رنگ و کریستال لیتیک توف با سن ائوسن‌میانی تا پسین رخ داده است. شکل‌هندسی پیکره معدنی عمدتاً بصورت چینه-کران و نامنظم، نیمه همخوان تا ناهمخوان بوده و ساخت و بافت غالب ماده معدنی از نوع نیمه تودهای، برشی، نواری و رگه- رگچه ای می‌باشد. کانیهای اولیه و غالب در ماده معدنی شامل گالن، پیریت، کالکوپیریت و کانیهای ثانویه بیشتر از نوع کوولیت، گوتیت و هماتیت هستند. کانیهای باطله عمدتاً شامل اپیدوت، کلریت، کانیهای رسی، کوارتز، کلسیت و باریت است. دگرسانیهای عمده شامل اپیدوتی- کلریتی و سریسیتی می‌باشد. عدم شباهت الگوی عناصر نادر خاکی (REE) ماده معدنی در کانسار دره‌امرود با الگوی سنگ-های آتشفشانی میزبان در کمرپایین و کمربالای کانسار با مدل تشکیل بصورت جانشینی زیر کف دریا سازگار می باشد. آنومالی منفی Ce در مواد معدنی حاکی از نقش آب دریا در تشکیل کانسار است. بر اساس مطالعات ساختاری، چینه-شناسی، پتروگرافی، بافت و ساخت، کانیشناسی، دگرسانی و ژئوشیمیایی بنظر می‌رسد کانه‌زائی سرب (نقره) دره‌امرود بصورت سولفید تودهای آتشفشانزاد (VMS) تیپ بایمدال فلسیک یا کوروکو رخ داده و ماده معدنی بصورت جانشینی در سنگهای آتشفشانی زیر کف دریا نهشته شده است. شایان ذکر است کانسار دره امرود اولین رخداد سولفید تودهای غنی از فلزات پایه و فقیر از باریت می‌باشد که در پهنه ارومیه- دختر معرفی می‌گردد و اهمیت اکتشاف اینگونه ذخایر در این پهنه را آشکار می‌سازد.
فردین موسیوند؛ ابراهیم راستاد؛ محمدهاشم امامی؛ جان پیتر؛ میشاییل سولومون
چکیده
کانسار سولفید تودهای آتشفشانزاد مس- روی- نقره نوع پلیتیک مافیک یا Besshi بوانات (جیان) در پهنه سنندج- سیرجان جنوبی و در منطقه بوانات قرار دارد. کانهزایی بهصورت دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در توالی آتشفشانی- رسوبی دگرگون شده مجموعه سوریان و در گستره‌ای به طول بیش از 35 کیلومتر بهصورت ناپیوسته رخ داده است. بهطور کلی از دید چینه‌شناسی ...
بیشتر
کانسار سولفید تودهای آتشفشانزاد مس- روی- نقره نوع پلیتیک مافیک یا Besshi بوانات (جیان) در پهنه سنندج- سیرجان جنوبی و در منطقه بوانات قرار دارد. کانهزایی بهصورت دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در توالی آتشفشانی- رسوبی دگرگون شده مجموعه سوریان و در گستره‌ای به طول بیش از 35 کیلومتر بهصورت ناپیوسته رخ داده است. بهطور کلی از دید چینه‌شناسی از کمرپایین به کمربالا، 4 رخساره کانسنگ در پیکرههای معدنی کانسار بوانات تشخیص داده شد که عبارتند از 1) رخساره رگه- رگچهای یا استرینگر (stringer)؛ 2) رخساره مجموعه دهانه‌ای (vent complex)؛ 3) رخساره ماده معدنی لایهای- نواری (bedded-banded)؛ 4) رسوبات گرمابی- بروندمی آهن و منگنزدار (hydrothermal-exhalative sediments). مواد معدنی دارای بافت و ساخت گوناگون اولیه و ثانویه هستند؛ هر چند که بیشتر ساخت و بافت‌های اولیه در طی دگرگونی و دگرشکلی از بین رفته‌اند. بافت‌های اولیه باقیمانده شامل بافت‌های تودهای و نیمه‌توده‌ای، نواری، برشی، دانه‌پراکنده و رگه- رگچهای هستند. در رخساره استرینگر و به‌ویژه رخساره مجموعه دهانه‌ای، کالکوپیریت جانشین دیگر کانی‌ها به‌ویژه پیریت شده است که نشان‌دهنده هجوم یک سیال داغ غنی از مس به ماده معدنی تودهای غنی از پیریت بوده و به نام فرایند پالایش پهنهای (zone refining) معروف است. در کانسار بوانات پهنه‌بندی فلزی و کانیشناسی نیز دیده میشود. انواع دگرسانی ها در کانسار بوانات به ترتیب از مرکز کانه زایی به سمت کناره ها عمدتا" شامل سیلیسی، کوارتز-کلریتی، کلریتی، کلریتی- کربناتی و کلریتی-سریسیتی بوده که پهنه بندی واضحی دارند. بر اساس مطالعات الکترون میکروپروب (EPMA)، کلریتهای کمرپایین از نوع غنی از آهن می‌باشند. وجود مقادیر زیاد پیروتیت در کانسار بوانات می‌تواند به دلیل فوگاسیته پایین اکسیژن و گوگرد، و وجود کلینوکلر زیاد در پهنههای دگرسانی نیز می‌تواند نشان‌دهنده pH پایین (میان 3/4 و 3/5) برای سیال کانه ساز باشد. مقادیر زیاد مس و روی و مقادیر کم سرب در کانسار بوانات و نتایج مطالعات میانبارهای سیال روی رگه‌های کوارتزی کانه‌دار پهنه استرینگر، نشان‌دهنده بالا بودن دمای سیال کانه‌ساز (300 تا 350 درجه سانتی‌گراد) است. بر پایه مطالعات انجام گرفته، سیال کانه‌ساز در بوانات از نوع سیال‌های داغ، احیایی و اسیدی بوده که وارد حوضه‌های محبوس دریایی شده و مواد معدنی از آن نهشته شده است.
سجاد مغفوری؛ ابراهیم راستاد؛ فردین موسیوند؛ یه لین
چکیده
کانسار مس- روی نوده و اندیس‌های فریزی،گراب، چون و کلاته لالا (نیران) در جنوب‌باختر سبزوار در توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه پسین، در یک محیط کافتی(ریفتی) تشکیل شده‌اند. سنگ میزبان کانسار مس- روی نوده شامل گدازه آلکالی الیوین بازالت و ماسهسنگ سیلتی توفی بوده و سنگ میزبان اندیس‌های معدنی فریزی و گراب آندزیت و سنگ میزبان کلاته لالا ...
بیشتر
کانسار مس- روی نوده و اندیس‌های فریزی،گراب، چون و کلاته لالا (نیران) در جنوب‌باختر سبزوار در توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه پسین، در یک محیط کافتی(ریفتی) تشکیل شده‌اند. سنگ میزبان کانسار مس- روی نوده شامل گدازه آلکالی الیوین بازالت و ماسهسنگ سیلتی توفی بوده و سنگ میزبان اندیس‌های معدنی فریزی و گراب آندزیت و سنگ میزبان کلاته لالا و اندیس چون، ماسه‌سنگ‌های سیلتی توفی هستند. کانهزایی سولفیدی در کانسار نوده و اندیس‌های معدنی در 3 افق ، به شکل صفحهای کشیده رخ داده است. بر اساس ماهیت کانهزایی سولفیدی، بافت و کانیشناسی سولفیدها، می‌توان 3 رخساره کانه‌دار را در کانسار نوده از هم متمایز نمود. که عبارتند از: الف) رخساره رگه- رگچهای (Stringer zone): این رخساره شامل رگه‌ها و رگچه‌های سیلیسی و سولفیدی است که به صورت قطع‌کننده لایه‌بندی سنگ میزبان در بخش زیرین رخساره کانسنگ تودهای تشکیل شده است. بافت‌های رگه- رگچهای و جانشینی سولفیدها سیمای اصلی این رخساره را تشکیل می‌دهند. ب) رخساره کانسنگ تودهای که بخش ستبر، پرعیار و تودهای کانسار را تشکیل می‌دهد، ماهیتی ناهمگون و تقریباً چینه‌کران دارد که فقط محدود به گدازه آلکالی الیوین بازالت است و ج) رخساره کانسنگ لایهای که با سیمای لایهای و نواری و عیار پایین ماده معدنی قابل تشخیص است. سنگ دربرگیرنده این رخساره کانه‌دار ماسه‌سنگ‌های سیلتی توفی است. این رخساره بهصورت سولفیدهای لامینه و نواری همروند با لایه‌بندی سنگ میزبان و به صورت چینهسان در بخش خاوری کانسار تشکیل شده است. کانیهای تشکیل دهنده کانسار نوده شامل کالکوپیریت، پیریت، بورنیت، اسفالریت، مگنتیت و بولانژریت می‌باشد دگرسانیهای سنگ دیواره به طور عمده دگرسانیهای سیلیسی، کلریتی، اپیدوتی و سریسیتی را شامل می‌شوند. با توجه به ویژگیهای اساسی کانهزایی کانسار نوده، از جمله محیط زمین‌ساختی، سنگ دربرگیرنده، کانیشناسی، محتوای فلزی و دگرسانی آن و مقایسه این ویژگی‌ها با ویژگیهای اساسی ذخایر مس سولفید تودهای آتشفشانزاد (تیپ VMS) ، می‌توان کانسار مس- روی نوده را به عنوان نمونه‌ای از کانسارهای VMS تیپ پلیتیک- مافیک (Pelitic Mafic) یا تیپ بشی (Besshi Type)، در ایران معرفی نمود.
فردین موسیوند؛ ابراهیم راستاد؛ محمدهاشم امامی؛ جان پیتر
چکیده
انواع گوناگونی از نهشتههای سولفید تودهای آتشفشانزاد (VMS) در بخش‌های شمالی و جنوبی پهنه سنندج- سیرجان تشکیل شده‌اند که از مهمترین آنها می‌توان کانسارهای مس- روی- نقره بوانات (نوع پلیتیک مافیک یا Besshi)، مس- روی سرگز (نوع بایمدال مافیک یا Noranda) و روی- سرب- مس چاهگز (نوع سیلیسی‌کلاستیک فلسیک یا Bathurst) در بخش جنوبی و کانسار سولفید تودهای ...
بیشتر
انواع گوناگونی از نهشتههای سولفید تودهای آتشفشانزاد (VMS) در بخش‌های شمالی و جنوبی پهنه سنندج- سیرجان تشکیل شده‌اند که از مهمترین آنها می‌توان کانسارهای مس- روی- نقره بوانات (نوع پلیتیک مافیک یا Besshi)، مس- روی سرگز (نوع بایمدال مافیک یا Noranda) و روی- سرب- مس چاهگز (نوع سیلیسی‌کلاستیک فلسیک یا Bathurst) در بخش جنوبی و کانسار سولفید تودهای غنی از طلای باریکا (نوع بایمدال فلسیک یا Kuroko) را در بخش شمالی نام برد. مقایسه این نهشته‌ها و بررسی ارتباط تشکیل آنها با فرایندهای تکتونو- ماگمایی در این پهنه نشان‌دهنده تشکیل آنها در حوضه‌های کافتی درون کمانی مرتبط با فرورانش پوسته اقیانوسی نوتتیس به زیر صفحه قاره‌ای ایران در دوران مزوزوییک است. دلیل اصلی رخداد انواع گواناگون VMS در این پهنه، می‌تواند در ارتباط با تحول و تکامل ماهیت ماگما و حوضه‌‌ای کافتی درون کمانی باشد. مقایسه این نهشته‌ها با همدیگر از دید برخی ویژگی‌ها مانند سنگهای درونگیر و توالی میزبان و همبود (پاراژنز) کانیشناسی نشان می‌دهد که نهشتههای بوانات و سرگز با کانسار چاه گز تفاوت‌های آشکاری دارند که به‌نظر می‌رسد دلیل اصلی این تفاوت‌ها ترکیب ماگمایی متفاوت یعنی فلسیک بودن ترکیب اصلی سنگهای آتشفشانی در توالی منطقه چاهگز و مافیک بودن آنها در توالی‌های میزبان مناطق بوانات و سرگز باشد. ایجاد و گسترش کافت کمانی در مناطق بوانات و سرگز در مراحل آغازین قرار دارد در حالی که کافت درون کمانی در منطقه چاهگز به بلوغ رسیده است و این دلیل اصلی تفاوت در ماهیت ماگما و نوع کانهزایی VMS در این مناطق است. پهنه سنندج- سیرجان (به‌ویژه بخش جنوبی آن) به دلیل میزبانی انواع گوناگون و بزرگ‌ترین و بیشترین ذخایر VMS شناخته شده در ایران، جذاب‌ترین پهنه ساختاری برای اکتشاف این نهشته‌ها است.
کیوان اورنگ؛ محمد محجل؛ فردین موسیوند؛ ابراهیم راستاد
چکیده
نهشته سولفید تودهای آتشفشانزاد (VMS) روی- سرب- مس چاه گز، در چند مرحله دگرریخت و دگرگون شده است و در بخش جنوبی پهنه سنندج- سیرجان برونزد دارد. پیکرههـای معدنی، از تودههـای سولفیدی چینهسان، لایهای، صفحهای و عدسـیشکل تشکیل شدهانـد و در راستای º060 تا º070 کشیدگـی نشان می‌دهند. سولفیدهـای تودهای به همراه سنگهـای ...
بیشتر
نهشته سولفید تودهای آتشفشانزاد (VMS) روی- سرب- مس چاه گز، در چند مرحله دگرریخت و دگرگون شده است و در بخش جنوبی پهنه سنندج- سیرجان برونزد دارد. پیکرههـای معدنی، از تودههـای سولفیدی چینهسان، لایهای، صفحهای و عدسـیشکل تشکیل شدهانـد و در راستای º060 تا º070 کشیدگـی نشان می‌دهند. سولفیدهـای تودهای به همراه سنگهـای میزبان خود 3 مرحله دگرریختـی اصلی (D1, D2, D3) و 2 مرحلـه دگرگونی (M1, M2) در حد رخساره شیست سبز را تحمل کردهاند که همه این رخدادهـا پس از ژوراسیک میانی رخ داده است. کهنترین ساختارهـای موجـود در محـدوده معدنی، لایهبنـدی و برگوارگـی پیوسته (S1) ایجاد شـده در مرحلـه اول دگرریختـی هستنـد که در سنگهـای میزبان فیلیتی- اسلیتی- شیستی حفظ شده‌اند. چینهای مرحله اول (F1) در پیکرههای معدنی تشخیص داده نشدهاند، گرچه آنها در ناحیه چاه گز به عنوان چینهایی دارای میل کم تا متوسط رو به شمال باختر و دارای یالهای موازی شناخته شده‌اند. هندسه پیکرههای معدنی توسط ساختارهای مرحله دوم (چینها و برگوارگیها) کنترل شده است. چینهای مرحله دوم (F2) میل کم رو به شمال خاور یا جنوب باختر دارند. این چینها بسته تا باز هستند و سطوح محوری آنها شیب زیاد رو به جنوب و شمال دارند. پیکرههای معدنی در بیشتر موارد دچار انتقال یافتگی از لایه‌بندی- برگوارگی مرحله اول شده و به موازات برگوارگیهای سطح محوری (AS2) و ترکیبی مرحله دوم (ST2) آرایش دوباره یافتهاند. برگوارگی ترکیبی به صورت قائم است و راستای شمال خاور- جنوب باختر دارد. کانیهای سولفیدی موجود در پیکرههای معدنی در طی رخداد تکتونو- حرارتی مرحله دوم، دچار دگرریختی، تحرک و تبلور دوباره دینامیکی شده‌اند. ساختارهای مرحله سوم (D3)، کنترلکننده محلی پیکرههای معدنی هستند و چینها و پهنههای برشی را دربر میگیرند.
فردین موسیوند؛ ابراهیم راستاد؛ محمدهاشم امامی؛ جان پیتر؛ میشائیل سولومون
چکیده
کانهزایی روی- سرب- مس در منطقه چاهگز در 60 کیلومتری جنوب شهربابک، در پهنه سنندج- سیرجان جنوبی و در درون توالی آتشفشانی- رسوبی بایمودال و دگرگون شده ژوراسیک میانی رخ داده است. کانهزایی با شکل هندسی اغلب چینهسان و لایهای و صفحهای شکل و در چندین افق چینهای خاص بههمراه رسوبات بروندمی (exhalites) در واحدهای 1،2 ...
بیشتر
کانهزایی روی- سرب- مس در منطقه چاهگز در 60 کیلومتری جنوب شهربابک، در پهنه سنندج- سیرجان جنوبی و در درون توالی آتشفشانی- رسوبی بایمودال و دگرگون شده ژوراسیک میانی رخ داده است. کانهزایی با شکل هندسی اغلب چینهسان و لایهای و صفحهای شکل و در چندین افق چینهای خاص بههمراه رسوبات بروندمی (exhalites) در واحدهای 1،2 و 3 رخ داده است که در واحدهای 1 و 2 بهصورت رخدادهای معدنی متعدد و در واحد 3 بهصورت کانسار چاهگز و تعدادی رخداد معدنی است. سنگهای میزبان کانهزایی به ترتیب اهمیت، متاتوف ریولیتی، متاپلیت توفی و متاریولیت هستند. بافت ماده معدنی به صورت تودهای، نیمه تودهای، نواری، لامینه، دانه پراکنده و رگه – رگچهای است. پاراژنز کانسنگ شامل کانیهای اولیه پیریت، اسفالریت، گالن، کالکوپیریت، تتراهدریت، آرسنوپیریت، بورنیت و پیروتیت و کانیهای ثانویه از جمله کوولیت، کالکوسیت، مالاکیت، سروسیت و اسمیتسونیت بوده و کانیهای باطله بیشتر سریسیت، کوارتز، کلریت، کلسیت و باریت است. دگرسانیهای سنگ دیواره بهطور عمده شامل دگرسانی سریسیتی و کلریتی و به مقدار کمتر دگرسانیهای کربناتی و سیلیسی است. سنگهای میزبان دگرسان شده در اثر دگرگونی و دگرشکلی دچار برگوارگی شده و به همراه ماده معدنی دچار چینخوردگی و گسلش شده و بافتها و فابریکهای کاتاکلاستیک، پیوستگاه سه گانه، سایه فشاری و کنگرهای (کرنیولیشن) و بودیناژ در آنها گسترش یافته است. بر اساس مطالعات زمینشناسی، کانیشناسی، ژئوشیمی و دگرسانی، کانهزایی روی- سرب- مس در منطقه چاهگز در اثر فعالیتهای آتشفشانی زیردریایی در یک حوضه کافتی کمانی، بهصورت سولفید تودهای آتشفشانزاد (VMS) نهشته شده و سپس به همراه سنگهای درونگیر توسط فازهای کوهزایی کیمرین جوان و لارامید و رویدادهای جوانتر دچار دگرشکلی و دگرگونی ناحیهای در حد رخساره شیست سبز شده است. این کانهزایی بر اساس مقایسه آن با نهشتههای مشابه جهانی، بیشترین شباهت را به تیپ سیلیسیآواری فلسیک مثل کانسارهای منطقه معدنی باتورست (Bathurst) کانادا و کمربند پیریتی ایبریا اسپانیا و پرتغال دارد که برای اولین بار در ایران معرفی میشود.
