سنگ شناسی
نجلا ساکی؛ قاسم قربانی
چکیده
منطقه مورد مطالعه در شمال طرود، در جنوب شاهرود و در شمال شرق زون ساختاری ایران مرکزی واقع است. دایکهای بازالتی فراوانی در این منطقه به داخل سنگهای آتشفشانی ائوسن نفوذ نموده و حاوی انکلاوهای گابرویی فراوانی نیز هستند. پلاژیوکلاز (بایتونیت-آنورتیت)، آمفیبول (کلسیک، پارگازیت و مگنزیوهاستینگزیت) و پیروکسن (کلسیک، دیوپسید-اوژیت) ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در شمال طرود، در جنوب شاهرود و در شمال شرق زون ساختاری ایران مرکزی واقع است. دایکهای بازالتی فراوانی در این منطقه به داخل سنگهای آتشفشانی ائوسن نفوذ نموده و حاوی انکلاوهای گابرویی فراوانی نیز هستند. پلاژیوکلاز (بایتونیت-آنورتیت)، آمفیبول (کلسیک، پارگازیت و مگنزیوهاستینگزیت) و پیروکسن (کلسیک، دیوپسید-اوژیت) از کانیهای شاخص این سنگها هستند. با توجه به شیمی کانیها، ماهیت سازنده این سنگها عمدتاً سابآلکالن و فوگاسیته اکسیژن طی تشکیل و تبلور آنها بالا بوده است. دماسنجیهای انجام گرفته در این سنگها بیانگر دماهای توقف تبادل و تعادل نهایی کانیها در دماهای ºC1200-1100 برای پیروکسن و ºC 888-825 برای آمفیبول بوده است. محاسبه ژئوبارومتری این سنگها با استفاده از میزان آلومینیم کل آمفیبول در سنگهای بازالتی میزبان، دایکهای بازالتی و انکلاوها به ترتیب بین 51/8 تا 21/9 کیلوبار (عمق 30 تا 33 کیلومتر)، 41/7 تا 16/9 کیلوبار (عمق 27 تا 33 کیلومتر) و 84/6 تا 46/7 کیلو بار (عمق 25 تا 27 کیلومتر) برآورد میشود. ویژگیهای شیمی کانیهای سنگهای مورد مطالعه در نمودارهای مختلف، تشابهات ترکیبی قوی را نشان میدهد و بیانگر آن است که منشأ آنها یکسان و به احتمال زیاد مخزن ماگمایی سنگهای بازالتی مورد مطالعه در اعماق 33 تا 25 کیلومتری پوسته تحتانی بوده است.
محمد حیدری؛ قاسم قربانی؛ هادی شفائیمقدم
چکیده
چکیده منطقۀ فرومد در شمال غرب شهرستان سبزوار و در حاشیۀ شمال شرقی ایران مرکزی و در غربیترین بخش مجموعه افیولیتی سبزوار واقع است. بخش گوشتهای افیولیت فرومد عمدتاً شامل هارزبورژیتها، دونیتها، دایکهای پیروکسنیتی و لنزهای کرومیتیتی هستند که واجد اسپینلهای قهوهای تا سیاه رنگ میباشند. مقدار اکسیدهای Cr2O3 و Al2O3 موجود در کروماسپینل ...
بیشتر
چکیده منطقۀ فرومد در شمال غرب شهرستان سبزوار و در حاشیۀ شمال شرقی ایران مرکزی و در غربیترین بخش مجموعه افیولیتی سبزوار واقع است. بخش گوشتهای افیولیت فرومد عمدتاً شامل هارزبورژیتها، دونیتها، دایکهای پیروکسنیتی و لنزهای کرومیتیتی هستند که واجد اسپینلهای قهوهای تا سیاه رنگ میباشند. مقدار اکسیدهای Cr2O3 و Al2O3 موجود در کروماسپینل هارزبورژیتها به ترتیب بین 6/32 تا 1/53 و 6/15 تا 8/34 درصد وزنی و مقدار عدد کروم (Cr#) آنها بین 39 تا 69 درصد متغیر است. ارتباط بین عدد کروم (Cr#) اسپینل و میزان فورستریت (Fo) اولیوینهای همزیست (درصد فورستریت بین 91 تا 92) و همچنین مقادیر پایین اکسید تیتان (کمتر از 06/0 درصد وزنی) هارزبورژیتها نشان می-دهند که هارزبورژیتها از روند آرایهی گوشته اولیوین–اسپینل (OSMA) تبعیت کرده و در محدودۀ مشترک بین پریدوتیتهای جلو قوس و آبیسال پلات میشوند و حاصل باقیماندههای درجات متوسط ذوب بخشی (حدود 15 تا 26 درصد) از یک گوشته نسبتاً تهیشده هستند. اما، میزان عدد کروم کروماسپینلهای موجود در دونیتها، کرومیتیتتها و پیروکسنیتها، بالا و بین 81 تا 85 درصد بوده و وابسته به مذابهای بونینیتی میباشند و نشاندهنده آن هستند که از درجه ذوب بخشی بالای یک منشأ گوشتهای تهی شده، تحت شرایط آبدار مشتق شدهاند. در نتیجه، شیمی کانیهای کروماسپینل سنگهای بخش گوشتهای افیولیت فرومد، حاکی از آن است که ژنز این مجموعه سنگی در یک محیط سوپراسابداکشن تکامل یافته و حاصل از فرورانش رو به شمال دریا/اقیانوس سبزوار در پاسخ به همگرایی بین پلیتهای خرد قاره شرق ایران مرکزی و البرز (توران) گسترش یافته است.
شیرین شهابی؛ هادی شفائی مقدم؛ قاسم قربانی
چکیده
سنگهای گرانیتی مجموعه قوشچی در شمال ارومیه بیشتر شامل آلکالیفلدسپارگرانیتها، گرانیتها و دایکهای آپلیتی هستند؛ با ماهیت کالکآلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی و غنی از آهن مشخص میشوند و به گروه گرانیتهای A تعلق دارند. این سنگها دارای مقادیر K2O+Na2O، FeO/MgO، Ga/Al، Ce/Nb، Zr و Y/Nb بالا و مقادیر CaO، Ba، Sr و Eu پایین و از نوع گرانیتهای ...
بیشتر
سنگهای گرانیتی مجموعه قوشچی در شمال ارومیه بیشتر شامل آلکالیفلدسپارگرانیتها، گرانیتها و دایکهای آپلیتی هستند؛ با ماهیت کالکآلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی و غنی از آهن مشخص میشوند و به گروه گرانیتهای A تعلق دارند. این سنگها دارای مقادیر K2O+Na2O، FeO/MgO، Ga/Al، Ce/Nb، Zr و Y/Nb بالا و مقادیر CaO، Ba، Sr و Eu پایین و از نوع گرانیتهای نوع A2 هستند. شواهد ژئوشیمیایی و ایزوتوپی Sr-Nd، تبلور تفریقی شدید از مذابهای مشتق شده از گوشته غنی شده همراه با آغشتگی پوسته را آشکار میسازد و محیط تشکیل آنها با موقعیتهای کششی پس از برخورد درون صفحهای همخوانی دارد. سنسنجی آرگون- آرگون روی کانی بیوتیت و Rb-Sr سنگ کل در سنگهای گرانیتی به ترتیب نشاندهنده سن کمینه 27±262 و20 ±256 میلیون سال و سن تبلور 330 تا 320 میلیون سال است و احتمالاً این گرانیتها در پهنههای کششی در مراحل پایانی رویدادهای زمین ساختی کوهزایی واریسکن (Variscan) شکل گرفتهاند.