سنگ شناسی
زیبا خدائیان چگنی؛ نعمت‌اله رشیدنژاد عمران؛ علی اکبر بهاری فر؛ رضا نوزعیم؛ کارملا واکارو؛ خوزه فرانسیسکو سنتوس
چکیده
ارتوآمفیبولیت‌های منطقه تخت‌سلیمان بخشی از کمپلکس دگرگونه تکاب هستند که در شمال خاور تکاب واقع شده‌اند. این سنگها شامل آمفیبولیت، گارنت‌آمفیبولیت، کیانیت- گارنت‌آمفیبولیت، هورنبلندیت و اپیدوت‌آمفیبولیت هستند. مطالعه سنگ‌نگاری و ژئوشیمی سنگ کل گویای سنگ مادر بازالت و آندزیت بازالت غنی از Mg و یا معادل درونی این سنگها با گرایش ...
بیشتر
ارتوآمفیبولیت‌های منطقه تخت‌سلیمان بخشی از کمپلکس دگرگونه تکاب هستند که در شمال خاور تکاب واقع شده‌اند. این سنگها شامل آمفیبولیت، گارنت‌آمفیبولیت، کیانیت- گارنت‌آمفیبولیت، هورنبلندیت و اپیدوت‌آمفیبولیت هستند. مطالعه سنگ‌نگاری و ژئوشیمی سنگ کل گویای سنگ مادر بازالت و آندزیت بازالت غنی از Mg و یا معادل درونی این سنگها با گرایش کالکوآلکالن تا تولئیتی و حتی پریدوتیت است. بر اساس ژئوشیمی عناصر کمیاب و نسبتهای ایزوتوپی Sr-Nd، ماگمای مادر از گوشته منشأ گرفته است. این آمفیبولیتها در نمودارهای بهنجار شده نسبت به کندریت حداقل دو الگوی متفاوت نشان میدهند. یک گروه دارای تهیشدگی از LREEs نسبت به HREEs و برخی نیز دارای الگوی مسطح هستند. گروه دیگر دارای غنی شدگی از LREEs نسبت به HREEs هستند.این الگوهای متفاوت و ویژگی‌های ژئوشیمی دیگر، حاکی از گرایش مورب یا پشت قوس و قوس برای ماگمای مادر این آمفیبولیتها است. این دوگانگی میتواند مربوط به تکامل زمانی ماگماتیسم از جایگاه مرتبط با MORB یا پشت قوس به قوس و یا از جایگاه مرتبط با قوس به پشت قوس باشد.
لیلی فتحیان؛ فرهاد آلیانی؛ علی اکبر بهاری فر؛ محمد حسین زرین کوب
چکیده
توده‌های گرانیتوئیدی غرب زنجان با سن پرکامبرین در شمال‌غربی زون ساختاری ایران مرکزی واقع شده‌اند. بر اساس مشاهدات صحرایی و مطالعات میکروسکوپی توده های مورد مطالعه از گرانودیوریت ، مونزوگرانیت و تونالیت- ترونجمیت تشکیل شده‌اند. تونالیت- ترونجمیت‌ها ،از نوع I با ماهیت کالک‌آلکالن و پرآلومین (سن 13±576 میلیون سال) هستند که بر اساس ...
بیشتر
توده‌های گرانیتوئیدی غرب زنجان با سن پرکامبرین در شمال‌غربی زون ساختاری ایران مرکزی واقع شده‌اند. بر اساس مشاهدات صحرایی و مطالعات میکروسکوپی توده های مورد مطالعه از گرانودیوریت ، مونزوگرانیت و تونالیت- ترونجمیت تشکیل شده‌اند. تونالیت- ترونجمیت‌ها ،از نوع I با ماهیت کالک‌آلکالن و پرآلومین (سن 13±576 میلیون سال) هستند که بر اساس مطالعات ایزوتوپی Sr-Nd ( 87Sr/86Sr و ɛNd اولیه، به ترتیب با مقادیر0.710544و -7.01 )، و ژئوشیمی عناصر اصلی و کمیاب، حاصل ذوب پوسته آمفیبولیتی هستند که خود از ذوب پوسته مافیک ضخیم شده یا بازالت‌های زیر صفحه‌ای (در ناحیه پایداری پلاژیوکلاز) در اعماق و فشار پایین در کمان‌های حاشیه فعال قاره‌ای تشکیل شده‌اند. مونزوگرانیت‌های مورد مطالعه، از نوع S با ماهیت پرآلومین و کالک‌آلکالن هستند که در محدوده برخوردی قرار می‌گیرند. این سنگها از ذوب سنگهای پوسته‌ای (با خاستگاه سنگهای پلیتی غنی از پلاژیوکلاز) تشکیل شده‌اند. گرانودیوریت‌ها از نوع I با ماهیت کالک‌آلکالن و پرآلومین ضعیف(سن 27± 548 میلیون سال) هستند که بر اساس مطالعات ایزوتوپی (نسبت 87Sr/86Sr بالای 0.705و مقادیر منفی ɛNd) و داده‌های ژئوشیمیایی، حاصل ذوب بخشی پروتولیت پوسته قاره ای زیرین- میانی در نتیجه ضخیم شدگی و کوتاه شدگی ناشی از برخورد قاره- قاره می‌باشند. با توجه به موقعیت جغرافیایی توده‌های گرانیتوئیدی ماهنشان و سن واحدهای تشکیل دهنده آنها به نظر می‌رسد که این سنگها روی حاشیه فعال قاره‌ای ناشی از همگرایی ایران مرکزی و البرز- آذربایجان با صفحه عربی در طول پرکامبرین شکل گرفته باشند.
عادل ساکی؛ علی اکبر بهاری فر
چکیده
نفوذ کمپلکس الوند در سنگهای رسی دگرگون‌شده میزبان (شیست‌ها) سبب ایجاد هورنفلسهای رسی و میگماتیتهای آناتکسی در هاله دگرگونی توده شده است. پدیدة ذوب‌بخشی در هاله همبری الوند، فقط در سنگهای با ترکیب رسی رخ داده است. وجود کانیهای اسپینل-کوارتز و حضور ارتوپیروکسن در این سنگها، مشخصه گذر از شرایط رخساره آمفیبولیت به ...
بیشتر
نفوذ کمپلکس الوند در سنگهای رسی دگرگون‌شده میزبان (شیست‌ها) سبب ایجاد هورنفلسهای رسی و میگماتیتهای آناتکسی در هاله دگرگونی توده شده است. پدیدة ذوب‌بخشی در هاله همبری الوند، فقط در سنگهای با ترکیب رسی رخ داده است. وجود کانیهای اسپینل-کوارتز و حضور ارتوپیروکسن در این سنگها، مشخصه گذر از شرایط رخساره آمفیبولیت به گرانولیت یا پیروکسن- هورنفلس است و معمولاً مرتبط با فرایندهای ذوب‌بخشی بدون آب است. مهمترین واکنش‌های توسعه مذاب در سنگهای رسی دگرگونشدة موجود در هاله الوند عبارتند از Crd + melt + Spl + Bt +Sil/And = Kfs و Bt+Als+Pl+Qtz = Grt+Kfs+melt. این دگرگونی اصولاً از راه رسانش گرمایی از نفوذ توده‌های مرتبط با کمان ماگمایی در همه سطوح پوسته کنترل میشود. سنگهای دگرگونی منطقه همدان تحت تأثیر یک دگرگونی چند مرحلهای تدفینی و گرمایی مرتبط با فرورانش و بستهشدن اقیانوس نوتتیس و در نهایت، برخورد دو قاره عربی و ایران مرکزی در طی کرتاسه قرار گرفتهاند، به گونهای که این وقایع، سبب شکلگیری ذوب‌بخشی در درجات بالای دگرگونی در بخشهایی از هاله دگرگونی کمپلکس نفوذی الوند شده‌اند.
علی اکبر بهاری فر
چکیده
کلریتویید، به عنوان یکی از کانیهای دگرگونی متاپلیت‌ها در درجات پایین تا متوسط دگرگونی، در متاپلیت‌های منطقه همدان یافت نمی‌شود. مقایسه نتایج تجزیه شیمیایی نمونه‌های همدان با معیارهای ژئوشیمیایی سنگهای کلریتویید‌دار، نشان می‌دهد که نمونه‌های همدان دارای ترکیب شیمیایی مساعد بوده‌اند. از آن جا که دما و فشار نیز در بسیاری ...
بیشتر
کلریتویید، به عنوان یکی از کانیهای دگرگونی متاپلیت‌ها در درجات پایین تا متوسط دگرگونی، در متاپلیت‌های منطقه همدان یافت نمی‌شود. مقایسه نتایج تجزیه شیمیایی نمونه‌های همدان با معیارهای ژئوشیمیایی سنگهای کلریتویید‌دار، نشان می‌دهد که نمونه‌های همدان دارای ترکیب شیمیایی مساعد بوده‌اند. از آن جا که دما و فشار نیز در بسیاری از سنگها در محدوده پایداری کلریتویید است؛ ترکیب سیال، به عنوان تنها عامل مؤثر احتمالی، مد نظر قرار گرفت. بررسیها نشان می‌دهد که به علت وجود گرافیت در متاپلیت‌های منطقه همدان، ترکیب سیال H2O در این منطقه خالص نبوده و بیشترین مقدار مجاز آب در سیالهای منطقه همدان، با توجه به دامنه تغییرات دما و فشار، در حدود 9/0 بوده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد برای پیدایش کلریتویید، مقدارXH2O سیال‌ها در زمان دگرگونی باید بیش از 9/0 باشد. احتمال دارد با اعمال محدودیت یادشده از نظر سیال، بسیاری از محدودیتهای ژئوشیمیایی اعلام شده پیشین، منتفی شده و تناقضهای موجود در معیارهای ژئوشیمیایی پیشین، برطرف شود.
